Interpretacja indywidualna z dnia 21.11.2017, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.409.2017.1.AD, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Podatek od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności, a następnie ich zbycia oraz udokumentowania tej transakcji.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 11 września 2017 r. (data wpływu 12 września 2017 r.) uzupełnionym pismem z dnia 10 listopada 2017 r. (data wpływu 10 listopada 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności, a następnie ich zbycia oraz udokumentowania tej transakcji jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności, a następnie ich zbycia oraz udokumentowania tej transakcji. Wniosek uzupełniono w dniu 6 października 2017 r. o brakującą należną opłatę oraz w dniu 10 listopada 2017 r. o wskazanie sposobu doręczenia korespondencji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest czynnym podatnikiem VAT. Zainteresowany chciałby rozpocząć działalność w zakresie nabywania wierzytelności, a następnie dalszej jej odsprzedaży (wierzytelności wobec Towarzystw Ubezpieczeniowych o podłożu odszkodowawczym w związku z zaniżonymi wypłatami odszkodowań dla poszkodowanych).

Niniejsza wierzytelność nabywana jest przez Wnioskodawcę bezpośrednio od osoby poszkodowanej, w drodze umowy cywilnoprawnej cesja wierzytelności praw do tej szkody za określoną cenę, która jest niższa niż wartość nominalna wierzytelności. Od wartości tej odprowadzany jest przez Zainteresowanego (jako Cesjonariusza) podatek od czynności cywilnoprawnej PCC3, a poszkodowany jako sprzedający tą wierzytelność (Cedent) jest zobowiązany zapłacić podatek dochodowy, o czym jest informowany w umowie cesji wierzytelności, którą podpisuje. Nabycie wierzytelności następuje we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko.

Następnie tak nabytą wierzytelność Wnioskodawca chciałby w dalszej kolejności zbywać dla innego podmiotu, który chciałby od niego ją nabyć za określoną kwotę, która będzie niższa niż wartość nominalna wierzytelności. Podstawą zbycia tej wierzytelności byłaby ponownie umowa cywilnoprawna cesja wierzytelności praw do tej szkody za określoną kwotę (wyższą niżeli kwota nabycia tej wierzytelności), od której Cesjonariusz, który nabywa tą wierzytelność byłby zobowiązany zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnej, a Wnioskodawca jako Cedent byłby zobowiązany do uregulowania podatku dochodowego z tytułu uzyskanego dochodu ze zbycia tej wierzytelności (różnica pomiędzy kwotą zbycia i ceną nabycia).

Strony umów, na podstawie których nabywane są wymienione wierzytelności nie przewidują otrzymania wynagrodzenia przez nabywcę od zbywcy wierzytelności.

W cenie wierzytelności nie mieści się ani wynagrodzenie, ani prowizja dla Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy nabycie wierzytelności dokonywane w ramach umów cesji opisanych wyżej, tj. po cenie niższej od wartości nominalnej, celem windykacji we własnym imieniu i na własny rachunek, stanowi czynność podlegającą regulacjom ustawy o VAT, czy też jest czynnością pozostającą poza VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane przez niego transakcje nabycia wierzytelności i dalszej odsprzedaży wierzytelności, nie stanowią ani dostawy towarów, ani świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT, a tym samym nie podlegają regulacjom ustawy o VAT.

Nie ulega wątpliwości, iż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które może być przedmiotem obrotu. Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Stosownie do art. 509 § 2 k.c., wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności i stanowi wykonanie przez dotychczasowego wierzyciela przysługującego mu prawa własności.

Istotą cesji wierzytelności jest więc nabycie przez podmiot trzeci wierzytelności przysługującej dotychczas właścicielowi, przy czym nie ulega zmianie stosunek zobowiązaniowy z dłużnikiem. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta (zbywcy), które ma miejsce wówczas, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność.

W konsekwencji powyższego, czynności sprzedaży wierzytelności nie można uznać za dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ww. ustawy, określającego dla celów podatku od towarów i usług definicję towaru.

Czynność ta nie może być również uznana za świadczenie usługi. Należy bowiem zauważyć, iż warunkiem koniecznym do uznania danej transakcji za odpłatną usługę stanowiącą czynność objętą VAT jest istnienie świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę w postaci wynagrodzenia. Odnosząc ww. zasadę do umów nabycia wierzytelności, należałoby więc stwierdzić, iż umowa taka mogłaby podlegać VAT jedynie w sytuacji, gdy nabywca wykonując określoną usługę na rzecz zbywcy otrzymywałby jednocześnie wynagrodzenie, przy czym wynagrodzenie to musiałoby pochodzić bezpośrednio od zbywcy wierzytelności. W sytuacji, gdy nabycie wierzytelności następuje po cenie niższej od wartości nominalnej wierzytelności, a tym samym nabywca nie uzyskuje od zbywcy żadnego wynagrodzenia bezpośrednio związanego z cesją wierzytelności jako świadczenia wzajemnego za ewentualną usługę nie ma podstaw, aby tego rodzaju nabycie traktować jako usługę w rozumieniu ustawy o VAT.

