Temat interpretacji

Opodatkowanie podatkiem VAT zwrotu kosztów zastepstwa procesowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporz1dzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upowa?nienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach dzia3aj1cy w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, ?e stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 25 paYdziernika 2016 r. (data wp3ywu 31 paYdziernika 2016 r.) uzupe3nionym pismem z 20 grudnia 2016 r. (data wp3ywu 27 grudnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotycz1cej podatku od towarów i us3ug w zakresie opodatkowania kwot zas1dzonych tytu3em kosztów zastepstwa procesowego jest nieprawid3owe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 paYdziernika 2016 r. wp3yn13 do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotycz1cej podatku od towarów i us3ug w zakresie opodatkowania kwot zas1dzonych tytu3em kosztów zastepstwa procesowego.

Ww. wniosek zosta3 uzupe3niony pismem z 20 grudnia 2016 r. (data wp3ywu 27 grudnia 2016 r.) bed1cym odpowiedzi1 na wezwanie tut. organu z 9 grudnia 2016 r. znak: 2461-IBPP1.4512.839.2016.1.MG

W przedmiotowym wniosku przedstawiono nastepuj1cy stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi dzia3alnooa gospodarcz1 w formie jednoosobowej dzia3alnooci gospodarczej i jest p3atnikiem podatku od towarów i us3ug. Wnioskodawca reprezentuje swoich klientów w sporach przed s1dami powszechnymi i administracyjnymi. W wydawanych na skutek wniesionych przez Wnioskodawce pozwów orzeczeniach (nakazach zap3aty, wyrokach) s1dy orzekaj1 o obowi1zku zap3aty na rzecz klientów Wnioskodawcy kwot wskazanych w pozwach i obok tego orzekaj1 o zwrocie kosztów procesu, w tym kosztów zastepstwa procesowego, obci1?aj1c nimi pozwanego, który przegra3 sprawe. Wysokooa zas1dzanych kwot zastepstwa procesowego zale?y od wartooci dochodzonej s1dowo nale?nooci - zgodnie z rozporz1dzeniem Ministra Sprawiedliwooci z dnia 22 paYdziernika 2015 r. w sprawie op3at za czynnooci radców prawnych.

W uzupe3nieniu Wnioskodawca wskaza3, ?e:

1. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym p3atnikiem VAT od 3 marca 2016 r. z tytu3u prowadzenia jednoosobowej dzia3alnooci gospodarczej pod firm1 Kancelaria Radcy Prawnego ....
2. Wnioskodawca z ka?dym klientem i do ka?dej sprawy zawiera umowe o obs3uge prawn1.
3. Przedmiotem umowy jest okreolenie zasad owiadczenia przez Wnioskodawce na rzecz Klienta us3ug prawnych oraz pomocy prawnej przez osoby posiadaj1ce w tym zakresie kwalifikacje zawodowe. Owiadczenie us3ug prawnych oraz pomocy prawnej obejmuje w szczególnooci: bie?1ce doradztwo prawne (udzielanie porad oraz konsultacji prawnych w zakresie dzia3an Klienta), sporz1dzanie opinii prawnych na piomie, uczestnictwo w negocjacjach lub prowadzenie negocjacji w sprawach zwi1zanych z zakresem dzia3an Klienta, sporz1dzanie regulaminów, instrukcji, uchwa3 oraz podobnych dokumentów wed3ug przedstawionych przez Klienta za3o?en, opiniowanie pod wzgledem prawnym regulaminów, instrukcji oraz podobnych dokumentów, a tak?e opiniowanie projektów uchwa3 organów statutowych Klienta, sporz1dzenie projektów umów wed3ug przedstawionych przez Klienta za3o?en, analiza i opiniowanie przedstawionych przez Klienta projektów umów, reprezentowanie Klienta w postepowaniach s1dowych i administracyjnych, na podstawie odrebnie udzielonego pe3nomocnictwa, prowadzenie spraw organizacyjno-prawnych Klienta zwi1zanych z jego funkcjonowaniem.
4. W umowie cywilnoprawnej ustalane jest ka?dorazowo wynagrodzenie za sporz1dzenie pozwu lub innego pisma procesowego, gdzie okreolana jest wartooa netto oraz brutto takiego wynagrodzenia i na tej podstawie Wnioskodawca wystawia fakture VAT. Wynagrodzenie z tytu3u kosztów zastepstwa prawnego w przypadku wygrania sprawy p3atne jest przez strone przegrywaj1c1.
5. S1d obowi1zek zwrotu kosztów orzeka na podstawie Kodeksu postepowania cywilnego - Art. 98.
6. Wnioskodawca wystawia klientowi fakture VAT za przygotowanie pozwu lub innego pisma wszczynaj1cego postepowanie dokumentuj1c1 owiadczon1 us3uge. Wnioskodawca nie wystawia faktury VAT na rzecz strony przegrywaj1cej spór z klientem Wnioskodawcy.

