Opodatkowanie przekazania na cele osobiste budynków oraz opodatkowania darowizny w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa córce.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe, w części nieprawidłowe.

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest :

-prawidłowe w części dotyczącej opodatkowania wycofania budynków na cele osobiste,

-nieprawidłowe w części opodatkowania darowizny w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa córce

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lutego 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 15 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania przekazania na cele osobiste budynku produkcyjnego i budynku wiato-suszarni oraz opodatkowania darowizny w postaci zostganizowanej części przedsiębiorstwa córce. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem: z 29 kwietnia 2022 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenie przyszłe

Część I: Od 1996 r. prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w stawce 5,5%, PKD-16.24.z - produkcja opakowań drewnianych, jest Pan czynnym podatnikiem VAT. W 1996 aportem wniósł Pan na środki trwałe firmy budynek o wartości (...) zł, stanowiący Pana własność, który wykorzystywał Pan w firmie jako budynek produkcyjny - nie odliczał Pan podatku VAT, amortyzacja liniowa 2,5 %. W 2004 wniósł Pan aportem na środki trwałe kolejny budynek stanowiący Pana własność, który wykorzystywał Pan w firmie jako wiato-suszarnię, wartość początkowa (...) w 2013 w lipcu dokonał Pan modernizacji na kwotę (...) zł, z nakładów na modernizację był odliczany podatek VAT. W 2022 w marcu chciałby Pan wycofać ze środków trwałych oba budynki wykorzystywane w działalności i przekazać na cele osobiste. Czy będzie Pan zmuszony zapłacić podatek VAT i czy od wycofania budynków na cele prywatne zapłaci Pan podatek DOCHODOWY?

Część II: W marcu 2022 r. chce Pan dokonać darowizny na rzecz dziecka - córki, zorganizowanej części przedsiębiorstwa (jednoosobowa działalność gospodarcza założona w 1996 r. opodatkowana ryczałtem, czynny podatnik VAT). W skład darowizny będą wchodzić nabyte w działalności maszyny i urządzenia, wózek widłowy, samochód osobowy oraz drewno do produkcji foremek drewnianych od których odliczał Pan podatek VAT. Darowizna również będzie zawierać cesję kontraktu zawartego z odbiorcą foremek drewnianych i przeniesienie dwóch pracowników. Jakie skutki podatkowe wypłyną ze zbycia (darowania) zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czy zapłaci Pan podatek VAT i czy wystąpi podatek od spadków i darowizn po stronie córki?

W uzupełnieniu wskazał Pan, że:

Ad.1.

a)nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od nabycia budynku produkcyjnego.

b)pierwsze zajęcie budynku produkcyjnego nastąpiło 1.01.1994.

c)nie były ponoszone wydatki na ulepszenie budynku produkcyjnego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym.

d)nie były ponoszone wydatki na ulepszenie budynku produkcyjnego.

e)nie był ulepszony.

f)nie był ulepszony.

g)budynek produkcyjny nie był wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej zwolnionej od podatku, jestem i byłem czynnym podatnikiem VAT i budynek ten był wykorzystywany w działalności opodatkowanej.

h)nie ponosił Pan żadnych kosztów ulepszenia budynku produkcyjnego.

i)nie nastąpiło w ewidencji środków trwałych podwyższenie wartości budynku produkcyjnego.

Ad.2.  

a)przy budowaniu budynku wiato-suszami przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

b)pierwsze zajęcie wiato-suszarni nastąpiło (...).2004.

c)pierwsze zasiedlenie miało miejsce (...)2004.

d)budynek wiato-suszarnia nie był wykorzystywany na cele działalności zwolnionej od podatku.

e)podwyższenie wartości środka trwałego budynku wiato- suszami nastąpiło w lipcu 2013.

Ad.3.  

Po przekazaniu darowizny (maszyn, samochodu, wózka widłowego, surowca drzewnego) na rzecz córki nie pozostaną żadne składniki materialne, niematerialne wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej gdyż wszystkie budynki przekaże Pan na cele osobiste, zostawia Pan sobie.

a)nie pozostaną.

b)po przekazaniu darowizny córce, wszystkie budynki, które zostaną w firmie przekazuję na cele osobiste, zostawia Pan sobie.

Ad.4.  

Po przeniesieniu składników majątku i przekazaniu budynków na cele osobiste nie będzie prowadził Pan działalności gospodarczej, zamyka Pan firmę.

Ad.5.  

Córka, której zostanie przekazana darowizna, będzie kontynuowała dotychczasową działalność (Pana firmy) w niezmienionym zakresie przy pomocy składników majątku będących przedmiotem transakcji (tzn. różne maszyny, samochód, wózek widłowy, surowiec drzewny będących dotychczas w majątku P.).

Ad.6.  

Kontynuowanie działalności gospodarczej związanej z majątkiem wniesionym w drodze darowizny będzie wymagało od córki zaangażowania innych składników jej majątku, które nie są przedmiotem darowizny (np. budynek należący do niej lub udostępnienie jej, w ramach użyczenia Pana budynku; cesja umowy z Pana kontrahentem z Niemiec, z którym ma Pan podpisany kontrakt od 1.01.2014.) 

Ad.7.  

Tak, będzie wyodrębniony organizacyjnie i będzie w całości w stanie samodzielnie funkcjonować na rynku. Przy pomocy darowanych maszyn, wózka widłowego, darowaniu pozostałego surowca drzewnego itd. jest w stanie produkować towar (dotychczas produkowany przez Pana firmę) i go sprzedać.

Ad.8.  

Tak, przy nabyciu towarów mających być przedmiotem darowizny przysługiwało obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Pytania

Cześć I: Czy będzie zmuszony Pan zapłacić podatek VAT?

Część II: Jakie skutki podatkowe wypłyną ze zbycia (darowania) zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czy zapłaci Pan podatek VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Cześć I:

Uważa Pan, iż skoro przy pierwszym budynku - budynku produkcyjnym, nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, to nieodpłatne przekazanie na cele osobiste tego budynku będzie czynnością nieopodatkowaną. Przy drugim budynku, który służył jako wiato-suszarnia, przekazanie na cele osobiste będzie zwolnione z VAT, ponieważ minęły 2 lata od pierwszego zasiedlenia. Jednak ma Pan obowiązek skorygowania VAT odliczonego od nakładów na modernizację tego budynku, ponieważ wycofuje Pan środek trwały przed upływem 10 lat. Korekta obejmuje 1/10 kwoty podatku odliczonego.

Część II:

W myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów tego aktu prawnego nie stosuje się do transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Należy uznać, że tego typu transakcja nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pan przedstawił we wniosku jest:

-prawidłowe w części dotyczącej opodatkowania wycofania budynków na cele osobiste,

-nieprawidłowe w części opodatkowania darowizny w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa córce.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawa o VAT”:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy o VAT:

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się – w świetle art. 8 ust. 1 ustawy

Z powyższego jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne przekazanie towarów i nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy:

Z przytoczonego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Natomiast zużycie towarów podlega opodatkowaniu tylko wówczas, gdy dokonywane jest na rzecz podmiotów i na cele wymienione w art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy, pod warunkiem, że przysługiwało prawo do odliczania podatku naliczonego.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazania), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

Jak wynika z treści art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przesłanka do opodatkowania nieodpłatnego przekazania nieruchomości wystąpi nie tylko w sytuacji, gdy przy jej nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, ale również wówczas, gdy prawo takie przysługuje w związku z nabyciem lub wytworzeniem części składowych tej nieruchomości.

Analizując treść art. 7 ust. 2 ustawy, warto odwołać się również do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie wypowiadał się w kwestii opodatkowania nieodpłatnych świadczeń. W wyroku z dnia 27 czerwca 1989 r. w sprawie     C-50/88 (Heinz Kuchne) Trybunał stwierdził, że ze wspólnym systemem podatku od wartości dodanej spójne jest nieopodatkowanie amortyzacji aktywów przedsiębiorstwa w odniesieniu do ich prywatnego użytku w przypadku, gdy VAT od tych towarów nie podlegał odliczeniu, przy jednoczesnym opodatkowaniu wydatków ponoszonych na utrzymanie i używanie towarów, w odniesieniu do których podatnik jest uprawniony do odliczenia podatku. Rozwiązanie to pozwala zarówno uniknąć podwójnego opodatkowania samych towarów, jak i braku opodatkowania ostatecznej konsumpcji. Również w orzeczeniu z dnia 25 maja 1993 r. w sprawie C-193/91 (Gerhard Mohsche) oraz w orzeczeniu z dnia 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-322/99 (Hans- Georg Fisher) i C-323/99 (Klaus Brandenstein) Trybunał wskazał, że nieodpłatne świadczenia mogą być opodatkowane wyłącznie w takim zakresie, w jakim podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku naliczonego.

Jak wynika z powyższego, kluczowym elementem determinującym opodatkowanie podatkiem od towarów i usług czynności polegającej na nieodpłatnym przekazaniu towarów jest to, czy przy nabyciu (w tym również imporcie lub wytworzeniu) tych towarów lub ich części składowych podatnikowi przysługiwało - w całości lub w części - prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Za prawidłowością takiego rozstrzygnięcia przemawia zarówno treść przywołanych wyżej przepisów, jak i wskazane orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który opowiada się za opodatkowaniem podatkiem VAT nieodpłatnych dostaw tych towarów, przy nabyciu których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Tylko takie rozwiązanie pozwala bowiem zarówno uniknąć podwójnego opodatkowania, jak i braku opodatkowania ostatecznej konsumpcji.

Nie każda jednak czynność, stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Według art. 15 ust. 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 cyt. ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że od 1996 r. prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną PKD - 16.24.z - produkcja opakowań drewnianych, jest Pan czynnym podatnikiem VAT. W 1996 aportem wniósł Pan na środki trwałe firmy budynek o wartości (...) zł, stanowiący Pana własność, który wykorzystywał Pan w firmie jako budynek produkcyjny - nie odliczał Pan podatku VAT. Nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od nabycia budynku produkcyjnego. Pierwsze zajęcie budynku produkcyjnego nastąpiło 1 stycznia 1994 r. Nie były ponoszone wydatki na ulepszenie budynku produkcyjnego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym. Budynek produkcyjny nie był wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej zwolnionej od podatku, jest i był Pan czynnym podatnikiem VAT i budynek ten był wykorzystywany w działalności opodatkowanej. Nie nastąpiło w ewidencji środków trwałych podwyższenie wartości budynku produkcyjnego. W 2004 wniósł Pan aportem na środki trwałe kolejny budynek stanowiący Pana własność, który wykorzystywał Pan w firmie jako wiato-suszarnię, wartość początkowa (...) w 2013 w lipcu dokonał Pan modernizacji na kwotę (...) zł, z nakładów na modernizację był odliczany podatek VAT. Przy budowaniu budynku wiato-suszami przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Pierwsze zajęcie wiato-suszami nastąpiło (...)2004. Budynek wiato-suszarnia nie był wykorzystywany na cele działalności zwolnionej od podatku. Podwyższenie wartości środka trwałego budynku wiato-suszami nastąpiło w lipcu 2013 r. W 2022 w marcu chciałby Pan wycofać ze środków trwałych oba budynki wykorzystywane w działalności i przekazać na cele osobiste.

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów, czynność polegająca na nieodpłatnym przekazaniu nieruchomości na Pana cele osobiste  - w oparciu o przepis art. 7 ust. 2 ustawy - będzie podlegać opodatkowaniu w sytuacji gdy przysługiwało Panu, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych nieruchomości lub ich części składowych. W tej sytuacji bowiem dla czynności przekazania nieruchomości na cele osobiste, zostaną spełnione przesłanki warunkujące zrównanie nieodpłatnego przekazania towarów z odpłatną dostawą towarów, co w konsekwencji oznacza, że czynność ta będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane regulacje prawne należy stwierdzić, że planowane wycofanie z Pana majątku firmy budynku produkcyjnego i przekazanie go na Pana cele osobiste, nie będzie stanowiło odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy gdyż, jak wynika z opisu sprawy – w stosunku do budynku produkcyjnego nie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego, jak również budynek nie był przedmiotem ulepszeń. W konsekwencji czynność wycofania budynku produkcyjnego z działalności gospodarczej do majątku osobistego nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Natomiast przekazanie budynku wiato-suszarni na Pana cele osobiste, będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jak wynika z opisu sprawy przy budowie budynku wiato-suszarni przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Ponadto dokonał Pan modernizacji ww. budynku, od której odliczał Pan podatek VAT. W konsekwencji czynność wycofania z majątku opisanego we wniosku w postaci budynku wiato-suszarni będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podkreślić należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przy czym zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku (podmiotowe lub przedmiotowe).

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku VAT dla dostawy nieruchomości zabudowanych spełniających określone w tych przepisach warunki.

Zasady zwolnienia od podatku dostawy budynków, budowli i ich części znajduje się w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, który stanowi że:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Kwestia pierwszego zasiedlenia została uregulowana w art. 2 pkt 14 ustawy o VAT:

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie budynku, budowli lub ich części do użytkowania. Zatem aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku, budowli lub ich części, ich używania, w tym na  potrzeby własne. Pierwsze zasiedlenie budynku, budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynek, budowlę lub ich część oddano w  najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku, budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika czy też potrzeby własne osoby fizycznej – bowiem w obydwu przypadkach dochodzi do korzystania z budynku, budowli lub ich części.

W tym miejscu należy zauważyć, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Tak więc, by dostawa budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia na  podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, muszą być spełnione łącznie dwa warunki występujące w tym artykule.

Analiza powołanych wyżej przepisów wskazuje, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub  ich  części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

W celu ustalenia, czy w analizowanej sprawie dla dostawy budynku wiato-suszarni (przekazania na cele osobiste) zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku od towarów i usług należy przede wszystkim rozstrzygnąć, czy w odniesieniu do wskazanego budynku miało miejsce pierwsze zasiedlenie.

Jak wynika z opisu sprawy w 2004 wniósł Pan aportem na środki trwałe kolejny budynek stanowiący Pana własność, który wykorzystywał Pan w firmie jako wiato-suszarnię, wartość początkowa (...). Przy budowaniu budynku wiato-suszami przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Pierwsze zajęcie wiato-suszami nastąpiło (...) 2004 r. W 2013 w lipcu dokonał Pan modernizacji na kwotę (...) zł, z nakładów na modernizację był odliczany podatek VAT. Podwyższenie wartości środka trwałego budynku wiato-suszami nastąpiło w lipcu 2013. W 2022 w marcu chciałby Pan wycofać ze środków trwałych ww. budynek wykorzystywany w działalności i przekazać na cele osobiste.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że przekazanie na cele osobiste budynku wiato-suszarni nie będzie następować w ramach pierwszego zasiedlenia, w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, gdyż jak Pan wskazał do pierwszego zajęcia budynku wiato-suszarni doszło 31 grudnia 2004 r., co prawda poniósł Pan ulepszenia przekraczające 30% wartości początkowej w 2013 r., lecz jak Pan wskazał użytkował Pan przedmiotowy budynek wiato-suszarni do działalności gospodarczej.

Zatem z uwagi na fakt, że od pierwszego zasiedlenia po ulepszeniu przekraczającym 30% wartości początkowej  budynku wiato-suszarni do chwili planowanego przeniesienia ww. budynku na cele osobiste upłynie okres dłuższy niż 2 lata to w odniesieniu do tego budynku zostaną spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W związku przekazaniem budynku wiato-suszarni na cele osobiste korzysta Pan ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Pana wątpliwości dotyczą również dokonania korekty podatku VAT naliczonego w związku ulepszeniami budynku wiato-suszarni dokonanymi w 2013 r.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ww. ustawy o VAT:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do dokonania korekty zostały określone w art. 91 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 3 ustawy:

Art. 91 ust. 4 stanowi, że:

Na podstawie art. 91 ust. 5 ustawy:

W świetle art. 91 ust. 6 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 7a ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 7b ustawy:

W świetle art. 91 ust. 7c ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy:

Przywołany przepis reguluje kwestie korekty w odniesieniu do towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i ust. 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów stwierdzić należy, że podatnik jest zobowiązany, co do zasady, dokonać korekty podatku naliczonego w sytuacji, gdy zmienia się przeznaczenie środków trwałych (np. ze związanych z czynnościami nie dającymi prawa do odliczenia na związane z czynnościami opodatkowanymi lub na odwrót), wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych nabywcy lub podatnik dokonał odliczenia podatku naliczonego w wyższej lub niższej wartości niż wyliczona na dany rok.

Ponadto, przepis art. 91 ust. 5 ustawy wprowadza szczególny przypadek dokonywania korekt w sytuacji, gdy podatnik w okresie trwania korekty cząstkowej – tj. w okresie 10 lat w przypadku nieruchomości – zbywa dany środek trwały.

W takich sytuacjach – zbycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych – przyjmuje się fikcję prawną, że zbyte składniki majątku służą nadal działalności opodatkowanej lub nadal działalności zwolnionej, aż do końca okresu korekty. Jednakże w miesiącu dokonania sprzedaży dokonuje się od razu korekty za wszystkie pozostałe okresy. Korekty dokonuje się w deklaracji za miesiąc, w którym dokonano sprzedaży.

Jeśli transakcja zbycia środka trwałego została opodatkowana, wówczas przyjmuje się, że przez cały pozostały okres korekty towar ten bądź usługa służy w całości transakcjom dającym prawo do odliczenia. Natomiast jeśli sprzedaż była zwolniona, wówczas przyjmuje się, że zbywany środek trwały służy czynnościom niedającym prawa do odliczenia.

W tym miejscu wskazać należy, że również poszczególne wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie Nieruchomości (poszczególne ulepszenia), które wynosiły co najmniej 15 000 zł i które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, podlegają 10-letniemu okresowi korekty. 10-letni okres korekty rozpoczyna swój bieg od roku, w którym środki trwałe (ulepszenia) o wartości wynoszącej co najmniej 15 000 zł zostały oddane do użytkowania, a roczna korekta dotyczy jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. Zaznaczyć bowiem należy, że poniesione nakłady, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł, należy traktować jak wydatki na zakup odrębnego środka trwałego. Natomiast jeżeli poszczególne wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie Nieruchomości (poszczególne ulepszenia), były niższe niż 15 000 zł lub nie zmieniają wartości środka trwałego, nie podlegają 10-letniemu okresowi korekty tylko korygowane są na bieżąco. W odniesieniu do tych nakładów zastosowanie będzie mieć art. 91 ust. 7c ustawy, w myśl którego korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.

Z opisu sprawy wynika, że poniósł Pan nakłady na modernizację budynku wiato-suszarni w roku 2013 na kwotę 19.480 zł. Podwyższenie wartości środka trwałego ww. budynku nastąpiło w lipcu 2013 r.

Zatem mając powyższe na uwadze będzie Pan zobowiązany w związku z planowanym w 2022 r. z przekazaniem budynku wiato-suszarni na cele osobiste do dokonania korekty podatku naliczonego odliczonego od wydatków związanych z nakładami poniesionymi w 2013 r. na modernizację przedmiotowego budynku, w wysokości 1/10 odliczonego podatku naliczonego od tych nakładów, a korekta powinna zostać dokonana w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpi przekazanie budynku na Pana cele osobiste.

Zatem stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe

Przechodząc natomiast do kwestii opodatkowania darowizny w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy zauważyć co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o VAT

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy:

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 cyt. ustawy,

W myśl regulacji art. 8 ust. 2 ustawy,

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.),

Jak wynika z powołanej powyżej definicji umowa darowizny jest czynnością prawną, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, przy równoczesnym braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Korzyść osiągana przez jedną stronę umowy nie znajduje odpowiednika po drugiej stronie.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Zatem, niespełnienie powyższego warunku tj. prawa do odliczenia podatku naliczonego jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów (w tym darowizny) – w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy o podatku od towarów i usług, bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że powyższa definicja opisuje przedsiębiorstwo w ujęciu przedmiotowym, jako zespół niematerialnych i materialnych składników stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w ww. przepisie określenie „w szczególności” wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej, brak któregoś z tych elementów nie pozbawia zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Ponadto art. 55² Kodeksu cywilnego stanowi, że

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1, z późn. zm.), wcześniej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. UE L 145, str. 1, z późn. zm.), w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

Należy zauważyć, że o tym czy zbycie składników majątku winno być do celów podatku od towarów i usług traktowane jako zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją.

Zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. Podkreślić należy przy tym, że kontynuacja działalności przez nabywcę jest warunkiem wyłączenia spod działania ustawy zbycia przedsiębiorstwa.

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 27e ww. ustawy,

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość - obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona - obiektywnie oceniając - posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą umożliwić Nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

-istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

-zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

-składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

-zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Z opisu sprawy wynika, że w marcu 2022 r. chce Pan dokonać darowizny na rzecz dziecka - córki, zorganizowanej części przedsiębiorstwa (jednoosobowa działalność gospodarcza założona w 1996 r. opodatkowana ryczałtem, czynny podatnik VAT). W skład darowizny będą wchodzić nabyte w działalności maszyny i urządzenia, wózek widłowy, samochód osobowy oraz drewno do produkcji foremek drewnianych, od których odliczał Pan podatek VAT. Darowizna również będzie zawierać cesję kontraktu zawartego z odbiorcą foremek drewnianych i przeniesienie dwóch pracowników. Po przekazaniu darowizny (maszyn, samochodu, wózka widłowego, surowca drzewnego) na rzecz córki nie pozostaną żadne składniki materialne, niematerialne wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej gdyż wszystkie budynki przekazuje Pan na cele osobiste, zostawia Pan sobie. Po przeniesieniu składników majątku i przekazaniu budynków na cele osobiste nie będzie prowadził Pan działalności gospodarczej, zamyka Pan firmę. Podaje Pan, że córka, której zostanie przekazana darowizna, będzie kontynuowała dotychczasową działalność (Pana firmy) w niezmienionym zakresie przy pomocy składników majątku będących przedmiotem transakcji (tzn. różne maszyny, samochód, wózek widłowy, surowiec drzewny będących dotychczas w majątku Spółki). Kontynuowanie działalności gospodarczej związanej z majątkiem wniesionym w drodze darowizny będzie wymagało od córki zaangażowania innych składników jej majątku, które nie są przedmiotem darowizny (np. budynek należący do niej lub udostępnienie jej, w ramach użyczenia Pana budynku; cesja umowy z Pana kontrahentem z Niemiec, z którym ma Pan podpisany kontrakt od 1.01.2014.). Wskazuje Pan, że Majątek będzie wyodrębniony organizacyjnie i będzie w całości w stanie samodzielnie funkcjonować na rynku. Przy pomocy darowanych maszyn, wózka widłowego, darowaniu pozostałego surowca drzewnego itd. jest w stanie produkować towar (dotychczas produkowany przez  firmę) i go sprzedać. Przy nabyciu towarów mających być przedmiotem darowizny przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Pana wątpliwości dotyczą kwestii podlegania opodatkowaniu darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz córki.

Zbycie przedsiębiorstwa, w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. Podkreślić należy przy tym, że kontynuacja działalności przez nabywcę jest warunkiem wyłączenia spod działania ustawy zbycia przedsiębiorstwa. O tym, czy doszło do wyodrębnienia i zbycia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań; wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo.

W tym miejscu należy zauważyć, że orzecznictwo TSUE dopuszcza na gruncie podatku VAT uznanie za przedsiębiorstwo, czy ZCP składników majątkowych nieobejmujących nieruchomości, o ile nie wpłynie to na możliwość kontynuacji działalności bez konieczności angażowania przez nabywcę dodatkowych środków, jak też przy zagwarantowaniu korzystania z niezbędnych nieruchomości poprzez umowę najmu czy dzierżawy.

Trybunał wypowiedział się w wyroku z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, wskazując, że „W szczególności, jeżeli lokal handlowy jest wyposażony w stałe instalacje niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej, nieruchomość ta musi wchodzić w skład przekazywanych aktywów, żeby można było mówić o przekazaniu całości lub części aktywów w rozumieniu szóstej dyrektywy”.

Jak wskazał TSUE w ww. wyroku „przekazanie  całości lub części aktywów” należy interpretować w taki sposób, iż obejmuje ono przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą. Podobne stanowisko prezentowane jest                               w orzecznictwie sądów administracyjnych, m.in. w  wyrokach NSA z dnia: 25 czerwca 2013 r. sygn. akt I FSK 955/12 oraz 24 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 1316/15. Zgodnie natomiast     z orzecznictwem TSUE (wyrok C-444/10, pkt 26) ocena, jakie dobra – ruchome lub nieruchome – są niezbędne do utworzenia przedsiębiorstwa lub ZCP, musi być dokonywana „(…) z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczej”.

Pojęcie przedsiębiorstwa określonego w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT można interpretować w świetle art. 55¹ kodeksu cywilnego wyłącznie pomocniczo z uwagi na autonomię prawa podatkowego.

Jak podkreślono w  wyroku NSA z dnia 20 kwietnia 2018 r. sygn. akt I FSK 1113/16 „przedsiębiorstwo” w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT oznacza każdy zespół składników służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, jeżeli jest wystarczający do prowadzenia przez nabywcę w oparciu o przekazane składniki majątkowe w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku aniżeli te, które są przedmiotem transakcji lub podejmowanie innych dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo lub ZCP.

Jak wynika z ww. opisu po przekazaniu darowizny w postaci maszyn, samochodu, wózka widłowego, surowca drzewnego na rzecz córki nie pozostaną żadne składniki materialne, niematerialne wykorzystywane do prowadzenia Pana działalności gospodarczej gdyż wszystkie budynki (budynek produkcyjny oraz budynek wiato-suszarni) przekaże Pan na swoje cele osobiste – zostawia Pan sobie. Po przeniesieniu składników majątku i przekazaniu budynków na cele osobiste nie będzie prowadził Pan działalności gospodarczej, zamyka Pan firmę. Ponadto kontynuowanie działalności gospodarczej związanej z majątkiem wniesionym w drodze darowizny będzie wymagało od córki zaangażowania innych składników jej majątku, które nie są przedmiotem darowizny (np. budynek należący do niej lub udostępnienie jej, w ramach użyczenia Pana budynku; cesja umowy z Pana kontrahentem z Niemiec, z którym ma Pan podpisany kontrakt od 1 stycznia 2014 r.).

W przedmiotowej sprawie nie dojdzie do przeniesienia na rzecz córki zorganizowanej części przedsiębiorstwa, gdyż przede wszystkim nie dochodzi w przedmiotowej sprawie do przeniesienia na rzecz córki wydzielonego w Pana istniejącym przedsiębiorstwie zespołu składników materialnych i niematerialnych w tym zobowiązań. Jak Pan wskazał, zamyka Pan firmę, tym samym nie będzie Pan prowadził żadnego przedsiębiorstwa, przedmiotowe składniki nie będą wyodrębnione w Pana istniejącym przedsiębiorstwie. Składniki majątkowe, które planuje Pan przenieść na rzecz córki nie wpisują się więc w definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy.

Ponadto przekazany zespół składników nie może stanowić niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego ww. zadania gospodarcze, gdyż jak Pan wskazał kontynuowanie działalności gospodarczej w zakresie produkcji opakowań drewnianych związanej  z majątkiem wniesionym w drodze darowizny, będzie wymagało od córki zaangażowania innych składników jej majątku, które nie są przedmiotem darowizny, a są istotne z punktu widzenia przedmiotu działalności, który ma być kontynuowany przez córkę (np. budynek należący do córki lub udostępnienie jej przez Pana budynku w ramach użyczenia; cesja umowy z Pana kontrahentem z Niemiec, z którym ma Pan podpisany kontrakt od 1 stycznia 2014 r.). Mając na uwadze charakter działalności Pana przedsiębiorstwa należy stwierdzić, że niewątpliwie do działalności produkcyjnej, którą Pan wykonywał tj. produkcja opakowań drewnianych budynki, które nie będą przedmiotem darowizny na rzecz córki (tj. budynek produkcyjny oraz budynek wiato-suszarni) są potrzebne i niezbędne. Budynki te niewątpliwie również wchodzą w skład Pana przedsiębiorstwa. Świadczy o tym fakt, że – jak Pan jednoznacznie wskazuje w uzupełnieniu wniosku – Pana córka będzie musiała zaangażować do kontynuowania Pana działalności budynki, w których będzie prowadzona produkcja przedmiotowych opakowań. Jak wynika z opisu sprawy będzie to jej budynek lub ewentualnie budynek, który Pan jej użyczy. Wskazanie to prowadzi do wniosku, że następuje rozdzielenie składników przedsiębiorstwa, w sposób który wpłynie na możliwość kontynuowania działalności. Tym samym wyłączenie z przedmiotu darowizny budynków, które przekaże Pan na własne cele osobiste tj. budynku produkcyjnego oraz budynku wiato-suszarni spowoduje, że pozostałe składniki majątku tj. składniki darowizny na rzecz córki utracą przymiot przedsiębiorstwa. 

W związku z powyższym, przedmiotem przekazania na rzecz córki nie będzie zorganizowana cześć przedsiębiorstwa jak również przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny, lecz będzie to darowizna poszczególnych jego składników podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

Istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Czynność ta daje otrzymującemu towar prawo dysponowania rzeczą jak właściciel. Przepis nie wspomina stricte o przeniesieniu prawa własności. W związku z tym, darowiznę poszczególnych składników przedsiębiorstwa należy traktować, jako dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, która mieści się w zakresie przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że przy nabyciu towarów mających być przedmiotem darowizny przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zatem czynność przekazania w formie darowizny składników majątku na rzecz córki (tj. wymienionych we wniosku maszyn, samochodu, wózka widłowego, surowca drzewnego), będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. W analizowanej sprawie zostaną spełnione bowiem warunki określone w art. 7 ustawy, stanowiące podstawę do uznania nieodpłatnego przekazania wskazanych we wniosku towarów za czynność zrównaną z odpłatną dostawą towarów.

Mając powyższe okoliczności na uwadze oraz powołany stan prawny należy stwierdzić, że w opisanej sytuacji dokonanie przez Pana darowizny składników majątku opisanych we wniosku na rzecz córki (maszyn, samochodu, wózka widłowego, surowca drzewnego) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 7 ust. 1 ustawy.

Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja dotyczy wyłącznie zakresu podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zaznaczenia wymaga, że tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Pana we wniosku. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowani ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o  postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-  w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-  w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na  adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co  do  zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).