Temat interpretacji

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) dokonuje zmiany interpretacji zawartej w piśmie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Toruniu z dnia 25 maja 2004r. Nr PP/443-15/04, gdyż jest ona nieprawidłowa.

Wnioskiem z dnia 9 kwietnia 2004r. zwrócił się Pan o interpretację przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) w zakresie ustalenia czy czynności wykonywane przez syndyka za wynagrodzeniem mieszczą się w definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 tej ustawy o podatku od towarów i usług

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Toruniu pismem z dnia 25 maja 2004r. Nr PP/443-15/04 udzielił informacji, że stosownie do art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług syndyk (nadzorca sądowy, zarządca) nie wykonuje samodzielnej działalności gospodarczej, nie jest zatem w myśl art. 15 ust. 1 tej ustawy podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu wykonywanych osobiście czynności.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy nie podziela powyższego stanowiska.

Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2 - 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), o ile jednak wykonujący te czynności są związani ze zlecającym ich wykonanie prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny co do warunków ich wykonywania, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego za ich wykonanie.

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności.

Zasady powoływania syndyka, zarządcy oraz nadzorcy sądowego określa ustawa z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.). Z przepisów tych wynika, iż powoływani są oni przez sąd do wykonywania czynności w ramach postępowań upadłościowych, zgodnie zaś z art. 162 ust. 1 tej ustawy syndyk, nadzorca sądowy i zarządca mają prawo za swoje czynności do wynagrodzenia odpowiadającego wykonanej pracy.

Należności wypłacane syndykowi, zarządcy i nadzorcy sądowemu stanowią zatem przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu cyt. przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje niezbędny warunek aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy, a mianowicie związanie wykonującego czynność ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Niewątpliwie zatem przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 nawiązuje do konstrukcji cywilnoprawnych umów, tj. umowy zlecenia i umów o podobnym charakterze. W konstrukcji powoływania przez sąd syndyka, nadzorcy sądowego czy zarządcy, nawet przy przyjęciu, że sąd jest zlecającym wykonanie czynności nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności (w tym przypadku odpowiedzialność sądu). Konstrukcja powoływania syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, stanowi dla tych osób nie zlecenie wykonania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności, na powołanych zaś osobach, a nie na sądzie spoczywa, odpowiedzialność za wykonanie tych czynności.

Zdaniem tut. organu, nie może Pan zatem korzystać ze zwolnienia na podstawie przepisu art. 15 ust. 3 pkt. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z art. 13 pkt. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w stosunku prawnym łączącym sąd z wyznaczonym do wykonania określonych czynności np. syndykiem nie występują przesłanki wymienione w przepisie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, pozwalające na wyłączenie syndyka z kręgu podatników VAT. Ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze nakreśla odpowiedzialność syndyka za podejmowane przez niego działania zarówno wobec sądu jak też wobec wierzycieli. Sąd powierzając danej osobie wypełnienie określonych ustawowo zadań nie określa w ścisły sposób warunków wykonywania pracy np. co do miejsca i czasu jej wykonywania. Otrzymywane wynagrodzenie ostateczne jest uzależnione od uzyskanych efektów podejmowanych działań.

W świetle powyższego uznać należy, że każdy z tych podmiotów (syndyk, nadzorca sądowy i zarządca) wykonując swoje czynności w ramach postępowań upadłościowych, do których zostali powołani, wykonuje szeroko pojętą działalność usługodawcy, zaliczoną do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, a zatem w tej części jest podatnikami podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 cyt. ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatne świadczenie usług, przez które stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 3 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

A zatem syndyk, nadzorca sądowy lub zarządca przymusowy, będąc podatnikami podatku od towarów i usług, wykonując samodzielnie, za wynagrodzeniem z nakazu przepisów Prawa upadłościowego oraz sądu czynności do których zostali powołani świadczą usługi, o których mowa w art.5 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług podlegające opodatkowaniu.

Niniejsza odpowiedź została udzielona według stanu prawnego, obowiązującego na dzień jej udzielania.