W zwi1zku z powy?szym zadano nastepuj1ce pytanie

(ostatecznie sformu3owane w uzupe3nieniu wniosku z 20 grudnia 2016 r.):
Czy prawid3owe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym zas1dzany przez s1d od d3u?ników pozwanych przez Wnioskodawce (reprezentuj1cego swojego klienta) zwrot kosztów zastepstwa procesowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformu3owanym w uzupe3nieniu wniosku z 20 grudnia 2016 r.), zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i us3ug (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, ze zm.), zwanej dalej ustaw1, opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug podlegaj1 odp3atna dostawa towarów i odp3atne owiadczenie us3ug na terytorium kraju.

W myol art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawe towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie sie przeniesienie prawa do rozporz1dzania towarami jak w3aociciel.

Natomiast przez owiadczenie us3ug w owietle art. 8 ust. 1 ustawy rozumie sie ka?de owiadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemaj1cej osobowooci prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym równie?:

1. przeniesienie praw do wartooci niematerialnych i prawnych, bez wzgledu na forme, w jakiej dokonano czynnooci prawnej;
2. zobowi1zanie do powstrzymania sie od dokonania czynnooci lub do tolerowania czynnooci lub sytuacji;
3. owiadczenie us3ug zgodnie z nakazem organu w3adzy publicznej lub podmiotu dzia3aj1cego w jego imieniu lub nakazem wynikaj1cym z mocy prawa.

Istot1 stosunku owiadczenia jest ka?de zachowanie sie na rzecz innej osoby. Owiadczenie jest zatem dwustronnym stosunkiem prawnym i wymaga podmiotu pe3ni1cego role odbiorcy (konsumenta owiadczenia, nabywcy us3ugi) oraz podmiotu owiadcz1cego (wykonuj1cego czynnooci, owiadcz1cego us3uge). Tak wiec okreolone ustaw1 o podatku od towarów i us3ug owiadczenie na rzecz obejmuje owiadczenie na rzecz skonkretyzowanych, a nawet zindywidualizowanych podmiotów (ostatecznych konsumentów).

W powy?szym przepisie przyjeto zatem generaln1 zasade, ?e us3ugami s1 wszelkie odp3atne owiadczenia, niebed1ce dostaw1 towarów. St1d te? stwierdzia nale?y, ?e definicja owiadczenia us3ug ma charakter dope3niaj1cy definicje dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechnooci opodatkowania podatkiem od towarów i us3ug, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej dzia3alnooci gospodarczej. Okreoleniem us3ugi w przepisach ustawy o podatku od towarów i us3ug objeto obszerny kr1g czynnooci, obejmuj1cy swym zakresem zarówno czynnooci okreolone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i ca3y szereg innych owiadczen, które nie s1 ujete w tych klasyfikacjach.

Nale?y zauwa?ya, ?e zgodnie z art. 5 ust 1 ustawy dla uznania, ?e owiadczenie us3ugi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug bezwzglednym warunkiem jest odp3atnooa za dan1 czynnooa.

Odp3atnooa oznacza wykonanie czynnooci (dostawy towarów oraz owiadczenia us3ug) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zap3ata za prace, nale?nooa, a tak?e odszkodowanie, nagroda. Natomiast odp3atny to taki, który wymaga zap3acenia, zwrotu kosztów, p3atny.

Powy?sza analiza prowadzi do wniosku, ?e istotn1 cech1 wynagrodzenia jest istnienie bezpooredniego zwi1zku pomiedzy dostaw1 towarów lub owiadczeniem us3ug i otrzyman1 zap3at1.

Nale?y stwierdzia, ?e czynnooci podlegaj1 opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zosta3y wykonane odp3atnie. Czynnooa mo?na uznaa za dokonan1 odp3atnie, gdy istnieje bezpoorednia i jasno zindywidualizowana korzyoa po stronie dostawcy towaru lub owiadcz1cego us3uge.

Kolejnym czynnikiem decyduj1cym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest okreolenie, czy wynagrodzenie takie by3o nale?ne z tytu3u danego owiadczenia. Czynnooa opodatkowana powstaje bowiem wy31cznie w zwi1zku z zaistnieniem stosunku prawnego okreolonego umow1 miedzy stronami. Zatem wyst1pia musi bezpooredni i niezbedny zwi1zek pomiedzy wykonywanymi czynnoociami i wysokooci1 otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiedzy podmiotami i jednoczeonie wynagrodzenie to mo?e bya wyra?one w pieni1dzu.

W zwi1zku z powy?szym czynnooa podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowi1zaniowej, a jedna ze stron transakcji mo?e zostaa uznana za bezpooredniego beneficjenta tej czynnooci. Przy czym zwi1zek pomiedzy otrzymywan1 p3atnooci1 a owiadczeniem na rzecz dokonuj1cego p3atnooci musi miea charakter bezpooredni i na tyle wyraYny, aby mo?na powiedziea, ?e p3atnooa nastepuje w zamian za to owiadczenie.

