prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków na nabycie Usług Prawniczych

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków na nabycie Usług Prawnych związanych z obroną prezesa, członków zarządu oraz wspólnika spółki jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia kwoty podatku od towarów i usług z faktur dotyczących obrony prezesa, członków zarządu oraz wspólnika spółki. Uzupełnili go Państwo pismem z 28 kwietnia 2022 r. (wpływ 5 maja 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W przedmiotowej sprawie wszczęto postępowanie karne w Prokuraturze Okręgowej w (...) przeciwko (...) będącemu właścicielem spółki (...) sp. z o.o., a także właścicielem jednoosobowej działalności gospodarczej pod nazwą (...) oraz przeciwko prezesowi i członkom zarządu spółki (...) sp. z o.o. Postępowanie dotyczyło zakwestionowania faktur w spółce (...)  wystawianych pomiędzy tą spółką a następującymi podmiotami: (...). Wszystkie podmioty funkcjonowały w branży budowlanej i zajmowały się usługami budowlanymi.

Spółka (...) dokonywała licznych transakcji z wymienionymi podmiotami dotyczących usług budowlanych. Faktury te jednak zostały zakwestionowane i w postępowaniu karnym oraz karnym skarbowym prowadzonym przez Prokuraturę Okręgową w (...) wszczęto postępowania przeciwko wymienionym osobom dotyczące: art. 258 par. 1.k.k„ 271a par. 1 k.k w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 par. 2 k.k w zw. z art. 8 par. 1 k.k.s. w zw. z art. 4 par. 1 k.k., z art. 62 par. 2 k.k.s. w zb. z art. 18 par. 3 k.k. w zw. z art. 56 par. 1 k.k.s. w zw. z art. 7 par. 1 k.k.s. w zw. z art. 6 par. 2 k.k.s. w zw. z art. 37 par. 1 pkt 5 k.k.s. w zw. z art. 8 par. 1 k.k.s., z art. 56 par 1 k.k.s. w zb. z art. 61 par. 1 k.k.s. w zb. z art. 62 par. 2 k.k.s. w zw. z art. 7 par. 1 k.k.s. w zw. z art. 6 par. 2 k.k.s. w zw. z art. 37 par. 1 pkt 1 i 5 k.k.s. w zw. z art. 8 k.k.s. i z art. 277a par. 1 k.k. w zw. z art. 271a par. 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 par. 2 k.k. w zw. z art. 4 par. 1 k.k. w zw. z art. 8 k.k.s. Między innymi w postępowaniu tym stwierdzono, że faktury wystawiane przez wymienione podmioty nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń gospodarczych i są pustymi fakturami, mającymi tylko na celu obciążenie kosztami spółki z o.o. lub wyłudzenia w podatku VAT. W rzeczywistości były to usługi budowlane w całości wykonane przez wymienione podmioty. Usługi budowlane dotyczyły budowy Inwestycji (...), która to budowa została w całości wykonana.

Celem obrony w tym postępowaniu wynajęto dwie kancelarie prawne: (...) oraz Kancelarię Adwokacką (...), które wystawiły następujące faktury.

PWC fv.(...)

Spółka (…) podpisała z kancelariami prawnymi umowy na doradztwo prawne, a w szczególności reprezentowanie Członków Zarządu oraz Wspólnika w postępowaniu przygotowawczym i sądowym, udzielania porad i konsultacji prawnych, przygotowanie zażaleń i wniosków do prokuratury, udziału w posiedzeniach i przesłuchaniach, analizy akt postępowania i innych kosztów związanych ze sprawą.

W uzupełnieniu wniosku w piśmie z 28 kwietnia 2022 r. (wpływ  5 maja 2022 r.) wskazali Państwo, że:

(…) sp. z o.o. jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Faktury wystawione są na Spółkę (…) sp. z o.o. Działalność prowadzona obecnie przez Spółkę jest działalnością wyłącznie opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Nabywane usługi prawne wskazane we wniosku związane są z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Wydatki na usługi prawne dotyczyły konsultacji prawnych, pisania pism oraz porad i reprezentowania Członków Zarządu oraz Właściciela Spółki w związku z wszczęciem postępowania. Wszczęte postępowanie karne w Prokuraturze dotyczyło działalności budowlanej prowadzonej przez Spółkę, a w szczególności zakwestionowania faktur od podwykonawców ( między innymi z działalności gospodarczej prowadzonej przez Właściciela Spółki). Poniesione wydatki pomagają w ograniczeniu negatywnych skutków wszczętego postępowania na funkcjonowanie Spółki i prowadzenia przez nią dalszej działalności gospodarczej, a także dotyczą ochrony dobrego imienia oraz wizerunku firmy.

Pytanie

Czy (…) Sp. z o. o. może odliczyć podatek od towarów i usług z faktur dotyczących obrony prezesa, członków zarządu oraz wspólnika spółki?

