Opodatkowanie nieodpłatnego przekazania praw do korzystania z Produktów, uznanie czynności wykonywanych przez Spółkę w związku z Kosztami Wspólnymi i ... - Interpretacja - 0111-KDIB3-1.4012.686.2022.3.IK

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 15 grudnia 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.686.2022.3.IK

Temat interpretacji

Opodatkowanie nieodpłatnego przekazania praw do korzystania z Produktów, uznanie czynności wykonywanych przez Spółkę w związku z Kosztami Wspólnymi i Kosztami Usług za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT oraz prawo do odliczenia podatku VAT z faktur zakupowych.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 września 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 7 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

-opodatkowanie nieodpłatnego przekazania praw do korzystania z Produktów,

-uznania czynności wykonywanych przez Spółkę w związku z Kosztami Wspólnymi i Kosztami Usług za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT,

-prawa do odliczenia podatku VAT z faktur zakupowych.

Uzupełnili Państwo wniosek – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 grudnia 2022 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

Spółka (…) i inne podmioty (…) zostały zobowiązane do utworzenia wraz z instytutem centrum ….

Wszyscy Członkowie Finansujący mają siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni w Polsce.

W związku z powyższym ww. podmioty zawarły umowę (dalej jako: „Umowa”) o utworzeniu Centrum, określającą również zasady jego funkcjonowania. Centrum nie posiada osobowości prawnej. (…).

W skład Komitetu Sterującego wchodzą przedstawiciele poszczególnych Członków Finansujących. Dyrektora Centrum powołuje Spółka będąca liderem Centrum.

Zgodnie z Umową, utworzenie Centrum wynika z potrzeby:

•    opracowywania koncepcji, metodyk, analiz, prognoz, raportów lub narzędzi, a także realizacji projektów badawczych, dotyczących społeczno-ekonomicznych aspektów transformacji …,

•    poszukiwania nowych kierunków rozwoju …, mając na uwadze społeczno - ekonomiczne aspekty transformacji …, w tym zbudowanie krajowego modelu …, umożliwiających realizację celów i wyzwań wynikających z konieczności zapewnienia długoterminowego bezpieczeństwa …,

•    stworzenia bazy danych do gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych …,

•    stworzenia ośrodka analitycznego, mającego na celu wsparcie …(dalej razem jako: „Beneficjenci”) w procesach decyzyjnych w obszarze ….

W świetle Umowy, do zadań Centrum należy:

•     prowadzenie badań … oraz jego uwarunkowań technicznych, ekonomicznych i środowiskowych, także w kontekście międzynarodowym, celem wsparcia Beneficjentów w obszarze …, w ramach odpowiedniego zaplecza analityczno- prognostycznego, zajmującego się opracowywaniem koncepcji, metodyk, analiz, prognoz, raportów lub narzędzi, a także realizacją projektów badawczych, dotyczących społeczno-ekonomicznych aspektów transformacji …;

•     wspieranie i koordynowanie współpracy pomiędzy Członkami Finansującymi

-           dalej razem jako: „Zadania”.

W celu realizacji Zadań wynikających z obowiązków nałożonych na Wnioskodawcę na podstawie art. …, zgodnie z Umową, Centrum:

•utworzy narzędzia analityczne, obejmujące w szczególności modele obliczeniowe służące do badania sektora …,

•stworzy platformę informatyczną do wymiany, przetwarzania oraz archiwizacji danych z sektora …, wymaganych do przygotowania i bieżącego zasilania danymi ww. narzędzi analitycznych,

•przygotuje z wykorzystaniem ww. narzędzi analitycznych oraz posiadanej wiedzy eksperckiej, koncepcje, metodyki, analizy, prognozy lub raporty dotyczące społeczno - ekonomicznych aspektów transformacji …,

•wykona projekty badawcze w odniesieniu do społeczno - ekonomicznych aspektów transformacji …,

•sformułuje, po otrzymaniu wystąpienia Beneficjentów, rekomendacje i opinie na podstawie koncepcji, metodyk, analiz, prognoz lub raportów, dotyczące społeczno - ekonomicznych aspektów transformacji …,

•wesprze Beneficjentów w zakresie problematyki sektora ….

Umowa przewiduje, że w celu wykonania Zadań, Centrum może nawiązywać i prowadzić współpracę z innymi podmiotami, w szczególności z organami administracji publicznej, instytutami badawczymi, uczelniami wyższymi oraz ośrodkami analitycznymi w kraju i zagranicą.

Zgodnie z Umową, Centrum wykonuje Zadania poprzez realizację:

•usług planowych określonych w zatwierdzanym na dany rok kalendarzowy tzw. „planie usług” i „planie rozwoju”,

•tzw. „usług bieżących” - realizowanych poza ww. planami, na wniosek Beneficjentów

-dalej razem usługi planowe i usługi bieżące jako: „Usługi”.

Ww. plan usług określa Usługi mające na celu opracowywanie na potrzeby Beneficjentów koncepcji, metodyk, analiz, prognoz lub raportów, a także realizację projektów badawczych, dotyczących społeczno-ekonomicznych aspektów transformacji ....

Z kolei ww. plan rozwoju określa usługi niezbędne Członkom Finansującym do realizacji Zadań Centrum (tworzenie bazy narzędziowej umożliwiającej wykonywanie prac ujętych w ww. planie Usług i realizowanych jako ww. usługi bieżące).

Zgodnie z Umową, Spółka została ustanowiona liderem Centrum, któremu przypisano następujące zadania niezbędne dla funkcjonowania Centrum:

•    reprezentowanie Centrum w stosunkach zewnętrznych, w tym z Beneficjentami,

•    zorganizowanie biura ds. obsługi Centrum (dalej jako: „Biuro”) oraz wyznaczenie Dyrektora Centrum,

•    operacyjne planowanie i zarządzanie wykonywaniem Zadań oraz Usług,

•    negocjowanie i zawieranie w imieniu własnym lub Członków Finansujących umów na wykonanie Usług i innych umów koniecznych dla wykonywania Zadań lub Usług przez Centrum, a także wykonywanie wszystkich czynności faktycznych i prawnych związanych z realizacją tych umów,

•    rozliczanie kosztów ponoszonych wspólnie przez Członków Finansujących, związanych z funkcjonowaniem Biura (dalej jako: „Koszty Wspólne”) oraz kosztów wykonanych Usług (dalej jako „Koszty Usług”),

•    budowa narzędzi analitycznych,

•    stworzenie platformy informatycznej,

•    opracowanie projektów regulacji wewnętrznych oraz zmian tych regulacji.

Koszty funkcjonowania Centrum (tj. zarówno Koszty Wspólne jak i Koszty Usług) ponoszą Członkowie Finansujący. Beneficjenci nie ponoszą koszów funkcjonowania Centrum.

