Interpretacja indywidualna z dnia 22.07.2019, sygn. 0112-KDIL2-2.4012.239.2019.2.AKR, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Opodatkowania zwrotu opłat sądowych i komorniczych

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 maja 2019 r. (data wpływu 10 maja 2019 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 czerwca 2019 r. (data wpływu 17 czerwca 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu opłat sądowych i komorniczych jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 maja 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu opłat sądowych i komorniczych. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony w dniu 17 czerwca 2019 r. o doprecyzowanie opisu sprawy, sformułowanie pytania oraz własne stanowisko w sprawie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Kancelaria podpisała z Zarządem Dróg, Zieleni i Transportu umowę na świadczenie usług kontroli biletów oraz pobierania opłat przewozowych, dodatkowych i manipulacyjnych za jazdę bez ważnego biletu wraz z windykacją tych należności na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu. Sprawy sądowe wobec ukaranych pasażerów Kancelaria zleciła jako podwykonawcy firmie windykacyjnej, która prowadzi sprawy sądowe w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu. Firma ta ponosi w imieniu Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu opłaty sądowe i egzekucyjne podczas prowadzonych postępowań sądowych wobec ukaranych pasażerów. Posiada ona dowody poniesionych opłat. Firma windykacyjna obciąża Kancelarię za: wynagrodzenie z tytułu dochodzonych należności fakturą VAT (stawka 23%) i notą księgową na wartość wydatków: obsługa prawna zwrot kosztów sądowych i egzekucyjnych, do której jest dołączone szczegółowe zestawienie poniesionych opłat. Kancelaria obciąża Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu fakturą za świadczone usługi kontroli biletów (stawka 23%) i fakturą za poniesione koszty sądowe i egzekucyjne (stawka VAT 23%), którymi została obciążona przez firmę windykacyjną notą księgową.

W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca wskazał, że Kancelaria Wierzyciel ponosi koszty opłat sądowych i komorniczych w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu (poprzez Podwykonawcę). Powodem w sprawach sądowych prowadzonych przeciw pasażerom ukaranym opłatami dodatkowymi jest Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu.

Wnioskodawca nie posiada bezpośrednich dowodów poniesienia wyżej wymienionych opłat. Dokumenty te są w posiadaniu firmy windykacyjnej (Podwykonawcy), która prowadzi bezpośrednio sprawy sądowe. Wnioskodawca posiada w swojej dokumentacji szczegółowe zestawienia wpływów z tytułu odzyskanych kosztów sądowo-komorniczych poniesionych przez firmę windykacyjną (Podwykonawcę) równych kwotowo wartości noty obciążeniowej wystawionej przez firmę windykacyjną.

Opłaty sądowe i komornicze nie są ujmowane przejściowo w ewidencji na potrzeby podatku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie

(ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku).

Czy Wnioskodawca obciążając Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu za poniesione w jego imieniu i na jego rzecz opłaty sądowe i komornicze, powinien opodatkować podatkiem VAT, przyjmując jako podstawę opodatkowania wartość noty, którą został obciążony przez firmę windykacyjną?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu do wniosku), opłaty sądowe i komornicze, poniesione przez firmę windykacyjną na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu, którymi zostaje obciążona Kancelaria i obciąża nimi dalej Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu nie podlegają przez Kancelarię opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel ().

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ().

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza według art. 15 ust. 2 ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Natomiast w myśl art. 29a ust. 7 ustawy podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1. stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2. udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3. otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Stosownie do brzmienia art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 11.12.2006, Nr 347, str. 1, z późn. zm.), podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

1. obniżek cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2. opustów i obniżek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy i uwzględnionych w momencie transakcji;
3. kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym.

