Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego dla Nieruchomości I przed dniem 1 maja 2004 r., w prawo własności, dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego oraz sprzedaż na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego oddanej w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r. Nieruchomości II nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z uwagi na powyższe z tego tytułu nie są Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku VAT należnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 czerwca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 28 czerwca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku uznania czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego Nieruchomości I i sprzedaży Nieruchomości II za odpłatną dostawę towarów opodatkowaną podatkiem VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina (…) (dalej: Gmina lub Wnioskodawca) jest zarejestrowana na potrzeby podatku od towarów i usług (dalej: VAT) jako podatnik VAT czynny.

Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego działającą w oparciu o ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym).

Do zakresu działania Gminy, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Gmina w szczególności realizuje zadania własne, określone w art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, których celem jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności w zakresie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej.

Gmina jest właścicielem dwóch nieruchomości gruntowych położonych w (...), tj.:

1.działki oznaczonej numerem ewidencyjnym 1 o powierzchni 19 m², zlokalizowanej przy ul. (…), obręb (…) (dalej: Nieruchomość I), oraz

2.działki oznaczonej numerem ewidencyjnym 2 o powierzchni 195 m², położonej w (…) (dalej: Nieruchomość II).

Dla nieruchomości tych Gmina ustanowiła przed dniem 1 maja 2004 r. prawo użytkowania wieczystego na rzecz użytkowników wieczystych. Nieruchomość I została oddana w użytkowanie wieczyste 18 maja 1990 r., a Nieruchomość II - 10 listopada 1995 r.

Wszelkie czynności formalne i faktyczne związane z oddaniem tych nieruchomości w użytkowanie wieczyste miały miejsce przed dniem 1 maja 2004 r., tj. przed wejściem w życie ustawy o VAT. W konsekwencji, Gmina nie dokonała rozliczenia VAT należnego z tytułu czynności oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Także w stosunku do późniejszych opłat rocznych pobieranych przez Gminę w związku z ww. prawami użytkowania wieczystego, tj. po powyższej dacie, Gmina nie odprowadzała VAT należnego. Zgodnie bowiem z jednolitą praktyką organów podatkowych, Gmina uznała, że skoro samo ustanowienie danego prawa użytkowania wieczystego gruntu miało miejsce przed dniem 1 maja 2004 r., również w stosunku do późniejszych opłat rocznych dotyczących tych konkretnie praw użytkowania wieczystego, nie mogą wystąpić skutki na gruncie ustawy o VAT.

Na mocy Decyzji Burmistrza (…) Nr (…) z 21 marca 2022 r. Gmina dokonała przekształcenia ustanowionego prawa użytkowania wieczystego Nieruchomości I w prawo własności.

Przekształcenie to zostało dokonane na wniosek (żądanie) użytkownika wieczystego, na podstawie art. 1 ust. 1, art. 3 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3 i art. 4 ust. 1, 2 i 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (dalej: ustawa o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika).

Podkreślenia wymaga, iż przekształcenie to nie zostało dokonane z mocy prawa na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

Z tytułu dokonanego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego, użytkownik ten dokonał jednorazowej wpłaty na rachunek Gminy opłaty odpowiadającej sumie pozostałych opłat rocznych z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Ponadto, na podstawie art. 13 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2, art. 37 ust. 2 pkt 5, art. 69 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej: ustawa o gospodarce nieruchomościami) oraz na podstawie Uchwały Nr (…) Rady Miejskiej w (...) z 31 marca 2021 r. w sprawie wyrażenia zgody na sprzedaż poza przetargiem gruntu położonego w (...) na rzecz użytkownika wieczystego, Gmina na wniosek użytkownika dokonała sprzedaży oddanej w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II na rzecz dotychczasowego użytkownika.

Protokół rokowań w sprawie sprzedaży oddanego w użytkowanie wieczyste gruntu – Nieruchomości II został sporządzony w dniu 17 grudnia 2021 r.

