Usługi wykonywane przez Operatora na Państwa rzecz, stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług w zakresie długów określonych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy w związku z tym, będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Z uwagi na powyższe, w związku ze świadczeniem usług przez Operatora na Państwa rzecz, będą Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług zwolnionych z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Interpretacja indywidualna  

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 października 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy konieczności rozpoznania importu usług zwolnionych od podatku VAT w związku z świadczeniem Operatora na Państwa rzecz.

Uzupełniali go Państwo pismem z 17 października 2022 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką kapitałową z siedzibą w Polsce (dalej: „Wnioskodawca”). W ramach swojej podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawca udziela pożyczek.

Pożyczkobiorcy pożyczek udzielanych przez Wnioskodawcę są zobowiązani dokonywać spłat pożyczek w terminach określonych w zawartych z nimi umowach pożyczek. Kwota zobowiązania z tytułu pożyczki do spłaty przez pożyczkobiorcę (dalej: „Wierzytelność”) zawiera oprócz kapitału pożyczki elementy takie jak np. naliczone prowizje, odsetki (dalej: „Opłaty”). W przypadku zalegania ze spłatą Wierzytelności, pożyczkobiorca ma obowiązek zapłacić odsetki za opóźnienie.

W celu poprawy swojej płynności finansowej i pozyskania dodatkowego źródła finansowania Wnioskodawca zamierza nawiązać współpracę ze spółką kapitałową, która posiada siedzibę i zarząd na terytorium (...) (dalej: „Operator”). Operator nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (Polski). Operator nie jest w Polsce zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym.

Operator prowadzi platformę internetową (dalej: „Platforma”), dzięki której osoby fizyczne lub osoby prawne (dalej: „Inwestorzy”) mają możliwość inwestowania w wierzytelności pożyczkowe należące od firm pożyczkowych współpracujących z Operatorem. Współpraca Wnioskodawcy z Operatorem zostanie uregulowana w umowie o współpracy (dalej: „Umowa o Współpracy”).

Inwestorami będą mogli być zarówno polscy jak i zagraniczni rezydenci podatkowi prowadzący lub nieprowadzący działalności gospodarczej. Inwestorzy będą rejestrować się na Platformie i otrzymywać indywidualny numer identyfikacyjny Inwestora. Podczas rejestracji, Inwestor będzie zawierał z Operatorem stosowną umowę oraz akceptował regulamin korzystania z Platformy. Posiadając konto na Platformie Inwestorzy będą wybierali Wierzytelności, w które chcą inwestować (dalej: „Inwestycja”). Pojedyncza Inwestycja będzie realizowana poprzez zawarcie trójstronnej umowy cesji Wierzytelności (dalej: „Umowa Cesji”). Stronami Umowy Cesji będą każdorazowo Wnioskodawca, Inwestor oraz Operator działający jako reprezentant Wnioskodawcy. Umowa Cesji będzie zawierana na odległość a jej egzemplarz będzie generowany automatycznie.

Wnioskodawca będzie według własnego uznania wybierał w ramach swojego portfela Wierzytelności, które będą oferowane Inwestorom na Platformie. Wnioskodawca przedstawi Operatorowi wybrane przez siebie Wierzytelności do wstępnej weryfikacji (Wnioskodawca obowiązany będzie przekazać Operatorowi wszelkie wymagane przez Operatora informacje związane z Wierzytelnościami). W przypadku pozytywnej weryfikacji Operator zamieści dane dotyczące Wierzytelności na Platformie w celu ich zaoferowania Inwestorom.

Na podstawie Umowy Cesji Inwestorzy będą mogli nabywać od Wnioskodawcy wyłącznie część Wierzytelności. W jedną Wierzytelność (w jej części) będzie mogło inwestować wielu Inwestorów. Pożyczkobiorcy nie będą informowani o dokonanej cesji. W konsekwencji po zawarciu Umowy Cesji Wnioskodawca nadal będzie występował wobec pożyczkobiorcy w charakterze wierzyciela z tytułu udzielonej pożyczki. Wnioskodawca nadal będzie zarządzał Wierzytelnością – w tym w szczególności będzie mógł prowadzić czynności windykacyjne wobec pożyczkobiorcy. Zgodnie z warunkami Umowy Cesji Inwestor nie będzie mógł dochodzić spłaty Wierzytelności bezpośrednio od pożyczkobiorcy ani nawet podejmować czynności zmierzających do skontaktowania się z nim (zasadniczo Inwestor nie otrzyma danych umożliwiających identyfikację pożyczkobiorcy).