Umowa zalicza do Kosztów Wspólnych:

•     koszty wynagrodzeń pracowników administracyjnych, narzuty na koszty wynagrodzeń i świadczenia pracownicze,

•     koszty amortyzacji aktywów (infrastruktura IT, licencje oprogramowania specjalistycznego, budowa modeli obliczeniowych),

•     koszty utrzymania przestrzeni biurowej,

•     koszty komunikacji z Beneficjentami oraz komunikacji zewnętrznej, w tym dotyczące strony internetowej, szkoleń dla administracji, spotkań informacyjnych/seminariów eksperckich, materiałów informacyjno-promocyjnych,

•     koszty usług obcych, tj. koszty usług świadczonych przez dostawców zewnętrznych m.in.: usługi transportowe, telekomunikacyjne, pocztowe, consultingowe, prawne, informatyczne, informacyjne, tłumaczenia,

•     wszelkie koszty dodatkowe związane z zapewnieniem funkcjonowania Biura ponoszone przez lidera.

Koszty Wspólne ponoszone są i będą ponoszone w przyszłości w pierwszej kolejności, przez Spółkę jako lidera, a w ostatecznym rozrachunku przez Członków Finansujących zgodnie z ustalonym w Umowie stałym kluczem procentowym. Rozliczenie Kosztów Wspólnych, zgodnie z Umową, następuje poprzez wystawienie faktury VAT przez Spółkę obejmującej kwotę netto odpowiadającą wyliczonemu na podstawie ww. klucza udziałowi każdego z Członków Finansujących powiększonej o podatek VAT.

Do Kosztów Usług Umowa zalicza:

•    tzw. „koszty wewnętrzne” - ponoszone przez Członków Finansujących wydatki w związku z zaangażowaniem własnych zasobów Członków Finansujących (w szczególności koszty wynagrodzeń specjalistów zatrudnionych przez Członków Finansujących);

•    tzw. „koszty zewnętrzne” - ponoszone przez Członków Finansujących wydatki tytułem wynagrodzenia za wykonanie Usług przez podmioty nie będące Członkami Finansującymi.

Zasady i sposób podziału Kosztów Usług szczegółowo określa Umowa, która przewiduje szereg kluczy procentowych w oparciu o, w szczególności, liczbę Członków Finansujących biorących udział w pracach nad daną Usługą (tj. w pracach nad daną Usługą mogą brać udział jedynie niektórzy Członkowie Finansujący).

Przykładowo, w przypadku, gdy Usługa została wykonana przez specjalistów wszystkich trzech Członków Finansujących, koszty Usługi są ponoszone w równych częściach przez wszystkich trzech Członków Finansujących.

Z kolei, w sytuacji, gdy Usługa została wykonana przez specjalistów dwóch z trzech Członków Finansujących, a Członek Finansujący, którego specjaliści nie realizowali prac, zadeklarował zamiar współfinansowania Usługi, Koszty Usługi są ponoszone zgodnie z poniższym kluczem:

•     każdy z dwóch Członków Finansujących, których specjaliści wykonywali prace ponosi koszty w wysokości 49% wartości netto Usługi,

•     Członek Finansujący, którego specjaliści nie realizowali prac, ponosi koszty w wysokości 2% wartości netto Usługi ale nie więcej niż wynosi próg od którego zamawiający publiczny ma obowiązek stosowania ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo Zamówień Publicznych.

Po określeniu całkowitej wartości netto Usługi, Spółka jako lider Centrum określa w oparciu o ww. zasady kwotę netto obciążającą każdego z Członków Finansujących.

W przypadku, gdy dana Usługa będzie realizowana z udziałem podmiotów zewnętrznych, będą oni wystawiali faktury z wykazanym podatkiem VAT za swoje prace bezpośrednio na rzecz poszczególnych Członków Finansujących, zgodnie z kluczem proporcji udziału w kosztach określonym dla danej Usługi.

Ponadto, będą występowały sytuacje, w których w toku prac nad daną Usługą faktyczne koszty poniesione przez poszczególnych Członków Finansujących nie będą odpowiadały ustalonemu dla danej Usługi parytetowi udziału w kosztach (np. dany Członek Finansujący zgodnie z kluczem podziału powinien partycypować w 49% kosztów danej Usługi, a w rzeczywistości koszty udziału w projekcie jego specjalistów okazały się wyższe; skutkiem takiej sytuacji będzie poniesienie przez jednego lub dwóch pozostałych Członków Finansujących rzeczywistych kosztów o wartości niższej, niż według ustalonego klucza podziału). Wówczas Członek Finansujący, który przekroczył swój udział w Kosztach Usług obciąży z tego tytułu pozostałych Członków Finansujących, którzy ponieśli koszty mniejsze niż przypadający na nich udział zgodnie z Umową w ten sposób, aby została zachowana proporcja wynikająca z Umowy. Zgodnie z Umową, obciążenie to będzie dokumentowane fakturami VAT.

W szczególności, jeśli Spółka poniesie Koszty Usług w zakresie przekraczającym część przypadającą proporcjonalnie na Spółkę zgodnie z Umową, Spółka wystawi faktury ze stawką 23% VAT na rzecz pozostałych Członków Finansujących, którzy ponieśli koszty mniejsze niż przypadający na nich udział zgodnie z Umową.

Z kolei w przypadku, w którym Spółka poniesie koszty mniejsze niż część przypadająca proporcjonalnie na Spółkę zgodnie z Umową, pozostali Członkowie Finansujący, którzy ponieśli koszty większe niż przypadający na nich udział zgodnie z Umową wystawią faktury ze stawką 23% VAT na rzecz Spółki.

Członkom Finansującym, którzy brali udział w finansowaniu danej Usługi, będą przysługiwały wspólnie autorskie prawa majątkowe do efektów Usługi (dalej jako: „Produkt”) lub prawach do korzystania z Produktu w postaci licencji.

Udział poszczególnych Członków Finansujących w ww. autorskich prawach majątkowych będzie odpowiadał ich udziałowi w ponoszonych Kosztach Usług obliczonym zgodnie z kluczem proporcji zawartym w Umowie.

Członkowie Finansujący udzielą Beneficjentom niewyłącznej, nieodpłatnej licencji lub sublicencji do korzystania z Produktów bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na określonych polach eksploatacji.

Ponadto, Spółka będzie mogła wykorzystywać Produkty w ramach swojej zwykłej działalności.

W ramach procesu związanego z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług Spółka będzie nabywać towary i usługi od podatników podatku VAT. Wspomniane nabycia będą dokumentowane fakturami z wykazanymi kwotami podatku VAT.

W uzupełnieniu do wniosku wskazali Państwo:

1)Czy nabywane towary i usługi związane z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług mają/będą mieć związek z Państwa działalnością opodatkowaną i w czym ten związek będzie się przejawiać?