Z tytułu dokonanej sprzedaży oddanej w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II na rzecz dotychczasowego użytkownika, użytkownik ten dokonał jednorazowej wpłaty na rachunek Gminy opłaty odpowiadającej sumie pozostałych opłat rocznych z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Z uwagi na fakt, iż – zarówno w przypadku Nieruchomości I jak i Nieruchomości II – prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed dniem 1 maja 2004 r. oraz przekształcenie prawa użytkowania wieczystego Nieruchomości I w prawo własności nie było dokonane z mocy ustawy o ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, lecz na wniosek/żądanie użytkownika wieczystego, na podstawie przepisów ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika, Gmina uznała, iż czynności zarówno w zakresie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności Nieruchomości I jak i sprzedaży na rzecz dotychczasowego użytkownika oddanej w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Niemniej jednak, w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) z 25 lutego 2021 r. w sprawie C-604/19 oraz interpretacją ogólną Ministra Finansów z 22 grudnia 2021 r., nr PT1.8101.2.2021 (dalej: Interpretacja ogólna) Gmina – w drodze niniejszego wniosku – chciałaby potwierdzić prawidłowość przyjętego stanowiska

Pytania

1.Czy przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego dla Nieruchomości I przed dniem 1 maja 2004 r., w prawo własności, dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego, na podstawie ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina powinna rozliczyć VAT należny?

2.Czy sprzedaż na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego oddanej w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r. Nieruchomości II stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina powinna rozliczyć VAT należny?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego dla Nieruchomości I przed dniem 1 maja 2004 r., w prawo własności, dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego, na podstawie ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT i od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina nie jest zobowiązana rozliczać VAT należnego.

2.Sprzedaż na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego oddanej w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r. Nieruchomości II stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT i od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina nie jest zobowiązana rozliczać VAT należnego.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei, zgodnie z ust. 6 przedmiotowej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jednocześnie zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

W myśl art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, zadania własne gminy obejmują sprawy w zakresie gospodarki nieruchomościami.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami VAT jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, dokonywane na podstawie umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast art. 7 ust. 1 tej ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Gmina pragnie wskazać, że obecnie, stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają czynności oddania gruntów w użytkowanie wieczyste oraz zbycia prawa użytkowania wieczystego.

Należy jednak zaznaczyć, że ustanowienie użytkowania wieczystego oraz jego zbycie podlega VAT dopiero od 1 maja 2004 r. Przed wskazaną datą ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu nie podlegało opodatkowaniu VAT, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, grunt nie był towarem, i ustanowienie jego użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towaru.

Na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika, osoby fizyczne będące w dniu 13 października 2005 r. użytkownikami wieczystymi nieruchomości mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 tej ustawy, decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości – w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego – wydaje wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa.

Stosownie natomiast do art. 4 ust. 1 i 2 ww. ustawy osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, jest obowiązana do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi opłaty z tytułu tego przekształcenia. W decyzji właściwy organ ustala opłatę z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Do ustalenia tej opłaty stosuje się odpowiednio przepisy art. 67 ust. 3a i art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Zgodnie z art. 67 ust. 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami jeżeli nieruchomość jest sprzedawana w drodze bezprzetargowej w celu realizacji roszczeń przysługujących na mocy niniejszej ustawy lub odrębnych przepisów, cenę nieruchomości ustala się w wysokości równej jej wartości. Jednocześnie, jak wskazuje art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami, na poczet ceny nieruchomości gruntowej sprzedawanej jej użytkownikowi wieczystemu zalicza się kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości, określoną według stanu na dzień sprzedaży.

Ponadto, jak wynika z art. 32 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu, z zastrzeżeniem ust. 1a i ust. 3 ustawy. Stosownie do art. 32 ust. 2 ww. ustawy, z dniem zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości wygasa, z mocy prawa, uprzednio ustanowione prawo użytkowania wieczystego.

Jednocześnie art. 37 ust. 2 pkt 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami przewiduje możliwość sprzedaży nieruchomości w trybie bezprzetargowym jeżeli sprzedaż nieruchomości jest dokonywana na rzecz jej użytkownika wieczystego.

Uwzględniając powyższe regulacje, zdaniem Gminy należy uznać, że w przypadku, gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed dniem 1 maja 2004 r., a więc przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął tę czynność opodatkowaniem, czynność ta nie podlegała opodatkowaniu VAT, niemniej jednak w związku z jej dokonaniem nastąpiło przeniesienie na użytkownika wieczystego prawa do rozporządzania towarem (nieruchomością) jak właściciel.

