Temat interpretacji

Pan X prowadzi gospodarstwo rolne, które otrzymał jako darowiznę od rodziców (akt notarialny z dnia 22.12.2004 r.). Jako rolnik ryczałtowy Strona uzyskała za ubiegły rok z ww. gospodarstwa rolnego obroty powyżej 20 tys. zł. Jednocześnie Pani Y również prowadzi gospodarstwo rolne, które otrzymała jako darowiznę od rodziców (akt notarialny z dnia 30.05.2001 r.). Jako rolnik ryczałtowy Pani Y uzyskała za ubiegły rok z ww. gospodarstwa rolnego obroty powyżej 20 tys. zł. Małżonkowie zawarli związek małżeński w dniu 14.08.2004 r. oraz nie posiadają rozdzielności majątkowej.Na tle tak przedstawionego stanu faktycznego Strony sformowały zapytanie, czy jedno z małżonków może dokonać rejestracji i rozpocząć rozliczanie podatku od towarów i usług na zasadach ogólnych, drugi zaś z małżonków rozliczałby podatek od towarów i usług jako rolnik ryczałtowy.

Zajmując swe stanowisko Strony poinformowały, iż w jej opinii jeden z małżonków (rolnik ryczałtowy) może dokonać rejestracji dla celów podatku od towarów i usług oraz rozliczać ten podatek na zasadach ogólnych, drugi zaś z małżonków rozliczałby podatek od towarów i usług jako rolnik ryczałtowy.

Zgodnie z treścią art. 2 pkt 15 ustawy z dnia 11 marca 2003r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) ilekroć w przepisach jest mowa o działalności rolniczej rozumie się przez to produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcje warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnię drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic i entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.01.13) oraz bambusa (PKWiU 02.01.42-00.11), a także świadczenie usług rolniczych. Przez usługi rolnicze rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy (art. 2 pkt. 21).
Przez rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej produkcji rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. (art. 2 pkt 19 ustawy o VAT).
Pod pojęciem produktów rolnych należy rozumieć towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim (art. 2 pkt 20 ustawy o VAT).

Zgodnie z brzmieniem art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego. Rolnicy ryczałtowi w zakresie prowadzonej działalności rolniczej, jeżeli dostarczają produkty rolne są zwolnieni zgodnie z art. 117 ustawy o VAT z obowiązku:
1. wystawiania faktur, o których mowa w art.106
2. prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług
3. składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1
4. dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96.
Wyjątkiem od zasady jest sytuacja, w której rolnik ryczałtowy zamierza zrezygnować z przysługującego mu zwolnienia z VAT w zakresie prowadzonej działalności rolniczej.Dokonywana przez dotychczasowego rolnika ryczałtowego sprzedaż produktów rolnych podlega opodatkowaniu, jeżeli zrezygnuje on dobrowolnie ze zwolnienia lub gdy jest obowiązany na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Z przepisu art. 43 ust. 3 ustawy o VAT wynika, że rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od podatku na podstawie ust. 1 pkt 3, może zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem:
1) dokonania w poprzednim roku podatkowym dostawy produktów rolnych oraz świadczenia usług rolniczych o wartości przekraczającej 20.000 zł, oraz
2) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 i 2, oraz
3) prowadzenia ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3.
Zgodnie z brzmieniem art. 43 ust. 4 ustawy o VAT rolnik ryczałtowy, który zamierza zrezygnować ze zwolnienia określonego w ust. 1 pkt 3, jest obowiązany prowadzić ewidencję, o której mowa w art. 109 ust. 1 przez okres co najmniej 3 kolejnych miesięcy poprzedzających bezpośrednio miesiąc, od którego rolnik ten zrezygnuje ze zwolnienia.

Na podstawie art. 15 ust. 1 cyt. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1 (art. 15 ust. 4). Przepis art. 15 ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach (art. 15 ust. 5).

Zgodnie z art. 96 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3. W przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.

Reasumując ustawa o podatku od towarów i usług zawiera pewne szczególne rozwiązania dotyczące podatników, którzy prowadzą wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie oraz podatników, którzy prowadzą wyłącznie działalność rolniczą w innych ramach niż gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Wówczas bowiem za podatnika jest uważana osoba, która składa zgłoszenie rejestracyjne. Przyjęta fikcja prawna - wymienione gospodarstwa to w istocie funkcjonalne działalności, w przypadku których częstokroć nie można wyodrębnić osoby prowadzącej gospodarstwo - ma uprościć rozliczenia podatkowe. Wówczas bowiem podatnikiem jest ta osoba fizyczna, która (jak gdyby w imieniu gospodarstwa) zarejestruje się jako podatnik. Przepisy ustawy wprowadzają jednocześnie zasadę, że do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego uprawniona jest tylko i wyłącznie jedna osoba fizyczna spośród tych, które prowadzą gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Prowadzenie więc dwóch odrębnych gospodarstw rolnych przez małżonków, powoduje iż mamy do czynienia z dwoma odrębnymi podatnikami, którzy niezależnie od siebie są rolnikami ryczałtowymi w rozumieniu art. 2 pkt. 19 cyt. ustawy. Każdy z tych rolników ryczałtowych przy spełnieniu warunków o których mowa w art. 43 ust. 3 może zrezygnować z przysługującego mu zwolnienia w podatku od towarów i usług i rozpocząć rozliczanie podatku VAT na zasadach ogólnych.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Łukowie uznaje za prawidłowe stanowisko Strony zawarte we wniosku, iż jeden z małżonków (rolnik ryczałtowy) może dokonać rejestracji dla celów podatku od towarów i usług oraz rozliczać ten podatek na zasadach ogólnych, drugi zaś z małżonków może rozliczać podatek od towarów i usług jako rolnik ryczałtowy.