Wnioskodawca ponosi i będzie ponosić Koszty Wspólne i Koszty Usług w związku z nałożonymi na podstawie art. … obowiązkami wyszczególnionymi we wniosku. W wykonaniu tych obowiązków nałożonych przepisami powszechnie obowiązującego prawa Wnioskodawca zawarł umowę z innymi podmiotami o ustanowieniu „Centrum”. Centrum stanowi formułę współpracy wynikającą z powołanych wyżej przepisów, nie ma osobowości prawnej. Jego bieżące funkcjonowanie oparte jest na zasobach wydzielonych wewnętrznie przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca jest ustanowiony liderem. Zadaniem Lidera jest, w szczególności:

1)reprezentowanie Centrum w stosunkach zewnętrznych, w tym z Beneficjentami,

2)zorganizowanie biura ds. obsługi Centrum oraz wyznaczenie Dyrektora Centrum,

3)operacyjne planowanie i zarządzanie wykonywaniem Zadań, Usług i Usług Bieżących,

4)negocjowanie i zawieranie w imieniu własnym lub Członków Finansujących umów na wykonanie Usług lub Usług Bieżących i innych umów koniecznych dla wykonywania Zadań, Usług lub Usług Bieżących przez Centrum, a także wykonywanie wszystkich czynności faktycznych i prawnych związanych z realizacją tych umów, w szczególności: zmiany, odstąpienia, rozwiązywania, wypowiadania i aneksowania umów,

5)rozliczanie kosztów Wspólnych oraz kosztów wykonanych Usług lub Usług Bieżących na zasadach określonych w niniejszej Umowie,

6)budowa narzędzi analitycznych,

7)stworzenie Platformy informatycznej,

8)opracowanie projektów Regulacji wewnętrznych oraz zmian tych Regulacji.

Wnioskodawca jako lider organizuje biuro ds. obsługi Centrum, którym kieruje Dyrektor (jest to pracownik Wnioskodawcy, któremu powierzono te zadania).

Koszty organizacji biura ds. obsługi Centrum, w tym koszty działania Dyrektora stanowią Koszty Wspólne.

Wnioskodawca jako lider konsorcjum wystawia faktury sprzedażowe i osiąga przychód z tytułu obciążenia pozostałych Członków Finansujących wynagrodzeniem za usługi związane z prowadzeniem Centrum, na które składają się powyższe Koszty Wspólne. Zatem nabywane towary i usługi wchodzące w zakres Kosztów Wspólnych mają związek z ww. fakturami sprzedażowymi, gdyż to na ich podstawie Wnioskodawca wystawia te faktury sprzedażowe. Ponadto istnieje związek pomiędzy poniesieniem tych Kosztów Wspólnych a koniecznością wypełniania obowiązków wynikających z przepisów powszechnie obowiązującego prawa – (…).

Do Kosztów Usług Umowa zalicza:

•     tzw. „Koszty Wewnętrzne” – ponoszone przez Członków Finansujących wydatki w związku z zaangażowaniem własnych zasobów Członków Finansujących (w szczególności koszty wynagrodzeń specjalistów zatrudnionych przez Członków Finansujących);

•     tzw. „Koszty Zewnętrzne” - ponoszone przez Członków Finansujących wydatki tytułem wynagrodzenia za wykonanie Usług przez podmioty nie będące Członkami Finansującymi.

Jeżeli Spółka poniesie Koszty Usług w wyniku realizowania ich siłami własnymi w zakresie przekraczającym część przypadającą proporcjonalnie na Spółkę zgodnie z Umową, Spółka wystawi faktury ze stawką 23% VAT na rzecz pozostałych Członków Finansujących, którzy ponieśli koszty mniejsze niż przypadający na nich udział zgodnie z Umową. Zatem nabywane towary i usługi zaliczane do Kosztów Wewnętrznych przekładają się wprost na sprzedaż opodatkowaną Spółki zgodnie z ww. regułą. Z jednej strony Spółka ponosi koszty określane jako Koszty Usług, a z drugiej w ww. przypadku otrzymuje wynagrodzenie, które w części pokrywa te koszty. W celu otrzymywania tego wynagrodzenia Spółka wystawia na pozostałych Członków Finansujących faktury ze stawką 23% VAT.

Ponadto Spółka uzyskuje prawa autorskie i licencje do efektów usług, które nabywa w ramach Kosztów Zewnętrznych oraz Kosztów Wewnętrznych. Ich długofalowe rezultaty w postaci:

•koncepcji, metodyk, analiz, prognoz, raportów lub narzędzi, dotyczących społeczno–ekonomicznych aspektów transformacji …,

•zbudowania krajowego modelu bilansu …, umożliwiającego realizację celów i wyzwań wynikających z konieczności zapewnienia długoterminowego …,

•stworzenia bazy danych do gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych z …,

mogą przyczynić się do lepszego wykonywania zadań stojących przed Spółką. Zadania te wynikają z ….

Ponoszenie Kosztów Usług może być pomocne w lepszym wypełnianiu powyższych zadań i przekładać się na uzyskiwanie przychodów, w tym sprzedaży opodatkowanej.

2)Czy ponoszenie ww. Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług w jakikolwiek sposób wpływa/może wpłynąć na uzyskiwany przez Państwa dochód?

Odpowiedź na pytanie drugie została już w znacznej części zawarta w odpowiedzi na pytanie pierwsze. Wnioskodawca uzyskuje przychody z tytułu ponoszenia Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług, a w sytuacji wykorzystania efektów usług, które nabywa w ramach „Kosztów Zewnętrznych”, a także wytwarza w ramach „Kosztów Wewnętrznych” może uzyskiwać przychody (dochody) z tytułu świadczenia usług przesyłowych.

Ponadto Wnioskodawca uzyskuje opisane wyżej przychody z tytułu fakturowania usług prowadzenia biura ds. obsługi Centrum.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług

1.Czy nieodpłatne przekazanie przez Spółkę praw do korzystania z Produktów, poprzez udzielenie licencji lub sublicencji, na rzecz Beneficjentów nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

2.Czy obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT?

3.Czy obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią Kosztów Usług pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT?

4.Czy Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących nabycie przez Spółkę towarów i usług związanych z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Nieodpłatne przekazanie przez Spółkę praw do korzystania z Produktów, poprzez udzielenie licencji lub sublicencji, na rzecz Beneficjentów nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

2.Obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

3.Obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią Kosztów Usług pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

4.Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących nabycie przez Spółkę towarów i usług związanych z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad 1

Zakres opodatkowania VAT określa art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Wskazuje on, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Artykuł 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT wskazuje, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z punktu widzenia analizowanego przypadku istotne jest to, że nieodpłatne świadczenie usług może być uznane za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT wyłącznie, jeżeli świadczenie to będzie realizowane dla celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Ust. 2 tego artykułu stwierdza, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje, w szczególności, czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W ocenie Spółki, w przedmiotowym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, w której nieodpłatne przekazanie przez Spółkę praw do korzystania z Produktów, poprzez udzielenie licencji lub sublicencji, na rzecz Beneficjentów będzie miało związek z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Spółkę w roli podatnika VAT.

Podkreślenia wymaga bowiem okoliczność, że ….