Stanowisko prezentowane przeze Wnioskodawcę znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10, w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 marca 2012 r. sygn. I FPS 5/11 oraz w wyroku NSA z dnia 26 lipca 2012 r., sygn. akt I FSK 505/12, a także w wydawanych pisemnych interpretacjach MF, tytułem przykładu:

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, ITPP1/443-545/09/12-S/KM, 30 październik 2012 r.:

(...) należy stwierdzić, że tylko w sytuacji, gdy Wnioskodawca, który na własne ryzyko będzie nabywał wierzytelności uznane za trudne po cenie niższej od ich wartości nominalnej, a różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili zawarcia transakcji oraz zostanie skalkulowana w taki sposób, że nie będzie zawierała wynagrodzenia, to nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

(...) W odniesieniu natomiast do czynności sprzedaży wierzytelności stwierdzić należy, iż przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności niezależnie od tego, czy jest to wierzytelność własna, czy nabyta jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Czynności tej nie można uznać za dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 powołanej ustawy, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

(...) Zatem, w oparciu o przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz wskazany wyżej stan prawny należy stwierdzić, że czynność polegająca na sprzedaży przez Wnioskodawcę wierzytelności (uznanej za trudną) nabytej uprzednio w drodze cesji, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Sprzedaż (cesja) wierzytelności nie jest świadczeniem usług przez ich zbywcę, a zatem nie powstaje u niego z tego tytułu obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług. Czynność ta pozostaje dla Wnioskodawcy poza zakresem opodatkowania tym podatkiem. (...). Sama płatność przez dłużnika świadczenia pieniężnego na rzecz wierzyciela, wynikająca z nabytej wierzytelności jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko, które stanowi, że transakcje nabycia wierzytelności, a następnie dalszej odsprzedaży wierzytelności, nie stanowią ani dostawy towarów, ani świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT, a tym samym nie podlegają regulacjom ustawy o VAT znalazło również potwierdzenie w rozmowie telefonicznej z pracownikiem Krajowej Informacji Skarbowej.

Ponieważ powyższe przesłanki są spełnione w przypadku opisanych przez Wnioskodawcę umów nabycia i sprzedaży wierzytelności, uzasadnienie prezentowane w powoływanych wyżej orzeczeniach i interpretacjach MF, znajduje w pełni zastosowanie w przypadku umów zawieranych przez Zainteresowanego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W konsekwencji, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wskazać w tym miejscu należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 ze zm.). Zgodnie więc z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 cyt. artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 ustawy Kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże, jak wskazano na wstępie, ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Stanowisko powyższe potwierdzone zostało w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG, w którym TSUE stwierdził, że Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnej usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2012r., sygn. akt I FPS 5/11 wskazał: Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy cedenta usługę. Plastyczniej rzecz ujmując poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy. Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę. W omawianej sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi. Wobec tego należy dojść do wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. (podkreślenie tut. organu).

Z uwagi na przedstawione w sprawie okoliczności fakt, że strony umów, na podstawie, których nabywane są wymienione wierzytelności nie przewidują otrzymania wynagrodzenia przez nabywcę od zbywcy wierzytelności należy stwierdzić, że w opisanym przypadku nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usługi (o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy) przez Wnioskodawcę.

W związku z tym, stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy, nabycie wierzytelności na podstawie przepisów kodeksu cywilnego nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opisana transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, skoro Wnioskodawca wyraźnie wskazał, że nie dojdzie do przekazywania żadnego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy w związku z nabyciem wierzytelności. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wejdzie w miejsce dotychczasowego wierzyciela, a relacje ze zbywcą wierzytelności zakończą się w momencie zakupu wierzytelności i zapłaty ceny.

Wnioskodawca nie będzie dokonywał również nieodpłatnego świadczenia usług, zrównanego z odpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy podlegającym opodatkowaniu, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności służyły do celów innych niż jego działalność gospodarcza.

Zatem nabycie wierzytelności na podstawie umowy cesji w przedstawionych okolicznościach nie będzie stanowiło czynności podlegającej regulacjom ustawy o VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie postawionego pytania nr 1 jest prawidłowe.

Z kolei odnosząc się do kwestii opodatkowania dalszej odsprzedaży nabytej wcześniej wierzytelności należy zauważyć, że jak już wyżej wskazano przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny). Czynności tej nie można uznać za dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 tej ustawy określającego, co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług pod pojęciem towaru. Skoro wierzytelność nie jest towarem to nie mamy do czynienia z dostawą towaru, lecz ze świadczeniem usług. Sama sprzedaż wierzytelności własnej nie jest również świadczeniem usług przez jej zbywcę, a więc po stronie zbywcy wierzytelności nie powstaje z tego tytułu obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług.

Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku to nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Zatem kwestie ewentualnego opodatkowania tej czynności należy rozpatrywać z punktu widzenia świadczącego usługę, czyli nabywcy wierzytelności. Pogląd taki prezentuje również NSA w wyroku z 10 maja 2012 r. o sygn. akt I FSK 1099/11 wskazując, że Skoro jak wskazano powyżej, w przypadku zbycia wierzytelności (także w drodze wniesienia aportu do spółki) to podmiot nabywający tę wierzytelność świadczy usługę na rzecz jej zbywcy (wnoszącego aport), to u wnoszącego aport nie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu dokonania tej czynności i dlatego nie ma potrzeby rozpatrywania zwolnienia z opodatkowania ().

W konsekwencji, w przypadku sprzedaży wierzytelności zbywca nie będzie podmiotem świadczącym usługę. Zbycie wierzytelności (na skutek sprzedaży) nie stanowi więc świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Zatem czynność podlegająca na zbyciu wierzytelności przez Wnioskodawcę pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Czynność ta nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług, a więc nie mieści się w powołanym wyżej art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług. Skoro w analizowanej sprawie nie dojdzie do odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług, a więc czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT to brak jest podstaw do opodatkowania wskazanej czynności po stronie Wnioskodawcy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że zbycie uprzednio nabytych wierzytelności nie będzie stanowiło po stronie Wnioskodawcy czynności podlegającej regulacjom ustawy o VAT. Tym samym kwestia udokumentowania przedmiotowej czynności stała się bezprzedmiotowa.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej