Prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych w ramach aktywności CSR (za wyjątkiem usług hotelowych) tj. wydatków związanych z działaniami CSR na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych w ramach aktywności CSR (za wyjątkiem usług hotelowych) tj. wydatków związanych z działaniami CSR na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 listopada 2022 r. (wpływ 4 listopada 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, podmiotem prowadzącym w systemie … sieć …. położonych na terytorium Polski. Do sieci …Wnioskodawcy należy (...)(...). Głównym przedmiotem działalności (...) na podstawie umowy współpracy …. jest działalność …. w branży …. i …. Punkty sprzedaży prowadzą także obsługę …. i … i ….. Działalność sieci nakierowana jest na osiąganie optymalnych zysków, cechuje ją także dynamika stałego rozszerzania profilu działalności. Wszystko to odbywa się z poszanowaniem przekazu o tym, że Wnioskodawca jest podmiotem odpowiedzialnym zarówno w aspekcie innowacyjności jak również odpowiedzialności społecznej. Wnioskodawca podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych.

W konsekwencji uzyskiwanych spektakularnych sukcesów prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawca w ramach dzielenia się tym sukcesem oraz utrwalaniem wysokiej renomy marki, organizuje programy z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. corporate social responsibility, dalej: „CSR”), której celem jest budowanie pozytywnych i trwałych relacji zarówno z partnerami społecznymi, jak i biznesowymi.

Wnioskodawca tworząc strategię biznesową uwzględnia wpływ, jaki Spółki wywierają na otoczenie, w którym funkcjonują - biorąc pod uwagę interesy społeczne, aspekty środowiskowe, czy relacje z różnymi grupami interesariuszy, w szczególności z pracownikami i członkami jego otoczenia a także ze społecznościami lokalnymi. Społeczna odpowiedzialność biznesu jest więc elementem procesu zarządzania przedsiębiorstwem, które wykracza poza obszary dotychczasowych działań, przyczyniając się do pozytywnych zmian w otoczeniu.

W związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie, punkt ciężkości aktywności w sferze społecznej odpowiedzialności biznesu skupił się od początku wojny na Ukrainie na organizacji akcji wielokierunkowego wsparcia rzeczowego i materialnego kierowanego na Ukrainę oraz lokalnie do uchodźców. W ramach tych działań Spółka zdecydowała się nie tylko kierować dostawy towarów do hub-ów pomocowych ale również wesprzeć uchodźców przybywających do Polski – w tym członków rodzin ukraińskich pracowników i współpracowników Spółki – w formie finansowania czynszu najmu lokali przez okres 3 miesięcy. Właśnie w zakresie tego obszaru aktywności CSR, Spółka kieruje wniosek o wydanie interpretacji. Jak wskazano powyżej wsparcie CSR w tym obszarze skierowane jest przede wszystkim do członków rodzin pracowników oraz współpracowników pochodzących z Ukrainy. Projekt cieszy się dużym zainteresowaniem.

Taka aktywność wzmacnia jednocześnie wizerunek Spółki jako dobrego pracodawcy oraz wrażliwego uczestnika życia publicznego. Takie podejście kreuje również pozytywny odbiór marki. Jest to szczególnie istotne teraz, gdy wojna na Ukrainie wymaga rozwoju projektów pomocy społecznej, kierowanych do konkretnych osób. W ramach budowania pozytywnych i trwałych relacji, poza innymi formami wsparcia, kierujące się zasadami odpowiedzialności społecznej Wnioskodawca zdecydował się właśnie na wsparcie rodzin i otoczenia pracowników i współpracowników pochodzących z Ukrainy przez okres trzech miesięcy ze względu na trwający na Ukrainie konflikt zbrojny.

Współczesne teorie i podejścia do CSR koncentrują się na pięciu podstawowych aspektach:

-korzyściach ekonomicznych (zysku), co jest charakterystyczne dla podejścia ekonomicznego;

-budowaniu organizacji i społeczeństwa opartego na zasadach etycznych – podejście etyczne;

-wychodzenia naprzeciw społecznym potrzebom i oczekiwaniom – podejście socjologiczne;

-zarządzaniu organizacją i jej relacjami z interesariuszami w sposób odpowiedzialny – podejście wynikające z nauk o zarządzaniu;

-budowanie reputacji organizacji jako odpowiedzialnej za swoje czyny i działania oraz odpowiedzialnie uczestniczącej w życiu społeczno-gospodarczym – podejście public relations.

Spółka dokłada wszelkich starań, aby pozostać podmiotem gospodarczym wrażliwym społecznie, który będzie służyć społeczności poprzez działalność korzystną zarówno dla firmy, jak i dla społeczeństwa. Chce, aby postrzegano go jako dobry, świadomy i odpowiedzialny podmiot społeczności, w której funkcjonuje. Przedmiotem niniejszego wniosku są wydatki na działania opisane w stanie faktycznym powyżej tylko w sytuacjach, w których nie stanowią umowy darowizny. Poniesione wydatki te mają charakter definitywny i zostały należycie udokumentowane.

W uzupełnieniu wniosku dokonanym w odpowiedzi na wezwanie wskazali Państwo następujące informacje.

Prowadzona działalność Spółki jest opodatkowana podatkiem VAT.

Wnioskodawca jest organizatorem sieci sprzedaży … w systemie …. Głównymi odbiorcami opodatkowanej działalności Spółki są F., prowadzący sprzedaż w sklepach sieci … na rzecz konsumentów.

Naturalnym środowiskiem Spółki jest konkurencyjny rynek sprzedaży detalicznej. Sieć sklepów funkcjonuje w warunkach konkurencyjności, zatem każdy przekaz związany z budowaniem odpowiedzialności społecznej wpływa na poprawę konkurencyjności i zwiększenie liczby konsumentów.

Na pytanie Organu: „W jaki sposób realizacja opisanych we wniosku działań w ramach polityki CSR, tj. wsparcie członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, wpływa na wzrost konkurencyjności na rynku Państwa Spółki?” wskazali Państwo, że większość firm konkurujących ze Spółką o udział w rynku, ale również o efektywne stworzenie struktury organizacyjnej dającej pozycję lidera na rynku, wdraża politykę CSR. Wszyscy uczestnicy konkurencyjnego rynku uznają politykę CSR za skuteczne narzędzie budowania pozytywnego wizerunku firmy stosując takie mechanizmy, także wzmacniające wizerunek wzorowego pracodawcy. Opinie o tym są rozprzestrzeniane publicznie na forach komunikacji internetowej.

