Interpretacja indywidualna z dnia 10 listopada 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.599.2022.3.ICZ
Temat interpretacji
Czy przeniesienie Wierzytelności przez Bank na Spółkę w ramach transakcji przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego będzie dokonane w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku oraz czy Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi świadczonej przez Spółkę w związku z nabyciem Wierzytelności, zobowiązanym do wykazania tej transakcji jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce?
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
8 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:
- czy przeniesienie Wierzytelności przez Bank na Spółkę w ramach transakcji przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego będzie dokonane w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku;
- czy Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi świadczonej przez Spółkę w związku z nabyciem Wierzytelności, zobowiązanym do wykazania tej transakcji jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, a w konsekwencji czy Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 października 2022 r. (data wpływu – 27 października 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
R. - „Wnioskodawca” należy do grupy R., która jest dostawcą usług pośrednictwa kredytowego z siedzibą w USA.
R. wchodzi na rynek Unii Europejskiej i zamierza nawiązać współpracę z partnerem bankowym, który może wesprzeć R. w oferowaniu klientom europejskim, w tym polskim, („Klienci”) produktu kredytowego, który z ekonomicznego punktu widzenia pozwala Klientom otrzymywać część wynagrodzenia za pracę przed dniem wypłaty („Produkt”). R. jest rezydentem podatkowym na Litwie. R. nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie jest zarejestrowany dla celów podatku od towarów i usług („VAT”) w Polsce. R., zgodnie z prawem litewskim, będzie uprawniony do świadczenia usług pośrednictwa kredytowego i na podstawie zasady swobody świadczenia usług w innych państwach Unii Europejskie j będzie uprawniony do świadczenia takich usług na terytorium Polski.
Bank - spółka kapitałowa z siedzibą w Belgii, pod adresem (…), jest instytucją kredytową należycie upoważnioną i nadzorowaną przez Narodowy Bank Belgii. Może oferować swoje usługi, w tym kredyty konsumenckie, w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w tym w Polsce, w oparciu o swobodę przedsiębiorczości oraz w oparciu o swobodę świadczenia usług w innych państwach Unii Europejskiej. Bank jest rezydentem podatkowym w Belgii. Bank prowadzi działalność w Polsce poprzez zarejestrowany w Polsce oddział, tj. Bank S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą (…). Bank jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT jako czynny podatnik VAT pod numerem NIP: (…).
Bank jest licencjonowaną instytucją kredytową oferującą swoim klientom szeroko rozumiane usługi bankowe świadczone głównie na rzecz osób indywidualnych (konsumentów), jak i dla podmiotów gospodarczych, m.in. w ramach świadczenia usług określanych jako banking-as-a-service, tj. usług polegających na świadczeniu przez Bank usług bankowych w taki sposób, że usługi te są świadczone przez Bank na zlecenie innego podmiotu. Taki podmiot, korzystając z usługi banking-as-a-service, będąc w posiadaniu odpowiednich rozwiązań informatycznych, np. aplikacji mobilnej, ma możliwość połączenia takiej aplikacji z systemami informatycznymi Banku i w ten sposób umożliwienia klientom korzystania z usług bankowych świadczonych przez Bank. W ramach usługi banking-as-a-service, Bank świadczy więc klientom określone usługi bankowe, ale podmiotem umożliwiającym świadczenie takich usług klientom jest kontrahent Banku, który pozyskuje klientów oraz za pomocą posiadanej przez siebie technologii informatycznej, np. aplikacji mobilnej, umożliwia klientom korzystanie z usług bankowych świadczonych przez Bank na ustalonych wspólnie z Bankiem zasadach.
Celem R. i Banku jest wprowadzenie Produktu w Polsce (a następnie potencjalnie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej) w połączeniu z rachunkiem bieżącym, na który Klienci będą mogli otrzymywać pełne wynagrodzenie i/lub wszelkie inne płatności oraz z którego Klienci będą mogli dokonywać płatności i przelewów.
W celu wdrożenia Produktu w Polsce, Bank, działając poprzez swój polski oddział i na podstawie polskiego numeru NIP, za pośrednictwem R. (jak opisano poniżej), będzie oferował Klientom w Polsce detaliczny rachunek bieżący, kartę debetową oraz limit kredytowy uzależniony od wysokości wynagrodzenia danego Klienta ("Usługi Bankowe"), opisane szczegółowo poniżej. Usługi Bankowe (w szczególności linia kredytowa) będą oferowane zgodnie z polityką kredytową Banku oraz innymi wymogami zgodnymi z obowiązującymi w Polsce przepisami ("Program"). Klienci będą konsumentami w rozumieniu przepisów prawa polskiego.
Linia kredytowa będzie efektywnie finansowana przez podmiot z grupy R., który każdego dnia roboczego będzie nabywał wierzytelności Banku wynikające z udzielonych kredytów w rachunku bieżącym. W tym celu R. utworzy odrębną spółkę z siedzibą w Luksemburgu ("Spółka"). Spółka będzie nabywać codziennie wszystkie wierzytelności wynikające z dokonanych w danym dniu wypłat z limitu kredytowego, który został przyznany Klientom przez Bank ("Wierzytelności").
Zgodnie z planem, nazwa Spółki będzie (…). Spółka będzie rezydentem podatkowym w Luksemburgu. Spółka nie będzie miała stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie będzie zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.
Spółka będzie się kwalifikować jako spółka sekurytyzacyjna (societe de titrisation) w rozumieniu luksemburskiej ustawy z dnia 22 marca 2004 r. dotyczącej sekurytyzacji, z późniejszymi zmianami ("Ustawa o Sekurytyzacji z 2004 r."). Przedmiotem działalności Spółki będzie działanie w charakterze spółki sekurytyzacyjnej regulowanej Ustawą o Sekurytyzacji z 2004 r. i na jej podstawie. Zgodnie z tą ustawą, Spółka będzie mogła, między innymi, zawierać transakcje, w ramach których będzie nabywać lub przejmować ryzyko związane z wszelkiego rodzaju należnościami, roszczeniami, innymi aktywami, zobowiązaniami lub pasywami osób trzecich lub nieodłącznie związane z całością lub częścią działalności prowadzonej przez osoby trzecie. Nabycie lub przejęcie przez Spółkę takich ryzyk będzie finansowane poprzez emisję instrumentów finansowych i/lub zaciągnięcie innego rodzaju finansowania, w tym w formie pożyczki.
Niniejszy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy skutków w zakresie podatku VAT oraz podatku od czynności cywilnoprawnych („PCC”) związanych z przeniesieniem (w drodze sprzedaży) Wierzytelności na Spółkę przez Bank działający poprzez swój oddział w Polsce i posługujący się polskim numerem NIP Banku. Wniosek o wydanie interpretacji jest składany przez Wnioskodawcę zgodnie z art. 14n § 1 pkt 1) ustawy Ordynacja podatkowa, jako podmiot planujący utworzenie Spółki dla celów transakcji opisanych w niniejszym wniosku.
Pomimo że, jak wspomniano powyżej, niniejszy wniosek dotyczy skutków w zakresie podatku VAT i podatku PCC związanych ze sprzedażą Wierzytelności przez Bank na rzecz Spółki, należy zauważyć, że przeniesienie Wierzytelności będzie jedynie częścią bardziej złożonej współpracy pomiędzy R., Bankiem i Spółką rozumianej jako szereg transakcji finansowych, których celem będzie świadczenie przez Bank Usług Bankowych na rzecz Klientów we współpracy z R.
Następujące główne elementy będą składały się na kompleksową współpracę pomiędzy R., Bankiem i Spółką:
• Zgodnie z Umową o Współpracy zawartą pomiędzy Bankiem a R., Bank będzie świadczył na rzecz Klientów Usługi Bankowe, które będą obejmowały: (i) detaliczny rachunek bieżący (rachunek płatniczy) z PL IBAN wspierający płatności lokalne w Polsce oraz płatności ogólnounijne (w szczególności SEPA), który będzie dostępny i zarządzany za pośrednictwem aplikacji i umożliwi Klientom wykonywanie krajowych i międzynarodowych transakcji płatniczych ("Rachunek Płatniczy"), (ii) fizyczną i wirtualną (umożliwiającą korzystanie z Google Pay i Apple Pay) kartę debetową w walucie rachunku dla Klientów, która będzie mogła być używana z aplikacją; karta debetowa będzie połączona z Rachunkiem Płatniczym, który będzie służył jako źródło środków dla karty debetowej ("Karta Debetowa"); będzie również istniało "pośrednie" połączenie Karty Debetowej z Linią Kredytową (zdefiniowaną poniżej) w taki sposób, że Klient będzie mógł wypłacać środki do wysokości przyznanej Linii Kredytowej, (iii) linia kredytowa w rachunku bieżącym dla Klientów, która umożliwi Klientom zaciąganie kredytów ("Linia Kredytowa"). Linia Kredytowa będzie połączona z Rachunkiem Płatniczym i będzie umożliwiała dokonywanie płatności metodami dostępnymi dla Rachunku Płatniczego. Maksymalna kwota Linii Kredytowej zostanie ustalona przez Bank przy udziale R.
• Usługi Bankowe będą świadczone przez Bank za wynagrodzeniem płatnym przez Klientów na rzecz Banku, zgodnie z ustaleniami zawartymi w odpowiednich umowach (np. w umowie kredytowej zawartej pomiędzy Bankiem a Klientem o udzielenie Linii Kredytowej). Ponadto, R. zapłaci Bankowi uzgodnione wynagrodzenie za pełnienie przez Bank funkcji związanych ze świadczeniem Usług Bankowych na rzecz Klientów.
• Zgodnie z Umową o Współpracy, R. będzie świadczył na rzecz Banku określone usługi pośrednictwa mające na celu pozyskanie Klientów na Usługi Bankowe świadczone przez Bank. Usługi pośrednictwa świadczone przez R. będą obejmowały (i) pozyskiwanie Klientów (spełniających określone kryteria kwalifikowalności uzgodnione przez strony) zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz zgodnie z politykami i procedurami, które zostaną uzgodnione pomiędzy R. a Bankiem, (ii) inicjowanie procesu przyznawania Linii Kredytowej przez Bank, (iii) rozpowszechnianie informacji o Programie oraz dostarczanie niezbędnych informacji regulacyjnych i oświadczeń dla Klientów, (iv) dostarczanie Klientom informacji o aktualnej ofercie Banku w zakresie produktów i usług bankowych dystrybuowanych przez R., (v) dostarczanie wymaganych prawem informacji w procesie rejestracji i wdrożenia Klienta oraz przyznawania Linii Kredytowej. W zamian za świadczone usługi pośrednictwa Bank zapłaci R. uzgodnione wynagrodzenie.