Państwa stanowisko w sprawie

Podatek od towarów i usług podatek naliczony płacony jest przez przedsiębiorcę z tytułu nabycia towarów lub usług z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Wydatek ten musi być potwierdzony otrzymaną przy zakupie fakturą lub - w przypadku importu - dokumentem celnym albo deklaracją importową. Co do zasady podatku naliczonego nie można odliczyć w przypadku kosztów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jako, że wydatek ten jest związany z kosztami działalności spółki może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, a podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury otrzymanej od kancelarii prawnej za usługi pomocy prawnej. W niniejszej sprawie wydatek ponosi spółka, wydatek ten jest poniesiony w miejsce osób fizycznych, które ponoszą odpowiedzialność karną skarbową. W sprawie toczyło się postępowanie przygotowawcze jak również sądowe. Postępowanie to jednak dotyczyło osób fizycznych, ponieważ zgodnie z kodeksem karnym skarbowym oraz kodeksem karnym osobami podejrzanymi, oskarżonymi i skazanymi mogą być wyłącznie osoby fizyczne. Osoba prawna nigdy nie będzie karana z kodeksu karnego skarbowego, ponieważ kodeks karny skarbowy w ogóle nie dotyczy osób prawnych. Postępowanie dotyczyło wystawiania faktur przez wymienione podmioty oraz (…) spółkę z o.o., która te faktury przyjmowała lub wystawiała. Postępowanie prezesa, członków zarządu oraz wspólnika było ściśle związane z działalnością gospodarczą spółki oraz uzyskiwanymi dochodami, przychodami i kosztami spółki. Działalność prezesa, członków zarządu oraz wspólnika wystawiającego fakturę w indywidualnej działalności gospodarczej ściśle powiązana była z działalnością gospodarczą spółki (…).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku w zakresie prawa do odliczenia podatku od towarów usług z faktur dotczących obrony prezesa, członków zarządu oraz wspólnika jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”.

W myśl art. 86 ust. 1:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Ustawodawca umożliwił podatnikom skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez nich zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy towarów i usług będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Zaznaczyć należy, że ustawodawca nie precyzuje w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.).

Zgodnie bowiem z art. 168 lit. a) ww. Dyrektyw:

Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zasada neutralności podatku VAT, a także kwestia pośredniego związku pomiędzy podatkiem naliczonym VAT a czynnościami opodatkowanymi jako warunku wystarczającego do zachowania prawa do odliczenia VAT były przedmiotem licznych orzeczeń TSUE m.in.: wyrok z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 (Państwo Belgijskie v. Ghent Coal Terminal NV), wyrok z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/96 (Abbey National plc v. Commissioners of Customs & Excisie), wyrok z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 (Kretztechnik AG v. Finanzamt Linz), wyrok z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 (Cibo Participations SA v Directeur régional des impôts du Nord-Pas-de-Calais). TSUE podkreślał, że co do zasady, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje podatnikom wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek poniesionych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną. Jednakże, brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu nie wyklucza prawa odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika, o ile koszty te mogą być przypisane do działalności podatnika podlegającej opodatkowaniu VAT.

W tym miejscu należy podkreślić również, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, iż prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Powyższe stwierdzenie obrazuje rolę, jaką prawo do odliczenia podatku naliczonego odgrywa w systemie podatku od wartości dodanej.

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van Deelen, z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia, ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowani jako podatnik VAT czynny. Działalność prowadzona obecnie przez Państwa jest działalnością wyłącznie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Nabyte przez Państwa usługi prawne są związane z wykonywaniem przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Wydatki na usługi prawne dotyczyły konsultacji prawnych, pisania pism oraz porad i reprezentowania Członków Zarządu oraz Właściciela Spółki w związku z wszczęciem postępowania. Wszczęte postępowanie karne w Prokuraturze dotyczyło działalności budowlanej prowadzonej przez Spółkę, a w szczególności zakwestionowania faktur od podwykonawców ( między innymi z działalności gospodarczej prowadzonej przez Właściciela Spółki). Poniesione wydatki pomagają w ograniczeniu negatywnych skutków wszczętego postępowania na funkcjonowanie Spółki i prowadzenia przez nią dalszej działalności gospodarczej, a także dotyczą ochrony dobrego imienia oraz wizerunku firmy.

Analiza powołanych przepisów prawa w kontekście opisanego stanu sprawy pozwala na uznanie, że poniesione wydatki na nabycie Usług Prawnych, objętych zakresem wniosku, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą Spółki, z wykonywanymi przez Spółkę czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Nabycie ww. usług miało na celu – jak wskazali Państwo – ograniczenie negatywnych skutków wszczętego postępowania na funkcjonowanie Spółki i prowadzenia przez nią dalszej działalności gospodarczej, a także dotyczą ochrony dobrego imienia oraz wizerunku firmy. Zatem wydatki poniesione we wskazanych okolicznościach należałoby postrzegać jako wydatki związane z zachowaniem oraz zabezpieczeniem źródła przychodów.

Z uwagi zatem na fakt, że nabycie ww. Usług Prawnych służy wykonywaniu czynności opodatkowanych, to w analizowanej sprawie znajdzie zastosowanie cytowany na wstępie art. 86 ust. 1 ustawy.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w związku ze spełnieniem pozytywnej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych, mają Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT od wydatków jakie poniosła nabycie Usług Prawnych związanych z obroną prezesa, członków zarządu oraz wspólnika spółki. Prawo do odliczenia przysługuje pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zatem stanowisko Państwa jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym,

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).