Związek zakupionych usług w ramach działań CSR z działalnością opodatkowaną Spółki jest pośredni i w zakresie finansowania tej aktywności zbliżony jest do związku pozostałych działań budujących wizerunek silnej marki, jak również odpowiedzialnego Pracodawcy. Rozprzestrzenienie tej świadomości wzmacnia zatem markę. Budowanie silnej marki opartej na zaufaniu wpływa na sprzedaż. Ten konkretny projekt CSR wzmacnia również zaufanie pracowników do organizacji a ich praca ma pośrednio odzwierciedlenie w wyniku finansowym Spółki.

Na pytanie Organu: „Czy realizacja opisanych działań w ramach polityki CSR, tj. wsparcie członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, przekłada się na cele marketingowe Państwa Spółki? Jeżeli tak to proszę opisać w jaki sposób.” udzielili Państwo następującej odpowiedzi: zaangażowanie Spółki w pomoc Ukrainie było działaniem ad hoc i nie wpisuje się w cele marketingowe Spółki jednak objęte jest celami dotyczącymi odpowiedzialności społecznej, budującymi także siłę marki. Założeniem programu jest wsparcie rodzin pracowników Spółki, pozytywny przekaz budujący reputację Spółki rozprzestrzeniany różnymi kanałami komunikacji społecznej. Wsparcie rodzin to jedna z kilku form wsparcia Ukrainy. Łącznie działania te składają się na kompleksowy program potwierdzający odpowiedzialność społeczną Spółki.

Na pytanie Organu: „W jaki sposób ww. działania wpływają na wizerunek Państwa Spółki, na sposób postrzegania Państwa Spółki przez Państwa klientów?” wskazali Państwo, że nakierowana na osiąganie optymalnych zysków Spółka nie prowadziłaby działań, które mogłoby być odebrane negatywnie przez opinię publiczną, w tym klientów sieci …. W okresie, w którym prowadzony był projekt wsparcia, poziom akceptacji wsparcia Ukrainy był bardzo wysoki, zatem bezpośrednio przełożył się na budowaniu pozytywnego przekazu do klientów. Ta część obszaru wsparcia odpowiedzialności społecznej nakierowana jest na wzmocnienie roli odpowiedzialnego Pracodawcy. Rozprzestrzenienie tego przekazu na forach publicznych ewidentnie wpływa na sposób postrzegania Spółki przez klientów sieci …..

Na pytanie Organu: „Czy realizacja opisanych we wniosku działań w ramach polityki CSR, tj. wsparcie członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, powiązana jest z profilem działalności wykonywanej przez Państwa Spółkę?” podali Państwo, że działania te związane są z profilem działalności wykonywanej przez Spółkę, tak jak wszystkie działania wzmacniające pozytywny odbiór Spółki poprzez wzmocnienie reputacji Spółki zarówno w układzie wewnętrznym (między pracownikami Spółki) jak i zewnętrznym (konsumenci).

Na pytanie Organu: „Jakie korzyści osiąga Państwa Spółka w związku z poniesionymi wydatkami, o których mowa we wniosku?” udzielili Państwo odpowiedzi, że odbiór społeczny Spółki zaangażowanej w rozwiązywanie bieżących zagadnień społecznych jest nie do przecenienia. Wskazanie Spółki jako podmiotu wrażliwego na krzywdę ludzką to podstawowa korzyść. Taka rozpoznawalność na rynku buduje wysoką wartość marki. W strukturach wewnętrznych, główną korzyścią jest utrzymanie stabilnego poziomu zatrudnienia. Zwiększa się poziom lojalności pracowników, spośród których ich rodziny uzyskują wsparcie. Pracownicy otrzymujący tego rodzaju wsparcie, w założeniu pracują efektywniej, mając świadomość zapewnienia członkom ich rodzin w pierwszym okresie podstawowej potrzeby jaką jest mieszkanie.

Na pytanie Organu: „W jaki sposób realizacja ww. działań w ramach polityki CSR, tj. wsparcie członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, przekłada się na zwiększenie sprzedaży opodatkowanej w Państwa Spółce?” podali Państwo, że budowanie silnej marki, wrażliwej społecznie przekłada się w sposób bezpośredni na zwiększenie sprzedaży opodatkowanej. Jako konsumenci, wybór sklepu, w którym dokonujemy zakupów często uzależniamy od jego renomy i uznania jako podmiotu wrażliwego społecznie.

Na pytanie Organu: W jaki sposób ww. działania mają wpływ na ostatecznych nabywców usług Państwa Spółki, ewentualnie nakłonienie potencjalnych klientów do nabywania od Państwa Spółki usług?” udzielili Państwo następującej odpowiedzi: w taki sam sposób, jak kampanie negatywne skutecznie zniechęcają klientów do kupowania w danej sieci. Poprzez swoje działania ….. zidentyfikowana jest jako sieć wspierająca swoich pracowników, może być postrzegana tylko pozytywnie. Działania CSR związane z finansowaniem lokali mieszkalnych rodzinom pracowników z Ukrainy, są częścią większego przekazu kreującego Spółkę jako podmiotu zaangażowanego społecznie, przekaz za pośrednictwem komunikacji międzyludzkiej motywuje osoby zaangażowane do decydowania się na dokonywanie zakupów w sieci …..

Wszystkie działania zostały zrealizowane nieodpłatnie. Angażując się w ten program, Spółka liczy na odwzajemnienie wsparcia ze strony swoich pracowników, którzy pozytywny przekaz zastosują w komunikacji na zewnątrz organizacji. Informacja o wsparciu zawarta jest również w publikowanych raportach odpowiedzialności społecznej.

Oddziaływanie programów CSR nie zawsze działa jak kampania reklamowa, ale ostateczny efekt polegający na wzmocnieniu reputacji marki jest podobny. Część programu kierowana głównie do pracowników Centrów Logistycznych, nie wiąże się z masowym przekazem zbliżonym do kampanii reklamowych. W tym programie chodzi o wzmocnienie marki poprzez działalność skoncentrowaną na elemencie odpowiedzialności społecznej, kierowanym zarówno do odbiorców zewnętrznych (publikowany raport odpowiedzialności) jak i do pracowników, którzy uznając walory pracy w … podzielą się tym pozytywnym przekazem z otoczeniem.

Na pytanie Organu: „Czy w związku z nabywaniem towarów i usług dotyczących realizacji ww. działań w ramach polityki CSR, tj. wsparcie członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, Państwa Spółka otrzymuje/będzie otrzymywała faktury, w których figuruje jako nabywca towarów i usług?” wskazali Państwo, że Spółka otrzymuje faktury, w których figuruje jako nabywca usług.

Na pytanie Organu: „Czy członkowie rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, na rzecz których Państwa Spółka ponosi wymienione we wniosku wydatki to osoby będące wyłącznie obywatelami Ukrainy?” udzieli Państwo następującej odpowiedzi: Tak, chociaż nie ma formalnego uwarunkowania udziału w programie o potwierdzenie ukraińskiego obywatelstwa.

Wynajmowane lokale znajdują się na terenie całego kraju, głównie w obszarach związanych z funkcjonowaniem Centrów Logistycznych Spółki.

Na pytanie Organu: „Czy Państwa Spółka udziela pomocy tylko członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy czy również pracownikom i współpracownikom z Ukrainy? Jeśli Państwa Spółka udziela pomocy tylko członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, to jakie to są sytuacje?” wskazali Państwo, że wartość programu opiera się na wsparciu członków rodzin pracowników i współpracowników przybywających w trakcie konfliktu zbrojnego do Polski. Okresowe wsparcie na terenie Polski przynosi przywiązanie pracownika z Ukrainy do swojego pracodawcy (Spółki), który decyduje się wesprzeć członków jego rodziny w ramach budowania obioru jako podmiotu odpowiedzialnego społecznie.

Na pytanie Organu: „W jaki sposób pomoc udzielona przez Państwa Spółkę członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy przyczynia się do uzyskania obrotu opodatkowanego Państwa Spółki?” podali Państwo, że … jest identyfikowana jako podmiot, z jednej strony wrażliwy społecznie, z drugiej dobry pracodawca. Utrzymanie zespołu doświadczonych pracowników przyczynia się do stabilizacji realizowanych obrotów.

Na pytanie Organu: „W jaki sposób Państwa Spółka dokumentuje fakt przekazania usług na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy?” podali Państwo, że Spółka zawiera umowy z wynajmującymi, przekazującymi przez 3 miesiące lokale potrzebującym członkom rodzin pracownikom i współpracownikom ukraińskim. Fakt przekazania usług na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników nie jest dodatkowo dokumentowany.

Na pytanie Organu: „Czy Państwa Spółka prowadzi ewidencję usług najmu lokali na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy?” wskazali Państwo że: Spółka prowadzi ewidencję poprzez weryfikację zgłoszeń płynących ze strony pracowników pochodzących z Ukrainy. Ocenie podlega ogół kosztów, jaki Spółka byłaby zobowiązana ponieść, decydując się na zapewnienie wsparcia.

Wydatki dotyczące wsparcia wynajmu lokali mieszkalnych są zdefiniowane od razu w momencie poniesienia. Podlegają one ewidencji na odrębnym koncie (MPK) dedykowanym programowi wsparcia w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie.

Na pytanie Organu: „Czy Państwa Spółka z góry przeznacza jakąś pulę środków finansowych, które przeznaczone są na świadczenie usług na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy (oraz czy są jakieś ograniczenia ilościowe w tym zakresie), a jeśli tak, to w jaki sposób są one wydzielane, ewidencjonowane i jak ustalana jest taka pula?” udzielili Państwo następującej odpowiedzi: Jedynym ograniczeniem programu jest ograniczenie czasowe – 3 miesiące dofinansowania lokali mieszkalnych. W związku z tym że program kierowany jest do ograniczonej ilościowo grupy osób, nie ma innych limitów wartościowych związanych z finansowaniem tej formy wsparcia. Jedynie wybór konkretnego wsparcia podlega weryfikacji wstępnej (ocena wysokości wsparcia obejmującego koszty najmu lokalu i kosztów związanych z najmem – np. media).

Na pytanie Organu „W jaki konkretnie sposób brak pomocy udzielonej przez Państwa Spółkę członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy spowoduje utratę obrotu opodatkowanego VAT w Państwa Spółce?” wskazali Państwo, że nie ma bezpośredniego przełożenia braku wsparcia działań typu CSR na wysokości obrotów opodatkowanych VAT. Wszelkie pośrednie koszty, w tym koszty reklamy wpłynąć mogą na zwiększenie opodatkowanych obrotów jednak ich brak niekoniecznie wiąże się z obniżeniem opodatkowanych obrotów.

Osoby otrzymujące wsparcie nie są zobowiązanie do jakichkolwiek czynności. Prowadzony program ma w założeniu wzmocnić relacje międzyludzkie w zespole pracowników pochodzących z Ukrainy, którzy uzyskując wsparcie kierowane do członków ich rodzin, zintegrują się z Pracodawcą (Spółką).

Spółka poza ewidentną korzyścią wizerunkową związaną z prowadzeniem programu nie oczekuje odpłatności za udzielone wsparcie.

Na pytanie Organu: „Czy może Państwa Spółka otrzymuje wynagrodzenie za wsparcie udzielane członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, a jeśli tak, to od kogo?” wskazali Państwo, że poniesione wydatki nie są refundowane Spółce w jakiejkolwiek formie. Spółka ponosi wydatki dbając o wizerunek dobrego pracodawcy dbającego o interesy swoich pracowników, którzy dzielą się pozytywnym przekazem na forum publicznym.

Na pytanie Organu: „Jaki wpływ na relacje z interesariuszami mają podejmowane przez Państwa ww. działania polegające na udzielaniu pomocy wskazanym osobom?” udzieli Państwo odpowiedzi, że: podstawowy wpływ to integracja środowisk rodzinnych, mających wpływ na funkcjonowanie pracowników w środowisku zawodowym.

Na pytanie Organu: Czy i w jaki sposób realizowane przez Państwa działania w ramach polityki CSR, tj. wsparcie członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy służą prowadzonej działalności opodatkowanej Spółki – jakie korzyści osiągają Państwo w związku z tymi działaniami?” wskazali Państwo, że: system wpływa na utrzymanie poziomów zatrudnienia. Osoby otrzymujące wsparcie pozostają w pracy, zatem nie jest konieczne uzupełnienie zatrudnienia, jednocześnie część osób otrzymujących pomoc jednocześnie aplikuje do pracy w Spółce. Podstawowe korzyści to trwałość zatrudnienia osób pochodzących z Ukrainy, przez co nie ma konieczności prowadzenia dodatkowych procesów rekrutacji. Zatrudnione osoby widząc wsparcie dla swoich rodzin lepiej integrują się z organizacją.

Na pytanie Organu: „Czy usługi najmu lokali są świadczone w placówkach należących do Państwa, czy też w obiektach wynajmowanych? Jeżeli są wynajmowane, to od kogo (osób prywatnych, przedsiębiorstw, organizacji)? Wskazali Państwo, że katalog wynajmujących jest szeroki i obejmuje zarówno wynajmujących prywatnych jak również przedsiębiorców świadczących usługi wynajmu lokali.

Na pytanie Organu: W jaki sposób Państwo finansują wynajem lokali, tzn. czy środki przekazywane są bezpośrednio wynajmującemu lokal, czy członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy?” wskazali Państwo, że środki przekazywane są wyłącznie wynajmującym lokal. Członkowie rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy nie otrzymują żadnej bezpośredniej pomocy finansowej pozwalającej na wydatkowanie środków na wynajem lokali mieszkalnych.

Na pytanie Organu: „Czy i w jaki sposób wydatki w związku z pomocą wskazanym osobom przełożą się na zwiększenie przychodów Spółki. Czy ponoszone wydatki wpłyną cenotwórczo na oferowane produkty?” wskazali Państwo, że nie ma bezpośredniego przełożenia pomocy na ceny towarów, jednak pośrednio ma to taki efekt jak prowadzone kampanie reklamowe wzmacniające wartości marki ….

Na pytanie Organu: „W jaki sposób działania w zakresie pomocy wskazanym osobom przyczynią się do budowania pozytywnego wizerunku Spółki, w jaki sposób umożliwi to utrzymanie pozycji na rynku, pozyskanie nowych klientów?” podali Państwo, że kierowanie wsparcia od początku konfliktu zbrojnego do Ukraińców i ich rodzin wiązało się z pozytywnym odbiorem społecznym.

Na pytanie Organu: „Czy umieścili Państwo informację o ww. działaniach w miejscu publicznie dostępnym?” wskazali Państwo, że informacje o podejmowanych działaniach związanych ze wsparciem Ukrainy zostały zawarte w powszechnie dostępnym raporcie dotyczącym odpowiedzialności społecznej „Wygodnie i Odpowiedzialnie” opublikowanym w kwietniu 2022 pod adresem https://www......pl/naszaodpowiedzialnosc. Dodatkowo, na bieżąco informacje o wsparciu publikowane są na stronach www Spółki. Element wsparcia pracowników należy do grupy działań CSR dotyczących wsparcia Ukrainy.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

Czy, uwzględniając fakt wspierania w tym obszarze wsparcia CSR wskazanych w treści uzasadnienia wniosku członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, Wnioskodawca ma prawo do obniżenia wartości podatku należnego o podatek wynikający z faktur wystawionych w ramach zdefiniowanej aktywności w CSR, za wyjątkiem usług hotelowych wyłączonych przedmiotowo z odliczenia na mocy ustawy o podatku od towarów i usług (UPTU).

Państwa stanowisko w sprawie

Wnioskodawca reprezentuje pogląd, iż nabywane usługi najmu lokali związane są z prowadzoną działalnością, przede wszystkim na zakres podmiotowy wsparcia tj. członków rodzin pracowników i współpracowników, stąd podatek od towarów i usług zawarty na fakturach VAT podlega odliczeniu. Jeśliby faktury dotyczyłyby usług noclegowych, to na mocy art. 88 ust. 1 pkt 4 UPTU kwota podatku naliczonego nie podlega odliczeniu.

Uzasadnienie stanowiska

Podejmując analizę zagadnienia stanowiącego przedmiot składanego wniosku z perspektywy podatku od towarów i usług, warto podkreślić iż niektórzy przedsiębiorcy w celu pozyskania nowych klientów stosują coraz bardziej wyszukane formy „marketingu” (rozprzestrzenienie pozytywnego odbioru marki) . Skupiają się już nie tylko na typowej reklamie. Starają się przy tym zrobić coś z pożytkiem dla lokalnej społeczności: dbają o środowisko, inwestują w kapitał ludzki etc., także podejmują działania doraźne związane z budowaniem systemu wsparcia osób znajdujących się w szczególnie niekorzystniej sytuacji spowodowanej konfliktem zbrojnym. Wiele podmiotów gospodarczych podejmuje podobne działania, chcąc jedynie przekazać część swojego zysku na realizację istotnych inicjatyw.

Niezależnie od ich motywacji, dzięki opisanym w części dotyczącej opisu stanu faktycznego działaniom, pracownicy (rodziny uchodźców otrzymujących wsparcie) są bardziej lojalni i bardziej efektywni. Sens podejmowania tych działań nie budzi zatem wątpliwości z punktu widzenia związku z prowadzoną działalnością. Wnioskodawca, w związku z ponoszeniem wydatków na te cele, może zatem odliczyć podatek VAT z faktur dokumentujących najem lokali dla członków rodzin pracowników i współpracowników.

Społeczna odpowiedzialność biznesu Corporate Social Responsibility (CSR), czyli społeczna odpowiedzialność biznesu, skupia się na prowadzeniu przedsiębiorstw przy uwzględnianiu potrzeb społecznych. Wskazuje się, że CSR odnosi się do brania odpowiedzialności za społeczeństwo, środowisko naturalne, zrównoważony rozwój. Podkreśla się także znaczenie pracowników – konieczność stworzenia dla nich odpowiednich warunków pracy oraz wsparcia ich rodzin. Wszystkie te działania spajają pewne standardy etyczne, które nakazują skupić się na czymś więcej, niż na dążeniu do osiągania zysków.

Podatek VAT w myśl jednego z kluczowych założeń, ma być neutralny dla przedsiębiorców. To oznacza, że jeśli w ramach prowadzonej działalności kupuje się coś od kontrahentów wraz z podatkiem, przysługuje prawo do jego odliczenia lub zwrotu.

Ustawa o podatku od towarów i usług w art. 86 ust. 1 przewiduje jednak jeden podstawowy warunek – zakupy mają służyć czynnościom opodatkowanym. Tym samym podatek od zakupów będzie neutralny tylko w przypadku, gdy zakupy te wpłyną na prowadzoną przez przedsiębiorcę sprzedaż towarów lub usług. Jeśli warunek ten nie zostanie spełniony, prawo do odliczenia podatku nie powstanie. UPTU nie przewiduje podobnych zasad dla działalności nawet najbardziej pożądanej, jednak stwarza możliwość odliczenia VAT od wydatków na działania polegające na budowaniu pozytywnego odbioru marki. To rodzi pytanie o relacje między działaniami w ramach CSR a marketingiem.

Kwestia ta stała się także przedmiotem wielu rozstrzygnięć sądów administracyjnych, choć wciąż trudno doszukiwać się w nich konsekwencji. Często sądy stwierdzają, że takiej relacji nie ma – np. NSA w wyroku z 23 marca 2017 r., I FSK 1458/15, stwierdził, że wydatki na CSR nie dają prawa do odliczenia podatku VAT. Sąd uznał, że koszty budowy strefy rekreacji dla dzieci nie są związane z działalnością opodatkowaną. Należy jednak zauważyć specyficzny stan faktyczny – przedsiębiorca chcący skorzystać z odliczenia budował terminal do odbioru gazu.

To sprawia, że, zdaniem sądu spółka nie działa w warunkach konkurencyjności. Jej kontrahentami są bowiem ściśle wyspecjalizowane podmioty, które nie będą miały możliwości dokonania innego wyboru dostawcy. W stanie faktycznym przyporządkowanym do wniosku takie okoliczności nie powstają, z jednej strony poniesione wydatki (dotyczą rodzin pracowników) są ściśle związane z fragmentem prowadzonej działalności, działów merytorycznych, w których zatrudnieni są pracownicy, których rodziny uczestniczą w tym programie CSR.

Zdarzają się jednak sytuacje, gdy wydawane są podobne orzeczenia, a działanie na zasadach konkurencyjności jest oczywiste. Istnieją wyroki NSA, które potwierdzają możliwość odliczenia podatku VAT od faktur dotyczących finansowania w ramach CSR. W jednym z nich sąd stwierdził, że wydatki poniesione na organizację konkursu plastycznego w ramach strategii firmy działającej w zgodzie z CSR stanowią wydatki marketingowe, a tym samym zapłacony przez spółkę w związku z nimi podatek VAT podlega odliczeniu (wyrok NSA z 23 listopada 2013 r., I FSK 1606/12). Podobnie WSA w Warszawie w wyroku z 25 kwietnia 2018 r. dostrzegł, że realizacja programów w ramach strategii CSR służy nie tylko filantropii, ale też tworzeniu i realizacji strategii zarządzania firmą, wpływając na działalność opodatkowaną.

Tym samym wydatki ponoszone w ramach CSR (w przypadku objętym wnioskiem m.in. działalność dobroczynna wspierająca uchodźców z obszaru objętego działaniami wojennymi) dają podstawę do odliczenia podatku VAT.

Sąd w przywołanym wyroku poszedł jeszcze dalej, zaznaczając, że intencją wszystkich działań podejmowanych przez rozsądnego przedsiębiorcę jest osiąganie zysków. Taka też jest intencja finansowania inicjatyw z obszaru CSR, które poprzez popularyzację marki i kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy wpłyną w przyszłości na jej sprzedaż. Inne rozumienie przepisów ustawy o VAT w kontekście CSR sąd określił jako przykład ich anachronicznej wykładni. Społeczna odpowiedzialność biznesu w Europie Zachodniej już dawno stała się ważnym elementem działalności przedsiębiorstw. W Polsce wciąż stanowi ona nowość, a dodatkowo jej rozwój ograniczają organy podatkowe, stosując – jak to określił WSA w Warszawie – anachroniczną wykładnię przepisów. Znaczenie działań CSR w kontekście marketingowym (budowania pozytywnego odbioru marki) jest bardzo istotne. Dzięki temu przedsiębiorcy chętniej zwracają uwagę na działania w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu.

Stąd istnieje związek wydatków na mieszkania dla członków rodziny pracowników przybywających do Polski z obszaru objętego wojną finansowanych w ramach programu CSR z ich podstawową działalnością, co pozwala na odliczenie podatku VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 ustawy:

Z powołanego art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy:

Stosownie do art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy:

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ww. ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami, a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni, bądź pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zasada neutralności podatku VAT, a także kwestia pośredniego związku pomiędzy podatkiem naliczonym VAT, a czynnościami opodatkowanymi jako warunku wystarczającego do zachowania prawa do odliczenia VAT były przedmiotem licznych orzeczeń TSUE m.in. wyrok z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 (Państwo Belgijskie v. Ghent Coal Terminal NV), wyrok z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/96 (Abbey National plc v. Commissioners of Customs & Excisie), wyrok z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 (Kretztechnik AG v. Finanzamt Linz), wyrok z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 (CIBO Participations SA v. Directeur region al des impots du Nord-Pas-de-Calats). TSUE podkreślał, że co do zasady, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje podatnikom wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek poniesionych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną. Jednakże, brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu nie wyklucza prawa odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika, o ile koszty te mogą być przypisane do działalności podatnika podlegającej opodatkowaniu VAT.

Podobny pogląd wyraził Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie C-98/98, Commissioners of Customs and Excise a Midland Bank. Trybunał nie miał w tej sprawie wątpliwości, że art. 2 Pierwszej Dyrektywy i art. 17 ust. 2, 3 i 5 Szóstej Dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, należy interpretować w taki sposób, aby warunkiem odliczenia przez podatnika podatku VAT oraz podstawą do ustalenia zakresu tego prawa, było zasadniczo istnienie bezpośredniego związku pomiędzy daną transakcją nabycia, a daną transakcją (lub transakcjami) sprzedaży, uprawniającymi do dokonania odliczenia. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał wyjaśnił, że w przypadku gdy podatnik dokonuje transakcji w odniesieniu do których podatek VAT podlega odliczeniu oraz transakcji nie dających podstaw do odliczenia podatku naliczonego, podatnik może dokonać odliczenia podatku VAT naliczonego od towarów i usług przez niego nabytych w przypadku, gdy towary te pozostają w bezpośrednim związku z transakcjami sprzedaży podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem niezbędnym warunkiem odliczenia VAT jest istnienie związku pomiędzy zakupami a konkretną transakcją opodatkowaną. Prawo do odliczenia podatku naliczonego powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim działalność podatnika daje to prawo. Aby odliczenie podatku było dopuszczalne, transakcja powodująca naliczenie podatku winna pozostawać w ścisłym związku z transakcjami, które rodzą prawo do odliczenia. W ten sposób prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług zakłada, że poczynione wydatki stanowią element cenotwórczy transakcji obciążonych podatkiem należnym, rodzącym prawo do jego odliczenia.

Z treści wniosku wynika, że w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie, punkt ciężkości aktywności w sferze społecznej odpowiedzialności biznesu skupił się od początku wojny na Ukrainie na organizacji akcji wielokierunkowego wsparcia rzeczowego i materialnego kierowanego na Ukrainę oraz lokalnie do uchodźców. W ramach tych działań Spółka zdecydowała się kierować dostawy towarów do hub-ów pomocowych, ale również wesprzeć uchodźców przybywających do Polski – w tym członków rodzin ukraińskich pracowników i współpracowników Spółki – w formie finansowania czynszu najmu lokali przez okres 3 miesięcy. Wsparcie CSR w tym obszarze skierowane jest przede wszystkim do członków rodzin pracowników oraz współpracowników pochodzących z Ukrainy.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup usług (za wyjątkiem usług hotelowych) w ramach polityki CSR, tj. wydatków związanych z działaniami CSR na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że CSR (Corporate Social Responsibility), czyli społeczna odpowiedzialność biznesu (przedsiębiorstw) to koncepcja, według której przedsiębiorstwa na etapie budowania strategii dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne i ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami interesariuszy.

Definicja tego pojęcia została określona w 2010 r. przez Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną (ang. International Organization for Standarization, ISO). Według Normy PN-ISO 26000 („Guidance on social responsibility”) – „społeczna odpowiedzialność to odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko zapewniana poprzez przejrzyste i etyczne postępowanie, które przyczynia się do zrównoważonego rozwoju w tym dobrobytu i zdrowia społeczeństwa; uwzględnia oczekiwania interesariuszy jest zgodne z obowiązującym prawem i spójne z międzynarodowymi normami postępowania oraz jest zintegrowane z działaniami organizacji i praktykowane w jej relacjach”.

Norma PN-ISO 26000 jest przeznaczona dla wszystkich organizacji: biznesowych, administracji rządowej i samorządowej oraz trzeciego sektora. Norma ta nie podlega certyfikacji, jest zbiorem praktyk i standardów dających możliwość dobrowolnego ich stosowania przez organizację. Każda organizacja może posługiwać się tą normą, jeżeli postępuje zgodnie z jej zasadami. Można wybrać te obszary, które dotyczą konkretnej organizacji i dostosować się do nich.

W części (3) dotyczącej rozumienia i charakterystyki społecznej odpowiedzialności (3.3) podano, że ponieważ społeczna odpowiedzialność dotyczy potencjalnego i rzeczywistego oddziaływania decyzji oraz działań podejmowanych przez organizację, to stałe, codzienne działania organizacji stanowią najważniejszy obszar, który należy wziąć pod uwagę. Zaleca się, aby społeczna odpowiedzialność była integralną częścią podstawowej strategii organizacji, z przypisanymi obowiązkami i rozliczalnością z nich na wszystkich właściwych poziomach organizacji. Zaleca się, aby było to odzwierciedlone w procesie decyzyjnym oraz uwzględnione w realizacji działań.

Filantropia (w tym kontekście rozumiana jako przekazywanie środków na cele charytatywne) może pozytywnie wpływać na społeczeństwo. Jednakże nie zaleca się, aby tego typu działania były stosowane przez organizacje jako substytut integrowania społecznej odpowiedzialności z działaniami organizacji (3.3.4).

W tym kontekście, społeczna odpowiedzialność biznesu, to przede wszystkim prowadzenie własnej działalności z uwzględnieniem kluczowych obszarów społecznej odpowiedzialności takich jak: ład organizacyjny, prawa człowieka, praktyki z zakresu pracy, środowisko, uczciwe praktyki operacyjne, zagadnienia konsumenckie oraz zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności globalnej.

W tym miejscu podkreślenia wymaga, że chociaż pojęcie CSR, jako pewnego rodzaju jednolita struktura funkcjonuje (jest realizowane) w działalności biznesowej oraz jest dostrzegane na poziomie publicznym (zdefiniowanie pojęcia CSR przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną w normie ISO 26000 z 2010 r.) to jednak wypada podkreślić, że nie jest ono znane jako takie przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Nie zostało ono w niej wymienione wprost, brak jest także innej konstrukcji prawnej, która pozwalałaby uznać tego rodzaju wydatki całościowo. To zaś prowadzi do wniosku, że nie jest możliwe, dokonywanie oceny wszystkich zagregowanych w strukturze CSR wydatków tak jakby był to jeden wydatek. Jakkolwiek podejmowanie przez podatnika działań w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu jest z pewnością pożądane chociażby ze względu na uwzględniany przez firmę interes społeczny, nie oznacza to jednak, że we wszystkich tego typu inwestycjach przedsiębiorca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na działania CSR, gdyż jest to uzależnione od okoliczności konkretnego przypadku.

Tym samym, samo wskazanie przez podatnika, że wydatki ponoszone są w ramach CSR, nie jest wystarczające dla uznania, że w związku z tym powinny one być traktowane jako pośrednio związane z wykonywaniem przez Spółkę działalności opodatkowanej. Nawet jeśli, zdaniem podatnika, działania podejmowane w ramach przyjętej strategii biznesowej można przypisać do społecznej odpowiedzialność biznesu, to należy dokonać oceny, czy rzeczywiście efektem, a nie tylko celem działań realizowanych w związku z polityką CSR Spółki jest budowa jej pozytywnego wizerunku w otoczeniu lokalnym i biznesowym.

Co do zasady działania marketingowe przekładają się bezpośrednio na wizerunek firmy i pośrednio mogą wpływać na zwiększenie prowadzonej przez podatnika działalności opodatkowanej. Zauważyć wypada, że w orzecznictwie NSA (por. m.in. wyroki z 13 listopada 2013 r., sygn. akt I FSK 1606/12, z 13 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 1420/16 oraz z 26 września 2018 r, sygn. akt II FSK 2500/16) wyjaśniono, że wydatki na nabycie towarów i usług, poniesione w związku z realizacją społecznej odpowiedzialności biznesu mogą być kwalifikowane jako wydatki o charakterze marketingowym i mogą mieć związek z prowadzoną przez podatnika działalnością opodatkowaną. Jest to – jak podkreślono – koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem, polegająca na świadomym, zrównoważonym działaniu zorientowanym nie tylko na zysk finansowy i aspekty ekonomiczne, ale także uwzględniającym potrzeby i wymagania szeroko pojętych interesów społecznych i ekologicznych w otoczeniu firmy.

Zauważyć też przyjdzie, że praktyki CSR są współcześnie uznaną metodą reklamy i promocji podmiotów gospodarczych, działających zwłaszcza w szczególnych branżach, w których typowa reklama (telewizyjna, radiowa, internetowa) nie ma szerokiego zastosowania.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt I FSK 1458/15 wskazał, że podejmowanie przez podatnika działań w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu jest z pewnością pożądane chociażby ze względu na uwzględniany przez firmę interes społeczny, nie oznacza to jednak, że we wszystkich tego typu inwestycjach przedsiębiorca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na działania CSR, gdyż jest to uzależnione od okoliczności konkretnego przypadku. W każdej zatem konkretnej sytuacji należy rozważyć czy podejmowane przez przedsiębiorcę czynności (zakupy, usługi) w ramach CSR mają związek z działalnością opodatkowaną i mają wpływ na powstanie obrotu.

Odpowiadając na Państwa pytanie należy więc w stosunku do wydatków opisanych we wniosku przeanalizować, czy istnieje pomiędzy tymi wydatkami, a opodatkowaną działalnością gospodarczą Spółki, bezpośredni lub pośredni (tj. wpływający na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości i przyczyniający się do generowania przez Państwa Spółkę obrotów) związek uprawniający podatnika do odliczenia podatku naliczonego. Nie wszystkie bowiem wydatki ponoszone w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu zdefiniowanej jako koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem polegająca na świadomym, zrównoważonym działaniu zorientowanym nie tylko na zysk finansowy i aspekty ekonomiczne, ale także uwzględniającym potrzeby i wymagania szeroko pojętych interesów społecznych i ekologicznych w otoczeniu firmy (vide: wyrok NSA z dnia 13 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 1420/16) uprawniają podatnika do odliczenia podatku naliczonego. Prawo to jest bowiem uzależnione od okoliczności konkretnego przypadku, a w szczególności charakteru poniesionego wydatku i profilu prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Odnosząc się do argumentacji Spółki związanej ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR) należy wskazać, iż każda sprawa, w której przedsiębiorca pyta o rozliczenia w podatku VAT powołując się na społeczną odpowiedzialność biznesu jest traktowana indywidualnie. Sprawy takie wymagają należytej atencji i indywidualnej analizy, bowiem w każdej konkretnej sytuacji należy rozważyć, czy podejmowane przez przedsiębiorcę czynności (zakupy, usługi) w ramach CSR mają związek z działalnością opodatkowaną i wpływ na powstanie obrotu. Ustalenia w tym zakresie pozwolą następnie określić, w jaki sposób podatnik powinien rozliczyć dane czynności w podatku od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie Spółka nie wykazała racjonalnego związku przyczynowo-skutkowego między wszystkimi wydatkami (w ujęciu ogólnym) poniesionymi na opisaną w zagadnieniu pomoc obywatelom Ukrainy (jako działania marketingowe Spółki) a osiąganym przez Spółkę obrotem. Opis sprawy nie wskazuje, aby podejmowane działania miały wpływ na wzrost konkurencyjności Spółki i na zwiększenie sprzedaży je produktów. Jednocześnie Spółka wskazała na brak cenotwórczego charakteru między tak ujętymi wydatkami a działalnością opodatkowaną.

W świetle powołanego w interpretacji indywidualnej orzecznictwa sądów administracyjnych dotyczącego CSR, konieczne jest również zbadanie związku udzielanej pomocy z profilem działalności Spółki. Na pytanie Organu: „Czy realizacja opisanych we wniosku działań w ramach polityki CSR, tj. wsparcie członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, powiązana jest z profilem działalności wykonywanej przez Państwa Spółkę?” Wnioskodawcy odpowiedział, że działania te związane są z profilem działalności wykonywanej przez Spółkę, tak jak wszystkie działania wzmacniające pozytywny odbiór Spółki poprzez wzmocnienie reputacji Spółki zarówno w układzie wewnętrznym (między pracownikami Spółki) jak i zewnętrznym (konsumenci). Mając na uwadze taką odpowiedź Wnioskodawcy oraz całokształt okoliczności sprawy należy stwierdzić, iż związek między udzielaną przez Wnioskodawcę pomocą, tj. finansowaniem czynszu najmu lokali przez okres 3 miesięcy (przede wszystkim członkom rodzin pracowników oraz współpracowników pochodzących z Ukrainy) a profilem działalności Wnioskodawcy jest wątpliwy (Wnioskodawca wskazał jedynie, że jest to taki związek jak w przypadku innych działań Spółki o charakterze CSR). Z opisu sprawy wynika, że opisana wyżej pomoc nie jest kierowana do klientów/kontrahentów Spółki i udzielana z myślą o nich. Okoliczności sprawy nie wskazują, aby pomoc ta miała przełożenie na pozyskanie przez Spółkę nowych klientów/kontrahentów, co wpłynie na zwiększenie obrotów. W opisie sprawy nie wskazano, aby analizowanej akcji pomocowej towarzyszyła szeroko zakrojona publiczna kampania reklamowa/marketingowa, pozwalająca na bieżące relacjonowanie działań podejmowanych przez Spółkę. Umieszczenie wzmianki o akcji pomocowej w corocznym Raporcie odpowiedzialności opublikowanym na stronie Spółki czy też bieżące informacje na stronie Spółki nie jest wystarczające aby stwierdzić, iż akcja pomocowa stanowi promocję Spółki.

Organ interpretacyjny nie „odbiera” Spółce prawa do działalności dobroczynnej w opisanym zakresie, jednakże sam fakt, że Spółka chce wspierać obywateli Ukrainy w związku z zaistniałym konfliktem zbrojnym i to żeby postrzegano Spółkę jako dobry, świadomy i odpowiedzialny podmiot, nie jest wystarczającym warunkiem aby uznać, że w każdym przypadku istnieje chociażby pośredni związek takich działań z działalnością gospodarczą Spółki.

Rozwijając wątek związku podejmowanych przez Spółkę działań z prowadzoną przez nią działalnością należy zauważyć, iż przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, potrzebami związanymi z  funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez dany podmiot.

Pomocniczo posiłkując się orzeczeniem TSUE z dnia 16 października 1997 r., sygn. C-258/95 należy wskazać, że Trybunał rozważał, czy bezpłatny przewóz pracowników na teren przedsiębiorstwa stanowi świadczenie usług za wynagrodzeniem w rozumieniu artykułu 6(2)(b) VI Dyrektywy (opodatkowane VAT). Trybunał wskazał, że w większości sytuacji usługi transportowe świadczone nieodpłatnie na rzecz pracowników podlegają opodatkowaniu. Jednak zdarza się, że usługi transportowe świadczone przez pracodawcę są jedyną możliwością dowozu pracowników do miejsca pracy i wówczas takie usługi służą celom prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Wówczas osobiste korzyści uzyskiwane przez pracowników mają znaczenie drugorzędne w stosunku do korzyści gospodarczych, zaś artykuł 6(2)(b) nie ma zastosowania.

Odnosząc powyższe do analizowanej sprawy zauważyć należy, że zasadniczo np. dojazd do pracy, zapewnienie sobie posiłku czy lokalu mieszkalnego leży w gestii pracownika. Zatem użyczenie lokali mieszkalnych pracownikom zwykle służy prywatnym celom pracownika. Jedynie w określonych okolicznościach, np. lokalizacja zakładu pracy w miejscowości, gdzie występują trudności w wynajęciu mieszkania, a pracownicy pochodzą z odległych regionów i w sposób istotny wpływają na działalność przedsiębiorstwa, wymogi prowadzonej działalności (potrzeby przedsiębiorstwa) mogą spowodować konieczność zapewnienia przez pracodawcę lokali mieszkalnych dla pracowników na określony czas.

Jedynie zatem, gdy z obiektywnych okoliczności wynika, że korzyść przedsiębiorstwa wynikająca z danej czynności ma charakter dominujący nad korzyścią osobistą danego pracownika, możliwe jest stwierdzenie związku między podejmowani przez podatnika działaniami z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

W przedmiotowej sprawie tego rodzaju związek nie występuje. Po pierwsze – Spółka nie działa na rzecz swoich pracowników lecz na rzecz członków ich rodzin oraz rodzin współpracowników. Po drugie, dominujący charakter ma korzyść osobista członków rodzin pracowników oraz współpracowników Spółki nad korzyścią przedsiębiorstwa.

Ponadto Spółka nie wskazała, iż brak omawianej akcji miałby w jakikolwiek sposób i w jakimkolwiek stopniu spowodować, że pracownicy Spółki pracowaliby mniej efektywnie.