• Jak wspomniano powyżej, rolą Spółki będzie nabywanie wszystkich Wierzytelności wynikających z codziennych wypłat z limitu kredytowego, który został przyznany Klientom przez Bank w ramach Linii Kredytowej. Nabywanie Wierzytelności przez Spółkę utworzoną przez R. jest przewidziane w Umowie o Współpracy. Szczegółowe warunki sprzedaży Wierzytelności zostaną uregulowane w Umowie Przelewu Wierzytelności zawartej pomiędzy Bankiem a Spółką. Sprzedaż Wierzytelności będzie dokonywana za cenę należną Bankowi od Spółki, która będzie równa wartości nominalnej udzielonego przez Bank kredytu w ramach Linii Kredytowej. Umowa pomiędzy Bankiem a Spółką nie będzie zawierała żadnych postanowień zmieniających cenę za Wierzytelności w zależności od tego, czy Wierzytelności zostaną spłacone przez Klienta w terminie, czy też nie. Umowa Przelewu Wierzytelności nie będzie przewidywać żadnych innych usług, które miałyby być świadczone przez Spółkę na rzecz Banku, takich jak na przykład zobowiązanie Spółki do windykacji należności na rzecz Banku lub monitorowania płatności należnych Bankowi, itp.
• Wierzytelności będą sprzedawane Spółce na koniec każdego dnia. Wierzytelności będą niewymagalne. Spłata kredytów zaciągniętych przez Klienta będzie następowała w momencie, gdy Klient otrzyma wynagrodzenie od swojego pracodawcy lub dokona zasilenia konta z innego źródła. W związku z tym omawiane rozwiązanie pozwoli Klientowi na uzyskanie wypracowanego wynagrodzenia jeszcze przed otrzymaniem pensji od pracodawcy. Z drugiej strony, z punktu widzenia Banku, codzienna sprzedaż Wierzytelności Spółce pozwoli Bankowi na natychmiastowe uzyskanie środków pożyczonych Klientom, zanim Wierzytelności staną się wymagalne i płatne przez Klientów.
• Wierzytelności sprzedawane Spółce nie będą stanowiły nieściągalnych należności i w momencie sprzedaży nie będzie podstaw do zakwalifikowania ich jako potencjalnie nieściągalnych. Wynika to z faktu, że Wierzytelności będą wynikać z kredytów udzielonych Klientom spełniającym określone kryteria kwalifikowalności (w szczególności dotyczące ich sytuacji finansowej i wypłacalności). Wierzytelności będą codziennie sprzedawane Spółce i będą spłacane przez Klienta w krótkim okresie czasu, gdy otrzyma on wynagrodzenie od pracodawcy.
• Bank zapłaci Spółce prowizję z tytułu transakcji sprzedaży Wierzytelności, jako wynagrodzenie dla Spółki za udział w całej transakcji, która będzie obejmowała nabycie Wierzytelności.
• Zgodnie z Umową o Współpracy oraz Umową Przeniesienia Wierzytelności, Spółka ustanowi na rzecz Banku zabezpieczenie pieniężne w celu zabezpieczenia Banku przed ryzykiem kredytowym związanym z udzielaniem kredytów Klientom. Zgodnie z założeniami, wysokość zabezpieczenia pieniężnego będzie obliczana z uwzględnieniem, w szczególności, przewidywanych dziennych wypłat przez Klientów. Zabezpieczenie zostanie zdeponowane na rachunku Banku i będzie traktowane jako kaucja bankowa zgodnie z art. 102 Prawa bankowego. Bank będzie miał prawo wykorzystać zabezpieczenie do pokrycia ceny nabycia Wierzytelności, jeżeli w dniu rozliczenia ceny za Wierzytelności na rachunku Spółki w Banku nie będzie wystarczających środków, a Spółka nie uzupełni tych środków w uzgodnionym terminie do poziomu wymaganego do pokrycia ceny nabycia. Biorąc pod uwagę powyższe, z ekonomicznego punktu widzenia Bank nie będzie efektywnie ponosił ryzyka kredytowego w odniesieniu do kredytów udzielanych Klientom, ponieważ Bank będzie zabezpieczony przed takim ryzykiem zabezpieczeniem ustanowionym przez Spółkę oraz natychmiastowym przeniesieniem Wierzytelności na bazie dziennej z ceną płatną przez Spółkę w krótkim czasie.
• W celu nabycia Wierzytelności od Banku, Spółka uzyska niezbędne finansowanie od R., od innych spółek należących do grupy R. lub ze źródeł zewnętrznych.
• Spłaty Wierzytelności przez Klienta będą dokonywane na rachunek Klienta otwarty w Banku. W związku z tym Bank będzie zobowiązany do przyjmowania wpłat dokonywanych przez Klientów oraz do przekazywania pobranych kwot dotyczących Wierzytelności na rachunek Spółki. Za te funkcje wykonywane przez Bank, Spółka zapłaci Bankowi uzgodnione wynagrodzenie.
• Wierzytelności sprzedane Spółce mogą zostać odkupione przez Bank jedynie w nadzwyczajnych okolicznościach związanych z oszustwem, tj. kradzieżą tożsamości, oszukańczym przekazem pieniężnym lub oszukańczą transakcją kartą debetową, w wyniku których Linia Kredytowa zostanie wykorzystana przez osobę inną niż Klient spełniający kryteria kwalifikowalności. W takim przypadku, jeżeli będzie to konieczne dla jakiegokolwiek postępowania związanego z oszustwem, w szczególności w celu odzyskania strat finansowych poniesionych przez Bank, Spółka przeniesie zwrotnie na Bank tytuł prawny do danej Wierzytelności przeniesionej na Spółkę.
Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanych transakcji, stanowić one będą kompleksowe porozumienie biznesowe i finansowe realizowane pomiędzy R., Bankiem i Spółką, zawierające wiele istotnych elementów, z których każdy jest niezbędny do pomyślnego wdrożenia Produktu z korzyścią dla Klientów i wszystkich stron. Nie będzie to zatem transakcja polegająca jedynie na sprzedaży i przeniesieniu Wierzytelności na Spółkę. Równie ważne dla całej transakcji będzie to, że Wierzytelności powstałe w Banku będą wynikać ze świadczonych przez Bank Usług Bankowych.
Celem pozyskania Klientów na Usługi Bankowe R. będzie świadczył na rzecz Banku usługi pośrednictwa. Kluczowe dla całościowej transakcji będzie także zabezpieczenie (traktowane jako depozyt bankowy w rozumieniu art. 102 Prawa bankowego) przekazane z góry przez Spółkę na rzecz Banku w celu zabezpieczenia Banku przed ryzykiem kredytowym, jak również uzyskanie przez Spółkę finansowania pozwalającego na pokrycie ceny nabycia Wierzytelności. Kolejnym istotnym elementem całego porozumienia będą funkcje pełnione przez Bank w zakresie przyjmowania wpłat od Klientów z tytułu sprzedanych Spółce Wierzytelności i przekazywania tych wpłat na rachunek Spółki.
Należy podkreślić, że Program i Produkt, który będzie realizowany przez strony, nie ma na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. Jak już szczegółowo wyjaśniono powyżej, celem stron jest wprowadzenie na polski rynek nowego produktu dla Klientów, opartego na współpracy kilku podmiotów (R., Bank i Spółka), który umożliwia Klientowi uzyskanie dostępu do środków finansowych przed faktycznym otrzymaniem wynagrodzenia przez Klienta.
Jak już wyjaśniono powyżej, Wnioskodawca składa niniejszy wniosek jako podmiot, który planuje założenie Spółki na potrzeby opisanych transakcji. Wniosek ma na celu potwierdzenie konsekwencji w zakresie podatku VAT i PCC wynikających ze sprzedaży Wierzytelności przez Bank na rzecz Spółki.
Pismem z 27 października 2022 r. uzupełnili Państwo opis sprawy i wyjaśnili co następuje:
- Zgodnie z założeniami, planowane utworzenie Spółki w Luksemburgu nastąpi w roku 2023. W chwili obecnej nie jest możliwe podanie przybliżonej konkretnej daty utworzenia tej Spółki, jednakże podejmowane są działania biznesowe, które powinny pozwolić na utworzenie Spółki w roku 2023.
Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku)
1)Czy przeniesienie Wierzytelności przez Bank na Spółkę w ramach transakcji przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego będzie dokonane w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku?
2)Czy Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi świadczonej przez Spółkę w związku z nabyciem Wierzytelności, zobowiązanym do wykazania tej transakcji jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, a w konsekwencji czy Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT?
Wyjaśnienia Wnioskodawcy złożone w piśmie uzupełniającym z 28 października 2022 r.
Po skorygowaniu poniżej własnego stanowiska w zakresie pytania nr 1, własne stanowisko Wnioskodawcy dotyczące pytań nr 1 i 2 odnosi się tylko do opodatkowania czynności wykonywanych między nowo tworzoną Spółką w Luksemburgu a Bankiem, których to kwestii dotyczą pytania we wniosku o interpretację.
Własne stanowisko w zakresie pytania nr 1 (ostatecznie przedstawione w piśmie uzupełniającym z 28 października 2022 r.):
W ocenie Wnioskodawcy, przeniesienie Wierzytelności przez Bank na Spółkę w ramach transakcji przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego będzie dokonane w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1) Ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
Bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i sądów polskich), a także dorobek doktryny w zakresie podatku VAT pozwoliły na wypracowanie określonych warunków, których zaistnienie musi być zweryfikowane dla uznania, iż określona transakcja stanowi usługę dla celów tej daniny.
Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie, co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za usługę dla celów VAT są:
-działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,
-odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,
-istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,
-istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.
Analiza planowanej transakcji, w ramach której Bank będzie przenosił Wierzytelności na Spółkę, prowadzi do wniosku, że wszystkie wyżej wymienione elementy niezbędne do uznania tej transakcji za usługę świadczoną przez Spółkę na rzecz Banku, zostaną w tym przypadku spełnione.
Zgodnie z przedstawionym opisem, Spółka będzie nabywać Wierzytelności wynikające z codziennych wypłat dokonanych przez Klientów z limitu kredytowego, który został przyznany Klientom przez Bank w ramach Linii Kredytowej. Z punktu widzenia Banku, codzienna sprzedaż Wierzytelności na rzecz Spółki pozwoli Bankowi na natychmiastowe uzyskanie środków pieniężnych pożyczonych Klientom, zanim Wierzytelności staną się wymagalne i płatne przez Klientów.
Sprzedaż Wierzytelności będzie dokonywana za cenę należną Bankowi od Spółki, która będzie równa wartości nominalnej udzielonego przez Bank kredytu w ramach Linii Kredytowej. Bank zapłaci Spółce prowizję z tytułu transakcji, stanowiącą wynagrodzenie dla Spółki za udział w transakcji, która będzie obejmowała nabycie Wierzytelności.
Sprzedaż Wierzytelności pozwoli na refinansowanie Wierzytelności i uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Bank w udzielanie Klientom kredytów w ramach Linii Kredytowej. W związku z tym, z punktu widzenia podatku VAT, Spółka będzie świadczyć usługę na rzecz Banku. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem organów podatkowych i sądów, nabycie Wierzytelności powinno być traktowane jako usługa świadczona przez nabywcę wierzytelności (tu, Spółka) na rzecz zbywcy wierzytelności (w tym przypadku Bank). Sprzedaż wierzytelności własnych (tj. wierzytelności wynikających z działalności zbywcy) nie jest traktowana przez organy podatkowe jako usługa świadczona przez zbywcę. Przedmiotowa transakcja będzie zawierała również element odpłatności, ponieważ Spółka otrzyma od Banku określone wynagrodzenie za przystąpienie i zaangażowanie w transakcję. Wynagrodzenie to będzie miało formę prowizji płatnej przez Bank. Podstawą prawną wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne zobowiązania stron.
Formalną podstawą sprzedaży Wierzytelności przez Bank na rzecz Spółki będzie przelew (cesja) wierzytelności. Instytucja przelewu została uregulowana w art. 509 i nast. kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 509 § 1 tego aktu prawnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Zgodnie z § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością na kupującego przechodzą wszelkie związane z nią prawa. Przejście wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. W zamian za nabytą wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia z umowy przelewu nastąpi w momencie, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a ten zapłaci mu cenę za przelaną wierzytelność (w sytuacji, gdy cesja jest, jak w opisywanej transakcji, dokonywana odpłatnie).
Sprzedaż Wierzytelności nie powinna być traktowana jako typowa, samodzielna transakcja przelewu wierzytelności. Wręcz przeciwnie, przeniesienie Wierzytelności, jak przedstawiono w opisie zdarzenia przyszłego, będzie częścią złożonej transakcji finansowej mającej na celu zapewnienie Klientom Usług Bankowych świadczonych przez Bank. Dlatego też równie istotne dla całej transakcji będzie to, że Wierzytelności powstaną w wyniku świadczenia przez Bank Usług Bankowych na rzecz Klientów, za które Bank otrzyma wynagrodzenie. Istotne będzie także zabezpieczenie przekazane z góry przez Spółkę na rzecz Banku w celu zabezpieczenia Banku przed ryzykiem kredytowym (będzie ono traktowane jako depozyt bankowy uregulowany w Prawie bankowym), jak również określone funkcje pełnione przez Bank w zakresie przyjmowania wpłat od Klientów z tytułu Wierzytelności sprzedanych Spółce i przekazywania tych wpłat na rachunek Spółki.
Tak więc, w okolicznościach niniejszej sprawy, będzie miała miejsce nie tylko cesja Wierzytelności, gdyż nabycie Wierzytelności przez Spółkę stanowić będzie jedynie część szerszej transakcji finansowej mającej na celu udostępnienie Klientom usług finansowych.
Podsumowując powyższą analizę, należy stwierdzić, że przeniesienie Wierzytelności przez Bank na Spółkę będzie dokonywane w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku. Spółka będzie zatem świadczyć w tym zakresie usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 Ustawy o VAT.
Prawidłowość powyższego stanowiska znajduje potwierdzenie w szeregu interpretacji wydanych przez organy podatkowe w odniesieniu do transakcji związanych z przelewem wierzytelności. Tytułem przykładu można wymienić następujące interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:
a) interpretacja z 31 stycznia 2022 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.798.2021.1.DS), która dotyczyła nabycia wierzytelności kredytowych pochodzących od banku;
b) interpretacja z 28 lipca 2021 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.243.2021.2.KM), która potwierdziła, że sprzedaż wierzytelności przez bank nabywcy mającemu siedzibę poza granicami Polski powinna być uznana przez bank za import usługi świadczonej przez nabywcę, która to usługa jest zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40) ustawy o VAT;
c) interpretacja z 22 kwietnia 2020 r. (nr 0113-KDIPT1-2.4012.26.2020.2.KW.
Za stanowiskiem Wnioskodawcy przemawiają również liczne interpretacje podatkowe wydane dla transakcji związanych z sekurytyzacją wierzytelności. Mimo że transakcja omawiana w niniejszym wniosku nie jest sekurytyzacją wierzytelności, to jednak podejście prezentowane w interpretacjach podatkowych wydanych dla tego typu transakcji powinno być zastosowane również w przedmiotowej sprawie. Wynika to z faktu, że podobnie jak w przypadku przelewu wierzytelności w ramach sekurytyzacji, przelew Wierzytelności przez Bank na Spółkę będzie jedynie częścią znacznie szerszej, kompleksowej transakcji finansowej dokonywanej przez strony. Podobnie jak w przypadku sekurytyzacji wierzytelności, sprzedaż Wierzytelności nie będzie jedynym celem i jedyną transakcją, która zostanie przeprowadzona. Wręcz przeciwnie, będzie to tylko jeden z elementów całości uzgodnień, których kluczowymi elementami będą Usługi Bankowe świadczone przez Bank na rzecz Klientów. Ponadto, podobnie jak w przypadku sekurytyzacji, Bank będący zbywcą Wierzytelności będzie jednocześnie zaangażowany w przekazywanie na rachunek bankowy Spółki należności otrzymanych od Klientów.
Z uwagi na powyższe, również w przedmiotowej transakcji należy zastosować ogólne podejście organów podatkowych traktujące sekurytyzację wierzytelności jako usługę świadczoną przez nabywcę sekurytyzowanych wierzytelności na rzecz zbywcy tych wierzytelności.
Takie podejście zostało zaprezentowane w szeregu interpretacji podatkowych, których przykładem są:
a) interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 roku (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW);
b) interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 kwietnia 2015 roku (nr IPPP3/4512-170/15-2/MC oraz nr IPPP3/4512-169/15-2/MC), które dotyczyły transakcji sekurytyzacyjnej dokonanej ze spółką celową z siedzibą w Luksemburgu;
interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 listopada 2017 roku (nr 0114-KDIP1-2.4012.500.2017.1.SM) oraz z 23 listopada 2017 roku (nr 0112- KDIL1-3.4012.418.2017.2.KM) dotyczące sprzedaży wierzytelności na rzecz nabywców z siedzibą w Luksemburgu.
W zakresie pytania nr 2
W zakresie drugiego pytania zadanego we wniosku, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi świadczonej przez Spółkę w związku z nabyciem Wierzytelności, zobowiązanym do wykazania tej transakcji jako importu usług dla celów VAT w Polsce. W konsekwencji, Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT.
W celu ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozpoznania dla celów VAT usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku, związanej z nabyciem Wierzytelności, konieczne jest ustalenie miejsca świadczenia tej usługi.
Zgodnie z art. 28b ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT, co do zasady, miejscem świadczenia usług w przypadku gdy usługi są świadczone na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jeżeli usługi są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w miejscu innym niż jego siedziba, miejscem świadczenia tych usług jest ww. stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
W rozumieniu powyższego przepisu za "podatnika" uważa się (zgodnie z art. 28a ustawy o VAT) m.in. podmiot, który wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 samodzielnie lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6.
Biorąc pod uwagę fakt, że Bank jest "podatnikiem" w rozumieniu ww. definicji, a usługi Spółki związane z nabyciem Wierzytelności są świadczone na rzecz polskiego oddziału Banku będącego stałym miejscem wykonywania działalności gospodarczej Banku, miejscem świadczenia usług przez Spółkę będzie Polska.
Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
b) usługobiorcą, w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b (co ma w tym przypadku miejsce), jest podatnik, o którym mowa w art. 15 Ustawy o VAT lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
Powyższe warunki uznania Banku działającego poprzez polski oddział za podatnika z tytułu usług świadczonych przez Spółkę zostaną spełnione w przedmiotowej transakcji. Polski oddział Banku będzie odbiorcą usług świadczonych przez Spółkę, a Spółka nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 2 pkt 9) Ustawy o VAT, pod pojęciem "importu usług" rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy o VAT, w przypadku, o którym mowa w ww. art. 17 ust. 1 pkt 4), usługodawca nie rozlicza podatku należnego.
Biorąc pod uwagę powyższą analizę, usługi świadczone przez Spółkę na rzecz Banku działającego poprzez swój polski oddział w zakresie nabycia Wierzytelności będą stanowiły import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9) Ustawy o VAT, których miejscem świadczenia jest Polska, a Bank będzie zobowiązany do rozpoznania tych usług dla celów podatku VAT w Polsce. W konsekwencji Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowych usług dla celów VAT w Polsce.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w wyżej powołanej interpretacji podatkowej wydanej w dniu 28 lipca 2021 roku (nr 0114-KDIP4-3.4012.243.2021.2.KM), a także w interpretacjach z dnia 31 maja 2017 roku (nr 0114-KDIP1-2. 4012.93.2017.1.IG), 1 czerwca 2017 roku (nr 0114- KDIP4.4012.114.2017.1.KR), 5 sierpnia 2019 roku (nr 0114-KDIP1-2.4012.354.2019.3.IG) oraz 18 lutego 2020 roku (nr 0114-KDIP1-2.4012.744.2019.2.JŻ).
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo, w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.
Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.
W opisie sprawy wskazano, że R. utworzy odrębną spółkę z siedzibą w Luksemburgu - Spółka.
Rolą Spółki (utworzonej w Luksemburgu) będzie nabywanie wszystkich Wierzytelności wynikających z codziennych wypłat z limitu kredytowego, który został przyznany Klientom przez Bank w ramach Linii Kredytowej. Nabywanie Wierzytelności przez Spółkę utworzoną przez R .jest przewidziane w Umowie o Współpracy. Szczegółowe warunki sprzedaży Wierzytelności zostaną uregulowane w Umowie Przelewu Wierzytelności zawartej pomiędzy Bankiem a Spółką.
Zgodnie z Umową o Współpracy oraz Umową Przeniesienia Wierzytelności, Spółka ustanowi na rzecz Banku zabezpieczenie pieniężne w celu zabezpieczenia Banku przed ryzykiem kredytowym związanym z udzielaniem kredytów Klientom. Zgodnie z założeniami, wysokość zabezpieczenia pieniężnego będzie obliczana z uwzględnieniem, w szczególności, przewidywanych dziennych wypłat przez Klientów. Zabezpieczenie zostanie zdeponowane na rachunku Banku i będzie traktowane jako kaucja bankowa zgodnie z art. 102 Prawa bankowego. Bank będzie miał prawo wykorzystać zabezpieczenie do pokrycia ceny nabycia Wierzytelności, jeżeli w dniu rozliczenia ceny za Wierzytelności na rachunku Spółki w Banku nie będzie wystarczających środków, a Spółka nie uzupełni tych środków w uzgodnionym terminie do poziomu wymaganego do pokrycia ceny nabycia. Biorąc pod uwagę powyższe, z ekonomicznego punktu widzenia Bank nie będzie efektywnie ponosił ryzyka kredytowego w odniesieniu do kredytów udzielanych Klientom, ponieważ Bank będzie zabezpieczony przed takim ryzykiem zabezpieczeniem ustanowionym przez Spółkę oraz natychmiastowym przeniesieniem Wierzytelności na bazie dziennej z ceną płatną przez Spółkę w krótkim czasie.
Sprzedaż Wierzytelności będzie dokonywana za cenę należną Bankowi od Spółki, która będzie równa wartości nominalnej udzielonego przez Bank kredytu w ramach Linii Kredytowej. Umowa pomiędzy Bankiem a Spółką nie będzie zawierała żadnych postanowień zmieniających cenę za Wierzytelności w zależności od tego, czy Wierzytelności zostaną spłacone przez Klienta w terminie, czy też nie. Umowa Przelewu Wierzytelności nie będzie przewidywać żadnych innych usług, które miałyby być świadczone przez Spółkę na rzecz Banku, takich jak na przykład zobowiązanie Spółki do windykacji należności na rzecz Banku lub monitorowania płatności należnych Bankowi, itp.
Wierzytelności będą sprzedawane Spółce na koniec każdego dnia. Wierzytelności będą niewymagalne. Spłata kredytów zaciągniętych przez Klienta będzie następowała w momencie, gdy Klient otrzyma wynagrodzenie od swojego pracodawcy lub dokona zasilenia konta z innego źródła. W związku z tym omawiane rozwiązanie pozwoli Klientowi na uzyskanie wypracowanego wynagrodzenia jeszcze przed otrzymaniem pensji od pracodawcy. Z drugiej strony, z punktu widzenia Banku, codzienna sprzedaż Wierzytelności Spółce pozwoli Bankowi na natychmiastowe uzyskanie środków pożyczonych Klientom, zanim Wierzytelności staną się wymagalne i płatne przez Klientów.
Bank zapłaci Spółce prowizję z tytułu transakcji sprzedaży Wierzytelności, jako wynagrodzenie dla Spółki za udział w całej transakcji, która będzie obejmowała nabycie Wierzytelności.
Państwa wątpliwości, przedstawione w pytaniu nr 1, dotyczą kwestii czy przeniesienie Wierzytelności przez Bank na Spółkę w ramach transakcji przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego będzie dokonane w ramach usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Banku.
Mając na uwadze powyższe należy wyjaśnić, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), dalej zwany Kodeksem cywilnym, zaś podstawą do dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:
wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki – art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego.
Stosownie do art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:
umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością przez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.
Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).
Z powyższych przepisów wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).
Podkreślenia wymaga, że podmiot dokonujący sprzedaży wierzytelności jest zobowiązany dokonać analizy rodzaju wierzytelności będących przedmiotem cesji, tj. skutkować oceną, czy przedmiotowe transakcje nie dotyczą tzw. wierzytelności trudnych, czyli takich, co do których istnieje poważna wątpliwość, że zostaną zaspokojone. Nabycie bowiem na własne ryzyko wierzytelności uznanych za trudne, których cena (niższa od wartości nominalnej) odzwierciedla faktyczną, ekonomiczną ich wartość, będzie pozostawało poza zakresem podatku od towarów i usług, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok w sprawie C-93/10 GFKL Financial Services).
W opisanych okolicznościach nie będzie dochodzić do nabycia wierzytelności trudnych.
W kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że „Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”. W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.
Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty.
Jak wynika z opisu sprawy wierzytelności sprzedawane Spółce nie będą stanowiły nieściągalnych należności i w momencie sprzedaży nie będzie podstaw do zakwalifikowania ich jako potencjalnie nieściągalnych. Wynika to z faktu, że Wierzytelności będą wynikać z kredytów udzielonych Klientom spełniającym określone kryteria kwalifikowalności (w szczególności dotyczące ich sytuacji finansowej i wypłacalności). Wierzytelności będą codziennie sprzedawane Spółce i będą spłacane przez Klienta w krótkim okresie czasu, gdy otrzyma on wynagrodzenie od pracodawcy.
Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że w okolicznościach przedstawionych we wniosku, nie będą istniały przesłanki do uznania tych wierzytelności za zagrożone nieściągalnością, nie będzie dochodzić do nabycia wierzytelności tzw. trudnych.
Ponadto powyższa usługa, o która będzie wykonywana na podstawie Umowy o Współpracy i Przeniesieniu Wierzytelności, będzie wykonywana odpłatnie, ponieważ jak wyjaśniono, Bank zapłaci Spółce prowizję z tytułu transakcji sprzedaży Wierzytelności, jako wynagrodzenie dla Spółki za udział w całej transakcji, która będzie obejmowała nabycie Wierzytelności.
Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz charakter opisanych czynności należy uznać, że w niniejszej sprawie spełnione są wszystkie przesłanki do uznania tych czynności za świadczenie usług. W przedmiotowej sprawie beneficjentem świadczenia będzie Bank Oddział w Polsce, od którego kupujący – Podmiot zagraniczny (Spółka z Luksemburga), zobowiąże się na podstawie Umowy Współpracy oraz Umowy Przeniesienia Wierzytelności wykonać czynności zmierzające do nabycia wierzytelności. Zatem pomiędzy stronami zaistnieje stosunek prawny – zawierane będą ww. Umowy. Czynności wykonywane na podstawie ww. Umów będą dokonane odpłatnie.
Tym samym w przedmiotowej sprawie czynności wykonywane przez Nabywcę (Spółkę z Luksemburga) na podstawie Umowy Współpracy oraz Umowy Przeniesienia Wierzytelności będą stanowić świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Zatem stanowisko objęte pytaniem nr 1 jest prawidłowe.
Ponadto Państwa wątpliwości, objęte pytaniem nr 2, dotyczą kwestii czy Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi świadczonej przez Spółkę w związku z nabyciem Wierzytelności, zobowiązanym do wykazania tej transakcji jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, a w konsekwencji czy Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT?
Dokonując oceny Państwa stanowiska, w kwestii objętej pytaniem nr 2, należy wyjaśnić, że w przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi.
Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.
Stosownie do art. 28a ustawy – na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:
1)ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:
a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2)podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.
Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:
miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
W myśl art. 2 pkt 9 ustawy:
przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.
Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:
podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
b)usługobiorcą jest:
-w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
-w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,
-w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie tego mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu, z jednej strony opodatkowanie usług w miejscu ich konsumpcji, a z drugiej strony, zaoszczędzenie usługodawcy obowiązków związanych z rejestracją oraz rozliczeniem podatku.
Mając na uwadze cytowany stan prawny oraz opis sprawy należy wskazać, że w omawianej sprawie (jak wykazano wyżej) usługodawcą będzie podmiot zagraniczny tj. Spółka z Luksemburga.
Ponadto wyjaśniono, że zgodnie z planem, nazwa Spółki będzie (…) Spółka nie będzie miała stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i nie będzie zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.
Zatem Spółka będzie podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Natomiast Bank Oddział w Polsce będzie usługobiorcą – zarejestrowanym na cele podatku od towarów i usług w Polsce. Z opisu sprawy wynika, że Bank prowadzi działalność w Polsce poprzez zarejestrowany w Polsce oddział, tj. Bank S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce, który jest (…). Bank jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT jako czynny podatnik VAT.
Skoro zatem usługodawca tj. Podmiot z Luksemburga dokona czynności na podstawie Umowy o Współpracy oraz Umowy Przeniesienia Wierzytelności na rzecz podmiotu polskiego tj. na rzecz Banku Oddział Polski, to czynności wykonywane na podstawie ww. Umów będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. Banku Oddział Polski, czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.
Zatem Bank Oddział Polski nabywając usługę od kontrahenta posiadającego siedzibę działalności gospodarczej w Luksemburgu, stanie się podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia w kraju (w Polsce) podatku VAT z tytułu importu usług w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania opisanej transakcji dla celów podatku od towarów i usług w Polsce.
Tym samym Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 2, jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowani ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja rozstrzyga ściśle w zakresie sformułowanych w zakresie podatku od towarów i usług pytań, stąd wszelkie inne kwestie poruszone we wniosku a nieobjęte pytaniami nie były przedmiotem rozstrzygnięcia.
Ocena prawna stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydana w odrębnym rozstrzygnięciu.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i musicie się Państwo zastosować do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Macie Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).