Temat interpretacji

Czy Gmina w zaistniałym stanie faktycznym polegającym na przeniesieniu udziałów w spółce z o.o. jest podatnikiem VAT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, reprezentowanej przez pełnomocnika radcę prawnego, przedstawione we wniosku z dnia 11 września 2012 r. (data wpływu 17 września 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 26 listopada 2012 r. (data wpływu 30 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności polegającej na przeniesieniu udziałów w spółce jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 września 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności polegającej na przeniesieniu udziałów w spółce. Wniosek uzupełniono w dniu 30 listopada 2012 r. o doprecyzowanie opisu sprawy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Gmina jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Gmina jest właścicielem:

• 27,60% udziałów w X sp. z o.o.,
• 84,43 % udziałów w Y sp. z o.o.,
• 88,14% udziałów w Z sp. z o.o.,
• a także właścicielem 3 nieruchomości ().

Województwo jest właścicielem:

• 2,22 % udziałów w Y sp. z o.o.,
• 11,56 % udziałów w Z sp. z o.o.

Na mocy porozumienia zawartego w dniu 28 czerwca 2012 r. pomiędzy Województwem a Miastem (Gminą) strony porozumienia dokonają zbycia części posiadanych udziałów w spółkach oraz zbycia ww. nieruchomości.

Zbycie udziałów przez Województwo nastąpi w trybie nieodpłatnego przeniesienia udziałów zgodnie z przepisem art. 4b ust. 5 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji i będzie dotyczyło:

• 1.200 udziałów o wartości nominalnej 1.000 zł każdy, tj. o łącznej wartości 1.200,000 zł w kapitale zakładowym spółki Y sp. z o.o.,
• 19.804 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy, tj. o łącznej wartości 9.902.000 zł w kapitale zakładowym spółki Z sp. z o.o.

Natomiast zbycie udziałów przez Gminę nastąpi w trybie nieodpłatnego przeniesienia udziałów zgodnie z przepisem art. 33 ust. 3 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji i będzie dotyczyło:

• 4.580 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy, tj. o łącznej wartości 2.290.000 zł w kapitale zakładowym sp. z o.o. X.

Rada Miejska zgodnie z uprawnieniami przysługującymi na podstawie art. 68 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, uchwałą z dnia 5 lipca 2012 r. wyraziła zgodę na zbycie przez Gminę wszystkich posiadanych udziałów w X Sp. z o.o. w trybie innym niż określony w art. 33 ust. 1 ustawy.

Ponadto na mocy powyższego porozumienia Gmina dokona także zbycia działek w drodze sprzedaży za cenę nie wyższą niż 1.000 zł brutto ustaloną zgodnie z zapisem art. 14 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Celem posiadania przedmiotowych udziałów przez Gminę nie jest działalność maklerska, ani działalność brokerska. Jednocześnie Gmina nie świadczy na rzecz podmiotów, których udziały posiada, usług zarządczych lub o podobnym charakterze, a posiadanie przez Gminę udziałów w innych podmiotach ograniczone jest do wykonywania uprawnień właścicielskich wynikających z przepisów Kodeksu Spółek Handlowych. W szczególności, jako udziałowiec, Gmina uzyskuje dochody z dywidend lub inne dochody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Czynności właścicielskie koordynowane są przez funkcjonujący w strukturze Gminy Wydział Nadzoru Właścicielskiego.

Fakt posiadania przedmiotowych udziałów stanowi jedynie uboczną aktywność Gminy. W związku z powyższym, posiadanie przedmiotowych udziałów nie jest warunkiem koniecznym dla Gminy, aby zachować możliwość prowadzenia i rozszerzania działalności.

Ponadto, z pisma z dnia 26 listopada 2012 r., stanowiącego uzupełnienie do wniosku wynika, iż na mocy porozumienia z dnia 28 czerwca 2012 r. zawartego pomiędzy Gminą a Województwem, Województwo dokonało na rzecz Gminy zbycia udziałów w kapitale zakładowym spółki Y sp. z o.o. (1.200 udziałów o wartości nominalnej 1.000 zł każdy), oraz udziałów w kapitale zakładowym spółki Z sp. z o.o. (19.804 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy z nich), natomiast Gmina dokonała na rzecz Województwa zbycia udziałów w kapitale zakładowym X sp. z o.o. (4.580 udziałów o wartości 500 zł każdy z nich) oraz działek szczegółowo opisanych w umowie.