Jak już wskazano powyżej, z perspektywy podatku VAT i przede wszystkim w sytuacji, w której rozstrzygnąć należy, czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego bez znaczenia jest fakt, czy konkretny zakup stanowi wydatek poniesiony w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu – każdorazowo konieczne jest zbadanie okoliczności, jakie towarzyszą konkretnej sytuacji, a w szczególności konieczne jest sprecyzowanie, w jakim charakterze występują dane wydatki w odniesieniu do profilu działalności, jaką prowadzi podatnik.

Jak wskazali Państwo we wniosku, Państwa Spółka jest podmiotem prowadzącym w systemie franczyzowym sieć sklepów spożywczo-przemysłowych położonych na terytorium Polski. Do sieci franczyzowej Państwa Spółki należy kilka tysięcy franczyzobiorców. Głównym przedmiotem działalności franczyzobiorców w sklepach na podstawie umowy współpracy franczyzowej jest działalność handlowa w branży spożywczej i przemysłowej. Punkty sprzedaży prowadzą także obsługę pocztową i doręczania paczek i przyjmowania przelewów płatniczych. Prowadzona przez Spółkę działalność gospodarcza jest opodatkowana podatkiem VAT. Głównymi odbiorcami ww. opodatkowanej działalności Spółki są franczyzobiorcy prowadzący sprzedaż w sklepach na rzecz konsumentów.

Należy zwrócić uwagę, że działania w ramach CSR podejmowane powinny być na rzecz lokalnych społeczności, natomiast w niniejszym przypadku pomoc ta oferowana jest jedynie członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy, co wskazuje, że działania te mają charakter bardziej prywatny. Każdorazowo pomoc kierowana jest do konkretnego, wyraźnie wyodrębnionego członka rodziny pracownika lub współpracownika z Ukrainy i tym samym wszystkie wydatki są od razu zdefiniowane już w momencie ich poniesienia, na co Państwo sami wskazali w uzupełnieniu do wniosku.

Pomoc, jakiej udziela Państwa Spółka jest nieodpłatna. Spółka nie oczekuje odpłatności za udzielone wsparcie. Państwa Spółka dokonuje więc nabycia usług w konkretnym celu, tj. w celu nieodpłatnego przekazania ich członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy. Są to zatem wydatki jednoznacznie sklasyfikowane już na etapie zakupu jako mające służyć czynnościom nieodpłatnym.

Dodatkowo sam fakt, że informacje o podejmowanych działaniach związanych ze wsparciem członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy są publikowane na stronach www nie jest wystarczającym warunkiem, aby uznać, że w każdym przypadku, gdy Spółka uczestniczy w działaniach w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu istnieje pośredni związek pomiędzy poniesionymi wydatkami, a działalnością opodatkowaną.

Odnieść należy się również do kwestii obrotów osiąganych przez Państwa Spółkę. Twierdzą Państwo, że pomoc udzielona przez Spółkę członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy przyczynia się do uzyskania obrotu opodatkowanego Spółki w taki sposób, że …. jest identyfikowana jako podmiot, z jednej strony wrażliwy społecznie, z drugiej dobry pracodawca. Jak Państwo podają utrzymanie zespołu doświadczonych pracowników przyczynia się do stabilizacji realizowanych obrotów. Ten konkretny projekt CSR wzmacnia zaufanie pracowników do organizacji, a ich praca ma pośrednio odzwierciedlenie w wyniku finansowym Spółki.

Należy zauważyć, że wydatki na nabycie usług związanych z pomocą oferowaną członkom rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy nie mają związku z Państwa działalnością gospodarczą. Zdaniem Organu udzielanie pomocy tym osobom, nie przekłada się na poprawę osiąganych przez Państwa obrotów. Osoby te nie są związane w żaden sposób z prowadzoną działalnością gospodarczą przez Państwa. Nie sposób stwierdzić jest aby członkowie rodziny ww. osób miały w jakikolwiek sposób wpływ na zwiększenie efektywności pracy zatrudnionych osób, co mogłoby przyczynić się do wzrostu sprzedaży u Państwa.

Ponadto jak Państwo wskazali zaangażowanie Spółki w pomoc nie wpisuje się w cele marketingowe Spółki, jednak objęte jest celami dotyczącymi odpowiedzialności społecznej, budującymi także siłę marki. Jak wynika z wniosku założeniem programu jest wsparcie rodzin pracowników Spółki, pozytywny przekaz budujący reputację Spółki rozprzestrzeniany różnymi kanałami komunikacji społecznej. Główną korzyścią jest utrzymanie stabilnego poziomu zatrudnienia, zwiększa się poziom lojalności pracowników, spośród których ich rodziny uzyskują wsparcie. Pracownicy otrzymujący tego rodzaju wsparcie, w założeniu pracują efektywniej, mając świadomość zapewnienia członkom ich rodzin w pierwszym okresie podstawowej potrzeby jaką jest mieszkanie.

Gdyby uznać zasadność powołanych przez Państwa argumentów miałyby one charakter uniwersalny w odniesieniu do każdego przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą, gdyż każdemu przedsiębiorcy zależy na zatrudnianiu lub współpracy z lojalną i efektywną kadrą. Każdy przedsiębiorca, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności, miałby więc prawo do odliczenia VAT od wydatków ponoszonych bezpośrednio na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników. Zaś na gruncie VAT, jak wskazano, najistotniejszy jest związek przyczynowo-skutkowy zakupów z czynnościami opodatkowanymi, który może być pośredni, ale musi być bezsporny. Konkretne wydatki u konkretnego podatnika muszą uwzględniać charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej, co w niniejszym przypadku nie ma miejsca. W przedmiotowej sprawie nie wykazano takiego związku pomiędzy poniesionymi wydatkami, a sprzedażą opodatkowaną Spółki. Zdaniem Organu wydatki  dotyczące finansowania czynszu najmu lokali przez okres 3 miesięcy, nie wykazują ani bezpośredniego, ani pośredniego związku z czynnościami opodatkowanymi Spółki w postaci prowadzenia w systemie franczyzowym sieci sklepów spożywczo-przemysłowych położonych na terytorium Polski. Argumentacji Państwa nie można uznać za przekonywującą, albowiem sam fakt że realizowane działania pozwalają ukazać Spółkę jako dobrego pracodawcę oraz wrażliwego uczestnika życia publicznego, nie jest wystarczający do przyznania Spółce prawa do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu.

Zatem, w analizowanej sprawie nie przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup usług najmu lokali związanych z działaniami CSR na rzecz członków rodzin pracowników i współpracowników z Ukrainy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytania). Inne kwestie, wynikające z opisu sprawy bądź własnego stanowiska nieobjęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-  Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-  Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-   w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-   w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).