Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 25.10.2004, sygn. US35/PP1/443-216/04/PN, Pierwszy Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście

Temat interpretacji

Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz.535), zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych niebędących członkami spółdzielni, za które pobierane są opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. 2000 Nr 119, poz.1116 z późn. zm.).
Z przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego wynika, iż do zakresu czynności wykonywanych przez spółdzielnię wchodzi w szczególności:
1.Przenoszenie praw do miejsc postojowych dla samochodów na rzecz mieszkańców budynku w którym zamieszkują. Nabywca wpłaca wkład budowlany za miejsce postojowe garażowe wybudowane i przekazane do użytkowania przed 1 maja.
2.Naliczenie opłat eksploatacyjnych członkom spółdzielni za lokale mieszkalne użytkowe, miejsca postojowe w garażach podziemnych, piwnicach i schowkach. Powyższenie opłaty członkowie wnoszą na pokrycie kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Obejmują one koszty eksploatacji nieruchomości spółdzielni, koszty centralnego ogrzewania, dostawy wody, fundusz remontowy oraz koszty zarządu zasobami lokalowymi a także koszty spłaty zobowiązań spółdzielni.
3.Naliczanie opłat eksploatacyjnych osobom, które mieszkają w budynku spółdzielczym w lokalach posiadanych na zasadzie własnościowego prawa do lokalu, a nie są już członkami spółdzielni.
4.Zawieranie umów z członkiem spółdzielni w sprawie realizacji lokalu, jak również rozwiązywanie powyższych umów wobec odstąpienia strony od jej realizacji. W przypadku odstąpienia członka od umowy powstaje obowiązek po stronie spółdzielni dokonania zwrotu wpłaconej zaliczki.
5.Pobieranie wkładu budowlanego za zrealizowany lokal mieszkalny, użytkowy, garaż piwnicę.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 w zw. z pkt 10 ustawy z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535) zwalnia się dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe.Zwolnieniu od podatku poddano dostawę towarów używanych, z zastrzeżeniem pkt 10, pod warunkiem, że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zwolnienie dotyczy również używanych budynków, budowli i ich części, będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Warunkiem zakwalifikowania budynków, budowli i ich części do towarów używanych jest upływ co najmniej 5 lat od końca roku, w którym zakończono budowę tych budynków (art. 43 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT). Zwolnienia od podatku dostaw towarów używanych nie stosuje się do dostawy budynków, budowli i ich części, jeżeli przed wprowadzeniem ich do ewidencji środków trwałych lub w trakcie użytkowania, wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenia, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej, a podatnik: 1.miał prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tych wydatków,2.użytkował te towary w okresie krótszym niż 5 lat w celu wykonywania czynności opodatkowanych. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również: ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego. Natomiast warunkiem koniecznym uzyskania powyższych praw jest wniesienie przez członka spółdzielni wkładu budowlanego.Wobec powyższego wkłady budowlane wpłacane przez członków spółdzielni za miejsca postojowe w wielostanowiskowym lokalu garażowym w podziemiu spółdzielczych budynków, które zostały zrealizowane w latach 1995-2002 r. ze środków spółdzielczych, korzystają ze zwolnienia o ile spełnią w/w wymienione warunki, w szczególności: od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze lokatorskie prawa do lokali mieszkalnych, są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Właściciele lokali niebędący członkami spółdzielni zgodnie są obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych oraz w innych kosztach zarządu tymi nieruchomościami na takich samych zasadach jak członkowie spółdzielni.
Są oni również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu, w części nie pokrytej pożytkami i innymi dochodami z tych nieruchomości. Członkowie spółdzielni są również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię. Właściciele lokali niebędący członkami mogą odpłatnie korzystać z takiej działalności na podstawie umów zawieranych ze spółdzielnią.
Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust 1 pkt 11 ustawy o VAT, dotyczy nie tylko opłat pobieranych za lokale mieszkalne, lecz wszelkich opłat wymienionych w art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych tj. związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu , jak również eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych i innych ponoszonych przez członków spółdzielni, którym:
-przysługuje spółdzielcze prawo do lokali mieszkalnych,
-będących właścicielami lokali mieszkalnych,
-jak również przez właścicieli lokali mieszkalnych nie będących członkami spółdzielni.

Zdaniem tut. organu podatkowego zgodnie z pkt. 2 opłaty eksploatacyjne naliczane osobom, które mieszkają w budynku spółdzielczym w lokalach posiadanych na zasadzie własnościowego prawa do lokalu lub odrębnej własności lokalu, a nie są już członkami spółdzielni korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Zdaniem tut. organu podatkowego rozwiązywanie umowy realizacji lokalu mieszkalnego poprzez odstąpienie strony prowadzi do sytuacji, w której czynność będąca źródłem obligacji podatnika uważana jest za niebyłą i jako taka nie rodzi skutków podatkowych. Wobec powyższego po stronie spółdzielni powstaje obowiązek dokonania zwrotu wpłaconej zaliczki wraz z uiszczonym przez spółdzielnię podatkiem, na rzecz odstępującej od umowy strony, o ile nic innego nie wynika z treść postanowień umownych, nie stanowi inaczej.
Jednocześnie tut. organ podatkowy stwierdza, iż zgodnie z art. 81 a § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, których zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1- zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania, mogą skorygować uprzednio złożone zeznanie (deklarację), jeżeli w deklaracjach innych niż wymienione w art. 73 § 2 pkt 2 i 3 wykazali zobowiązanie podatkowe nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacili zadeklarowany podatek.

Zdaniem tut. organu podatkowego zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. W zw. z art. 19 ust. 13 pkt 10 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą: otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Wobec powyższego i zgodnie z art. 106 ust. 1 i 3 za w/w usługi spółdzielnia obowiązana jest wystawić fakturę odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Zdaniem tut. organu podatkowego zgodnie z art. 86. 1. zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Wobec faktu, iż podatnikiem, który nabył materiały budowlane w celu raelizacji inwestycji budowlanej jest spółdzielnia mieszkaniowa to ona jako beneficjient tego prawa a nie członkowie spółdzielni, w w/w zakresie ma prawo do dokonania powyższego odliczenia. Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony w piśmie i obowiązujący stan prawny.