Działalność regulacyjna Beneficjentów kształtuje zatem warunki działalności gospodarczej Spółki, która musi podporządkować się woli regulatora. Działania regulacyjne Beneficjentów mogą w rozmaity sposób wpływać na funkcjonowanie podmiotów działających na …. Wszystkie powyższe aspekty stanowią przedmiot zainteresowania Spółki jako istotnego uczestnika ww. rynku, gdyż mają bezpośredni jak i pośredni wpływ na jej funkcjonowanie.

W tym kontekście należy podkreślić, iż, jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Centrum w związku z nałożonymi na podstawie … obowiązkami:

•utworzy narzędzia analityczne, obejmujące w szczególności modele obliczeniowe służące do badania … oraz jego uwarunkowań technicznych, ekonomicznych i środowiskowych, także w kontekście międzynarodowym,

•stworzy platformę informatyczną do wymiany, przetwarzania oraz archiwizacji danych …, wymaganych do przygotowania i bieżącego zasilania danymi ww. narzędzi analitycznych,

•przygotuje z wykorzystaniem ww. narzędzi analitycznych oraz posiadanej wiedzy eksperckiej, koncepcje, metodyki, analizy, prognozy lub raporty dotyczące społeczno - ekonomicznych aspektów transformacji …,

•wykona projekty badawcze w odniesieniu do społeczno - ekonomicznych aspektów transformacji …,

•sformułuje, po otrzymaniu wystąpienia Beneficjentów, rekomendacje i opinie na podstawie koncepcji, metodyk, analiz, prognoz lub raportów, dotyczące społeczno - ekonomicznych aspektów transformacji …,

•wesprze Beneficjentów w zakresie problematyki … oraz jego uwarunkowań technicznych, ekonomicznych i środowiskowych w relacjach z podmiotami trzecimi.

W ramach funkcjonowania Centrum, powstaną Produkty, do których Członkom Finansującym będą przysługiwały wspólnie autorskie prawa majątkowe. W następnym kroku, Członkowie Finansujący udzielą Beneficjentom niewyłącznej, nieodpłatnej licencji lub sublicencji do korzystania z Produktów.

Nie ulega zatem wątpliwości, iż działalność Centrum jest silnie skorelowana z potrzebami Beneficjentów, którym bezpośrednio ma służyć. Z drugiej strony, jak wyżej wskazano, między Beneficjentami a Członkami Finansującymi (w tym Spółką) istnieje również relacja odwrotna, tj. Beneficjenci jako regulatorzy … mają istoty wpływ na ich działalność gospodarczą jako integralnych uczestników rynku.

W konsekwencji, zdaniem Spółki, przekazywanie przez Spółkę praw do Produktów na rzecz Beneficjentów należy uznać za związane z jej działalnością gospodarczą jako przedsiębiorcy funkcjonującego na rynku.

Jak zaznaczono powyżej, aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu VAT, musi być dokonane na cele niezwiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Dlatego też, skoro, w ocenie Spółki, nieodpłatne przekazywanie Produktów na rzecz Beneficjentów stanowi nieodpłatne świadczenie usług związane z działalnością gospodarczą Spółki, nie znajduje zastosowania art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, nieodpłatne przekazanie przez Spółkę praw do korzystania z Produktów, poprzez udzielenie licencji lub sublicencji, na rzecz Beneficjentów nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad 2

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie z szeregiem orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), aby mówić o odpłatnym świadczeniu usług, niezbędne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

•istnieje związek prawny między świadczeniodawcą i świadczeniobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

•wynagrodzenie otrzymane przez świadczeniodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za świadczenie na rzecz świadczeniobiorcy;

•istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczeniobiorcy;

•odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT;

•istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Powyższe wynika, w szczególności, z wyroków TSUE w następujących sprawach: C-489/99 Immobiliare Flavia, C-16/93 R. J. Tolsma, C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council czy C-154/80 Association cooperative „Cooperatieve Aardappelenbewaarplaats GA”.

Ponadto należy wskazać, że w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi (art. 8 ust. 2a ustawy o VAT).

W ocenie Wnioskodawcy, obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią kosztów związanych z funkcjonowaniem Biura (tj. Kosztów Wspólnych) pozostałych Członków Finansujących spełnia ww. kryteria przemawiające za występowaniem odpłatnego świadczenia usług.

W szczególności, pozostali Członkowie Finansujący uzyskują konkretną, określoną korzyść polegającą na „wyręczeniu” ich od podejmowania działań związanych z funkcjonowaniem Biura (wszyscy Członkowie Finansujący mają obowiązek ponosić ww. koszty w odpowiedniej proporcji).

Nie powinno również budzić wątpliwości, iż świadczenie Wnioskodawcy ma charakter odpłatny - Wnioskodawca otrzymuje bowiem od pozostałych Członków Finansujących kwoty pieniężne tak, by doszło do osiągnięcia przez poszczególnych Członków Finansujących udziałów w Kosztach Wspólnych określonych w Umowie.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 31 sierpnia 2015 r., IPPP1/4512-591/15-4/IGo:

„Mając zatem na uwadze powyższe oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że skoro Wnioskodawca, jako Lider wykonujący przewidziane Umową czynności będzie ponosił pewną część kosztów związanych ze wspólnym przedsięwzięciem, a następnie koszty te zostaną rozdzielone pomiędzy Wnioskodawcę i uczestników konsorcjum, stosownie do ich udziału we wspólnym przedsięwzięciu, to niewątpliwie uczestnik konsorcjum będzie beneficjentem czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę (...) Zatem, otrzymane od uczestnika kwoty stanowić będą dla Wnioskodawcy wynagrodzenie za świadczenie usług, które to czynności na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.”

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad 3

Jak już wskazano w pkt 2 powyżej, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Z kolei zgodnie z szeregiem orzeczeń TSUE, aby mówić o odpłatnym świadczeniu usług, niezbędne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

•istnieje związek prawny między świadczeniodawcą i świadczeniobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

•wynagrodzenie otrzymane przez świadczeniodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za świadczenie na rzecz świadczeniobiorcy;

•istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczeniobiorcy;

•odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT;

•istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

W ocenie Wnioskodawcy, obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią Kosztów Usług (koszty wewnętrzne) pozostałych Członków Finansujących spełnia ww. kryteria przemawiające za występowaniem odpłatnego świadczenia usług.

Tak jak wskazano w opisie stanu faktycznego, określony w Umowie parytet udziału w kosztach realizacji danej Usługi będzie tożsamy z parytetem udziału poszczególnych Członków Finansujących w autorskich prawach majątkowych do Produktów powstałych w wyniku realizacji takiej Usługi. Członek Finansujący, który w toku realizacji Usługi poniósł faktycznie koszty niższe niż wynikające z ustalonego w Umowie parytetu (czyli był mniej zaangażowany w projekt, niż wynikałoby z ustalonego wstępnie klucza), poniesie obciążenie na rzecz Członka Finansującego (ewentualnie obu pozostałych Członków Finansujących), który faktycznie poniósł koszty przewyższające ustalony udział (a więc był w realizację danej Usługi zaangażowany bardziej, niż wynika to z ustalonego klucza podziału kosztów). W wyniku tego rozliczenia, dany Członek Finansujący nie tylko osiągnie ustalony w Umowie udział w kosztach realizacji Usługi, ale również analogiczny udział w autorskich prawach majątkowych do powstałych w jej wyniku Produktów.