A zatem pod pojeciem odp3atnooci dostawy towarów lub odp3atnooci owiadczenia us3ug rozumiea nale?y prawo podmiotu dokonuj1cego dostawy towarów lub owiadcz1cego us3uge do ?1dania od nabywcy towaru, odbiorcy us3ugi lub osoby trzeciej zap3aty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci owiadczenia wzajemnego). W konsekwencji powy?szego nale?y stwierdzia, ?e opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug bedzie podlega3o tylko to owiadczenie (us3uga), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca owiadczenia odnosz1cy z niego choaby potencjaln1 korzyoa. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosi3by lub powinien odnosia konkretne korzyoci o charakterze maj1tkowym zwi1zanym z danym owiadczeniem, dopóty owiadczenie to nie bedzie us3ug1 podlegaj1c1 opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug.

Dodatkowo wskazaa nale?y, ?e zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy opodatkowaniu podlega odp3atna dostawa towarów lub odp3atne owiadczenie us3ug, ale tak?e czynnik podmiotowy czynnooci musz1 bya wykonywane przez podatnika.

Podatnikami stosownie do art. 15 ust 1 ustawy s1 osoby prawne, jednostki organizacyjne niemaj1ce osobowooci prawnej oraz osoby fizyczne, wykonuj1ce samodzielnie dzia3alnooa gospodarcz1, bez wzgledu na cel lub rezultat tej dzia3alnooci. Dzia3alnooa gospodarcza obejmuje wszelk1 dzia3alnooa producentów, handlowców lub us3ugodawców, w tym podmiotów pozyskuj1cych zasoby naturalne oraz rolników, a tak?e dzia3alnooa osób wykonuj1cych wolne zawody. Dzia3alnooa gospodarcza obejmuje w szczególnooci czynnooci polegaj1ce na wykorzystywaniu towarów lub wartooci niematerialnych i prawnych w sposób ci1g3y dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Wnioskodawca jest p3atnikiem podatku od towarów i us3ug. Wnioskodawca reprezentuje klienta w trakcie postepowania s1dowego, za co ka?dorazowo pobiera stosowne wynagrodzenie wystawia odpowiedni1 fakture VAT. W wydawanych na skutek wniesionych pozwów orzeczeniach (nakazach zap3aty, wyrokach) s1dy orzekaj1 o obowi1zku zap3aty okreolone kwoty na rzecz klienta i obok tego orzekaj1 o zwrocie kosztów procesu, w tym kosztów zastepstwa procesowego, obci1?aj1c nimi pozwanego, który przegra3 sprawe. Wysokooa zas1dzanych kwot zastepstwa procesowego zale?y od wartooci dochodzonej s1dowo nale?nooci zgodnie z rozporz1dzeniem Ministra Sprawiedliwooci w sprawie op3at za czynnooci radców prawnych.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy w1tpliwooci Wnioskodawcy dotycz1 kwestii opodatkowania podatkiem VAT kwot zas1dzanych tytu3em kosztów zastepstwa procesowego.

W tym miejscu wskazaa nale?y, ?e zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postepowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 101, ze zm.), strona przegrywaj1ca sprawe obowi1zana jest zwrócia przeciwnikowi na jego ?1danie koszty niezbedne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).& 

Stosownie do § 2 ww. artyku3u, do niezbednych kosztów procesu prowadzonego przez strone osobiocie lub przez pe3nomocnika, który nie jest adwokatem, radc1 prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza sie poniesione przez ni1 koszty s1dowe, koszty przejazdów do s1du strony lub jej pe3nomocnika oraz równowartooa zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w s1dzie. Suma kosztów przejazdów i równowartooa utraconego zarobku nie mo?e przekraczaa wynagrodzenia jednego adwokata wykonuj1cego zawód w siedzibie s1du procesowego.

Do niezbednych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata stosownie do § 3 ww. artyku3u zalicza sie wynagrodzenie, jednak nie wy?sze ni? stawki op3at okreolone w odrebnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty s1dowe oraz koszty nakazanego przez s1d osobistego stawiennictwa strony.

W myol § 4 ww. artyku3u, wysokooa kosztów s1dowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w s1dzie, a tak?e wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego reguluj1 odrebne przepisy.

Powo3any przepis art. 98 statuuje dwie podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach procesu:

1. zasade odpowiedzialnooci za wynik procesu, zgodnie z któr1 strona przegrywaj1ca (merytorycznie albo formalnie i niezale?nie od tego, czy ponosi wine w prowadzeniu procesu), zobowi1zana jest zwrócia swemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu oraz

2. zasade kosztów niezbednych i celowych zobowi1zuj1c1 strone przegrywaj1c1 do zwrotu przeciwnikowi procesowemu tylko tych poniesionych faktycznie kosztów procesu, jakie by3y niezbedne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (uznaniowa ocena s1du w tym wzgledzie uzale?niona jest od okolicznooci sprawy, a zarazem ograniczona dyspozycjami art. 98 § 2 i § 3) - (Bodio Joanna, Demendecki Tomasz, Jakubecki Andrzej, Marcewicz Olimpia, Telenga Przemys3aw, Wójcik Mariusz P., Kodeks postepowania cywilnego. Komentarz, Oficyna 2008, wyd. III, komentarz do art. 98, publikacja elektroniczna LEX).

Jak wynika z powy?szego obydwie obowi1zuj1ce w postepowaniu cywilnym zasady zwrotu kosztów procesu przes1dzaj1 o koniecznooci zwrotu kosztów przez Strone przegrywaj1c1. Istot1 ró?nicy w przedstawionych zasadach jest sposób ustalenia poszczególnych sk3adników takich kosztów.

Niemniej, op3aty za czynnooci radców prawnych, okreolone zosta3y w przepisach rozporz1dzenia Ministra Sprawiedliwooci z dnia 22 paYdziernika 2015 r. w sprawie op3at za czynnooci radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804).

Bior1c pod uwage powo3ane przepisy w kontekocie przedstawionego stanu sprawy nale?y stwierdzia, ?e Wnioskodawca nie owiadczy ?adnej us3ugi na rzecz d3u?nika, zwi1zanego z zas1dzonym zwrotem kosztów postepowania s1dowego, gdy? w tym zakresie pomiedzy Wnioskodawc1 a d3u?nikiem nie istnieje ?aden (nawet dorozumiany) stosunek prawny (umowa), w ramach którego spe3niane by3yby owiadczenia wzajemne. Wnioskodawca bowiem w s1dzie reprezentuje interesy swojego klienta i nie wykonuje na rzecz jego d3u?nika ?adnych czynnooci okreolonych w art. 5 ust. 1 ustawy.

A zatem kwota zwrotu kosztów postepowania s1dowego zas1dzona wyrokiem s1du nie jest w ?aden sposób zwi1zana z uzyskaniem owiadczenia wzajemnego. Tym samym nale?y uznaa, ?e w tym konkretnym przypadku, Wnioskodawca otrzymuj1c od d3u?nika kwote zwrotu kosztów zastepstwa procesowego nie owiadczy na rzecz d3u?nika us3ug w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, tak wiec czynnooa ta nie podlega opodatkowaniu.

W owietle obowi1zuj1cego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje sie za nieprawid3owe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i us3ug (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustaw1 o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug podlegaj1 odp3atna dostawa towarów i odp3atne owiadczenie us3ug na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawe towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie sie przeniesienie prawa do rozporz1dzania towarami jak w3aociciel ().

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez owiadczenie us3ug, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie sie ka?de owiadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemaj1cej osobowooci prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym równie?:

1. przeniesienie praw do wartooci niematerialnych i prawnych, bez wzgledu na forme, w jakiej dokonano czynnooci prawnej;
2. zobowi1zanie do powstrzymania sie od dokonania czynnooci lub do tolerowania czynnooci lub sytuacji;
3. owiadczenie us3ug zgodnie z nakazem organu w3adzy publicznej lub podmiotu dzia3aj1cego w jego imieniu lub nakazem wynikaj1cym z mocy prawa.

Istot1 stosunku owiadczenia jest ka?de zachowanie sie na rzecz innej osoby. Owiadczenie jest zatem dwustronnym stosunkiem prawnym i wymaga podmiotu pe3ni1cego role odbiorcy (konsumenta owiadczenia, nabywcy us3ugi) oraz podmiotu owiadcz1cego (wykonuj1cego czynnooci, owiadcz1cego us3uge). Tak wiec okreolone ustaw1 o podatku od towarów i us3ug owiadczenie na rzecz obejmuje owiadczenie na rzecz skonkretyzowanych, a nawet zindywidualizowanych podmiotów (ostatecznych konsumentów).

W powy?szym przepisie przyjeto zatem generaln1 zasade, ?e us3ugami s1 wszelkie odp3atne owiadczenia, niebed1ce dostaw1 towarów. St1d te? stwierdzia nale?y, i? definicja owiadczenia us3ug ma charakter dope3niaj1cy definicje dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechnooci opodatkowania podatkiem od towarów i us3ug, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej dzia3alnooci gospodarczej. Okreoleniem us3ugi w przepisach ustawy o podatku od towarów i us3ug objeto obszerny kr1g czynnooci, obejmuj1cy swym zakresem zarówno czynnooci okreolone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i ca3y szereg innych owiadczen, które nie s1 ujete w tych klasyfikacjach.

Z cytowanych wy?ej przepisów ustawy o VAT wynika tak?e, i? przez us3uge nale?y rozumiea ka?de owiadczenie na rzecz danego podmiotu. Przy czym nale?y zwrócia uwage w szczególnooci na przepis art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, który przez owiadczenie us3ug nakazuje rozumiea tak?e zobowi1zanie do powstrzymania sie od dokonania czynnooci lub do tolerowania czynnooci lub sytuacji. W zwi1zku z powy?szym uznaa nale?y, i? pojecie owiadczenia sk3adaj1cego sie na istote us3ugi nale?y interpretowaa zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Zatem przez owiadczenie nale?y rozumiea ka?de zachowanie sie na rzecz innej osoby. Na zachowanie to sk3adaa sie mo?e zarówno dzia3anie (uczynienie, wykonanie czegoo na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, b1dY te? tolerowanie, znoszenie okreolonych stanów rzeczy). Na owiadczenie mog1 sie jednoczeonie sk3adaa zachowania zwi1zane z dzia3aniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru owiadczenia jako us3ugi nale?y miea na wzgledzie, ?e ustawa zalicza do grona us3ug ka?de owiadczenie. Zauwa?ya nale?y, i? us3ug1 bedzie owiadczenie, w przypadku którego istnieje bezpooredni konsument, odbiorca owiadczenia odnosz1cy korzyoa o charakterze maj1tkowym. W zwi1zku z tym, je?eli dane zachowanie kontrahenta za wynagrodzeniem, przynosi wymiern1 korzyoa konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno bya ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i us3ug uznane za us3uge.

Tak wiec, czynnooa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowi1zaniowej, a jedna ze stron transakcji mo?e zostaa uznana za bezpooredniego beneficjenta tej czynnooci. Przy czym zwi1zek pomiedzy otrzymywan1 p3atnooci1 a owiadczeniem na rzecz dokonuj1cego p3atnooci musi miea charakter bezpooredni i na tyle wyraYny, aby mo?na powiedziea, ?e p3atnooa nastepuje w zamian za to owiadczenie.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy opodatkowaniu podlega odp3atna dostawa towarów lub odp3atne owiadczenie us3ug, ale tak?e czynnik podmiotowy czynnooci musz1 bya wykonywane przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami s1 osoby prawne, jednostki organizacyjne niemaj1ce osobowooci prawnej oraz osoby fizyczne, wykonuj1ce samodzielnie dzia3alnooa gospodarcz1, o której mowa w ust. 2, bez wzgledu na cel lub rezultat takiej dzia3alnooci.

Dzia3alnooa gospodarcza obejmuje wszelk1 dzia3alnooa producentów, handlowców lub us3ugodawców, w tym podmiotów pozyskuj1cych zasoby naturalne oraz rolników, a tak?e dzia3alnooa osób wykonuj1cych wolne zawody. Dzia3alnooa gospodarcza obejmuje w szczególnooci czynnooci polegaj1ce na wykorzystywaniu towarów lub wartooci niematerialnych i prawnych w sposób ci1g3y dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Podstawowa stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, wynosi 22%, z zastrze?eniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrze?eniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W owietle art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstaw1 opodatkowania, z zastrze?eniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zap3ate, któr1 dokonuj1cy dostawy towarów lub us3ugodawca otrzyma3 lub ma otrzymaa z tytu3u sprzeda?y od nabywcy, us3ugobiorcy lub osoby trzeciej, w31cznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dop3atami o podobnym charakterze maj1cymi bezpooredni wp3yw na cene towarów dostarczanych lub us3ug owiadczonych przez podatnika.

W myol art. 29a ust. 6 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, c3a, op3aty i inne nale?nooci o podobnym charakterze, z wyj1tkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonuj1cego dostawy lub us3ugodawce od nabywcy lub us3ugobiorcy.

Stosownie do art. 29a ust. 7 ustawy o VAT podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1. stanowi1cych obni?ke cen w formie rabatu z tytu3u wczeoniejszej zap3aty;
2. udzielonych nabywcy lub us3ugobiorcy opustów i obni?ek cen, uwzglednionych w momencie sprzeda?y;
3. otrzymanych od nabywcy lub us3ugobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub us3ugobiorcy i ujmowanych przejociowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Z opisu sprawy wynika, ?e Wnioskodawca prowadzi dzia3alnooa gospodarcz1 w formie jednoosobowej dzia3alnooci gospodarczej pod firm1 Kancelaria Radcy Prawnego i jest zarejestrowanym czynnym p3atnikiem VAT od 3 marca 2016 r. Wnioskodawca reprezentuje swoich klientów w sporach przed s1dami powszechnymi i administracyjnymi. Wnioskodawca z ka?dym klientem i do ka?dej sprawy zawiera umowe o obs3uge prawn1. Przedmiotem umowy jest okreolenie zasad owiadczenia przez Wnioskodawce na rzecz Klienta us3ug prawnych oraz pomocy prawnej przez osoby posiadaj1ce w tym zakresie kwalifikacje zawodowe. Owiadczenie us3ug prawnych oraz pomocy prawnej obejmuje w szczególnooci: bie?1ce doradztwo prawne (udzielanie porad oraz konsultacji prawnych w zakresie dzia3an Klienta), sporz1dzanie opinii prawnych na piomie, uczestnictwo w negocjacjach lub prowadzenie negocjacji w sprawach zwi1zanych z zakresem dzia3an Klienta, sporz1dzanie regulaminów, instrukcji, uchwa3 oraz podobnych dokumentów wed3ug przedstawionych przez Klienta za3o?en, opiniowanie pod wzgledem prawnym regulaminów, instrukcji oraz podobnych dokumentów, a tak?e opiniowanie projektów uchwa3 organów statutowych Klienta, sporz1dzenie projektów umów wed3ug przedstawionych przez Klienta za3o?en, analiza i opiniowanie przedstawionych przez Klienta projektów umów, reprezentowanie Klienta w postepowaniach s1dowych i administracyjnych, na podstawie odrebnie udzielonego pe3nomocnictwa, prowadzenie spraw organizacyjno-prawnych Klienta zwi1zanych z jego funkcjonowaniem. W umowie cywilnoprawnej ustalane jest ka?dorazowo wynagrodzenie za sporz1dzenie pozwu lub innego pisma procesowego, gdzie okreolana jest wartooa netto oraz brutto takiego wynagrodzenia i na tej podstawie Wnioskodawca wystawia fakture VAT.

W wydawanych na skutek wniesionych przez Wnioskodawce pozwów orzeczeniach (nakazach zap3aty, wyrokach) s1dy orzekaj1 o obowi1zku zap3aty na rzecz klientów Wnioskodawcy kwot wskazanych w pozwach i obok tego orzekaj1 o zwrocie kosztów procesu, w tym kosztów zastepstwa procesowego, obci1?aj1c nimi pozwanego, który przegra3 sprawe. Wynagrodzenie z tytu3u kosztów zastepstwa prawnego w przypadku wygrania sprawy p3atne jest przez strone przegrywaj1c1.

S1d obowi1zek zwrotu kosztów orzeka na podstawie Kodeksu postepowania cywilnego - Art. 98. Wysokooa zas1dzanych kwot zastepstwa procesowego zale?y od wartooci dochodzonej s1dowo nale?nooci zgodnie z rozporz1dzeniem Ministra Sprawiedliwooci z dnia 22 paYdziernika 2015 r. w sprawie op3at za czynnooci radców prawnych.

Wnioskodawca wystawia klientowi fakture VAT za przygotowanie pozwu lub innego pisma wszczynaj1cego postepowanie dokumentuj1c1 owiadczon1 us3uge. Wnioskodawca nie wystawia faktury VAT na rzecz strony przegrywaj1cej spór z klientem Wnioskodawcy.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca powzi13 w1tpliwooa czy zas1dzony przez s1d zwrot kosztów zastepstwa procesowego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug.

Z powy?szego wynika, ?e pomiedzy Wnioskodawc1 bed1cym radc1 prawnym a jego klientem istnieje stosunek prawny (umowa), w ramach którego spe3nione s1 owiadczenia wzajemne . Prowadzenie spraw s1dowych przez Wnioskodawce w ramach zawartej z klientem umowy stanowi reprezentowanie strony przez radce prawnego z wyboru. To stosunek umowny okreola wzajemne prawa i obowi1zki stron.

Stosownie do brzmienia art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postepowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.) strona przegrywaj1ca sprawe obowi1zana jest zwrócia przeciwnikowi na jego ?1danie koszty niezbedne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

W myol art. 98 § 4 Kodeksu postepowania cywilnego wysokooa kosztów s1dowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w s1dzie, a tak?e wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego reguluj1 odrebne przepisy.

Zgodnie z art. 224 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 233 ze zm.) radca prawny wykonuj1cy zawód na podstawie stosunku pracy ma prawo do wynagrodzenia i innych owiadczen okreolonych w uk3adzie zbiorowym pracy lub w przepisach o wynagradzaniu pracowników, obowi1zuj1cych w jednostce organizacyjnej zatrudniaj1cej radce prawnego. Wynagrodzenie to nie mo?e bya ni?sze od wynagrodzenia przewidzianego dla stanowiska pracy g3ównego specjalisty lub innego równorzednego stanowiska pracy. Je?eli prawo do dodatków uzale?nione jest od wymogu kierowania zespo3em pracowników, wymogu tego nie stosuje sie do radcy prawnego. Radca prawny jest uprawniony do dodatkowego wynagrodzenia w wysokooci nie ni?szej ni? 65% kosztów zastepstwa s1dowego zas1dzonych na rzecz strony przez niego zastepowanej lub jej przyznanych w ugodzie, postepowaniu polubownym, arbitra?u zagranicznym lub w postepowaniu egzekucyjnym, je?eli koszty te zosta3y oci1gniete od strony przeciwnej. W panstwowych jednostkach sfery bud?etowej wysokooa i termin wyp3aty wynagrodzenia okreola umowa cywilnoprawna.

Stosownie do art. 225 ust. 1, 2 i 3 ustawy o radcach prawnych op3aty za czynnooci radców prawnych wykonuj1cych zawód w kancelariach radców prawnych lub w spó3kach, o których mowa w art. 8 ust. 1, oraz zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej ustala umowa z klientem. Minister Sprawiedliwooci, po zasiegnieciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Naczelnej Rady Adwokackiej, okreoli, w drodze rozporz1dzenia, wysokooa op3at za czynnooci radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwooci, stanowi1cych podstawe do zas1dzenia przez s1dy kosztów zastepstwa prawnego, maj1c na wzgledzie, ?e ustalenie op3aty wy?szej ni? stawka minimalna, o której mowa w ust. 3, lecz nieprzekraczaj1cej szeociokrotnooci tej stawki, mo?e bya uzasadnione rodzajem i zawi3ooci1 sprawy oraz niezbednym nak3adem pracy radcy prawnego. Minister Sprawiedliwooci, po zasiegnieciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Naczelnej Rady Adwokackiej, okreoli, w drodze rozporz1dzenia, stawki minimalne za czynnooci radców prawnych, o których mowa w ust. 1, maj1c na wzgledzie rodzaj i zawi3ooa sprawy oraz wymagany nak3ad pracy radcy prawnego.

Op3aty za czynnooci radców prawnych okreolone zosta3y w przepisach rozporz1dzenia Ministra sprawiedliwooci z dnia 22 paYdziernika 2015 r. w sprawie op3at za czynnooci radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

Zgodnie z § 1 rozporz1dzenie okreola:

1. stawki minimalne op3at za czynnooci radców prawnych, zwane dalej stawkami minimalnymi;
2. wysokooa op3at za czynnooci radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwooci, zwanych dalej op3atami.

Wskazane powy?ej uregulowania przewiduj1 szczegó3owe rozwi1zania na potrzeby postepowania s1dowego. Istotne zdaniem tut. organu w tym wzgledzie s1 natomiast postanowienia umowy zawartej miedzy stronami. Nale?y zwrócia uwage, i? ustanawiaj1c zastepstwo procesowe w sprawach prowadzonych przed s1dem, w zawartej umowie cywilnoprawnej okreolana jest szczegó3owo wysokooa wynagrodzenia oraz zasady jego ustalania dla pe3nomocnika, w tym celu miedzy innymi, aby unikn1a nieporozumien co do prawid3owego okreolenia wynagrodzenia z tego tytu3u.

Zatem, nale?y stwierdzia, i? w sytuacji braku odmiennego uregulowania w postanowieniach zawartej umowy cywilnoprawnej dotycz1cej wysokooci wynagrodzenia z tytu3u zastepstwa procesowego, wynagrodzenie z tytu3u zastepstwa procesowego winno bya potraktowane jako kwota brutto, tj. zawieraj1ca podatek o towarów i us3ug.

Tym samym w zwi1zku z uprawnieniem radcy prawnego do otrzymania kosztów zastepstwa procesowego, koszty te bed1 stanowi3y dla Wnioskodawcy radcy prawnego wynagrodzenie (element odp3atnooci) za us3uge zastepstwa procesowego i w konsekwencji kwota otrzymanych przez radce prawnego kosztów zastepstwa procesowego powinna zostaa uwzgledniona w wystawionej przez radce prawnego fakturze dokumentuj1cej wykonanie us3ugi zastepstwa procesowego na rzecz Klienta.

Wnioskodawca nie otrzymuje kwoty odpowiadaj1cej kwocie zwrotu kosztów zastepstwa procesowego bez zwi1zku z jak1kolwiek spraw1 lecz w3aonie w zwi1zku z konkretn1 spraw1, z us3ug1 reprezentowania klienta przed s1dem w konkretnej sprawie. Zatem zwi1zek tej kwoty ze spraw1, w której Wnioskodawca reprezentowa3 klienta jest bezpooredni i bezsporny.

Ponadto nale?y zauwa?ya, ?e jeoli Wnioskodawca inkasuje te kwote to nale?y uznaa, ?e jest mu ona nale?na na podstawie umowy zawartej z klientem, bowiem zgodnie z powo3anym przepisem art. 98 Kpc koszty te nale?ne s1 przeciwnikowi czyli klientowi Wnioskodawcy. Jeoli zatem w takiej wysokooci trafiaj1 one do Wnioskodawcy to znaczy, ?e dzieje sie to za zgod1 klienta, a tym samym jest elementem wynagrodzenia za owiadczon1 na jego rzecz us3uge.

Jak wynika z powo3anego art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstaw1 opodatkowania jest wszystko, co stanowi zap3ate, któr1 dokonuj1cy dostawy towarów lub us3ugodawca otrzyma3 lub ma otrzymaa z tytu3u sprzeda?y od nabywcy, us3ugobiorcy lub osoby trzeciej.

Z powy?szego wynika wiec, ?e podstaw1 opodatkowania jest wszystko, co stanowi zap3ate z tytu3u wykonania us3ugi i nie ma znaczenia z jakiego Yród3a us3ugodawca otrzymuje te zap3ate, nie ma znaczenia czy otrzymuje j1 w ca3ooci jednorazowo czy np. w czeociach, istotne jest to, ?e jest to zap3ata uzyskana w zwi1zku z wykonaniem konkretnej us3ugi na rzecz danego klienta.

Maj1c na uwadze powo3ane przepisy prawa oraz opis sprawy nale?y stwierdzia, ?e zwrot kosztów zastepstwa procesowego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug gdy? stanowi czeoa zap3aty za us3uge zastepstwa procesowego owiadczonej przez Wnioskodawce na rzecz Klienta. Zatem w przedmiotowej sprawie uzyskiwanie kosztów zastepstwa procesowego przez Wnioskodawce zwi1zane jest bezpoorednio z umownym stosunkiem zlecenia z Klientem. Wnioskodawca w imieniu Klienta pobiera od strony przegrywaj1cej proces zas1dzony przez s1d zwrot kosztów zastepstwa procesowego. Tym samym Wnioskodawca nie owiadczy us3ugi na rzecz strony przegrywaj1cej proces lecz na rzecz Klienta, z którym zawar3 umowe o zastepstwo procesowe. Kwoty kosztów zastepstwa procesowego zas1dzone przez s1d stanowi1 dodatkowy sk3adnik wynagrodzenia dla Wnioskodawcy obok wynagrodzenia okreolonego przez Strony (Klienta i Wnioskodawcy) w umowie o zastepstwo procesowe. W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca owiadczy zatem us3ugi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, tylko i wy31cznie wzgledem Klienta. Skutkiem powy?szego zas1dzone tytu3em kosztów zastepstwa procesowego kwoty inkasowane przez Wnioskodawce podlegaj1 opodatkowaniu podatkiem od towarów i us3ug jako wynagrodzenie za us3ugi mieszcz1ce sie w zakresie czynnooci, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

W zwi1zku z powy?szym stanowisko Wnioskodawcy nale?a3o uznaa za nieprawid3owe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawce i stanu prawnego obowi1zuj1cego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia sie, ?e niniejsza interpretacja indywidualna traci swoj1 wa?nooa w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto tut. Organ informuje, ?e zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotycz1cych ochrony prawnej wynikaj1cej z zastosowania sie Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje sie, je?eli stan faktyczny lub zdarzenie przysz3e przedstawione we wniosku stanowi1 element czynnooci bed1cych przedmiotem decyzji wydanej w zwi1zku z wyst1pieniem nadu?ycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i us3ug, tj. czynnooci dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spe3nienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, mia3y zasadniczo na celu osi1gniecie korzyoci podatkowych, których przyznanie by3oby sprzeczne z celem, któremu s3u?1 te przepisy.

Stronie przys3uguje prawo do wniesienia skargi na niniejsz1 interpretacje przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodnooci z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporz1dzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim s1dom administracyjnym niektórych spraw

z zakresu dzia3ania ministra w3aociwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zak3adu Ubezpieczen Spo3ecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spo3ecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) skarge wnosi sie do Wojewódzkiego S1du Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piomie organu, który wyda3 interpretacje w terminie 14 dni od dnia, w którym skar?1cy dowiedzia3 sie lub móg3 sie dowiedziea o jej wydaniu do usuniecia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postepowaniu przed s1dami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skarge do WSA wnosi sie (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doreczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usuniecia naruszenia prawa, a je?eli organ nie udzieli3 odpowiedzi na wezwanie, w terminie szeoadziesieciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednoczeonie zgodnie z art. 57a skarga na pisemn1 interpretacje przepisów prawa podatkowego wydan1 w indywidualnej sprawie, opinie zabezpieczaj1c1 i odmowe wydania opinii zabezpieczaj1cej mo?e bya oparta wy31cznie na zarzucie naruszenia przepisów postepowania, dopuszczeniu sie b3edu wyk3adni lub niew3aociwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. S1d administracyjny jest zwi1zany zarzutami skargi oraz powo3an1 podstaw1 prawn1.

Skarge wnosi sie za poorednictwem organu, którego dzia3anie lub bezczynnooa s1 przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Bia3ej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Bia3a.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach