Brak opodatkowania napiwków. Wykazywanie napiwków na paragonach fiskalnych. Wykazywanie napiwków na fakturach.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w części:

-braku opodatkowania podatkiem VAT dobrowolnie i uznaniowo przydzielanych pracownikom napiwków (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

i nieprawidłowe w części:

-uznania za dopuszczalne wykazywanie na paragonach napiwków ze stawką 0% (zero techniczne) (pytanie oznaczone we wniosku nr 2),

-możliwości wykazywania napiwków na fakturach ze stawką n/p (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 września 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

-braku opodatkowania podatkiem VAT dobrowolnie i uznaniowo przydzielanych pracownikom napiwków (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),

-uznania za dopuszczalne wykazywanie na paragonach napiwków ze stawką 0% (zero techniczne) (pytanie oznaczone we wniosku nr 2),

-możliwości wykazywania napiwków na fakturach ze stawką n/p (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna prowadzi (dalej „ sp. z o.o. S.K.A.” lub „Spółka”) na terytorium Polski działalność w zakresie usług hotelowych (główne PKD 55.10.Z) oraz usług restauracyjnych (PKD 56.10.A, 56.29.Z). W jednym budynku hotelu znajduje się restauracja, pub i spa, a w drugim hotelu jest jedna restauracja. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT.

Sp. z o.o. S.K.A. świadczy swoje usługi zarówno dla klientów indywidualnych (osób fizycznych) jak i firm (osób prawnych), krajowych i zagranicznych (dalej „Klient”).

Cała sprzedaż spółki ewidencjonowana jest:

-W przypadku klientów prywatnych – na urządzeniach fiskalnych, każda wykonana usługa, czy sprzedany towar potwierdzona jest paragonem fiskalnym.

-W przypadku firm – w systemie hotelowym każda wykonana usługa, czy sprzedany towar potwierdzona jest fakturą VAT wygenerowaną w systemie z miesięczną numeracją ciągłą.

Każda restauracja, pub, spa w hotelu jak i recepcja hotelowa wyposażona jest w odrębną kasę fiskalną oraz terminal płatniczy przypisany do właściwego punktu sprzedaży. W programie każdy punkt ewidencjonuje sprzedaż w rozbiciu na poszczególne kategorie sprzedanych usług lub towarów – np. usługa noclegowa, jedzenie, napoje, alkohol. W programie tym wyodrębnione są również kwoty dobrowolnie otrzymanych napiwków przez pracowników sp. z o.o. S.K.A. Raz w miesiącu, do biura rachunkowego przekazywane są zamknięcia dnia z poszczególnych punktów sprzedażowych (Raport dobowy z kasy fiskalnej, zamknięcie dnia z terminala płatniczego oraz szczegółowy raport sprzedaży z systemu).

Usługi oferowane Klientom przez sp. z o.o. S.K.A. rozliczane są w oparciu o ogólnodostępny cennik (menu) lub z umów (imprezy zorganizowane) z Klientem, w oparciu o te umowy. Kwoty te zawierają w sobie podatek VAT naliczony zgodnie z obowiązującymi w danym czasie przepisami. Częstą praktyką w punktach gastronomicznych hotelu jak i recepcji hotelowej jest przyznawanie przez Klientów napiwków obsługującym ich pracownikom. W przypadku Klientów sp. z o.o. S.K.A. kwoty te mają charakter dobrowolny, a ich przyznanie oraz ich kwota zależą tylko i wyłącznie od uznania Klienta, jego oceny i dobrej woli. Zwyczajowo jest to 10% od kwoty świadczenia, natomiast to Klient ostatecznie decyduje, czy zamierza przyznać dobrowolny napiwek. Na karcie menu nie ma informacji, że Klient ma prawo przyznać napiwek w dowolnej kwocie.

Klient może zatem przyznać dobrowolny napiwek w wysokości:

1.zwyczajowo przyjętej 10%;

2.wyższej niż zwyczajowo przyjęte 10%;

3.niższej niż zwyczajowo przyjęte 10%;

4.w ogóle nie przyznawać napiwku.