W szczególności, Członek Finansujący, którego obciąży Spółka, uzyskuje określoną korzyść polegającą na „wyręczeniu” go od części działań związanych z wykonaniem danej Usługi w odpowiedniej części, z czym związane jest objęcie przez niego autorskich praw majątkowych do Produktu powstałego w wyniku realizacji Usług według wstępnie ustalonego klucza podziału (pomimo tego, iż obciążany Członek Finansujący był faktycznie zaangażowany w prace w mniejszym stopniu niż pierwotnie zakładano).

Nie powinno również budzić wątpliwości, iż świadczenie Wnioskodawcy ma charakter odpłatny - Wnioskodawca otrzymuje bowiem od ww. Członka Finansującego kwotę pieniężną tak, by doszło do osiągnięcia przez poszczególnych Członków Finansujących określonych w Umowie udziałów w Kosztach Usług oraz w autorskich prawach majątkowych.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w ww. interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 31 sierpnia 2015 r., IPPP1/4512-591/15-4/IGo:

„Mając zatem na uwadze powyższe oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że skoro Wnioskodawca, jako Lider wykonujący przewidziane Umową czynności będzie ponosił pewną część kosztów związanych ze wspólnym przedsięwzięciem, a następnie koszty te zostaną rozdzielone pomiędzy Wnioskodawcę i uczestników konsorcjum, stosownie do ich udziału we wspólnym przedsięwzięciu, to niewątpliwie uczestnik konsorcjum będzie beneficjentem czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę (...) Zatem, otrzymane od uczestnika kwoty stanowić będą dla Wnioskodawcy wynagrodzenie za świadczenie usług, które to czynności na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.”

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, obciążenie przez Spółkę odpowiednią częścią Kosztów Usług pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad 4

Stosownie do treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 tej ustawy.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE prawo do odliczenia podatku VAT stanowi integralną część systemu podatku VAT i co do zasady nie może być ograniczane. Jest ono wykonywane w sposób bezpośredni w stosunku do całego podatku obciążającego czynności powodujące naliczenie podatku (wyroki TSUE: z dnia 6 lipca 1995 r. w sprawie C-62/93 BP Soupergaz, Rec. str. I-1883, pkt 18 oraz z dnia 21 marca 2000 r. w sprawach połączonych od C-110/98 do C-147/98 Gabalfrisa i in., Rec. str. I-1577, pkt 43).

System odliczeń przewidziany w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej  ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru podatku VAT podlegającego zapłacie bądź zapłaconego w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku VAT zapewnia całkowitą neutralność działalności gospodarczej w zakresie obciążeń podatkowych, bez względu na cel czy rezultaty tej działalności, pod warunkiem że co do zasady podlega ona sama opodatkowaniu podatkiem VAT (wyroki TSUE: z dnia 14 lutego 1985 r. w sprawie 268/83 Rompelman, Rec. str. 655, pkt 19; z dnia 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 Ghent Coal Terminal, Rec. str. I-1, pkt 15; z dnia 21 marca 2000 r. w sprawach połączonych od C-110/98 do C-147/98 Gabalfrisa i in., Rec. str. I-1577, pkt 44; z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98 Midland Bank, Rec. str. I-4177, pkt 19; z dnia 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/98 Abbey National, Rec. str. I-1361, pkt 24).

Na szeroki zakres ujmowania związku pomiędzy podatkiem naliczonym a sprzedażą opodatkowaną TSUE wskazał w sprawie C-435/05 Investrand BV v. Staatssecretaris van Financien:

„prawo do odliczenia zostaje zatem również przyznane podatnikowi nawet w przypadku braku bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku a jedną lub kilkoma transakcjami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia, gdy koszty omawianych usług stanowią część jego kosztów ogólnych i jako takie stanowią element cenotwórczy dla dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Koszty te w rzeczywistości zachowują bezpośredni i ścisły związek z całą działalnością gospodarczą podatnika”.

Podobnie TSUE orzekł m.in. w wyroku w sprawach C-98/98 Midland Bank oraz C-465/03 Kretztechnik AG.

Teza o możliwości odliczenia VAT w przypadku pośredniego związku z działalnością gospodarczą podatnika znajduje potwierdzenie w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 października 2021 r., 0114- KDIP4-1.4012.436.2021.2.PS:

„Ustawodawca nie precyzuje, w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek ten może być zatem bezpośredni lub pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary lub usługi służą, np. dalszej odprzedaży, bowiem bezpośrednio wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast ze związkiem pośrednim mamy do czynienia w sytuacji, gdy ponoszone wydatki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług przyczynia się pośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości.”

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, w ramach procesu związanego z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług Spółka będzie nabywać towary i usługi od podatników podatku VAT. Wspomniane nabycia będą dokumentowane fakturami z wykazanymi kwotami podatku VAT.

Jak wspomniano w pkt 1 powyżej, nieodpłatne przekazanie przez Spółkę praw do korzystania z Produktów na rzecz Beneficjentów należy uznać za nieodpłatne świadczenie usług związane z działalnością gospodarczą Spółki.

W związku z tym, w tych przypadkach, w których wydatki związane z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług nie miałyby bezpośredniego związku ze sprzedażą opodatkowaną Spółki (co dotyczyłoby przypadków przenoszenia przez Spółkę odpowiedniej części ww. Kosztów na pozostałych Członków Finansujących - por. pkt 2 i 3 powyżej), istniałby co najmniej pośredni związek takich wydatków z działalnością gospodarczą Spółki.

Wytworzone bowiem w ramach Usług Produkty będą:

•    z jednej strony przekazywane Beneficjentom, będących regulatorami rynku, na którym działa Spółka (a przez to czynnie wpływającymi na warunki działalności Spółki na tym rynku);

•    a z drugiej Spółka będzie mogła wykorzystywać Produkty w ramach swojej zwykłej działalności (jak wskazano w opisie stanu faktycznego, licencja umożliwiająca Beneficjentom korzystanie z Produktów będzie mieć charakter niewyłączny).

W efekcie, zdaniem Spółki:

•w przypadku Kosztów Wspólnych:

­-    w zakresie, w którym Spółka będzie przenosić poniesione wydatki na pozostałych Członków Finansujących, zdaniem Spółki, ww. związek miałby charakter bezpośredni;

­-    w części odpowiadającej określonemu w Umowie udziałowi Spółki w Kosztach Wspólnych, w ocenie Spółki, ww. związek miałby charakter pośredni (tj. w tej części Spółka nie będzie przenosić poniesionych wydatków na pozostałych Członków Finansujących);

•w przypadku Kosztów Usług:

­-    w przypadku obciążenia przez Spółkę innego Członka Finansującego (który poniósł koszty mniejsze niż przypadający na niego udział zgodnie z Umową) - w ocenie Spółki, ww. związek miałby charakter bezpośredni;

­-    w części odpowiadającej określonemu w Umowie udziałowi Spółki w Kosztach Usług, w ocenie Spółki, ww. związek miałby charakter pośredni.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących nabycie przez Spółkę towarów i usług związanych z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawa o VAT,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy o VAT:

przez sprzedaż należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Spod pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę i odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi musi zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Wypłacający wynagrodzenie otrzymuje w zamian świadczenie przynoszące mu korzyść.

Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozpatrzenia przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku C-102/86 „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Należy też zwrócić uwagę na wyrok C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”. W orzeczeniu z  5 lutego 1981 r., C-154/80 Trybunał stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zatem z odpłatnością za dostawę towarów lub świadczenie usług mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usługi a zapłatą istnieje adekwatny związek.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, usługi o charakterze nieodpłatnym, jako niemieszczące się w zakresie opodatkowania tym podatkiem, co do zasady nie podlegają opodatkowaniu. Jednakże, od zasady tej określono wyjątki, zgodnie z którymi opodatkowaniu VAT podlega również świadczenie usług niemające charakteru odpłatnego.

I tak, przepis art. 8 ust. 2 ustawy o VAT stanowi,

za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)  użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)  nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Mając na uwadze powyższe regulacje należy wskazać, że co do zasady, opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, w tym przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Ponadto, usługa o charakterze nieodpłatnym, tj. w ramach której odbiorca świadczenia nie jest obowiązany do żadnego świadczenia ekwiwalentnego na rzecz świadczącego usługę, może podlegać opodatkowaniu, jeżeli świadczenie usługi nastąpi dla celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Analiza przedstawionego przez Państwa opisu sprawy na tle powołanych powyżej przepisów prowadzi do wniosku, że nieodpłatne przekazanie praw do korzystania z Produktów, poprzez udzielenie licencji lub sublicencji na rzecz Beneficjentów stanowi/będzie stanowić świadczenie usług w rozumieniu powołanego art. 8 ustawy.

Z uwagi natomiast na fakt, że opisane przekazanie nastąpi nieodpłatnie, kwestia uznania tej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług powinna być rozważana na podstawie przepisów art. 8 ust. 2 ustawy.

W przedmiotowej sprawie w sytuacji nieodpłatnego przekazania praw do korzystania z Produktów na rzecz Beneficjentów, dochodzi/będzie dochodzić do nieodpłatnego świadczenia usług związanego z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą.

Jak wskazali Państwo, zgodnie z przepisami …, trzy podmioty gospodarcze: … zostały zobowiązane do utworzenia wraz z instytutem centrum.

Wszyscy Członkowie Finansujący mają siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni w Polsce.

W związku z powyższym ww. podmioty zawarły umowę określającą również zasady jego funkcjonowania. Centrum nie posiada osobowości prawnej. Organami Centrum ustanowionymi w Umowie są: Komitet Sterujący oraz Dyrektor Centrum.

W skład Komitetu Sterującego wchodzą przedstawiciele poszczególnych Członków Finansujących. Dyrektora Centrum powołują Państwo będący liderem Centrum.

Zgodnie z Umową, utworzenie Centrum wynika z potrzeby:

•opracowywania koncepcji, metodyk, analiz, prognoz, raportów lub narzędzi, a także realizacji projektów badawczych, dotyczących społeczno-ekonomicznych aspektów transformacji,

•poszukiwania nowych kierunków rozwoju …, mając na uwadze społeczno - ekonomiczne aspekty transformacji,

•stworzenia bazy danych do gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych celem budowy założeń techniczno-ekonomicznych oraz scenariuszy strategicznych,

•stworzenia ośrodka analitycznego, mającego na celu wsparcie…

W świetle Umowy, do zadań Centrum należy:

•prowadzenie badań … oraz jego uwarunkowań technicznych, ekonomicznych i środowiskowych, także w kontekście międzynarodowym, celem wsparcia Beneficjentów w obszarze …;

•wspieranie i koordynowanie współpracy pomiędzy Członkami Finansującymi

-           dalej razem jako: „Zadania”.

Członkom Finansującym, którzy brali udział w finansowaniu danej Usługi, będą przysługiwały wspólnie autorskie prawa majątkowe do efektów Usługi (dalej jako: „Produkt”) lub prawach do korzystania z Produktu w postaci licencji.

Udział poszczególnych Członków Finansujących w ww. autorskich prawach majątkowych będzie odpowiadał ich udziałowi w ponoszonych Kosztach Usług obliczonym zgodnie z kluczem proporcji zawartym w Umowie.

Członkowie Finansujący udzielą Beneficjentom niewyłącznej, nieodpłatnej licencji lub sublicencji do korzystania z Produktów bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na określonych polach eksploatacji.

Ponadto, będą Państwo mogli wykorzystywać Produkty w ramach swojej zwykłej działalności.

Zatem, w analizowanym przypadku związek nieodpłatnego świadczenia usług z potrzebami prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej jest spełniony.

W konsekwencji, nieodpłatne przekazanie przez Państwa praw do korzystania z Produktów nie stanowi/nie będzie stanowić czynności opodatkowanej podatkiem, ponieważ nie są spełnione warunki, o których mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy. Z okoliczności przedstawionych przez Państwa wynika, że przedmiotowe świadczenie będzie mieć związek z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą.

Zatem nieodpłatne przekazanie praw do korzystania z Produktów, poprzez udzielenie licencji lub sublicencji, na rzecz Beneficjentów nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Przechodząc do kwestii zakreślonych pytaniami nr 2 i 3 czyli czy obciążanie przez Państwa odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych oraz Kosztów Usług pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, wskazać należy, że:

Jak  już wyżej wskazano, za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

­-      istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

­-      wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

­-      istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

­-      odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

­-      istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Stosownie do art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Z wniosku wynika, że w ramach zawartej Umowy są Państwo zobowiązani m.in. do rozliczania kosztów ponoszonych wspólnie przez Członków Finansujących, związanych z funkcjonowaniem Biura (Koszty Wspólne) oraz kosztów wykonywanych Usług (Koszty Usług).

Umowa zalicza do Kosztów Wspólnych koszty wynagrodzeń pracowników administracyjnych, narzuty na koszty wynagrodzeń i świadczenia pracownicze, koszty amortyzacji aktywów, koszty utrzymania przestrzeni biurowej, koszty komunikacji z Beneficjentami oraz komunikacji zewnętrznej, koszty usług obcych, tj. koszty usług świadczonych przez dostawców zewnętrznych, wszelkie koszty dodatkowe związane z zapewnieniem funkcjonowania Biura ponoszone przez lidera.

Koszty Wspólne ponoszone są i będą ponoszone w przyszłości w pierwszej kolejności, przez Państwa jako lidera, a w ostatecznym rozrachunku przez Członków Finansujących zgodnie z ustalonym w Umowie stałym kluczem procentowym. Rozliczenie Kosztów Wspólnych, zgodnie z Umową, następuje poprzez wystawienie przez Państwa faktury VAT.

Natomiast do Kosztów Usług Umowa zalicza tzw. „koszty wewnętrzne” - ponoszone przez Członków Finansujących wydatki w związku z zaangażowaniem własnych zasobów Członków Finansujących i tzw. „koszty zewnętrzne” - ponoszone przez Członków Finansujących wydatki tytułem wynagrodzenia za wykonanie Usług przez podmioty nie będące Członkami Finansującymi.

Zasady i sposób podziału Kosztów Usług szczegółowo określa Umowa, która przewiduje szereg kluczy procentowych w oparciu o które dokonywany jest podział, w szczególności, liczbę Członków Finansujących biorących udział w pracach nad daną Usługą (tj. w pracach nad daną Usługą mogą brać udział jedynie niektórzy Członkowie Finansujący).

Przykładowo, w przypadku, gdy Usługa została wykonana przez specjalistów wszystkich trzech Członków Finansujących, koszty Usługi są ponoszone w równych częściach przez wszystkich trzech Członków Finansujących.

Z kolei, w sytuacji, gdy Usługa została wykonana przez specjalistów dwóch z trzech Członków Finansujących, a Członek Finansujący, którego specjaliści nie realizowali prac, zadeklarował zamiar współfinansowania Usługi, Koszty Usługi są ponoszone zgodnie z poniższym kluczem:

•    każdy z dwóch Członków Finansujących, których specjaliści wykonywali prace ponosi koszty w wysokości 49% wartości netto Usługi,

•    Członek Finansujący, którego specjaliści nie realizowali prac, ponosi koszty w wysokości 2% wartości netto Usługi ale nie więcej niż wynosi próg od którego zamawiający publiczny ma obowiązek stosowania ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo Zamówień Publicznych.

Po określeniu całkowitej wartości netto Usługi, Państwa Spółka jako lider Centrum określa w oparciu o ww. zasady kwotę netto obciążającą każdego z Członków Finansujących.

W przypadku, gdy dana Usługa będzie realizowana z udziałem podmiotów zewnętrznych, będą oni wystawiali faktury z wykazanym podatkiem VAT za swoje prace bezpośrednio na rzecz poszczególnych Członków Finansujących, zgodnie z kluczem proporcji udziału w kosztach określonym dla danej Usługi.

Ponadto, będą występowały sytuacje, w których w toku prac nad daną Usługą faktyczne koszty poniesione przez poszczególnych Członków Finansujących nie będą odpowiadały ustalonemu dla danej Usługi parytetowi udziału w kosztach (np. dany Członek Finansujący zgodnie z kluczem podziału powinien partycypować w 49% kosztów danej Usługi, a w rzeczywistości koszty udziału w projekcie jego specjalistów okazały się wyższe; skutkiem takiej sytuacji będzie poniesienie przez jednego lub dwóch pozostałych Członków Finansujących rzeczywistych kosztów o wartości niższej, niż według ustalonego klucza podziału). Wówczas Członek Finansujący, który przekroczył swój udział w Kosztach Usług obciąży z tego tytułu pozostałych Członków Finansujących, którzy ponieśli koszty mniejsze niż przypadający na nich udział zgodnie z Umową w ten sposób, aby została zachowana proporcja wynikająca z Umowy. Zgodnie z Umową, obciążenie to będzie dokumentowane fakturami VAT.

W szczególności, jeśli Państwa Spółka poniesie Koszty Usług w zakresie przekraczającym część przypadającą proporcjonalnie na Spółkę zgodnie z Umową, Spółka wystawi faktury ze stawką 23% VAT na rzecz pozostałych Członków Finansujących, którzy ponieśli koszty mniejsze niż przypadający na nich udział zgodnie z Umową.

Z kolei w przypadku, w którym Państwa Spółka poniesie koszty mniejsze niż część przypadająca proporcjonalnie na Spółkę zgodnie z Umową, pozostali Członkowie Finansujący, którzy ponieśli koszty większe niż przypadający na nich udział zgodnie z Umową wystawią faktury ze stawką 23% VAT na rzecz Państwa Spółki.

Odnosząc się zatem do Państwa wątpliwości dotyczących kwestii czy obciążanie przez Państwa odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych oraz Kosztów Usług pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT  wskazać należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlegają jedynie takie rozliczenia między uczestnikami konsorcjum, które nie są związane ze świadczeniem usług lub dostawą towarów.

Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy prawa oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum – konsorcjant, stwierdzić należy, że uczestnicy konsorcjum zobowiązani są do dokumentowania wzajemnych świadczeń oraz wyboru podmiotu, który będzie odpowiedzialny za rozliczenia wewnętrzne i zewnętrzne.

W tym miejscu należy wskazać na zapis art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, zgodnie z którym

w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Przepis ten jest źródłem praw i obowiązków podatników w odniesieniu do świadczeń określanych mianem „odsprzedaży” lub „refakturowania” usług.

W świetle powyższego obciążenia przez Państwa odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych związanych z funkcjonowaniem Biura udokumentowanych fakturami VAT pozostałych Członków spełnia kryteria odpłatnego świadczenia usług. W tej sytuacji należy przyjąć, że mamy do czynienia z refakturowaniem usług.

Skoro Państwo, jako Lider wykonujący przewidziane Umową czynności ponosi koszty związane ze wspólnym przedsięwzięciem , a następnie rozdziela te koszty pomiędzy pozostałych Członków Finansujących, to niewątpliwie pozostali Członkowie Finansujący będą beneficjentami czynności wykonywanych przez Państwa.

W sytuacji obciążenia przez Państwa odpowiednią częścią Kosztów Usług (koszty wewnętrzne) pozostałych Członków spełnia kryteria odpłatnego świadczenia usług.

Zatem wynagrodzenie, które Państwo otrzymują/będą otrzymywać od Członka, odnoszące się do rzeczywiście wykonanych przez Państwa czynności stanowi/będzie stanowić będzie zapłatę za wykonane usługi przez Państwa na rzecz Członka.

Jak wskazano w opisie sprawy Członek Finansujący, który w toku realizacji Usługi poniósł faktycznie koszty niższe niż wynikające z ustalonego w Umowie parytetu, poniesie obciążenie na rzecz Członka Finansującego (ewentualnie obu pozostałych Członków Finansujących), który faktycznie poniósł koszty przewyższające ustalony udział.

Zatem to Państwo wyświadczą na rzecz Członka Finansującego usługę, za którą otrzymają Państwo wynagrodzenie.