W związku z tym, zarówno:

-dokonana na podstawie ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika, czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego Nieruchomości I w prawo własności,

jak i

-sprzedaż oddanej w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II jej użytkownikowi wieczystemu stanowią jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, natomiast nie wpływają na „władztwo do rzeczy”, które użytkownicy Ci już uzyskali w momencie ustanowienia na ich rzecz praw użytkowania wieczystego.

Czynności te nie mogą być zatem traktowane jako ponowne dostawy tych samych nieruchomości, w związku z czym nie stanowią odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym od opłat pobranych od użytkowników wieczystych z tego tytułu Gmina nie jest zobowiązana rozliczać VAT należnego.

W związku z powyższym, zdaniem Gminy, dokonane na wniosek/żądanie użytkownika wieczystego przekształcenie ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r. prawa użytkowania wieczystego w prawo własności Nieruchomości I, na podstawie ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do Nieruchomości I, natomiast nie wpływa ono na „władztwo rzeczy”, które zostało uzyskane już przed dniem 1 maja 2004 r. Czynność ta nie powinna być traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości (dostawa ta nastąpiła przed 1 maja 2004 r.), w związku z czym nie powinna ona podlegać opodatkowaniu VAT. Tym samym, od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina nie jest zobowiązana rozliczać VAT należnego.

Analogicznie, w przypadku sprzedaży na rzecz dotychczasowego użytkownika oddanej przed 1 maja 2004 r. w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II, zdaniem Gminy, również doszło wyłącznie do zmiany tytułu prawnego do Nieruchomości II (z prawa użytkowania wieczystego na prawo własności). Gmina nie dokonała w ten sposób ponownej dostawy Nieruchomości II na rzecz jej dotychczasowego użytkownika. Czynność ta, zdaniem Gminy, nie powinna zatem podlegać opodatkowaniu VAT. Tym samym, od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina nie jest zobowiązana rozliczać VAT należnego.

Wyrok TSUE z dnia 25 lutego 2021 r. w sprawie C-604/19

Zdaniem Gminy, wyrok TSUE z 25 lutego 2021 r. w sprawie C-604/19, w którym stwierdzono, że w przypadku przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności gmina powinna zostać uznana za podatnika VAT, nie stoi w sprzeczności ze stanowiskiem Gminy zaprezentowanym w niniejszym wniosku. Stan faktyczny przedmiotowej sprawy dotyczył bowiem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego ustanowionego po dniu 1 maja 2004 r. Jak wynika z postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 19 czerwca 2019 r. sygn. I SA/Wr 295/19 „W odpowiedzi na skargę organ podatkowy wniósł o jej oddalenie. Podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji indywidualnej, że czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów dla których prawo to ustanowiono po wejściu w życie ustawy o VAT (1 maja 2004 r.) nie podlega opodatkowaniu jako ponowna dostawa towaru, ani żadna inna czynność podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem (jest to kontynuacja dokonanej już dostawy towarów), to jednak kwota należna z tytułu przekształcenia prawa własności gruntu (opłata przekształceniowa) będzie podlegać opodatkowaniu jako element ceny za dostawę”.

Jak zatem wynika z powyższego, wyrok TSUE dotyczył przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, ustanowionego po dniu 1 maja 2004 r. Niniejszy wniosek Gminy natomiast dotyczy praw użytkowania wieczystego ustanowionych przed dniem 1 maja 2004 r.

Interpretacja ogólna Ministra Finansów

Na wskazane powyżej stanowisko Gminy w zakresie braku opodatkowania czynności dokonanego na wniosek/żądanie użytkownika wieczystego przekształcenia ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r. prawa użytkowania wieczystego w prawo własności Nieruchomości I jak i sprzedaży na rzecz dotychczasowego użytkownika oddanej przed 1 maja 2004 r. w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II, w ocenie Gminy nie wpływa również wydana interpretacja ogólna Ministra Finansów.

Interpretacja ta dotyczy bowiem opodatkowania VAT czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej w prawo własności, dokonanego z mocy prawa na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

Zaprezentowane w niej stanowisko Ministra Finansów, zgodnie z którym przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności, dokonane z mocy prawa na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, dla której obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit b ustawy o VAT, nie znajduje zastosowania w sytuacji przedstawionej przez Gminę.