Przyznanie takiej uznaniowej kwoty będącej formą wyrazu satysfakcji z obsługi ma miejsce w różnej formie (sytuacje):

1.Uiszczenie dobrowolnego napiwku w zwyczajowo przyjętej wysokości 10% i na prośbę Klienta doliczonej do rachunku i opisanej jako dobrowolny napiwek.

2.Pozostawienie reszty lub innej kwoty gotówki po rozliczeniu rachunku gościa jeśli Klient zdecyduje o wyższej lub niższej wysokości dobrowolnego napiwku.

3.Na prośbę Klienta przy dokonywaniu płatności za rachunek, Klient mówi ile chce przyznać napiwku, a kasjer (Kelner) dolicza kwotę poprzez jej doliczenie przy płatności terminalem (kwota z rachunku plus kwota napiwku).

Stosowane przez Sp. z o.o. S.K.A. systemy sprzedażowe pozwalają określić i jednoznacznie przypisać kwoty poszczególnych przydzielonych napiwków konkretnym pracownikom, dlatego możliwe jest generowanie okresowych raportów, na podstawie których Spółka rozlicza się z pracownikami z napiwków.

Ad. 1.

W sytuacji nr 1 na żądanie Klienta Spółka zamierza dla celów podatku VAT wykazywać napiwki na paragonie ze stawką 0% (zero techniczne) z przypisaną literą (prawdopodobnie) F. Stosowny zapis znajduje się w księdze serwisowej kas fiskalnych, co ewidencjonowane jest pod tą pozycją – ze względu na ograniczenia kas fiskalnych nie ma możliwości ewidencjonowania napiwków ze stawką n/p (nie podlega). Na fakturach VAT napiwki będą wykazywane ze stawką n/p. Napiwki przekazane w gotówce zatrzymuje Kelner (bez udziału Spółki), natomiast przy zapłacie kartą napiwki są doliczane do wynagrodzenia za pracę lub do wynagrodzenia z umowy cywilno-prawnej.

Ad. 2.

Spółka nie wykazuje napiwku na paragonie, gdyż nawet nie wie, czy Klient chce pozostawić napiwek czy nie. Klient wcześniej nie informował o chęci pozostawienia napiwku. Napiwek w gotówce (o ile występuje) pozostaje u Kelnera obsługującego. Kelner nie wykazuje napiwku Spółce (pracodawcy). Spółka nie wie, czy Kelner w ciągu dnia otrzymał jakikolwiek napiwek, a jak go otrzymał, to nie wie w jakiej wysokości. Kwoty napiwków nie są w żaden sposób rozliczane przez Spółkę.

Ad. 3.

Spółka zamierza oddawać Kelnerowi różnicę pomiędzy wysokością kwot wynikających z paragonów (faktur) wystawionych i opłaconych kartą, a wysokością środków pieniężnych pobranych przez terminal od Klienta. Różnica ta stanowić będzie napiwek Kelnera, który będzie doliczony do wynagrodzenia z umowy o pracę lub umowy cywilno-prawnej.

Zdaniem Spółki kwoty napiwków otrzymanych przez Kelnerów w gotówce pozostają u Kelnera. Kelner nie przekazuje go do Spółki dlatego Spółka nie ma żadnych obowiązków z pobraniem podatku i przekazaniem go do Urzędu Skarbowego. Jeżeli napiwek dla Kelnera zostaje przekazany za pośrednictwem karty płatniczej to w tym przypadku Spółka jest pośrednikiem (napiwek wpływa na konto Spółki) i napiwek ten jest doliczany do wynagrodzenia z umowy o pracę lub wynagrodzenia z umowy cywilno-prawnej. System pozwala na przypisanie napiwku do konkretnego pracownika.

Pytanie

1)Czy dobrowolnie i uznaniowo przydzielane pracownikom napiwki powinny być wyłączone z opodatkowania podatkiem VAT?

2)Czy na paragonach mogą być wykazywane napiwki ze stawką 0% (zero techniczne)?

3)Czy na fakturach mogą być wykazywane napiwki ze stawką n/p?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, odnoszącym się do pytania nr 1, napiwki, które są dobrowolną formą gratyfikacji pracowników Spółki przez Klienta nie powinny stanowić dla Spółki obrotu, a tym samym nie powinny być opodatkowane podatkiem VAT.

Zdaniem Spółki, zgodnie ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 196 z późn. zm., dalej „ustawa o VAT”):

1.Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1);

2.Przez świadczenia usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1);

3.Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. (art. 29a ust. 1).

Analizując, aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy o VAT.

Spółka stoi na stanowisku, że na podstawie przedstawionego stanu faktycznego nie należy napiwków traktować jako świadczonej przez Spółkę usługi, gdyż:

Korzyścią dla Klienta, której oczekuje jest zrealizowanie przez Spółkę usługi według określonych standardów, a pozostawienie przez Klienta napiwku nie jest powiązane z wyświadczaniem na jego rzecz usługi przez Spółkę. Za usługę tą Klient płaci z góry określoną kwotę, która zawiera w sobie całą wartość wynagrodzenia, jakiego oczekuje Spółka za jej świadczenie. Decyzja o przyznaniu przez Klienta napiwku w zwyczajowo przyjętej wysokości 10%, bądź wysokości niższej lub wyższej jest jego dobrowolną i suwerenną decyzją podyktowaną osobistym odczuciem satysfakcji z poziomu obsługi przez konkretnego pracownika, a czasem zwykłej sympatii wobec danej osoby, dlatego nie ma żadnego powiązania, na którą Spółka miałaby wpływ między wykonaniem usługi, a przyznanym napiwkiem.

Wynagrodzeniem, jakie Spółka oczekuje od Klienta za wyświadczone mu usługi jest cena określona w cenniku (menu) lub indywidualnej umowie (w przypadku zorganizowanych imprez). Ceny te wolne są od dodatkowych opłat za obsługę (tzw. service charge) i stanowią kompletne wynagrodzenie za usługę. Wszelkie dodatkowe gratyfikacje pracowników Spółki nie wynikają z żadnych roszczeń Spółki wobec Klienta tytułem wykonania usługi.

Kwoty wpłaconych napiwków nie są traktowane przez Spółkę jako kwoty jej należne, dlatego po odliczeniu obligatoryjnych kwot podatków i składek ZUS pozostała kwota przekazywana jest pracownikom. Rola Spółki ogranicza się w tym wypadku tylko do roli podmiotu pośredniczącego w przekazaniu tych kwot między pracownikami, a Klientami, bez potrącania sobie żadnej kwoty tytułem wynagrodzenia za tą czynność (przy przekazaniu napiwku kartą płatniczą) a w przypadku gotówki Spółka w ogóle nie pośredniczy w przekazywaniu napiwków pracownikom.

Powyższe stanowisko znajduje swoje poparcie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 października 2010 r. (sygn. I FSK 1917/09), który jednoznacznie orzekł, że: „napiwki pozostają poza systemem opodatkowania VAT, jeżeli są dawane dobrowolnie. Za wyłączeniem napiwków z zakresu obowiązku opodatkowania podatkiem VAT wg Sp. z o.o. S.K.A przemawia także fakt że, te ich kwoty zwiększają pracownikom i zleceniobiorcom podstawę opodatkowania podatkiem od osób fizycznych, a zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, czynności z których powstają przychody ze stosunków pracy oraz stosunków cywilno-prawnych wynikających np. z umów zleceń, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnosząc się do pytania nr 2 i 3 paragony fiskalne i faktury co do zasady służą ujmowaniu sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT lub zwolnionej od podatku VAT, ale brak jest w przepisach podatkowych zakazu dokumentowania na paragonach fiskalnych i fakturach czynności nieobjętych takim podatkiem, dlatego Spółka ma prawo ujmować kwoty napiwków na paragonach fiskalnych oraz wystawianych do nich fakturach.

Zdaniem Spółki, zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania z dnia 28 września 2021 r. (Dz. U. Nr 2021, poz. 1753) oraz zgodnie z art. 106e ustawy o VAT, na paragonach fiskalnych oraz fakturach winna być wykazywana sprzedaż towarów i usług z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami VAT oraz sprzedaż zwolnioną od podatku VAT. Pamiętać jednak należy, że przepisy zawierają katalog informacji niezbędnych, które muszą pojawić się na danym dokumencie, ale nie jest to katalog zamknięty, dlatego paragony fiskalne i faktury posiadające wszystkie obligatoryjne informacje oraz dodatkowe informacje, w tym przypadku wartości sprzedaży niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, spełniają warunki konieczne do uznania ich za prawidłowe w świetle przepisów podatku VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe w części braku opodatkowania podatkiem VAT dobrowolnie i uznaniowo przydzielanych pracownikom napiwków (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) i nieprawidłowe w części uznania  za dopuszczalne wykazywanie na paragonach napiwków ze stawką 0% (zero techniczne) (pytanie oznaczone we wniosku nr 2) oraz możliwości wykazywania napiwków na fakturach ze stawką n/p (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).     

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Działalność gospodarcza – zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawa opodatkowania stanowi fundament konstrukcji każdego podatku. Z punktu widzenia wysokości zobowiązania podatkowego, ma ona – obok stawki podatkowej –decydujące znaczenie. Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług ustalenie podstawy opodatkowania poprzedzać winno zawsze ustalenie, czy dana czynność stanowi na gruncie tego podatku czynność opodatkowaną oraz czy w stosunku do niej powstał obowiązek podatkowy. Podstawę opodatkowania można ustalać jedynie w tych przypadkach, gdy zaistniał przedmiot opodatkowania. Podstawa opodatkowania jest bowiem skonkretyzowanym – co do cech istotnych dla wymiaru podatku – i ujętym wartościowo, przedmiotem podatku.

Z opisu sprawy wynika, że spółka prowadzi działalność w zakresie usług hotelowych oraz usług restauracyjnych. Każda restauracja, pub, spa w hotelu jak i recepcja hotelowa wyposażona jest w odrębną kasę fiskalną oraz terminal płatniczy przypisany do właściwego punktu sprzedaży. Każdy punkt ewidencjonuje sprzedaż w rozbiciu na poszczególne kategorie sprzedanych usług lub towarów – np. usługa noclegowa, jedzenie, napoje, alkohol. Wyodrębnione są również kwoty dobrowolnie otrzymanych napiwków przez pracowników. Usługi oferowane Klientom rozliczane są w oparciu o ogólnodostępny cennik (menu) lub z umów (imprezy zorganizowane) z Klientem, w oparciu o te umowy. Częstą praktyką w punktach gastronomicznych hotelu jak i recepcji hotelowej jest przyznawanie przez Klientów napiwków obsługującym ich pracownikom. W przypadku Klientów kwoty te mają charakter dobrowolny, a ich przyznanie oraz ich kwota zależą tylko i wyłącznie od uznania Klienta, jego oceny i dobrej woli. Zwyczajowo jest to 10% od kwoty świadczenia, natomiast to Klient ostatecznie decyduje, czy zamierza przyznać dobrowolny napiwek. Przyznanie takiej uznaniowej kwoty będącej formą wyrazu satysfakcji z obsługi ma miejsce w różnej formie (sytuacje) uiszczenie dobrowolnego napiwku w zwyczajowo przyjętej wysokości 10% i na prośbę Klienta doliczonej do rachunku i opisanej jako dobrowolny napiwek; pozostawienie reszty lub innej kwoty gotówki po rozliczeniu rachunku gościa jeśli Klient zdecyduje o wyższej lub niższej wysokości dobrowolnego napiwku; na prośbę Klienta przy dokonywaniu płatności za rachunek, Klient mówi ile chce przyznać napiwku, a kasjer (Kelner) dolicza kwotę poprzez jej doliczenie przy płatności terminalem (kwota z rachunku plus kwota napiwku).