Tak więc Gmina dokonała zbycia udziałów w kapitale zakładowym X Sp. z o.o. na rzecz Województwa.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Gmina w zaistniałym stanie faktycznym polegającym na przeniesieniu udziałów w spółce z o.o. X jest podatnikiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym. W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Gmina może swoje zadania publiczne realizować także za pomocą instytucji prawa cywilnego. Użyty w ustawie termin jednostki organizacyjne należy rozumieć szeroko, mieszcząc w nim jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, w tym spółki inne osoby prawne, które gmina może tworzyć.

W ocenie Gminy w opisanym stanie faktycznym polegającym na przeniesieniu udziałów w Spółce z o.o. nie jest ona podatnikiem podatku VAT.

Udziały nie są towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2012 r. Nr 177, poz. 1054), zbycie udziałów nie można więc uznać za dostawę towarów. Jednakże wszystko co nie jest towarem uznawane jest za usługę, zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 pkt 1, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano tej czynności prawnej. Jednakże opodatkowaniu podlegają tylko czynności wykonywane w ramach tzw. profesjonalnej aktywności podatnika, która co do zasady pozostaje w zgodzie z profilem jego działalności. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikiem podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą (...), bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, za działalność gospodarczą uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podatników pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powyższa definicja działalności gospodarczej nie obejmuje swym zakresem zbycia udziałów w spółce prawa handlowego, której współwłaścicielem jest jednostka samorządu terytorialnego. Należy tutaj zaznaczyć, że w przypadku udziałów Gminy w spółkach prawa handlowego, są one nabywane i utrzymywane nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających.

Zbycie znajduje się poza zakresem działalności gospodarczej podatku VAT. Skoro zatem sam fakt posiadania udziałów czy akcji nie stanowi działalności gospodarczej, która skutkowałaby uznaniem udziałowca za podatnika VAT, tym samym także sprzedaż (zbycie) tych udziałów nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, gdyż głównym celem dokonania obrotu udziałami lub akcjami w spółkach prawa handlowego nie jest osiągnięcie zysku, lecz wykonywanie uprawnień właścicielskich. Również w rozumieniu Dyrektywy 112 samo nabycie udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystania majątku do celów uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy, ponieważ wszelkie dywidendy, jakie taki udział przynosi, stanowią jedynie rezultat własności majątku i nie są wynikiem jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Jeżeli zatem działalność taka nie stanowi sama w sobie działalności gospodarczej w rozumieniu tej Dyrektywy, to samo musi dotyczyć działalności polegającej na zbyciu takich udziałów.

Podobne stanowisko zajął ETS, zgodnie z orzeczeniami którego, co do zasady, pojęcie działalności gospodarczej nie obejmuje działań polegających na nabywaniu i zbywaniu akcji oraz udziałów, co oznacza, iż działalność ta zasadniczo jest poza obszarem przepisów dot. podatku od towarów i usług. Sam bowiem fakt posiadania udziałów i innych papierów wartościowych nie stanowi działalności gospodarczej, która skutkowałaby uznaniem udziałowca za podatnika. A nawet jeśli udziałowiec jest uznany za podatnika w stosunku do innej działalności, to posiadanie udziałów stanowi odrębny aspekt jego działań, który nie jest objęty zakresem VAT.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży udziałów była przedmiotem orzecznictwa ETS, np. w sprawach:

• C-60/90 pomiędzy Polysar Investments Netherlands BV a Inspecteur der Invorrechten en Accijnzen - Holandia,
• C-142/99 pomiędzy Floridienne S.A. i Berginsvsest S.A. a Państwem Belgijskim,
• C-16/00 pomiędzy Cibo Participations S.A. a Directuer region al des impost du Nord Pas de Calais Francja,
• C-155/94 pomiędzy Wellcome Trust Ltd a Commissioners of Customs Excise - Wielka Brytania.