Z przytoczonej wyżej regulacji art. 79 pkt c Dyrektywy Rady wynika, iż wyłączeniu z podstawy opodatkowania podlegają kwoty otrzymane przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rachunek nabywcy lub usługobiorcy. Należy jednak zaznaczyć, iż otrzymany przez podatnika zwrot wydatków poniesionych na rzecz zleceniodawcy nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT wówczas, gdy podatnik dysponuje dowodami dokumentującymi rzeczywiste kwoty poniesionych kosztów oraz ww. dowody zostały wystawione na nabywcę (usługobiorcę), w którego imieniu i na rzecz którego poniesione zostały te wydatki.

Podstawowym warunkiem zastosowania wyłączenia określonego w art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy jest działanie podatnika w imieniu i na rachunek nabywcy lub usługobiorcy. Jeśli podatnik działa we własnym imieniu, lecz na rachunek klienta, to ww. przepis nie znajdzie zastosowania. W takiej sytuacji wystąpi dostawa towaru lub świadczenie usług, gdy podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, wówczas przyjmuje się, że podatnik ten sam nabył i wyświadczył te usługi.

Z zawartego we wniosku opisu wynika, że Wnioskodawca podpisał z Zarządem Dróg, Zieleni i Transportu umowę na świadczenie usług kontroli biletów oraz pobierania opłat przewozowych, dodatkowych i manipulacyjnych za jazdę bez ważnego biletu wraz z windykacją tych należności na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu. Sprawy sądowe wobec ukaranych pasażerów Kancelaria zleciła jako podwykonawcy firmie windykacyjnej, która prowadzi sprawy sądowe w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu. Firma ta ponosi w imieniu Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu opłaty sądowe i egzekucyjne podczas prowadzonych postępowań sądowych wobec ukaranych pasażerów. Posiada ona dowody poniesionych opłat. Firma windykacyjna obciąża Wnioskodawcę za: wynagrodzenie z tytułu dochodzonych należności fakturą VAT (stawka 23%) i notą księgową na wartość wydatków: obsługa prawna zwrot kosztów sądowych i egzekucyjnych, do której jest dołączone szczegółowe zestawienie poniesionych opłat. Wnioskodawca obciąża Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu fakturą za świadczone usługi kontroli biletów (stawka 23%) i fakturą za poniesione koszty sądowe i egzekucyjne (stawka VAT 23%), którymi została obciążona przez firmę windykacyjną notą księgową.

Wnioskodawca ponosi koszty opłat sądowych i komorniczych w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu (poprzez Podwykonawcę). Powodem w sprawach sądowych prowadzonych przeciw pasażerom ukaranym opłatami dodatkowymi jest Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu. Wnioskodawca nie posiada bezpośrednich dowodów poniesienia wyżej wymienionych opłat. Dokumenty te są w posiadaniu firmy windykacyjnej (Podwykonawcy), która prowadzi bezpośrednio sprawy sądowe. Wnioskodawca posiada w swojej dokumentacji szczegółowe zestawienia wpływów z tytułu odzyskanych kosztów sądowo-komorniczych poniesionych przez firmę windykacyjną (Podwykonawcę) równych kwotowo wartości noty obciążeniowej wystawionej przez firmę windykacyjną. Opłaty sądowe i komornicze nie są ujmowane przejściowo w ewidencji na potrzeby podatku.

Wnioskodawca ma wątpliwości czy obciążając Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu za poniesione w jego imieniu i na jego rzecz opłaty sądowe i komornicze, powinien opodatkować podatkiem VAT, przyjmując jako podstawę opodatkowania wartość noty, którą został obciążony przez firmę windykacyjną.