W konsekwencji obciążenie przez Państwa odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych związanych z funkcjonowaniem Biura i częścią Kosztów Usług (kosztów wewnętrznych) Członków jest wynikiem wykonania usługi i powinno zostać uznane odpowiednio za czynności opodatkowane w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 i art. 8 ust. 2a ustawy o VAT.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych nr 2 i nr 3 jest prawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W świetle tego przepisu:

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)    nabycia towarów i usług,

b)    dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powołanego art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ww. ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ww. ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczające jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r., str. 1, z późn. zm.). Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zasada neutralności podatku VAT, a także kwestia pośredniego związku pomiędzy podatkiem naliczonym VAT a czynnościami opodatkowanymi jako warunku wystarczającego do zachowania prawa do odliczenia VAT były przedmiotem licznych orzeczeń TSUE, m.in. wyrok z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 (Państwo Belgijskie v. Ghent Coal Terminal NV), wyrok z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/96 (Abbey National plc v. Commissioners of Customs & Excisie), wyrok z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 (Kretztechnik AG v. Finanzamt Linz), wyrok z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 (CIBO Participations SA v. Directeur region al des impots du Nord-Pas-de-Calats).

TSUE podkreślał, że co do zasady, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje podatnikom wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek poniesionych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną. Jednakże, brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu nie wyklucza prawa odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika, o ile koszty te mogą być przypisane do działalności podatnika podlegającej opodatkowaniu VAT.

Podobny pogląd wyraził Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98, Commissioners of Customs and Excise a Midland Bank. Trybunał nie miał w tej sprawie wątpliwości, że art. 2 Pierwszej Dyrektywy i art. 17 ust. 2, 3 i 5 Szóstej Dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, należy interpretować w taki sposób, aby warunkiem odliczenia przez podatnika podatku VAT oraz podstawą do ustalenia zakresu tego prawa, było zasadniczo istnienie bezpośredniego związku pomiędzy daną transakcją nabycia a daną transakcją (lub transakcjami) sprzedaży, uprawniającymi do dokonania odliczenia. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał wyjaśnił, że w przypadku gdy podatnik dokonuje transakcji w odniesieniu do których podatek VAT podlega odliczeniu oraz transakcji nie dających podstaw do odliczenia podatku naliczonego, podatnik może dokonać odliczenia podatku VAT naliczonego od towarów i usług przez niego nabytych w przypadku, gdy towary te pozostają w bezpośrednim związku z transakcjami sprzedaży podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT.

Z opisu sprawy wynika, że w związku z nałożonymi przepisami zawarli Państwo umowę  o ustanowieniu Centrum. Centrum stanowi formułę współpracy wynikającą z powołanych wyżej przepisów …, nie ma osobowości prawnej. Jego bieżące funkcjonowanie oparte jest na zasobach wydzielonych wewnętrznie przez Państwa. Państwo jesteście Liderem, którego zadaniem jest w szczególności:

1)reprezentowanie Centrum w stosunkach zewnętrznych, w tym z Beneficjentami,

2)zorganizowanie biura ds. obsługi Centrum oraz wyznaczenie Dyrektora Centrum,

3)operacyjne planowanie i zarządzanie wykonywaniem Zadań, Usług i Usług Bieżących,

4)negocjowanie i zawieranie w imieniu własnym lub Członków Finansujących umów na wykonanie Usług lub Usług Bieżących i innych umów koniecznych dla wykonywania Zadań, Usług lub Usług Bieżących przez Centrum, a także wykonywanie wszystkich czynności faktycznych i prawnych związanych z realizacją tych umów, w szczególności: zmiany, odstąpienia, rozwiązywania, wypowiadania i aneksowania umów,

5)rozliczanie kosztów Wspólnych oraz kosztów wykonanych Usług lub Usług Bieżących na zasadach określonych w niniejszej Umowie,

6)budowa narzędzi analitycznych,

7)stworzenie Platformy informatycznej,

8)opracowanie projektów Regulacji wewnętrznych oraz zmian tych Regulacji.

Jako lider konsorcjum wystawiają Państwo faktury sprzedażowe i osiągają Państwo przychód z tytułu obciążenia pozostałych Członków Finansujących wynagrodzeniem za usługi związane z prowadzeniem Centrum, na które składają się powyższe Koszty Wspólne. Zatem nabywane towary i usługi wchodzące w zakres Kosztów Wspólnych mają związek z ww. fakturami sprzedażowymi, gdyż to na ich podstawie Wnioskodawca wystawia te faktury sprzedażowe. Ponadto istnieje związek pomiędzy poniesieniem tych Kosztów Wspólnych a koniecznością wypełniania obowiązków wynikających z przepisów powszechnie obowiązującego prawa..

Wskazali Państwo, że (…)

Ponoszenie Kosztów Usług może być pomocne w lepszym wypełnianiu powyższych zadań i przekładać się na uzyskiwanie przychodów, w tym sprzedaży opodatkowanej.

Ponadto odpowiadając na pytanie Organu oznaczone w wezwaniu nr 2 wskazali Państwo że uzyskują Państwo przychody z tytułu ponoszenia Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług, a w sytuacji wykorzystania efektów usług, które nabywa w ramach „Kosztów Zewnętrznych”, a także wytwarza w ramach „Kosztów Wewnętrznych” może uzyskiwać przychody (dochody) z tytułu świadczenia usług. Ponadto uzyskują Państwo opisane przychody z tytułu fakturowania usług prowadzenia biura ds. obsługi Centrum.

W odniesieniu do Państwa wątpliwości należy więc w stosunku do ponoszonych  wydatków w związku z Kosztami Wspólnymi i Kosztami Usług, przeanalizować, czy istnieje pomiędzy tymi Wydatkami, a Państwa opodatkowaną działalnością gospodarczą bezpośredni lub pośredni  związek uprawniający podatnika do odliczenia podatku naliczonego.

Wskazali Państwo, że wynikiem prac utworzonego Centrum, gdzie Państwo występują w charakterze Lidera, są autorskie prawa do efektów Usługi  (Produkt) lub prawa do korzystania z Produktu w postaci licencji. Nieodpłatna licencja lub sublicencja zostanie nieodpłatnie udzielona Beneficjentom. Państwo również będą mogli wykorzystywać Produkt  w ramach swojej działalności.

Wskazali Państwo na racjonalny związek przyczynowo-skutkowy, mianowicie uzyskują Państwo przychody z tytułu ponoszenia Kosztów Wspólnych, a w sytuacji wykorzystywania efektów mogą Państwo uzyskiwać dochody z tytułu świadczenia usług przesyłowych.

W związku z powyższym należy uznać, że w związku z ponoszeniem wydatków na nabycie  towarów i usług związanych z ponoszeniem Kosztów Wspólnych i Kosztów Usług przysługuje/będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego, gdyż jak wynika z wniosku ponoszone wydatki są/będą dokonane w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

-zaistniałego stanu faktycznego, który Państwo przedstawiliście i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,

-zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Zaznaczenia wymaga, że tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).