Przedstawione w opisie sprawy czynności w zakresie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego Nieruchomości I oraz sprzedaży na rzecz dotychczasowego użytkownika oddanej w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II nie stanowią bowiem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności, dokonanego z mocy prawa na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

W konsekwencji zdaniem Gminy należy uznać, iż:

1)przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego dla Nieruchomości I przed dniem 1 maja 2004 r., w prawo własności, dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego, na podstawie ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego na wniosek użytkownika stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT i od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina nie jest zobowiązana rozliczać VAT należnego;

2)sprzedaż na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego oddanej w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r. Nieruchomości II stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT i od opłaty pobranej od użytkownika z tego tytułu Gmina nie jest zobowiązana rozliczać VAT należnego.

Stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS).

Przykładowo, stanowisko takie zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z 4 lutego 2022 r. sygn. 0114-KDIP4-1.4012.707.2021.1.RMA, w której DKIS stwierdził, że „w sytuacji, gdy prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r., a więc przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął tę czynność opodatkowaniem, to nie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niemniej jednak nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W związku z powyższym, czynności dotyczące przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na rzecz użytkowników wieczystych w trybie ww. ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, stanowią jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, natomiast nie wpływają na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik już uzyskał. Czynności te nie mogą być zatem traktowane jako ponowne dostawy tych samych nieruchomości, w związku z czym nie stanową odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

Podobne stanowisko wyrażone zostało w interpretacji indywidualnej z 27 stycznia 2022 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.790.2021.1.MAT, w której DKIS wskazał, iż „skoro prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął tę czynność opodatkowaniem, to nie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niemniej jednak nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W związku z powyższym, sprzedaż prawa własności nieruchomości na rzecz jej użytkownika wieczystego jest w istocie „przekształceniem” prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości i będzie stanowiła jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, natomiast nie wpłynie na „władztwo do rzeczy”, które użytkownik już uzyskał i nie może być traktowana jako sprzedaż tego samego towaru.

Zatem czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntu, ustanowionego przed 1 maja 2004 r. w prawo własności tych gruntów na wniosek użytkownika wieczystego, nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i pozostaje poza zakresem tej ustawy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że w opisanej sytuacji czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r. w prawo własności nieruchomości na wniosek użytkowników wieczystych, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stanowisko zgodne z powyższym zostało zaprezentowane również w interpretacjach indywidualnych:

-z 24 stycznia 2022 r. o sygn. 0114-KDIP4-1.4012.683.2021.1.RMA,

-z 30 grudnia 2021 r. o sygn. 0115-KDIT1.4012.44.2021.1.EA,

-z 29 grudnia 2021 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.736.2021.1.IG.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”,

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy

W świetle przedstawionych powyżej przepisów, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż, jak również oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Zaznaczenia wymaga, iż przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy zaznaczyć, iż dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nią jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem wyrażenia „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”.

Należy ponadto wskazać, iż czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Wobec powyższego, uwzględniając szerokie, ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel”, ustawodawca uznał, iż oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, wymieniając tę czynność w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

W świetle art. 233 Kodeksu cywilnego,

Przepis ten, a także następne przepisy Kodeksu cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego) wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. Zatem z regulacji zawartych w tej ustawie wynika, że użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

W myśl art. 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.)

Zgodnie z art. 27 tej ustawy,

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami

W myśl art. 32 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami,

Według art. 32 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

W świetle art. 37 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

Jak stanowi art. 37 ust. 2 pkt 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

Jak stanowi art. 67 ust. 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami,

Na podstawie regulacji art. 69 tej ustawy,

Stosownie natomiast do art. 71 ust. 1-2 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami,

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów oddanie w użytkowanie wieczyste jest czynnością odpłatną, gdyż ustawodawca w ustawie o gospodarce nieruchomościami przewidział w tym zakresie dwa rodzaje odpłatności, tj. pierwszą opłatę oraz opłaty roczne.

Jednocześnie nadmienić należy, że nadal w obrocie prawnym funkcjonuje ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U z 2019 r. poz. 1314 ze zm.).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości:

Na mocy art. 3 ust. 1 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości:

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości:

Stosownie do ust. 2 ww. artykułu:

Przy czym należy podkreślić, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego przed dniem 1 maja 2004 r. nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. z 1993 r. Nr 11 poz. 50 ze zm.), grunt nie był towarem i ustanowienie jego użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towarów. Dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zmieniła się definicja towaru oraz zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, od 1 maja 2004 r. ustanowienie prawa użytkowania wieczystego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, że są Państwo zarejestrowani na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.

Gmina jest właścicielem dwóch nieruchomości gruntowych położonych w (...), tj.: działki oznaczonej numerem ewidencyjnym 1 (Nieruchomość I) oraz działki oznaczonej numerem ewidencyjnym 2 (Nieruchomość II).

Dla nieruchomości tych Gmina ustanowiła przed dniem 1 maja 2004 r. prawo użytkowania wieczystego na rzecz użytkowników wieczystych. Nieruchomość I została oddana w użytkowanie wieczyste 18 maja 1990 r., a Nieruchomość II - 10 listopada 1995 r.

Wszelkie czynności formalne i faktyczne związane z oddaniem tych nieruchomości w użytkowanie wieczyste miały miejsce przed dniem 1 maja 2004 r., tj. przed wejściem w życie ustawy o VAT. W konsekwencji, Gmina nie dokonała rozliczenia VAT należnego z tytułu czynności oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste. Także w stosunku do późniejszych opłat rocznych pobieranych przez Gminę w związku z ww. prawami użytkowania wieczystego, tj. po powyższej dacie, Gmina nie odprowadzała VAT należnego.

Na mocy Decyzji Burmistrza (...) z 21 marca 2022 r. Gmina dokonała przekształcenia ustanowionego prawa użytkowania wieczystego Nieruchomości I w prawo własności. Przekształcenie to zostało dokonane na wniosek (żądanie) użytkownika wieczystego.

Gmina podkreśliła, iż przekształcenie to nie zostało dokonane z mocy prawa na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

Z tytułu dokonanego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego, użytkownik ten dokonał jednorazowej wpłaty na rachunek Gminy opłaty odpowiadającej sumie pozostałych opłat rocznych z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Ponadto, na podstawie art. 13 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2, art. 37 ust. 2 pkt 5, art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz na podstawie Uchwały Rady Miejskiej w (...) z 31 marca 2021 r. w sprawie wyrażenia zgody na sprzedaż poza przetargiem gruntu położonego w (...) na rzecz użytkownika wieczystego, Gmina na wniosek użytkownika dokonała sprzedaży oddanej w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II na rzecz dotychczasowego użytkownika.

Z tytułu dokonanej sprzedaży oddanej w użytkowanie wieczyste Nieruchomości II na rzecz dotychczasowego użytkownika, użytkownik ten dokonał jednorazowej wpłaty na rachunek Gminy opłaty odpowiadającej sumie pozostałych opłat rocznych z tytułu ustanowienia prawa użytkowania wieczystego.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego dla Nieruchomości I przed dniem 1 maja 2004 r., w prawo własności, dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego oraz sprzedaż na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego oddanej w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r. Nieruchomości II stanowią czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT i od opłat pobranych od użytkowników z tego tytułu nie są Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku VAT należnego.

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści powołanych przepisów prowadzi do stwierdzenia, że skoro prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął tę czynność opodatkowaniem, to nie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niemniej jednak nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W związku z powyższym, zarówno przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego Nieruchomości I, jak i sprzedaż prawa własności Nieruchomości II na rzecz jej użytkownika wieczystego jest w istocie „przekształceniem” prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości i stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do tych Nieruchomości, natomiast nie wpływa na „władztwo do rzeczy”, które użytkownicy już uzyskali.

Zatem czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego dla Nieruchomości I przed dniem 1 maja 2004 r., w prawo własności, dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego oraz sprzedaż na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego oddanej w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r. Nieruchomości II w sytuacji opisanej we wniosku, nie stanowią dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i pozostają poza zakresem tej ustawy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie przekształcenie prawa użytkowania wieczystego, ustanowionego dla Nieruchomości I przed dniem 1 maja 2004 r., w prawo własności, dokonane na żądanie/wniosek użytkownika wieczystego oraz sprzedaż na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego oddanej w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r. Nieruchomości II nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z uwagi na powyższe z tego tytułu nie są Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku VAT należnego.

Państwa stanowisko w zakresie pytań 1 i 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...) Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.)