Brak prawa do odzyskania podatku naliczonego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia bądź odzyskania podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „(…)”. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 lipca 2022 r. (wpływ 29 lipca 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina złożyła wniosek do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie zadania pod nazwą: „(…)”. Wartość całkowita zadania stanowi (...) zł brutto. Podatek VAT został wpisany jako koszt kwalifikowalny.

Zakres rzeczowy projektu obejmuje usunięcie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest oraz eliminację włókien azbestowych dostających się do powietrza (demontaż, transport i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest oraz zebranie już zdeponowanych wyrobów zawierających azbest wraz z ich transportem i utylizacją).

Zadanie będzie realizowane w okresie od 31 grudnia 2021 r. do 31 października 2022 r. Azbest będzie usuwany z budynków prywatnych. Zainteresowani mieszkańcy gminy składają wnioski do Gminy. Gmina w drodze procedury zamówień publicznych wyłoni wykonawcę i zrealizuje projekt. Mieszkańcy nie ponoszą żadnych kosztów, Gmina wystąpiła o dofinansowanie 70% wartości kosztów kwalifikowanych (30% pokrywa Gmina). Realizowane zadanie nie spełnia przesłanek pomocy de minimis.

Zadanie z zakresu usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy będzie realizowane w ramach zadań własnych Gminy. Jako jednostka samorządu terytorialnego jest ona prawnie upoważniona i zobowiązana – w ramach ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym – do realizacji zadań mających na celu ochronę zdrowia mieszkańców oraz ochronę środowiska naturalnego, a zebranie azbestu z posesji mieszkańców, przygotowanie go do transportu oraz oddanie do utylizacji do takich zadań należy.

Dotacja otrzymana od WFOŚiGW nie jest dopłatą do ceny usług i nie będzie służyła działalności opodatkowanej Gminy. Przedsięwzięcie jest realizowane w ramach zadań własnych gminy, określonych w art. 7 ust. 1 pkt 1, 3 i 5 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. 2019 r. poz. 506 ze zm.) z zakresu ochrony zdrowia, ochrony środowiska i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Gmina realizując zadanie własne jako organ władzy publicznej pozostaje poza ramami aktywności gospodarczej i tym samym poza zakresem VAT, skoro nie wykonuje czynności opodatkowanych tym podatkiem, nie generuje obrotu.

Doprecyzowanie stanu faktycznego

Nabyte towary i usługi w ramach tego projektu będą wykorzystywane wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Faktury w związku z nabyciem towarów i usług w ramach przedmiotowego projektu będą wystawiane na Gminę.

Zadanie jest realizowane z „(…)” i będzie realizowane w latach 2019-2023.

Pytanie

Czy realizując przedsięwzięcie pod nazwą „(…)”, Gmina ma możliwość odzyskania/odliczenia VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Gminy, realizując zadanie pn. „(…)” nie ma możliwości odzyskania podatku VAT, ponieważ nie zostały spełnione podstawowe przesłanki co do możliwości odzyskania podatku VAT. Otrzymane środki nie będą przeznaczone na prowadzenie przez Gminę działalność gospodarczej, tylko na realizację zadania własnego gminy, polegającego na wywiązaniu się z prawnego obowiązku usuwania azbestu z terenu gminy, tj. z nieruchomości poszczególnych jej mieszkańców.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystaniu towarów oraz wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Gmina realizując projekt pn. „(…)” nie osiągnie żadnego przychodu, nie będzie zbierała wpłat od mieszkańców.

Dotacja z WFOŚiGW nie stanowi dopłaty do ceny konkretnej usługi dlatego, że otrzymane środki nie są przeznaczone na prowadzenie przez gminę działalności gospodarczej, tylko na realizację zadania własnego gminy, polegającego na wywiązaniu się z prawnego obowiązku usuwania azbestu z terenu gminy, w tym z nieruchomości poszczególnych jej mieszkańców.

Gmina otrzymując dotację z WFOŚiGW na usunięcie azbestu z nieruchomości poszczególnych mieszkańców, nie jest w tym zakresie podatnikiem VAT. Gmina realizuje opisane zadanie będąc organem władzy publicznej, a ściśle jednostką samorządu terytorialnego, zgodnie z art. 164 ust. 1-3 Konstytucji Rzeczypospolitej polskiej w związku z art. 1, art. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Obowiązek usuwania azbestu z terenu gminy został narzucony przez przepisy: ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2019 r. poz. 1396 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2011 r. poz. 831), które nie traktują gminy jako przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług.

Samo otrzymanie przez Gminę faktury nie czyni z Gminy uczestnika obrotu gospodarczego. Gmina nie występuje jako usługodawca i jednocześnie podatnik VAT. Nie oferuje świadczenia usług (usuwania azbestu z nieruchomości zainteresowanych konsumentów) w sposób charakterystyczny dla obrotu gospodarczego. Całokształt omawianych czynności Gminy należy wiązać wyłącznie z wywiązywaniem się z zadań publicznych nałożonych na nią, czyli na organ władzy publicznej, ukierunkowanych bezpośrednio na ochronę zdrowia i życia jej mieszkańców oraz ochronę środowiska naturalnego na administrowanym przez Gminę obszarze.

Zgodnie z art. 86 ustawy o VAT, rozliczenie podatku naliczonego uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, a tutaj związek taki nie występuje, gdyż Gmina wymienione przedsięwzięcie realizuje w ramach zadań własnych Gminy z zakresu ochrony środowiska i przyrody.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

W świetle art. 87 ust. 1 ustawy:

Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika zostały określone w art. 87 ust. 2-6 ustawy.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Należy zauważyć, że w świetle art. 15 ust. 6 ustawy:

Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.):

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 cyt. ustawy:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). W tym tylko zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. zadań własnych nałożonych na gminę, na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Gmina złożyła wniosek o dofinansowanie zadania pn. „(…)”. Zadanie jest realizowane z „(…)” i będzie realizowane w latach 2019-2023. Zakres rzeczowy projektu obejmuje usunięcie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest oraz eliminację włókien azbestowych dostających się do powietrza (demontaż, transport i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest oraz zebranie już zdeponowanych wyrobów zawierających azbest wraz z ich transportem i utylizacją).

Zadanie będzie realizowane w okresie od 31 grudnia 2021 r. do 31 października 2022 r. Azbest będzie usuwany z budynków prywatnych. Zainteresowani mieszkańcy gminy składają wnioski do Gminy.

Przedsięwzięcie jest realizowane w ramach zadań własnych gminy, określonych w art. 7 ust. 1 pkt 1, 3 i 5 ustawy o samorządzie gminnym z zakresu ochrony zdrowia, ochrony środowiska i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Gmina realizując zadanie własne, jako organ władzy publicznej pozostaje poza ramami aktywności gospodarczej i tym samym poza zakresem VAT. Nabyte towary i usługi w ramach tego projektu będą wykorzystywane wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Faktury w związku z nabyciem towarów i usług w ramach przedmiotowego projektu będą wystawiane na Gminę.

Na tle powyższego opisu sprawy Wnioskodawca powziął wątpliwości w zakresie braku prawa do odliczenia bądź odzyskania podatku naliczonego w związku z realizacją projektu pn. „(…)”.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie jest spełniony, ponieważ – jak wynika z opisu sprawy – nabyte towary i usługi w ramach tego projektu będą wykorzystywane wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, Gmina nie ma – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących zakup towarów i usług związanych z realizacją przedmiotowego projektu, ani prawa do jego zwrotu – zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy.

W związku z poniesionymi wydatkami, Gmina nie ma również możliwości uzyskania zwrotu podatku na zasadach określonych w rozdziale 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 80 ze zm.). Ewentualny zwrot na podstawie tych przepisów obwarowany jest pewnymi warunkami, które podatnik winien spełnić. Wśród warunków tych ustawodawca wymienia m.in. złożenie zgłoszenia rejestracyjnego i pochodzenie środków finansowych ze źródeł określonych w § 8 ust. 3 i 4 ww. rozporządzenia, a w zakresie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej podpisanie umowy o dofinansowanie przed dniem 1 maja 2004 r. Ponieważ Gmina nie spełnia tych warunków, nie ma zatem możliwości ubiegania się o zwrot podatku VAT na podstawie przepisów rozdziału 4 cyt. rozporządzenia.

Podsumowując, Gminie nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego bądź do jego zwrotu z tytułu realizacji projektu pn. „(…)”.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Wobec tego Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. Zatem, należy zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego, w szczególności na stwierdzeniu, że „Nabyte towary i usługi w ramach tego projektu będą wykorzystywane wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”. Jednocześnie podkreślenia wymaga, że niniejsza interpretacja nie zawiera analizy kwestii, czy wskazana w opisie sprawy pomoc finansowa stanowi wynagrodzenie lub bezpośrednią dopłatę do ceny usługi podlegającej opodatkowaniu. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Ponadto, należy zauważyć, iż organy podatkowe nie są kompetentne do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowanych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne przy dokonywaniu kwalifikacji, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowanym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).