Ze wskazanych powyżej przykładowych orzeczeń ETS wynika, że - co do zasady - pojęcie działalności gospodarczej nie obejmuje działań polegających na nabywaniu i zbywaniu udziałów, co oznacza, że działalność ta zasadniczo znajduje się poza obszarem obowiązywania przepisów o podatku od towarów i usług i to bez względu na rodzaj podmiotu, który dokonuje tych czynności. Ponadto, na tle orzecznictwa ETS, należy zauważyć, że nawet jeżeli udziałowiec został uznany za podatnika VAT z tytułu prowadzenia innej działalności (niż sprzedaż udziałów), to sam fakt posiadania akcji (udziałów) nie jest zaliczany do działalności objętej opodatkowaniem VAT.

ETS orzekł jednak o pewnych wyjątkach (odstępstwach) od tej zasady - w sytuacjach, gdy:

• posiadacz udziałów uczestniczy jednocześnie w zarządzaniu spółką, której udziały posiada w zakresie wykraczającym poza czynności wynikające ze zwykłego prawa własności,
• sprzedaż udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,
• posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym warunkiem rozszerzenia działalności gospodarczej posiadacza.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, iż w sytuacji, gdy nie zachodzą przesłanki wyżej wymienione, to czynność samej sprzedaży udziałów w innych spółkach nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT oraz podmiot ten nie uzyskuje statusu podatnika w tym zakresie.

Powyższe zostało potwierdzone w orzeczeniu ETS z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-29/08 pomiędzy Skatteverkel a spółką AB SKF. ETS podkreślił, że transakcje dotyczące udziałów, aby mogły zostać objęte opodatkowaniem VAT, muszą być dokonywane w ramach działalności handlowej polegającej na obrocie papierami wartościowymi w celu pośredniej lub bezpośredniej ingerencji w zarządzanie spółkami, w których udziały zostały nabyte, albo stanowić bezpośrednią, stałą i niezbędną kontynuację działalności podlegającej opodatkowaniu.

Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że Gmina jako posiadacz udziałów nie uczestniczy w zarządzaniu spółkami, których udziały posiada w zakresie wykraczającym poza czynności wynikające ze zwykłego prawa własności. Dodatkowo, planowana sprzedaż udziałów nie będzie dokonywana przez Gminę w ramach działalności maklerskiej lub brokerskiej, a posiadanie przedmiotowych udziałów nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym warunkiem rozszerzenia działalności gospodarczej Gminy.

Konsekwentnie w sytuacji opisanej we wniosku, ponieważ nie zachodzą przesłanki wyżej wymienione, Gmina stoi na stanowisku, że czynność polegająca na przeniesieniu udziałów w spółce X sp. z o.o. nie będzie traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a Gmina nie uzyska statusu podatnika z tytułu tej transakcji. Tym samym zbycie udziałów, w przedstawionym opisie sprawy, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
2. eksport towarów,
3. import towarów,
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Cechą wspólną wszystkich czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług jest ich przedmiot, czyli towar lub usługa, w rozumieniu ustawy.

Towarami, według art. 2 pkt 6 ustawy są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust.1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymywania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

I tak, na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza w oparciu o art. 15 ust. 2 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając na uwadze powyższe, uzasadnionym jest twierdzenie, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

Natomiast, według art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Unormowanie to pozostaje w zgodzie z art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1), który stwierdza, iż krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego, nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

W świetle powołanego art. 15 ust. 6 ustawy, organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są wyłączone z kręgu podatników podatku od towarów i usług wyłącznie przy wykonywaniu czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane. Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe i ma zastosowanie przy łącznym spełnieniu przez ten organ dwóch warunków:

• jego podmiotem jest wyłącznie organ władzy publicznej lub urząd obsługujący ten organ oraz
• odnosi się jedynie do czynności nałożonych przepisami prawa, dla których powołano te organy, z wyłączeniem czynności realizowanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Generalnie zatem wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług są czynności wykonywane przez podmioty prawa publicznego (organy władzy publicznej i urzędy obsługujące te organy) w ramach sprawowanego przez nie władztwa publicznego.