Przedmiotem Inwestycji nie będą Wierzytelności trudne - przeterminowane. Inwestorzy będą nabywali Wierzytelności przed terminem ich spłaty.

Operator będzie podejmował niezbędne czynności mające na celu skojarzenie stron i zawarcie przez strony Umów Cesji Wierzytelności.

Aby osiągnąć ten cel Operator będzie:

1. Pozyskiwał Inwestorów – proces ten Operator będzie prowadził według wypracowanych i przyjętych przez niego metod. W związku z tym, że Wierzytelności, w które Inwestorzy będą mogli inwestować będą przez Operatora prezentowane na Platformie, Operator będzie podejmował odpowiednie działania w celu przyciągnięcia jak największej ilości osób odwiedzających Platformę. W związku z tym Operator będzie prowadził różnego rodzaju akcje marketingowe i promujące m.in. będzie korzystał z usług reklamowych w sieci, prowadził aktywność na blogach tematycznych, rozsyłał powiadomienia tekstowe lub wiadomości e-mail zachęcające do inwestowania w dostępne na Platformie wierzytelności, optymalizował pozycjonowanie Platformy w wyszukiwarkach itp.

2. Będzie prezentował Wierzytelności Inwestorom – Operator będzie w tym celu korzystał z pomocniczego narzędzia w postaci Platformy, pozwalającego Inwestorom w łatwy i intuicyjny sposób przeglądanie i wybór interesujących ich ofert a także zawarcie Umowy Cesji.

3. Uczestniczył w zawieraniu Umów Cesji – Operator będzie reprezentował Wnioskodawcę w procesie zawierania Umów Cesji (będzie występował jako pełnomocnik Wnioskodawcy na podstawie udzielonego przez Wnioskodawcę pełnomocnictwa).

Z tytułu cesji Wierzytelności Inwestor będzie obowiązany uiścić wynagrodzenie na rzecz Wnioskodawcy.

Umowa Cesji będzie się składać zasadniczo z dwóch części. Pierwsza część Umowy Cesji będzie zawierała podstawowe informacje dotyczące konkretnej Inwestycji, w szczególności:

-Określenie umowy pożyczki, z której wynika Wierzytelność,

-Czas trwania Umowy Cesji,

-Wynagrodzenie z tytułu cesji,

-Określenie jaka kwota kapitału pożyczki jest przedmiotem cesji,

-Określenie jaka część Opłat jest przedmiotem cesji (przy czym wartość Opłat będących przedmiotem cesji określana są jako procent w skali roku od kwoty głównej pożyczki).

Druga część Umowy Cesji będzie natomiast zawierała ogólne warunki i zasady rozliczania Inwestycji.

Idea Inwestycji sprowadza się to tego, że Inwestor będzie nabywał daną Wierzytelność (jej część) spodziewając się określonej stopy zwrotu. Oprócz cesji Wierzytelności i zapłaty wynagrodzenia Inwestor nie będzie wykonywał na rzecz Wnioskodawcy żadnych innych świadczeń. W szczególności Inwestor nie będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy usług ściągania długów. Wynagrodzenie należne od Inwestora z tytułu cesji Wierzytelności będzie równe kwocie kapitału pożyczki udzielonej przez Wnioskodawcę, w którą Inwestor inwestuje w momencie zawarcia Umowy Cesji. Zysk Inwestora z tytułu Inwestycji będą stanowiły nabyte przez niego Opłaty – przy czym jak wskazano wyżej, ich wartość będzie określana jako procent w skali roku od kwoty głównej pożyczki.

W związku z zawarciem Umowy Cesji Wnioskodawca będzie zobowiązany odseparowywać otrzymywane przez niego środki pieniężne pochodzące ze spłat Wierzytelności od swoich własnych środków pieniężnych. Zgodnie bowiem z warunkami Umowy Cesji środki pieniężne pochodzące ze spłat Wierzytelności nie będą należały do Wnioskodawcy, lecz do Inwestora (w zakresie w jakim dotyczą Inwestycji). Niezwłocznie po otrzymaniu środków pieniężnych tytułem spłaty Wierzytelności, Wnioskodawca będzie obowiązany poinformować o tym fakcie Operatora. Na podstawie uzyskanych informacji Operator obliczy kwoty należne poszczególnym Inwestorom i informuje Wnioskodawcę o kwocie, jaką Wnioskodawca powinien przekazać do Operatora. Środki pieniężne przekazane przez Wnioskodawcę do Operatora będą następnie przekazywane przez Operatora na indywidualne konta Inwestorów (w proporcji w jakiej Inwestorzy partycypują w danej Wierzytelności).

Inwestor będzie nabywał Wierzytelność z zastrzeżeniem cesji zwrotnej (dalej: „Cesja Zwrotna”). Cesja Zwrotna będzie polegała na powrotnym przeniesieniu praw do Wierzytelności na Wnioskodawcę. Przesłanką dokonania Cesji Zwrotnej będzie zwłoka pożyczkobiorcy w spłacie Wierzytelności lub zakończenie podstawowego okresu, na który zawarta została Umowa Cesji. Cesja Zwrotna będzie się odbywała na podstawie i na warunkach określonych w Umowie Cesji. W tym zakresie nie będzie zawierana żadna dodatkowa umowa.

Wykonanie Cesji Zwrotnej będzie skutkowało automatycznym rozwiązaniem Umowy Cesji. Z tytułu Cesji Zwrotnej Inwestor będzie uprawniony do otrzymania określonej kwoty środków pieniężnych od Wnioskodawcy. Zasady obliczania tej kwoty będą szczegółowo określone w Umowie Cesji i w oparciu o parametry Inwestycji w niej zawarte (np. kwota należna z tytułu Cesji Zwrotnej będzie pomniejszana o kwoty, które Inwestor już otrzymał tytułem spłaty Wierzytelności).

Operator będzie występował w roli pośrednika pomiędzy Wnioskodawcą a Inwestorami w zakresie zawieranych cesji z wykorzystaniem funkcjonalności Platformy. W tym celu Wnioskodawca udzieli Operatorowi stosownego pełnomocnictwa do działania w imieniu Wnioskodawcy. W związku z powyższym działalność Operatora będzie wpływała na sytuację prawną i finansową Wnioskodawcy i Inwestorów – efektem zawieranych za pośrednictwem Operatora Umów Cesji będzie bowiem nawiązanie stosunków cywilnoprawnych (praw i zobowiązań) pomiędzy Wnioskodawcą a Inwestorami.

Ponadto, Operator będzie odpowiedzialny za rozliczanie Inwestycji. W szczególności Operator będzie przekazywał Wnioskodawcy wynagrodzenie z tytułu cesji, przyjmował od Wnioskodawcy spłaty Wierzytelności, przeliczał je i przekazywał odpowiednie kwoty na konta uprawnionych Inwestorów. Nie będzie dochodzić do bezpośrednich rozliczeń pieniężnych pomiędzy Wnioskodawcą a Inwestorami (w szczególności Wnioskodawca nie będzie dokonywał bezpośrednich przelewów kwot na rachunki bankowe Inwestorów).

Wnioskodawca nie będzie miał możliwości dokonywania tych rozliczeń ani nawet kontaktowania się Inwestorami, gdyż nie będzie dysponował on danymi identyfikującymi Inwestorów. W przypadku każdej Inwestycji Wnioskodawca uzyska wyłącznie informację o indywidualnym numerze identyfikacyjnym Inwestora i nie będzie mu przysługiwało prawo do żądania od Operatora przekazania jakichkolwiek danych umożliwiających identyfikację Inwestora (identyfikację imienia, nazwiska, nazwy, adresu itp.). W rozliczeniach pomiędzy Wnioskodawcą a Inwestorami będzie zawsze pośredniczył Operator.

Czynności wykonywane w ramach Umowy o Współpracy nie będą obejmować usług ściągania długów, w tym faktoringu, usług doradztwa, usług w zakresie leasingu.

W momencie zawierania Umowy Cesji rzeczywista ekonomiczna wartość danej Wierzytelności nie będzie weryfikowana. Każda ze stron Umowy Cesji będzie bowiem realizowała własne założenia biznesowe. Celem Inwestora będzie osiągnięcie określonej stopy zwrotu z Inwestycji niezależnie od rzeczywistej ekonomicznej wartości Wierzytelności natomiast celem Wnioskodawcy będzie pozyskanie dodatkowego finansowania. Rzeczywista ekonomiczna wartość Wierzytelności nie będzie również weryfikowana w przypadku Cesji Zwrotnej. W przypadku Cesji Zwrotnej strumień pieniędzy do Inwestora będzie bowiem obliczany zgodnie z metodologią określoną w Umowie Cesji, przy czym należna Inwestorowi kwota zasadniczo nie ma odzwierciedlać rzeczywistej ekonomicznej wartości Wierzytelności, lecz ma gwarantować Inwestorowi określoną stopę zwrotu.

Wnioskodawca będzie obowiązany płacić na rzecz Operatora wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez Operatora usług pośrednictwa w oferowaniu Inwestorom należących do Wnioskodawcy Wierzytelności poprzez Platformę. Wynagrodzenie Operatora będzie obliczane jako określony procent od łącznej kwoty Wierzytelności, które za pośrednictwem Operatora i z wykorzystaniem Platformy zostały przeniesione przez Wnioskodawcę na Inwestora w danym okresie rozliczeniowym.

Pytanie

Czy w związku ze świadczeniem przez Operatora usług na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania importu usług zwolnionych z VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy w związku ze świadczeniem przez Operatora usług na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania importu usług zwolnionych z VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 28b ust. 1 Ustawy VAT wynika natomiast, iż miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n (które to zastrzeżenia nie mają zastosowania w świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego).

Zgodnie z art. 2 pkt 9 Ustawy VAT, pod pojęciem importu usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT.

Z kolei z art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT wynika, iż podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Natomiast z art. 17 ust. 1a wynika, iż wskazany wyżej status podatnika występuje również w sytuacji, gdy usługodawca nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju posiada na terytorium kraju stałe miejsce prowadzenia działalności, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności nie uczestniczy w transakcji.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przez Wnioskodawcę usług od Operatora, nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju ciąży na Wnioskodawcy.

Tym samym Wnioskodawca nabywając usługi od Operatora jest zobowiązany do rozpoznania importu usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Według art. 43 ust. 15 zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

W ocenie Wnioskodawcy, Operator będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy usługi pośrednictwa finansowego w zakresie długów, które to usługi będą podlegały zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT. W konsekwencji Wnioskodawca będzie obowiązany rozpoznać import usług zwolnionych z VAT.

Podstawowym celem oraz zasadniczym skutkiem ekonomicznym czynności wykonywanych przez Operatora będzie bowiem pośrednictwo w zakresie usług związanych z długami, tj. podejmowanie czynności mających na celu skojarzenie stron (Inwestora z Wnioskodawcą) w celu dokonania transakcji, których przedmiotem jest dług (Wierzytelność). Jednocześnie, w przedmiotowym zdarzeniu przyszłym, nie znajdzie zastosowania wyłączenie ze zwolnienia przewidziane w cyt. wyżej art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, ponieważ czynności związane ze ściąganiem Wierzytelności, ich windykacją nie będą wykonywane przez Operatora.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl)) słowo „dług” oznacza „sumę pieniędzy, którą ktoś pożyczył i musi zwrócić”.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, przedmiotem transakcji pomiędzy Inwestorem a Wnioskodawcą będzie niewątpliwie „dług” – z punktu widzenia Wnioskodawcy rozumiany jako wierzytelność wobec pożyczkodawcy o spłatę kapitału pożyczki oraz należnych Opłat. W związku z tym, czynności podejmowane przez Operatora na podstawie Umowy będą dotyczyły długów.

Jednocześnie czynności podejmowane przez Operatora, będą usługami pośrednictwa. Ustawa VAT (podobnie jak i Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej) nie definiuje pojęcia „pośrednictwa”.

Zdaniem Wnioskodawcy, celem zdefiniowania tego pojęcia, należy oprzeć się na wykładni językowej oraz odwołać się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”).

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., strona internetowa - www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”. Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.

Usługi pośrednictwa zostały szeroko omówione w orzecznictwie TSUE. Przykładowo w wyroku TSUE z 21 czerwca 2007 r., sygn. akt C-453/05 w sprawie Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde stwierdzono, że pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w orzeczeniu z 13 grudnia 2001 r., sygn. akt C-235/00, w sprawie Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd., TSUE wskazał m.in. że pośrednictwo to działalność, która może obejmować między innymi: wskazywanie okazji do zawarcia umowy, kontaktowanie się ze stronami transakcji, negocjowanie warunków świadczeń wzajemnych. Zdaniem TSUE, negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Również polskie sądy w swoich wyrokach wypracowały definicję „pośrednictwa”. W wyroku NSA z 26 czerwca 2013 r., sygn. I FSK 923/12 stwierdzono: „Celem świadczonych (...) usług jest skojarzenie dwóch stron i doprowadzenie do zawarcia umowy między użytkownikiem a instytucją finansową. Skoro bowiem użytkownik po zapoznaniu się z przedstawioną (...) ofertą instytucji finansowych może wybrać odpowiedni dla niego produkt i go zakupić lub zgłosić zainteresowanie nim, to stworzona zostaje możliwość nawiązania kontaktu z instytucją finansową i nabycia jej produktu. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego takim działaniem spółka spełnia wynikający z powołanych wyżej orzeczeń TSUE warunek uczynienia wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sama spółka jako pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem uznać należy, że w przedstawionym stanie faktycznym spółka świadczy usługi pośrednictwa finansowego korzystające ze zwolnienia z opodatkowania VAT.”. Powyższy wyrok został wydany w sprawie podatnika, który za pośrednictwem internetowego pasażu finansowego udostępniał informacje o produktach finansowych oferowanych przez instytucje finansowe. Prowadzony przez podatnika serwis umożliwiał nie tylko przeglądanie ofert poszczególnych instytucji finansowych, ale także aktywne zgłaszanie zainteresowania danym produktem poprzez wybranie odpowiednich opcji. W wyroku tym NSA dodał jednocześnie, że: „(...) usługi polegające na prezentacji i możliwości zapoznania się z ofertą instytucji finansowych, a w przypadku zainteresowania produktem danej instytucji finansowej stworzenia użytkownikowi możliwości kontaktu z doradcą lub możliwości pobrania, wypełnienia złożenia wniosku, a następnie zawarcia umowy i nabycia danego produktu finansowego, stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych określonych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (...)”.

Podobne stanowisko z zakresie interpretowania usługi „pośrednictwa” zajmują organy podatkowe, przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 30 sierpnia 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-674/16-2/EK).

Na tle powyższego można przyjąć, że usługa pośrednictwa w zakresie długów powinna stanowić:

-usługę świadczoną na rzecz strony transakcji zbycia długu, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;

-z punktu widzenia nabywcy usługi związanej długami, usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element tej usługi;

-celem jest dążenie do zawarcia umowy, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy;

-usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Jak natomiast wynika w opisu stanu faktycznego Operator posiada rozwiązania, dzięki którym Inwestorzy mają możliwość inwestowania w wierzytelności pożyczkowe. Inwestorzy rejestrują się na Platformie i mają możliwość zapoznawania się i wybierania Wierzytelności, w które chcą inwestować. Każda Inwestycja w Wierzytelność realizowana będzie poprzez zawarcie Umowy Cesji, w której stronami będą każdorazowo Wnioskodawca, Inwestor oraz Operator, przy czym Operator będzie występował jako reprezentant Wnioskodawcy, gdyż Wnioskodawca udzieli Operatorowymi stosownego pełnomocnictwa do zawierania w jego imieniu umów. Operator będzie więc stwarzał możliwość zawierania Umów Cesji pomiędzy Inwestorami a Wnioskodawcą i nabywania przez Inwestorów praw do Wierzytelności a dodatkowo będzie uczestniczył w tych czynnościach. Należy w tym miejscu podkreślić, że Umowę Cesji w imieniu Wnioskodawcy zawsze będzie zawierał Operator. Mamy więc do czynienia z realnym - w sferze cywilnoprawnej - działaniem Operatora na podstawie udzielonego upoważnienia. Wnioskodawca nie będzie miał innej drogi zawarcia Umowy Cesji z Inwestorem niż za pośrednictwem Operatora. Operator będzie pośredniczył nie tylko w aspektach technicznych jak rozliczanie Inwestycji, ale przede wszystkim będzie pośredniczył w zawieraniu Umów Cesji. Usługi wykonywane przez Operatora będą więc stanowić element całej usługi finansowej mającej za przedmiot zakup długu z tytułu umowy pożyczki.

Działalność Operatora będzie więc prowadzić do powstawania stosunków cywilnoprawnych pomiędzy Wnioskodawcą i Inwestorami wynikających z istoty stosunku zobowiązaniowego z Umów Cesji (będzie powodować zmiany prawne i finansowe między stronami). Działania Operatora nie będą miały wyłącznie charakteru fakultatywnego w całym procesie. Nie sposób będzie cedować praw do Wierzytelności z wykorzystaniem Platformy, ale bez pośrednictwa Operatora, czy z jego ominięciem. Pośrednikiem nie będzie tutaj Platforma (w rozumieniu technicznym). Pośrednikiem będzie bowiem Operator, który będzie działał nie tylko na płaszczyźnie technicznej, ale także, a nawet przede wszystkim na płaszczyźnie cywilnoprawnej, będąc jedną ze stron Umowy Cesji jako reprezentant Wnioskodawcy.

Sama Platforma będzie jedynie narzędziem Operatora w realizacji jego funkcji pośrednictwa (ułatwi zawieranie Umów Cesji przez Internet i będzie narzędziem do rozliczeń między stronami Umowy Cesji).

Platforma będzie więc jedynie techniczną alternatywą dla tradycyjnego modelu w handlu długami polegającymi na kojarzeniu kontrahentów, aranżowaniu osobistych kontaktów i negocjowaniu treści umów. Fakt posługiwania się przez Operatora internetową platformą sprzedażową, wymagającą ze swojej istoty pewnych czynności informatycznych i technicznych, nie zmieni zasadniczej roli Operatora jako pośrednika.

Kluczowe znaczenie ma to, że Operator będzie pośredniczył w zawieraniu Umów Cesji, a więc będzie odgrywał zasadniczą rolę w zakresie obrotu długami.

Zdaniem Wnioskodawcy, aby uznać daną działalność za pośrednictwo nie jest konieczne, aby pośrednik nawiązywał bezpośredni kontakt ze stronami umowy oraz prowadził negocjacje (mediacje). Orzecznictwo TSUE wskazuje wprawdzie negocjacje jako element charakteryzujący pośrednictwo, jednak jednocześnie nie można uznać, że brak fazy negocjacyjnej dyskwalifikuje możliwość uznania działalności za pośrednictwo. Faza negocjacyjna nie jest więc niezbędnie konieczna dla uznania działalności za pośrednictwo. Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy brak „klasycznego” elementu negocjacyjnego (mediacyjnego) Operatora, który ze swej istoty jest niemożliwy lub trudny do realizacji na Platformie, nie oznacza, że Operator nie czyni wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły Umowę Cesji.

Celem Operatora będzie dążenie do zawarcia umowy pomiędzy Wnioskodawcą a Inwestorem, której przedmiotem jest transfer Wierzytelności. Wszystkie czynności, jakie będzie wykonywał Operator będą temu podporządkowane, zresztą będzie on miał w tym również swój interes, gdyż wynagrodzenie należne Operatorowi będzie uzależnione od ilości zawartych Umów Cesji (będzie stanowić określony procent od łącznej kwoty Wierzytelności, które za pośrednictwem Operatora i z wykorzystaniem Platformy zostaną przeniesione przez Wnioskodawcę na Inwestora w danym okresie rozliczeniowym). Niewątpliwie Operator nie będzie miał żadnego interesu w zakresie treści umowy łączącej Wnioskodawcę z Inwestorem, albowiem dla wykonania usługi i pobrania wynagrodzenia wystarczające będzie, aby doszło do zawarcia Umowy Cesji. Wszelkie inne czynności podejmowane przez Operatora (prowadzenie Platformy, zamieszczanie na Platformie informacji o Wierzytelności, w które Inwestorzy mogą Inwestować, rozliczanie Inwestycji itd.) będą wyłącznie przejawem wypracowanej przez Operatora metodologii prowadzenia działalności i będą służyć do jak najlepszego wykonania usługi podstawowej, jaką będzie usługa pośrednictwa.

Dodatkowo Operator będzie prowadził wstępną weryfikację Wierzytelności przekazanych przez Wnioskodawcę do zaoferowania Inwestorom. Taka wstępna weryfikacja przez Operatora będzie warunkiem wystawienia Wierzytelności na Platformie. Zdaniem Wnioskodawcy powyższe znacząco różni działalność Operatora od działalności podmiotów prowadzących popularne portale aukcyjne, które zasadniczo nie biorą odpowiedzialności za dane podawane w ofercie i nie są zainteresowane dokumentowaniem informacji prawnych dotyczących przedmiotu aukcji (oferty). Powyższe potwierdza jednocześnie, że czynności Operatora mają wyłącznie technicznego charakteru.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza również WSA w Warszawie w wyroku z 5 września 2019 r. (sygn. III SA/Wa 226/19), który został wydany na tle zbliżonego stanu faktycznego.

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że Operator będzie świadczył na jego rzecz usługę pośrednictwa finansowego w zakresie długów zwolnioną z VAT. W konsekwencji, import ww. usług przez Wnioskodawcę nie będzie się wiązał w powstaniem podatku VAT należnego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”,

opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy,

przez dostawę towarów o której mowa w  art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy,

towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o  podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o  charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą określenia, czy w związku ze świadczeniem usług przez Operatora na Państwa rzecz, będą Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług zwolnionych z VAT.

Z art. 5 ust. 1 ustawy wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju.

Stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy:

Przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest zatem określenie miejsca świadczenia tych usług. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy bowiem, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie. Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy:

Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

1) ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2) podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:

Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

W przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

W myśl art. 28b ust. 3 ustawy:

W przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług, jest stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy:

Przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)      usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)      usługobiorcą jest:

-     w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

-     w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

-     w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy:

W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Jak wskazali Państwo w opisie sprawy, zamierzają Państwo nawiązać współpracę ze spółką kapitałową, która posiada siedzibę i zarząd na terytorium (...) („Operator”). Operator nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (Polski). Operator nie jest w Polsce zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym.

Z uwagi na to, że posiadają Państwo siedzibę na terytorium kraju, to zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem opodatkowania nabywanych przez Państwa usług świadczonych przez podmiot zagraniczny, nieposiadający siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce (Operatora) - jest terytorium kraju, tj. Polski.

Wobec powyższego, nabywane przez Państwa usługi od Operatora który posiada siedzibę i zarząd na terytorium (...) (a więc od podmiotu zagranicznego) stanowią import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy, z tytułu którego są Państwo podatnikiem, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy i to na Państwu ciąży obowiązek rozliczenia nabywanych usług.

Ustawodawca zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, przewidział zastosowanie do niektórych czynności zwolnienia od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy,

zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Powyższe zwolnienie uregulowane zostało w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust.  1 lit. d) Dyrektywy 2006/112/WE:

Państwa członkowskie zwalniają transakcje łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Należy wskazać, że ww. zwolnienie ma charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Powyższy pogląd potwierdza orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu, również obowiązującego od 1 stycznia 2022 r.:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym właśnie usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22  i 23 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2) usług doradztwa;

3) usług w zakresie leasingu.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Mając na uwadze wykładnię zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt  40 ustawy oraz w art. 135 ust. 1 lit. d) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

-usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;

-z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej;

-celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);

-usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

-wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy;

-uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę;

-prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji;

-nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Analiza przedstawionych okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, że usługi świadczone przez Operatora na Państwa rzecz mogą być zakwalifikowane jako usługi pośrednictwa finansowego.

W rozpatrywanej sprawie, Operator będzie występował w roli pośrednika pomiędzy Państwem a Inwestorami w zakresie zawieranych cesji z wykorzystaniem funkcjonalności Platformy, będzie również odpowiedzialny za rozliczanie Inwestycji. Jego udział w transakcji nie będzie ograniczał się do udostępnienia Platformy ani też do czynności jedynie technicznych. Operator będzie przekazywał Państwu wynagrodzenie z tytułu cesji, przyjmował od Państwa spłaty Wierzytelności, przeliczał je i przekazywał odpowiednie kwoty na konta uprawnionych Inwestorów. Nie będzie dochodzić do bezpośrednich rozliczeń pieniężnych pomiędzy Państwem a Inwestorami (w szczególności nie będą Państwo dokonywali bezpośrednich przelewów kwot na rachunki bankowe Inwestorów). W rozliczeniach pomiędzy Państwem a Inwestorami będzie zawsze pośredniczył Operator. Niezwłocznie po otrzymaniu środków pieniężnych tytułem spłaty Wierzytelności, będą Państwo obowiązani poinformować o tym fakcie Operatora. Na podstawie uzyskanych informacji Operator obliczy kwoty należne poszczególnym Inwestorom i poinformuje Państwa o kwocie, jaką powinni Państwo przekazać do Operatora. Środki pieniężne przekazane przez Państwa do Operatora będą następnie przekazywane przez Operatora na indywidualne konta Inwestorów (w proporcji w jakiej Inwestorzy partycypują w danej Wierzytelności). Na podstawie informacji od Państwa, Operator będzie odliczał należności dla poszczególnych Inwestorów i przekazywał im należne środki. Nie będą Państwo mieli możliwości dokonywania tych rozliczeń ani nawet kontaktowania się Inwestorami, gdyż nie będą Państwo dysponowali danymi identyfikującymi Inwestorów. W przypadku każdej Inwestycji uzyskają Państwo wyłącznie informację o indywidualnym numerze identyfikacyjnym Inwestora i nie będzie Państwu przysługiwało prawo do żądania od Operatora przekazania jakichkolwiek danych umożliwiających identyfikację Inwestora (identyfikację imienia, nazwiska, nazwy, adresu itp.). W rozliczeniach pomiędzy Państwem a Inwestorami będzie zawsze pośredniczył Operator. Udzielą Państwo Operatorowi stosownego pełnomocnictwa do działania w Państwa imieniu.

Zatem Operator nie tylko udostępnia Platformę, ale jednocześnie pośredniczy we wszystkich czynnościach jakie za pośrednictwem tej Platformy są dokonywane. Reprezentuje Państwa w stosunku do Inwestorów oraz dokonuje wszelkich transakcji finansowych. Zarówno Państwo, jak i Inwestorzy, nie są w stanie samodzielnie dokonywać czynności zawartych w umowie. Dlatego też stwierdzić należy, że za pośrednictwem Platformy Operator doprowadza do skojarzenia dwóch stron transakcji i doprowadza do zawarcia umowy. Dodatkowo, z tytułu świadczonych usług Operator otrzymuje wynagrodzenie obliczane jako określony procent od łącznej kwoty Wierzytelności, które za pośrednictwem Operatora i z wykorzystaniem Platformy zostały przeniesione przez Państwa na Inwestora w danym okresie rozliczeniowym. Tym samym, czynności wykonywane przez Operatora wypełniają istotne elementy dla usług pośrednictwa.

Niewątpliwie, opisane działania podejmowane przez Operatora będą zmieniać co do zasady sytuację prawną i finansową zarówno Państwa jak i Inwestorów, co wyklucza techniczny lub jedynie informacyjny charakter świadczonych usług. Ponadto, wskazali Państwo, że czynności wykonywane w ramach Umowy o Współpracy nie będą obejmować usług ściągania długów, w tym faktoringu, usług doradztwa oraz usług w zakresie leasingu.

Podsumowując, usługi wykonywane przez Operatora na Państwa rzecz, stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług w zakresie długów określonych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy w związku z tym, będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Z uwagi na powyższe, w związku ze świadczeniem usług przez Operatora na Państwa rzecz, będą Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług zwolnionych z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Zatem Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).   

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).