Jak wskazuje przepis art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę z tytułu świadczenia usługi lub dostawy towarów. A zatem podstawa opodatkowania obejmuje całość świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Należy zauważyć, że podstawa opodatkowania dotyczy danego konkretnego przedmiotu opodatkowania, tj. np. dostawy towaru lub świadczenia usługi. Dla danej czynności ustalana jest jedna podstawa opodatkowania. W przypadku świadczenia kompleksowego świadczenie to stanowi jedną usługę, dla której określona jest podstawa opodatkowania. Ma to zastosowanie także w sytuacji gdy strony umowy zobowiązaniowej ustalą odrębne rozliczanie niektórych dodatkowych kosztów w postaci dostawy towarów lub świadczenia usług. Pomimo odrębnego rozliczania, koszty takie są składnikiem podstawy opodatkowania jednej czynności. Wyjątkiem jest sytuacja określona w art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy, kiedy ponoszone wydatki mają zostać zwrócone podatnikowi przez nabywcę towarów bądź usługobiorcę, i które to wydatki są ponoszone w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy. Wówczas, po spełnieniu przesłanek określonych w ww. przepisie, istnieje możliwość odrębnego rozliczenia takich kosztów bez wliczania ich do podstawy opodatkowania z tytułu świadczenia danej usługi.

Odnosząc się zatem do opłat dokonywanych przez Wnioskodawcę, a ponoszonych w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu, należy zauważyć, że zgodnie z art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy, istnieje możliwość odrębnego rozliczenia takich kosztów bez wliczania ich do podstawy opodatkowania z tytułu świadczenia danej usługi głównej. Dla wyłączenia opłat sądowych i komorniczych z podstawy opodatkowania świadczonej usługi Wnioskodawca, zgodnie z ww. przepisem ustawy, powinien posiadać dowód poniesienia tego wydatku w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu oraz ponoszony wydatek powinien być przez Wnioskodawcę ujmowany przejściowo w prowadzonej przez Niego ewidencji na potrzeby podatku.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują i nie wskazują, jak należy rozumieć pojęcie w imieniu i na rzecz. Przyjęcie w ustawie takiej konstrukcji prowadzi do wniosku, że zwrot ten, zgodnie z regułami wykładni literalnej, powinien być interpretowany według ogólnych zasad języka polskiego.

Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego PWN, określenie w imieniu oznacza działanie ze względu na kogoś, dla czyjegoś dobra, odwołując się do kogoś. Natomiast określenie na rzecz oznacza tyle, co działanie na czyjąś korzyść, dla kogoś, dla czyjegoś dobra. Dlatego też, z uwagi na brak w ustawie specyficznych definicji legalnych komentowanych zwrotów, powinny być one interpretowane szeroko, zgodnie z ich potocznym rozumieniem i znaczeniem na gruncie języka polskiego. Określonych wskazówek odnośnie interpretacji ww. zwrotów dostarcza również ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145). Przepisy ww. Kodeksu odnoszą się zarówno do kwestii działania w czyimś imieniu, jak i na czyjąś rzecz. W art. 95 ust. 1 i 2 Kodeksu cywilnego wskazano, że czynności prawnej można dokonać przez przedstawiciela działającego w imieniu osoby, którą reprezentuje, a czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Tym samym, przedstawiciel, stosownie do postanowienia art. 95 Kodeksu, działa w imieniu i na rzecz swojego mocodawcy, przez co rozumieć należy, że wszelkie skutki faktyczne i prawne jego działania dotyczą bezpośrednio jego mocodawcy.

Z powyższego wynika, iż aby przedmiotowe opłaty nie stanowiły podstawy opodatkowania usługi głównej, zgodnie z art. 29a ust. 7 pkt 3 winny być księgowane na koncie przejściowym. Wnioskodawca w opisie sprawy wskazał, iż opłaty sądowe i komornicze będące przedmiotem wniosku uiszczane przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu (poprzez Podwykonawcę) nie są ujmowane przejściowo w ewidencji na potrzeby podatku oraz nie posiada bezpośrednich dowodów poniesienia przedmiotowych opłat. Tym samym w niniejszej sprawie nie został spełniony warunek, o którym mowa w powyższym przepisie.

Reasumując, opłaty sądowe i komornicze ponoszone przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Zarządu Dróg, Zieleni i Transportu, którymi Wnioskodawca obciąża Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu stanowią element podstawy opodatkowania świadczonych przez niego usług, bowiem Wnioskodawca nie spełnia warunków, o których mowa w art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna przynosi skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej