Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych od wykonawcy oraz brak opodatkowania dotacji otrzymanej na realizację przedsięwzięcia.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 września 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych od wykonawcy oraz braku opodatkowania dotacji otrzymanej na realizację przedsięwzięcia. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 października 2022 r. (wpływ 3 listopada 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina (...) zwana dalej „Gminą” lub „Wnioskodawcą” jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Do zakresu działania Gminy w myśl art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2022 r. poz. 559 ze zm.) należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.), zadania własne Gminy obejmują między innymi sprawy ochrony środowiska oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

W związku z ogłoszeniem przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zwany dalej „Funduszem” naboru wniosków o dofinansowanie w ramach programu priorytetowego „(…)” Gmina umieściła informację na stronie internetowej o planowanym przeprowadzeniu inwentaryzacji folii rolniczej, siatek, sznurków, worków po nawozach i big-bagów celem pozyskania środków na powyższe przedsięwzięcie.

Realizując przedsięwzięcie „(...)” Gmina realizowała zadanie własne, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Wyłoniła rolników zainteresowanych udziałem w programie na podstawie złożonych przez nich stosownych ankiet inwentaryzacyjnych — wymaganych przez Fundusz.

W ramach programu priorytetowego (...) Gmina złożyła wniosek do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w dniu 26 sierpnia 2021 r. o dofinansowanie przedsięwzięcia usuwania folii, siatek, sznurków, worków po nawozach i big-bagów w formie dotacji. Wytyczne do wniosku wskazywały, że VAT jest kosztem niekwalifikowalnym (podatek VAT nie został objęty dofinansowaniem) a otrzymana dotacja obejmowała kwotę netto. Następnie zgodnie z Regulaminem udzielania zamówień publicznych o wartości szacunkowej, bez podatku od towarów i usług, niższej niż kwota 130.000 złotych wprowadzonego Zarządzeniem nr (...) Wójta Gminy (...) z dnia 3 listopada 2021 r. w dniu 23 marca 2022 r. w drodze zapytania ofertowego wyłoniono odbiorcę odpadów. Odbiorca zobowiązany był do załadunku, odbioru odpadów z miejsca wskazanego na terenie Gminy, transportu do miejsca unieszkodliwiania, rozładunku i unieszkodliwiania lub poddania odzyskowi odpadów pochodzących z działalności rolniczej: folii rolniczej, siatek, sznurków, worków po nawozach i big-bagów według ustalonego grafiku odbioru. W dniu 1 kwietnia 2022 r. Gmina podpisała z odbiorcą umowę. W dniu 10 czerwca 2022 r. odbiorca odebrał odpady z miejsca wskazanego przez Gminę. Gmina wystawiła zaświadczenie o przyznanej pomocy de minimis każdemu rolnikowi, od którego odebrane zostały odpady. Następnie odbiorca odpadów wystawił fakturę VAT, której nabywcą była Gmina (...). Gmina fakturę opłaciła i wysłała wniosek o rozliczenie do Funduszu. W dniu 22 sierpnia 2022 r. na konto Gminy wpłynęła dotacja w kwocie netto.

Gmina nie zawierała umów z poszczególnymi właścicielami gospodarstw rolnych (składali oni jedynie ankiety inwentaryzacyjne), a właściciele gospodarstw nie ponosili żadnych kosztów. Beneficjentem dotacji jak również stroną umowy była Gmina (...). Wnioskowane dofinansowanie nie wspierało działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Realizacja zadania była uzależniona od otrzymanej dotacji, a w sytuacji braku dofinansowania Gmina nie realizowałaby przedsięwzięcia. Dotacja została przeznaczona na refundację kosztów tego konkretnego przedsięwzięcia.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu sprawy

1.Gmina nie mogła przeznaczyć otrzymanej dotacji na inny cel niż udział w zadaniu: „(...)”.

2.Otrzymana dotacja nie miała wpływu na cenę, dzięki dotacji rolnicy nie ponosili kosztów. Fakt otrzymania dotacji wpłynął na możliwość realizacji zadania.

3.Otrzymana dotacja nie stanowi dopłaty do ceny. Jest refundacją poniesionych wydatków na realizację zadania.

4.W przypadku niezrealizowania zadania Gmina nie otrzymałaby dotacji. Dotacja została wypłacona po zrealizowaniu zadania i wysłaniu rozliczenia.

5.Gmina zobowiązała się, że odpady zostaną odebrane z miejsca wskazanego przez Gminę i zagospodarowane zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami. Gmina we wniosku o dotację zobowiązała się do wyłonienia wykonawcy przedsięwzięcia „(...)”, natomiast właściciele gospodarstw rolnych zobowiązali się do dostarczenia spakowanych i posegregowanych odpadów.

6.Wysokość otrzymanej dotacji była uzależniona od ilości odpadów zadeklarowanych przez rolników w ankietach inwentaryzacyjnych.

7.Otrzymana dotacja pokryła wydatki w kwocie netto wynikające z wystawionej faktury VAT przez wykonawcę realizującego przedsięwzięcie.

Pytania

1.Czy Gmina miała prawo do odliczenia podatku VAT z faktur otrzymanych od wykonawcy realizującego przedsięwzięcie?

2. Czy Gmina powinna opodatkować podatkiem VAT dotację otrzymaną na realizację przedsięwzięcia?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawcy, nie przysługiwało Gminie prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej świadczenie usług związanych z realizacją przedsięwzięcia „(...)”.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Z treści wskazanej powyżej wynika, iż prawo do odzyskania VAT naliczonego przysługuje przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek, tj.:

-nabywcą towarów i usług jest podatnik VAT oraz

-nabywane towary oraz usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikająca z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, za podatników uznaje się osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel oraz rezultat takiej działalności. Zgodnie natomiast z treścią art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowania zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonywania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Zakupiona przez Gminę usługa nie była wykorzystywana do prowadzenia przez nią działalności odpłatnej.

2. Zdaniem Gminy, nie musi ona opodatkować podatkiem VAT dotacji otrzymanej z Funduszu, gdyż jest ona jedynie refundacją kosztów przedsięwzięcia „(...)” i nie ma wpływu na cenę świadczonej usługi.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Jak wynika z treści art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy:

Zauważyć należy, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Zatem czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszystkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Podmioty te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

·podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

·podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nich odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.):

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Definicja odpadów komunalnych zawarta jest w art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2022 r. poz. 699), zgodnie z którą:

Zacytowane powyżej przepisy wskazują na obowiązek odbioru i zagospodarowania przez jednostki samorządu terytorialnego jedynie tych odpadów, które mieszczą się w definicji odpadów komunalnych.

Należy wskazać zatem, że z art. 3 ust. 1 poz. 7 lit. b ustawy o odpadach wynika, że odpady z folii rolniczych, siatki i sznurka do owijania balotów, opakowań po nawozach i typu BIG-BAG nie należą do odpadów komunalnych, lecz stanowią produkt uboczny działalności rolniczej.

Z kolei w rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2020 r., poz. 10), odpady z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności zaliczono do grupy 02, podczas gdy odpady komunalne stanowią co do zasady grupę 20 (odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie).

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Do zakresu działania Gminy w myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym, zadania własne Gminy obejmują między innymi sprawy ochrony środowiska oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych. W związku z ogłoszeniem przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej naboru wniosków o dofinansowanie w ramach programu priorytetowego „(…)” Gmina umieściła informację na stronie internetowej o planowanym przeprowadzeniu inwentaryzacji folii rolniczej, siatek, sznurków, worków po nawozach i big-bagów celem pozyskania środków na powyższe przedsięwzięcie. Realizując przedsięwzięcie „(...)” Gmina realizowała zadanie własne, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym. Wyłoniła rolników zainteresowanych udziałem w programie na podstawie złożonych przez nich stosownych ankiet inwentaryzacyjnych — wymaganych przez Fundusz. W ramach programu priorytetowego (...) Gmina złożyła wniosek do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w dniu 26 sierpnia 2021 r. o dofinansowanie przedsięwzięcia usuwania folii, siatek, sznurków, worków po nawozach i big-bagów w formie dotacji. Wytyczne do wniosku wskazywały, że VAT jest kosztem niekwalifikowalnym (podatek VAT nie został objęty dofinansowaniem) a otrzymana dotacja obejmowała kwotę netto. Następnie zgodnie z Regulaminem udzielania zamówień publicznych o wartości szacunkowej, bez podatku od towarów i usług, niższej niż kwota 130.000 złotych wprowadzonego Zarządzeniem nr (...) Wójta Gminy (...) z dnia 3 listopada 2021 r. w dniu 23 marca 2022 r. w drodze zapytania ofertowego wyłoniono odbiorcę odpadów. Odbiorca zobowiązany był do załadunku, odbioru odpadów z miejsca wskazanego na terenie Gminy, transportu do miejsca unieszkodliwiania, rozładunku i unieszkodliwiania lub poddania odzyskowi odpadów pochodzących z działalności rolniczej: folii rolniczej, siatek, sznurków, worków po nawozach i big-bagów według ustalonego grafiku odbioru. W dniu 1 kwietnia 2022 r. Gmina podpisała z odbiorcą umowę. W dniu 10 czerwca 2022 r. odbiorca odebrał odpady z miejsca wskazanego przez Gminę. Gmina wystawiła zaświadczenie o przyznanej pomocy de minimis każdemu rolnikowi, od którego odebrane zostały odpady. Następnie odbiorca odpadów wystawił fakturę VAT, której nabywcą była Gmina. Gmina fakturę opłaciła i wysłała wniosek o rozliczenie do Funduszu. W dniu 22 sierpnia 2022 r. na konto Gminy wpłynęła dotacja w kwocie netto. Gmina nie zawierała umów z poszczególnymi właścicielami gospodarstw rolnych (składali oni jedynie ankiety inwentaryzacyjne), a właściciele gospodarstw nie ponosili żadnych kosztów. Beneficjentem dotacji jak również stroną umowy była Gmina. Wnioskowane dofinansowanie nie wspierało działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Realizacja zadania była uzależniona od otrzymanej dotacji, a w sytuacji braku dofinansowania Gmina nie realizowałaby przedsięwzięcia. Dotacja została przeznaczona na refundację kosztów tego konkretnego przedsięwzięcia. Gmina nie mogła przeznaczyć otrzymanej dotacji na inny cel niż udział w zadaniu: „(...)”. Otrzymana dotacja nie miała wpływu na cenę, dzięki dotacji rolnicy nie ponosili kosztów. Fakt otrzymania dotacji wpłynął na możliwość realizacji zadania. Otrzymana dotacja nie stanowi dopłaty do ceny. Jest refundacją poniesionych wydatków na realizację zadania. W przypadku niezrealizowania zadania Gmina nie otrzymałaby dotacji. Dotacja została wypłacona po zrealizowaniu zadania i wysłaniu rozliczenia. Gmina zobowiązała się, że odpady zostaną odebrane z miejsca wskazanego przez Gminę i zagospodarowane zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami. Gmina we wniosku o dotację zobowiązała się do wyłonienia wykonawcy przedsięwzięcia „(...)”, natomiast właściciele gospodarstw rolnych zobowiązali się do dostarczenia spakowanych i posegregowanych odpadów. Wysokość otrzymanej dotacji była uzależniona od ilości odpadów zadeklarowanych przez rolników w ankietach inwentaryzacyjnych. Otrzymana dotacja pokryła wydatki w kwocie netto wynikające z wystawionej faktury VAT przez wykonawcę realizującego przedsięwzięcie.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności sprowadzają się do rozstrzygnięcia kwestii, czy uzyskana dotacja na realizację zadania powinna być opodatkowana podatkiem VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy prawa należy stwierdzić, że w analizowanym opisie sprawy mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. odsprzedażą usług zakupionych przez Gminę od wykonawcy usługi na rzecz Rolników z terenu Gminy biorących udział w zadaniu), a nie z realizacją zadań własnych przez Gminę w charakterze organu władzy publicznej. Jak wyżej wskazano odpady pochodzące z działalności rolniczej opisane we wniosku nie mogą zostać uznane za odpady komunalne, ponieważ zostały zakwalifikowane do odpadów z rolnictwa, ogrodnictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności. Ponadto zadania związane z transportem odpadów pochodzących z działalności rolniczej (tj. folii rolniczych, siatki i sznurka do owijania balotów, opakowań po nawozach i typu Big Bag) są wykonywane na rzecz osób (Rolników) biorących udział w zadaniu we własnym imieniu, ale na rzecz osób trzecich, a więc stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, zawierając umowę z wyspecjalizowanym podmiotem (wykonawcą) na świadczenie ww. usług, Gmina wchodzi w rolę podmiotu świadczącego usługę na rzecz Rolników biorących udział w zadaniu. Sam fakt, że Gmina nie zawiera z Rolnikami umów cywilnoprawnych na realizację ww. zadania nie powoduje, że Gmina w tym przypadku będzie działała jako organ publiczny realizujący zadania własne.

Zatem nie można uznać, że Gmina w tym przypadku działa jako organ władzy publicznej w sferze publicznoprawnej, a zadania związane z usunięciem odpadów pochodzących z działalności rolniczej są działaniami realizowanymi w charakterze władczym.

W konsekwencji Gmina, świadcząc usługi polegające na usunięciu odpadów z folii rolniczych, siatki i sznurka do owijania balotów, opakowań po nawozach i typu BIG-BAG będzie działać jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, w zakresie, w jakim będzie realizować ww. zadanie oraz nie będzie korzystać z wyłączenia od podatku na podstawie przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.

W konsekwencji, realizację Zadania polegającego na świadczeniu usług przez Gminę na rzecz właścicieli nieruchomości należy uznać za odpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy:

Z powołanego powyżej art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że podstawą opodatkowania jest wszystko to, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną nie tylko od nabywcy, usługobiorcy, ale również od osoby trzeciej z tytułu dostawy towaru lub wykonania usługi. Ponadto regulacja ta wskazuje, że w sytuacji gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, to tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi.

Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Dla określenia, czy dane dofinansowanie ma, czy też nie bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług, a co za tym idzie czy podlega opodatkowaniu, istotne są zatem szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie wsparcia.

Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy VAT, zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły, prowadzący do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Istotnym zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy jest wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym kontekście istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des products wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners od Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT. Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymywane dofinansowanie (dotacja) jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związany z ceną danego świadczenia/danej dostawy (tj. świadczenie/dostawa dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), takie dofinansowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dofinansowanie nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować je jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Trzeba zauważyć, że z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia, od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy, czy od osoby trzeciej, ważne jest, aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub konkretną dostawę.

Jak wskazano w niniejszej interpretacji, realizację Zadania polegającego na świadczeniu usług przez Gminę na rzecz właścicieli nieruchomości należy uznać za odpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu.

W omawianej sprawie należy zaznaczyć, że Gmina wykonuje określone czynności, tj. Gmina zobowiązała się, że odpady zostaną odebrane z miejsca wskazanego przez Gminę i zagospodarowane zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami. Gmina we wniosku o dotację zobowiązała się do wyłonienia wykonawcy przedsięwzięcia „(...)”, natomiast właściciele gospodarstw rolnych zobowiązali się do dostarczenia spakowanych i posegregowanych odpadów. Dzięki dotacji rolnicy nie ponosili kosztów. Fakt otrzymania dotacji wpłynął na możliwość realizacji zadania. Dotacja jest refundacją poniesionych wydatków na realizację zadania. W przypadku niezrealizowania zadania Gmina nie otrzymałaby dotacji. Wysokość otrzymanej dotacji była uzależniona od ilości odpadów zadeklarowanych przez rolników w ankietach inwentaryzacyjnych. Otrzymana dotacja pokryła wydatki w kwocie netto wynikające z wystawionej faktury VAT przez wykonawcę realizującego przedsięwzięcie.

Zatem, pomiędzy płatnością, którą Gmina otrzymuje w ramach dofinansowania od (...) a świadczeniem na rzecz beneficjentów, zachodzi związek bezpośredni, bowiem płatność następuje w zamian za konkretne świadczenie. Wnioskodawca otrzymując od (...) dotację otrzymuje zindywidualizowaną korzyść, a otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnościami, których dokonuje.

Środki finansowe pozyskane przez Gminę (dotacja uzyskana z (...)) w tym przypadku są przeznaczone na refundację kosztów konkretnego zadania związanego z usuwaniem odpadów pochodzących z działalności rolniczej.

W konsekwencji, środki te należy uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi przez Gminę na rzecz rolników, uiszczane przez podmiot trzeci (tj. podmiot dokonujący finansowania – (…)). Ww. dotacja nie może więc zostać uznana za dotację kosztową przeznaczoną na ogólną działalność Gminy, jej celem bowiem nie jest dotowanie całej działalności Gminy, ale konkretnych czynności wykonywanych w ramach omawianego Zadania. W przypadku niezrealizowania zadania Gmina nie otrzymałaby dofinansowania.

Zatem, otrzymane przez Gminę kwoty, stanowiące dofinansowanie na pokrycie wydatków związanych z realizacją zadania należy uznać za mające bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych w ramach tego zadania, gdyż dzięki dofinansowaniu uczestnicy programu – Rolnicy, mogą z niego bezpłatnie skorzystać. W normalnych warunkach rynkowych musieliby zapłacić cenę za wyświadczone usługi w wysokości co najmniej równej kosztom wykonania tych usług.

Tym samym, dotacja otrzymana przez Gminę z (…) na zadanie polegające na usunięciu odpadów pochodzących z działalności rolniczej, stanowiąca pokrycie ceny usług świadczonych na rzecz Rolników z terenu Gminy, będzie stanowiła wynagrodzenie za świadczenie usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem dotacja stanowi, w myśl art. 29a ust. 1 ustawy w związku z art. 29a ust. 6 ustawy, podstawę opodatkowania z tytułu wykonywanych przez Gminę usług.

Odpłatne świadczenie usług polegające na usunięciu odpadów pochodzących z działalności rolniczej nie zostało przez ustawodawcę wymienione wśród usług zwolnionych od podatku, a tym samym otrzymana przez Gminę dotacja stanowi wynagrodzenie za czynności opodatkowane podatkiem VAT.

Podsumowując, dotacja uzyskana z (…) na realizację zadania polegającego na usunięciu odpadów z folii rolniczych, siatki i sznurka do owijania balotów, opakowań po nawozach i typu BIG-BAG stanowi wynagrodzenie za świadczenie przez Gminę usług na rzecz Rolników, która to czynność jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii możliwości odliczenia podatku naliczonego od otrzymanej faktury wystawionej Gminie przez wykonawcę zadania, należy wskazać, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy.

W myśl ww. art. 86 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady, status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Odnosząc się zatem do powyższego, powtórzyć należy, że zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności generujących podatek należny.

Jak wskazano wyżej, dofinansowanie przyznane Gminie z (...), na realizację omawianego zadania stanowi pokrycie ceny usług świadczonych na rzecz Rolników i powinno zostać opodatkowane podatkiem VAT. Stanowi ono bowiem wynagrodzenie z tytułu wykonania przez Gminę usług związanych z usunięciem odpadów rolniczych, a Wnioskodawca działa w tym zakresie jako podatnik VAT.

Analiza opisu sprawy oraz przywołanych przepisów prawa prowadzi zatem do wniosku, że w omawianym stanie faktycznym będzie spełniony podstawowy warunek uprawniający do odliczenia podatku od towarów i usług – ponoszone wydatki, o których mowa we wniosku, związane będą z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Zatem Gmina – będąca czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług – będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT od zrealizowanego zadania. Prawo to przysługuje w przypadku niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Podsumowując, Gmina miała prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych od wykonawcy realizującego przedsięwzięcie. Prawo to przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, o których mowa w art. 88 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto organy podatkowe nie są kompetentne do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowanych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne przy dokonywaniu kwalifikacji, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowanym.

Informujemy, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami wskazanymi we wniosku – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).