Państwa wątpliwości, zawarte w pytaniu nr 1, dotyczą kwestii, czy dobrowolnie i uznaniowo przydzielane pracownikom napiwki od Klienta powinny być wyłączone z opodatkowania podatkiem VAT.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Z analizy treści art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że pojęcie świadczenia usług jest bardzo szerokie, obejmuje bowiem różnego rodzaju świadczenia niebędące dostawą towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W przedmiotowej sprawie taka zależność nie istnieje. Nie zawierają bowiem Państwo z klientem żadnej umowy na świadczenie usług, za wykonanie których klient byłby zobowiązany uiścić opłatę w postaci napiwku, w bliżej nieokreślonej wysokości. Wszystkie należności jakie Państwo pobierają od klientów są wycenione w stosowanym cenniku usług i tylko takich płatności Państwo, jako świadczący daną usługę, żądają od klienta. Tym samym nie może być opodatkowana jakakolwiek czynność, jeśli między stronami nie istnieje żadna umowa, a wielkość wynagrodzenia (napiwku) nie jest w żaden sposób uzależniona od cech świadczonej usługi i nie wpływa na wykonanie świadczonej usługi.

Należy zauważyć, że w rozpatrywanej sprawie stosowane przez Państwa systemy sprzedażowe pozwalają określić i jednoznacznie przypisać kwoty poszczególnych przydzielonych napiwków konkretnym pracownikom, dlatego możliwe jest generowanie okresowych raportów, na podstawie których Państwo rozliczają się z pracownikami z napiwków.

W przypadku, gdy kwoty napiwków są świadczeniem klienta całkowicie dobrowolnym, a stosowane przez Państwa systemy sprzedażowe pozwalają określić i jednoznacznie przypisać kwoty poszczególnych napiwków konkretnym pracownikom oraz Spółka nie pobiera sobie żadnych kwot z napiwków, to kwoty te nie stanowią dla Państwa obrotu będącego podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług w myśl art. 29a ust. 1 ustawy.

W konsekwencji, nie mają Państwo obowiązku uwzględniać przekazywanych, za swoim pośrednictwem, pracownikom napiwków lub pozostawionej reszty, lub innej kwoty gotówki po rozliczeniu rachunku gościa, jeśli Klient zdecyduje o wyższej lub niższej wysokości dobrowolnego napiwku, jako obrotu z tytułu świadczenia usług, ponieważ w sytuacjach przedstawionych w rozpatrywanej sprawie napiwek nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług – nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Kolejną wątpliwością dla Państwa jest możliwość wykazywania otrzymywanych napiwków na paragonach ze stawką 0% (zero techniczne).

Z opisu sprawy wynika, że w przypadku uiszczenia dobrowolnego napiwku, w zwyczajowo przyjętej wysokości 10% i na prośbę Klienta doliczonej do rachunku i opisanej jako dobrowolny napiwek, zamierzają Państwo, dla celów podatku VAT, wykazywać napiwki na paragonie ze stawką 0% (zero techniczne) z przypisaną literą (prawdopodobnie) F. Stosowny zapis znajduje się w księdze serwisowej kas fiskalnych, co ewidencjonowane jest pod tą pozycją - ze względu na ograniczenia kas fiskalnych nie ma możliwości ewidencjonowania napiwków ze stawką n/p (nie podlega).

W tym miejscu należy wskazać, że pieniądze nie są towarami w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy. Ich wartość w obrocie wynika z posiadania przez pieniądz funkcji płatniczych. W tej sytuacji nie będzie dochodzić do świadczenia usług, ponieważ z okoliczności sprawy nie wynika, że Klient z tytułu przekazania pieniędzy, które będą stanowić dobrowolny napiwek dla kelnera, będzie beneficjentem towaru lub usługi, z tytułu której uzyska wymierną korzyść. Jednocześnie należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega dostawa towarów lub wykonana czynność, a nie zapłata za nią.

Należy wskazać, że przyjmowanie przez Państwa napiwków na rzecz Państwa pracowników, uiszczanych przez Państwa klientów w trakcie transakcji z Państwem – bądź poprzez obciążenie rachunku karty płatniczej klienta/darczyńcy kwotą dobrowolnego napiwku, nie będzie mieścić się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – wskazanym w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Co więcej, pieniądz nie jest towarem w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ani usługą w myśl art. 8 ust. 1 ustawy.

Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z zapisu art. 111 ust. 1 ustawy. Zgodnie z tym przepisem:

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Pojęcie sprzedaży zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 22 ustawy, zgodnie z którym:

Mając na uwadze powyższą definicję, za pomocą kasy rejestrującej powinna być ewidencjonowana dostawa towarów oraz świadczenie usług.

Sposób prowadzenia przez podatników ewidencji oraz warunki używania kas rejestrujących określono w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2021 r. poz. 1625) zwanego dalej „rozporządzeniem”.

Na podstawie § 6 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia:

Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca użył w tym przepisie sformułowania podatnicy „przypisują” oraz że dotyczy to stawek podatku lub zwolnienia przypisanych do nazw towarów i usług. Zatem ustawodawca nie pozostawił podatnikom dowolności w kwestii przypisania oznaczeń literowych do poszczególnych stawek podatku czy zwolnienia.

Tym samym nie znajduje uzasadnienia wykazywanie otrzymanych napiwków dla kelnerów ze stawką 0% (zero techniczne) – jak to Państwo proponują - pod literą „F”, gdyż zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 5 lit. f ww. rozporządzenia ww. literze przypisane są pozostałe stawki podatku, w tym wartość 0% (zero techniczne) w przypadku sprzedaży opodatkowanej, o której mowa w art. 119 ust. 1 lub art. 120 ust. 4 ustawy. Jak wynika z treści ww. przepisu do ww. litery ma być przypisana stawka podatku, co wskazuje, że pod tą pozycją winna być ewidencjonowana sprzedaż opodatkowana podatkiem VAT.

Odpowiadając zatem na Państwa pytanie, należy stwierdzić, że przepisy nie przewidują dokonywania za pomocą kasy rejestrującej ewidencji napiwków dla kelnerów w taki sposób, że w celu zaewidencjonowania uiszczonych przez Państwa klienta kwot, a należnych dla Państwa pracownika, podatnik przypisze jednej z wolnych liter kasy rejestrującej, tj. „F” odrębny kod o nazwie „napiwek”, ze stawką 0% (zero techniczne) i będzie rejestrował kwoty napiwków przyjmowanych do przekazania konkretnym pracownikom.

Nie można zgodzić się ze stwierdzeniem, że paragony fiskalne posiadające wszystkie obligatoryjne informacje oraz dodatkowe informacje, w tym przypadku wartości sprzedaży niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, spełniają warunki konieczne do uznania ich za prawidłowe w świetle przepisów podatku VAT.  

Podsumowując, należy stwierdzić, że kasa rejestrująca jest urządzeniem służącym do ewidencjonowania sprzedaży i jednocześnie ustawodawca nie pozostawił podatnikom dowolności w kwestii przypisania oznaczeń literowych do poszczególnych stawek podatku czy zwolnienia. Tym samym nie jest uzasadnione ewidencjonowanie otrzymanych napiwków pod literą „F”, jako 0% (zero techniczne), gdyż zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 5 lit. f ww. rozporządzenia, ww. literze przypisane są pozostałe stawki podatku, w tym wartość 0% (zero techniczne), w przypadku sprzedaży opodatkowanej, o której mowa w art. 119 ust. 1 lub art. 120 ust. 4 ustawy. Jak wynika z treści ww. przepisu do ww. litery ma być przypisana stawka podatku, co wskazuje, że pod tą pozycją winna być ewidencjonowana sprzedaż opodatkowana podatkiem VAT.

Tym samym, Państwa stanowisko, w zakresie pytania nr 2, należało uznać za nieprawidłowe.

Ostatnia Państwa wątpliwość dotyczy możliwości wykazywania napiwków na fakturach ze stawką n/p.  

Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 106b ust. 2 ustawy:

Faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku od towarów i usług, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.

Według art. 106b ust. 3 ustawy:

Stosownie do art. 106e ust. 1 ustawy: