Wzór dokumentu VAT-R zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług określony został Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 9 marca 2020 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 430). Regulacje zawarte w § 1 pkt 1 ww. rozporządzenia określają wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Rejestracja następuje zatem w momencie zgłoszenia rejestracyjnego, tj. złożenia w urzędzie skarbowym druku VAT-R. Z tym momentem podmiot uzyskuje formalne znamiona statusu podatnika podatku od towarów i usług i od tego dnia przysługuje mu prawo do odliczania podatku naliczonego od dokonywanych zakupów.

Należy rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Jego realizacja następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć – najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa – wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.

Warto również zaznaczyć, że w wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-400/98 stwierdzono, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z dokonaniem  inwestycji nie jest uzależnione od dokonania wcześniejszej rejestracji dla celów podatku VAT. Potwierdzeniem takiej tezy mogą być także wyroki TSUE w sprawach C-268/83 oraz C-110/94, gdzie TSUE wskazał, że powstanie prawa do odliczenia nie zależy od formalnego uznania statusu podatnika przez organy podatkowe. Nabywane jest ono automatycznie, z chwilą uzyskania statusu podatnika, którym się staje w momencie pierwszych inwestycji związanych z przyszłą działalnością gospodarczą.

Natomiast z orzecznictwa TSUE w sprawie C-385/09 Nidera wynika, że prawo do odliczenia powstaje w momencie, w którym podatek ten stał się należny, a jego powstanie nie jest w żaden sposób uzależnione od formalnego uznania statusu podatnika przez organ skarbowy, ale od zaistnienia po stronie podatnika zamiaru, potwierdzonego obiektywnymi dowodami, prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów dotyczących VAT.

Zatem, należy jeszcze raz wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile występują przesłanki, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżących (lub przyszłych) czynności opodatkowanych (oraz ewentualnie spełniać inne warunki określone w przepisach ustawy). Niemniej ustawodawca narzucił podatnikom obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny. Rejestracja następuje w momencie zgłoszenia rejestracyjnego, tj. złożenia w urzędzie skarbowym druku VAT-R. Z tym momentem podmiot uzyskuje formalne znamiona statusu podatnika podatku od towarów i usług i od tego dnia przysługuje mu prawo do odliczania podatku naliczonego od dokonywanych zakupów. Zatem podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie powstania obowiązku podatkowego i otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status podatnika VAT czynnego w momencie realizacji uprawnienia.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360).

W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego:

W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Jak stanowi art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Zgodnie z treścią art. 196 § 2 ustawy Kodeks cywilny:

Na mocy art. 198 ustawy Kodeks cywilny:

Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Zauważenia w tym miejscu wymaga, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W myśl art. 36 § 1 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu cywilnego:

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Jak dowiedziono wyżej, szczególnego rodzaju podmiot jakim jest małżeństwo – na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług – nie ma przymiotu podatnika. Jednakże w sytuacji, gdy jedno z małżonków w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest czynnym podatnikiem VAT, pozbawienie go prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego z faktury wystawionej na oboje małżonków w sytuacji, gdy nabycie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, naruszałoby zasadę neutralności – fundamentalną zasadę obowiązującą w podatku od towarów i usług.

Należy podkreślić, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Z powyższego wynika, że o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe między określonymi podmiotami.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 106e ust. 1 pkt 1-5 ustawy:

Zatem, zgodnie z wyżej powołanymi przepisami, konieczne jest, aby faktury, jako dokumenty potwierdzające rzeczywiste transakcje gospodarcze, zawierały nazwy określające strony transakcji, ich adresy, a także numery identyfikacji podatkowej.

Wobec tego należy stwierdzić, że faktura jest dokumentem potwierdzającym wykonanie pewnej usługi lub dostawy towaru, uprawniającym (po spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów prawa) podmiot, dla którego jest wystawiona (nabywcę) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z okoliczności sprawy wynika, że prowadzi Pan prywatny gabinet lekarski ze specjalnością … . Jest Pan także zatrudniony jako ordynator na Oddziale … na ¼ etatu. Ponadto w ramach umowy cywilno-prawnej świadczy Pan usługi medyczne na rzecz tego Oddziału. Pana żona jest zatrudniona w charakterze …  na podstawie umowy o pracę. Z żoną posiada Pan majątkową wspólność małżeńską.

Postanowił Pan wspólnie z żoną dokonać zakupu lokalu użytkowego o powierzchni 39,01 m² do majątku wspólnego. Ponadto poniesie Pan wraz z żoną koszty prac wykończeniowych nabytego lokalu. Lokal ten będzie przedmiotem najmu na rzecz spółki należącej do grupy sprzedawcy tj. … Sp. z o.o. Najemca zapewni kompleksowe zarządzanie lokalem, jego serwis i wynajem. Przedmiotowy lokal zostanie zakupiony w celu jego najmu. Obowiązkiem Pana i Pana żony w ramach zawartej umowy najmu z Operatorem jest jedynie udostępnienie Apartamentu, za co Pan będzie otrzymywał miesięczne wynagrodzenie określone w umowie. Otrzymał Pan wraz z żoną trzy faktury za wpłatę na poczet ceny lokalu użytkowego na łączną kwotę brutto … zł oraz jedną na kwotę … zł za prace wykończeniowe. Faktury wystawiane są na oboje małżonków z tym, że podany jest jedynie Pana NIP. Wszystkie faktury zostały uregulowane z Pana konta. Biorąc pod uwagę fakt, że Pan prowadzi już działalność gospodarczą i posiada w tej materii doświadczenie postanowił Pan z żoną, że Pan zostanie zarejestrowany w urzędzie skarbowym jako podatnik VAT od ww. prywatnego wynajmu i Pan zajmie się całością rozliczeń wynajmu.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku podał Pan, że na dzień dzisiejszy zawarł Pan wraz z żoną umowę przedwstępną ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży lokalu użytkowego oraz przedwstępną umowę sprzedaży. Umowa ta zobowiązuje do zawarcia umowy przyrzeczonej w terminie do 30 czerwca 2024 r. 30.07.2022 r. zawarł Pan wraz z żoną umowę w sprawie wykonania prac budowlano-wykończeniowych w lokalu będącym przedmiotem ww. umowy przedwstępnej. Według tej umowy prace mają być wykonane do 30 listopada 2023 r. Wskazane wyżej terminy są terminami ostatecznymi. Po tym terminie będzie Pan mógł przystąpić do najmu lokalu.

Przewiduje Pan, że najem lokalu nastąpi od 1 lipca 2024 r. Wynajem nastąpi na czas określony w umowie z możliwością jego przedłużenia. Umowa najmu będzie podpisana z Panem jako osobą fizyczną. Wynajęty lokal będzie przez najemcę wykorzystywany na jego cele dalszego podnajmu w zakresie pobytów krótkoterminowych. Lokal będący przedmiotem niniejszej umowy nie jest lokalem mieszkalnym. Lokal będzie wynajmowany w ramach czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Zgłoszenie rejestracyjne VAT nie zostało jeszcze przez Pana dokonane ale przed zawarciem umowy najmu i dokonania pierwszej czynności podlegającej VAT zgłoszenie to zostanie dokonane. Być może nastąpi to wcześniej. Otrzymane dotąd faktury otrzymał Pan wraz z żoną w miesiącu sierpniu 2022 r. Otrzymane faktury zawierają imię i nazwisko obojga małżonków, adres (ten sam dla obojga) oraz Pana NIP. Dotyczą one wpłaty na poczet ceny lokalu użytkowego oraz wpłaty na poczet prac wykończeniowych.

Odnosząc się do kwestii objętych zakresem zadanego pytania w podatku VAT należy stwierdzić, że z całokształtu okoliczności w sprawie wynika, że w momencie otrzymania faktur dokumentujących wpłaty na poczet ceny lokalu użytkowego oraz faktury za prace wykończeniowe (sierpień 2022 r.) prowadził Pan działalność gospodarczą i nie był Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.

W świetle art. 86 ust. 1 ustawy, nie miał Pan prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z przedmiotowych faktur, bowiem nie był Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.

Jak Pan podał w uzupełnieniu wniosku, przewiduje Pan, że najem lokalu użytkowego nastąpi od 1 lipca 2024 r. Wynajem nastąpi na czas określony w umowie z możliwością jego przedłużenia. Jednocześnie wskazał Pan, że nie dokonał Pan jeszcze zgłoszenia rejestracyjnego do celów podatku VAT, ale przed zawarciem umowy najmu i dokonania pierwszej czynności podlegającej VAT zgłoszenie to zostanie dokonane.

Zatem w momencie kiedy dokona Pan rejestracji jako podatnik VAT czynny i będzie Pan wykonywał czynności opodatkowane z wykorzystaniem przedmiotowego lokalu użytkowego w stosunku, do którego przed dokonaniem rejestracji dla celów podatku VAT ponosił Pan wydatki, to – w wyniku dokonania rejestracji – nastąpi zmiana przeznaczenia tych wydatków skutkująca zmianą prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w okolicznościach niniejszej sprawy, po dokonaniu przez Pana rejestracji dla celów podatku VAT, będzie miał Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących wpłat na poczet ceny lokalu użytkowego oraz prac wykończeniowych poprzez dokonanie korekty podatku naliczonego z ww. faktur dotyczących przedmiotowego lokalu użytkowego w trybie i na zasadach określonych w art. 91 ustawy. Jeżeli natomiast w okresie korekty nastąpi kolejna zmiana przeznaczenia, wówczas należy dokonać kolejnej korekty.

Jednocześnie należy wskazać, że powyższe prawo będzie Panu przysługiwać pomimo, że na ww. fakturach dokumentujących wpłaty na poczet ceny lokalu użytkowego oraz za prace wykończeniowe oprócz Pana danych z numerem NIP, znajdują się również dane Pana żony oraz okoliczność, że lokal ten stanowi majątek wspólny małżonków.

Zatem oceniając Pana stanowisko w podatku VAT należało uznać je za nieprawidłowe, bowiem w swojej argumentacji nie uwzględnił Pan prawa do odliczenia podatku VAT w trybie i na zasadach art. 91 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja dotyczy wyłącznie skutków podatkowych dla Pana, a nie sytuacji podatkowej Pana żony.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnośnie powołanych przez Pana interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Końcowo informujemy, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329, z późn. zm.; (dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).