Należy ponadto wskazać, iż nie każda czynność dokonana przez podmiot, mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status bycia podatnikiem podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dotyczy to sytuacji gdy:

• posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,
• sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,
• posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

W orzeczeniu z dnia 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu Trybunał stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4(2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych. Również w orzeczeniu z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4(2) tej Dyrektywy. Wobec tego działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy. W orzeczeniu TSUE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations. Trybunał podtrzymał w nim stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych. W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że, jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (zob. także orzeczenie TSUE z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od powyższej zasady sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką stwierdzić należy, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki wyrok WSA w Opolu z dnia 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10.

Należy zauważyć, iż w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samej sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samej sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy.

Ustawodawca, m. in. w cytowanym art. 8 oraz art. 15 ustawy, powołuje pojęcia wartości niematerialnych i materialnych, jednakże ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera legalnej definicji, tj. definicji ustalającej w sposób wiążący rozumienie tego pojęcia na użytek powyższej ustawy.

Udziałem w spółce jest ogół praw i obowiązków wspólnika. Chodzi tu zarówno o prawa i obowiązki majątkowe, np.: prawo do podziału i wypłaty zysku, prawo do odsetek od udziału, prawo do wypłaty udziału w razie wystąpienia ze spółki, obowiązek wniesienia wkładu, obowiązek uczestniczenia w stratach, jak i prawa i obowiązki niemajątkowe, np.: prawo do reprezentowania spółki, prawo do prowadzenia jej spraw, prawo do zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki, prawo do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki, prawo do wypowiedzenia umowy spółki, prawo żądania rozwiązania spółki, obowiązek prowadzenia spraw spółki, obowiązek lojalności (J. Napierała, L. Moskwa, A. Koch, J. Napierała, Prawo handlowe, Zakamycze 2002, s. 202).

Zatem udział w spółce posiadającej osobowość prawną jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem transakcji (prawo zbywalne), co do zasady nie mieści się jednak ani w definicji towarów, ani usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca Gmina jest właścicielem: 27,60% udziałów w X sp. z o.o., 84,43 % udziałów we Y sp. z o.o., 88,14% udziałów w sp. z o.o. Z, a także właścicielem 3 nieruchomości. Natomiast Województwo jest właścicielem: 2,22 % udziałów w Y Sp. z o.o. oraz 11,56 % udziałów w Z sp. z o.o.

Na mocy porozumienia z dnia 28 czerwca 2012 r. zawartego pomiędzy Gminą a Województwem, Województwo dokonało na rzecz Gminy zbycia udziałów w kapitale zakładowym spółki Y sp. z o.o. (1.200 udziałów o wartości nominalnej 1.000 zł każdy), oraz udziałów w kapitale zakładowym spółki Z sp. z o.o. (19.804 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy z nich), natomiast Gmina dokonała na rzecz Województwa zbycia udziałów w kapitale zakładowym X sp. z o.o. (4.580 udziałów o wartości 500 zł każdy z nich) oraz działek szczegółowo opisanych w umowie. Celem posiadania przedmiotowych udziałów przez Gminę nie jest działalność maklerska, ani działalność brokerska. Jednocześnie Gmina nie świadczy na rzecz podmiotów, których udziały posiada, usług zarządczych lub o podobnym charakterze, a posiadanie przez Gminę udziałów w innych podmiotach ograniczone jest do wykonywania uprawnień właścicielskich wynikających z przepisów Kodeksu Spółek Handlowych. W szczególności, jako udziałowiec, Gmina uzyskuje dochody z dywidend lub inne dochody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Czynności właścicielskie koordynowane są przez funkcjonujący w strukturze Gminy Wydział Nadzoru Właścicielskiego. Fakt posiadania przedmiotowych udziałów stanowi jedynie uboczną aktywność Gminy. W związku z powyższym, posiadanie przedmiotowych udziałów nie jest warunkiem koniecznym dla Gminy, aby zachować możliwość prowadzenia i rozszerzania działalności.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawne oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że czynność zbycia udziałów posiadanych w kapitale zakładowym sp. z o.o. na rzecz Województwa o, nie jest traktowana jako działalność gospodarcza, bowiem Wnioskodawca nie uzyska statusu podatnika w tym zakresie. Tym samym zbycie tych udziałów nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 506 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu