Moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy energii elektrycznej oraz z tytułu świadczenia usługi najmu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie przypadków oznaczonych jako A, B i C oraz nieprawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy energii elektrycznej oraz z tytułu świadczenia usługi najmu. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

(…) S.A. z siedzibą w … (dalej: Spółka, Wnioskodawca) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka składa się z Centrali i 7 Oddziałów. Przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest m.in. (…). Prowadzona działalność gospodarcza podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Obok działalności podstawowej Wnioskodawca świadczy i w przyszłości będzie świadczyć innego rodzaju usługi, m.in. usługi najmu nieruchomości, (dalej: usługi najmu). Spółka dokonuje również dostawy (…) (dalej: dostawy).

W większości przypadków wszelkie usługi najmu i dostawy Spółka realizuje na podstawie zawartych umów z kontrahentami, które zawierają m.in. elementy takie jak przedmiot umowy, wysokość wynagrodzenia, terminy wystawienia faktur, terminy płatności.

Niekiedy jednak zdarzają się i w przyszłości będą się zdarzać przypadki nieprecyzyjnego określenia niektórych zapisów umownych dotyczących np. terminu wystawiania faktur, terminów płatności należności itp. bądź w ogóle braku tych uregulowań. Jednocześnie występują i mogą wystąpić sytuacje, gdy faktury za świadczenie usług lub dostawę towarów są/będą wystawiane po umownym terminie. W Spółce występują i będą występować m.in. poniższe przypadki określające sposób rozliczenia z kontrahentem:

A.

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie brak jest uregulowań dotyczących terminu wystawienia faktury, natomiast wskazano, że termin płatności czynszu za najem następuje do konkretnego (np. 15-go) dnia miesiąca następującego po miesiącu wynajmu (z dołu) bądź z góry (np. do 15-tego dnia danego miesiąca).

B.

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie brak jest uregulowań dotyczących terminu wystawienia faktury. Termin płatności jest określony w liczbie dni od daty wystawienia/otrzymania faktury (np. 30 dni od daty wystawienia/otrzymania faktury).

C.

Dostawa energii elektrycznej rozliczana jest w okresach miesięcznych. W umowie uregulowano termin wystawienia faktury, natomiast w umowie nie uregulowano terminu płatności. Termin płatności w takich przypadkach jest dopiero wskazywany przez Spółkę na fakturze.

D.

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie uregulowano termin wystawienia faktury. Termin płatności jest określony w liczbie dni od daty otrzymania/wystawienia faktury (np. 30 dni od daty otrzymania faktury).

E.

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie uregulowano termin wystawienia faktury. Termin płatności zgodnie z zapisami umownymi będzie każdorazowo wskazany na fakturze.

Powyższe spowodowało u Wnioskodawcy wątpliwości dotyczące prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego dla świadczenia usług i dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy, zgodnie z ustawą o VAT, powstaje na tzw. zasadach szczególnych, m.in. w dacie wystawienia faktury.

Pytania

1.Czy w świetle przedstawionego przez Wnioskodawcę w punkcie A stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, gdy faktura nie zostanie wystawiona lub jest/będzie wystawiona po umownym terminie płatności, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje w dacie upływu umownego terminu płatności zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT?

2.Czy w świetle przedstawionego przez Wnioskodawcę w punktach B i C stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje każdorazowo w dacie faktycznego wystawienia faktury zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT?

3.Czy w świetle przedstawionego przez Wnioskodawcę w punktach D i E stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, gdy faktury zostaną wystawione po umownym terminie, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje każdorazowo w dacie upływu umownego terminu płatności zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

W ocenie Wnioskodawcy w zakresie punktu A, gdy faktura nie zostanie wystawiona lub jest/będzie wystawiona po umownym terminie płatności, obowiązek podatkowy będzie powstawał w dacie upływu umownego terminu płatności zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT.

Ad 2.

W ocenie Wnioskodawcy w zakresie punktu B i C, obowiązek podatkowy powstaje każdorazowo w dacie faktycznego wystawienia faktury zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT.

Ad. 3.

W ocenie Wnioskodawcy w zakresie punktu D i E, gdy faktury zostaną wystawione po umownym terminie ustalonym z kontrahentem, obowiązek podatkowy powstaje każdorazowo w dacie upływu umownego terminu płatności zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy do ad 1.

Stosownie do art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7 -11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f (ustanawiających szczególny moment powstania obowiązku podatkowego).

W ocenie Wnioskodawcy zastosowanie do przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego mają przepisy art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 ustawy o VAT.

Ustawodawca w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT wprowadził przypadki dostaw towarów i świadczenia usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. W odniesieniu do towarów reguła ta dotyczy dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego. Natomiast w przypadku usług reguła ta ma zastosowanie w odniesieniu między innymi do świadczenia usług telekomunikacyjnych, związanych z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych, związanych z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, związanych ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu, najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej, dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

Momentem powstania obowiązku podatkowego w omawianym przypadku, jak wynika wprost z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, jest data wystawienia faktury.

Natomiast stosownie do art. 19a ust. 7 ustawy o VAT w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.

Zatem interpretując łącznie powyższe regulacje, obowiązek podatkowy na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT powstaje z chwilą wystawienia faktury, która powinna być wystawiona nie później niż z upływem terminu płatności należności. Przy czym podnieść należy, że przepisy ustawy o VAT nie definiują terminu płatności. Powyższy przepis nie odnosi się także wprost do upływu terminu płatności określonego w drodze umowy. Niemniej zważywszy na to, że faktura powinna być wystawiona nie później niż z chwilą upływu terminu płatności, nie ulega wątpliwości, że termin ten powinien wynikać z umów zawartych między stronami, względnie zostać określony na fakturze jednostronnie przez dostawcę towarów (świadczącego usługę).

Jak przedstawiono w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, Spółka świadczy/będzie świadczyć usługi najmu i dokonuje/będzie dokonywać dostaw, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 ustawy o VAT. W punkcie A Spółka wskazała, że dla tych usług/dostaw są następujące uregulowania umowne: usługa/dostawa rozliczane są miesięcznie, w umowie brak jest uregulowań dotyczących terminu wystawienia faktury, natomiast określony jest termin płatności za usługę/dostawę, tj. termin płatności przypada do konkretnego (np. 15-go) dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym bądź z góry.

Według Wnioskodawcy, przy takiej konstrukcji zapisu w umowie jak przedstawiony w punkcie A, dyspozycja w niej zawarta, co do terminu płatności należności jest jasna, tzn. zgodnie z umową termin płatności przypada do konkretnego (np. 15-go) dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym bądź z góry. Zapis ten zdaniem Spółki w kontekście art. 19a ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustaw o VAT, ma decydujące znaczenie dla rozpoznania momentu powstania obowiązku podatkowego przez Wnioskodawcę w przypadku opóźnienia w wystawieniu faktury lub braku jej wystawienia. Zgodnie bowiem z tym przepisem, w przypadkach, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy o VAT, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.

W związku z powyższym, jedynie w przypadku, kiedy faktura za daną usługę/dostawę zostanie wystawiona najpóźniej z upływem terminu płatności, obowiązek podatkowy będzie powstawał w dacie wystawienia faktury. Każde późniejsze wystawienie faktury lub brak jej wystawienia będzie skutkowało tym, że Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego w ustalonym terminie płatności.

Sytuację opisaną powyżej, można przedstawić w następujący sposób. W przypadku rozliczenia np. usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r., gdzie zgodnie z umową ustalono termin płatności do dnia 15-go następnego miesiąca (w tym przypadku do 15-go grudnia 2022 r.), jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę najpóźniej do dnia 15 grudnia 2022 r., to zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstanie w dacie wystawienia faktury. Natomiast, jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę po dniu 15 grudnia 2022 r. czy w styczniu 2023 r. lub za pół roku, to obowiązek podatkowy z tytułu usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r. powstanie u Wnioskodawcy w dniu 15 grudnia 2022 r., tj. z upływem terminu płatności, ponieważ czynsz zgodnie z zapisem w umowie ma być płacony miesięcznie do 15-go dnia następnego miesiąca, a opóźnienie w wystawieniu faktury lub brak jej wystawienia nie będzie miało tu wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

Analogicznie w przypadku rozliczenia np. usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r., gdzie zgodnie z umową ustalono termin płatności z góry za miesiąc rozliczeniowy (do 15-tego okresu rozliczeniowego). Jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę do 15 listopada 2022 r., to zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstanie odpowiednio w dacie wystawienia faktury. Natomiast, jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę po 15 listopada 2022 r. lub za pół roku, to obowiązek podatkowy z tytułu usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r. powstanie u Wnioskodawcy w dniu 15 listopada 2022 r., tj. z upływem terminu płatności, ponieważ czynsz zgodnie z zapisem w umowie ma być płacony z góry do 15-tego za miesiąc rozliczeniowy, a opóźnienie w wystawieniu faktury lub brak jej wystawienia nie będzie miało tu wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

Reasumując, w zakresie punktu A, gdy faktura nie zostanie wystawiona przed terminem płatności lub jest/będzie wystawiona po terminie płatności, obowiązek podatkowy będzie powstawał w dacie upływu umownego terminu płatności zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy do ad. 2.

Jak już wskazano w ad. 1, stosownie do art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7 -11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f (ustanawiających szczególny moment powstania obowiązku podatkowego).

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje w dacie wystawienia faktury z tytułu:

a)dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,

b)świadczenia usług:

·telekomunikacyjnych,

·wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy,

·najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

·ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

·stałej obsługi prawnej i biurowej,

·dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Natomiast ustawodawca wskazał również w art. 19a ust. 7 ustawy o VAT, że w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.

Zgodnie z art. 106i ust. 3 fakturę wystawia się z upływem terminu płatności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

W punkcie B Spółka wskazała, że dla tych usług/dostaw są następujące uregulowania umowne: usługa/dostawa rozliczane są miesięcznie, w umowie brak jest uregulowań dotyczących terminu wystawienia faktury, natomiast termin płatności jest określony w liczbie dni od daty wystawienia/otrzymania faktury (np. 30 dni od daty wystawienia/otrzymania faktury). Według Wnioskodawcy, przy takiej konstrukcji zapisu w umowie jak przedstawiony w punkcie B opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, obowiązek podatkowy powstanie każdorazowo zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, tj. w dacie faktycznego wystawienia faktury. W tym przypadku nie będzie miał zastosowania przepis art. 19a ust. 7 stanowiący o momencie powstania obowiązku podatkowego w dacie wystawienia faktury, ponieważ termin płatności uzależniony jest od daty wystawienia/otrzymania faktury. Zatem dopóki nie zostanie wystawiona faktura, nie powstanie obowiązek podatkowy.

Sytuację opisaną powyżej, można przedstawić w następujący sposób. W przypadku rozliczenia np. usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r., gdzie zgodnie z umową ustalono termin płatności 14 dni od daty wystawienia/otrzymania faktury, jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę w listopadzie 2022 r., to zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstanie odpowiednio w dacie wystawienia faktury. Natomiast, jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę w styczniu 2023 r., czy też za pół roku to obowiązek podatkowy z tytułu usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r. powstanie u Wnioskodawcy odpowiednio w miesiącu styczniu 2023 r. czy za pół roku w dacie faktycznego wystawienia faktury. Zatem do czasu, aż faktura nie zostanie wystawiona nie powstanie w tym przypadku obowiązek podatkowy. Obowiązek podatkowy każdorazowo powstanie w dacie wystawienia faktury, bez względu na to kiedy ta faktura zostanie wystawiona.

Analogicznie w przypadku rozliczenia opisanego w punkcie C, gdzie np. dostawa energii elektrycznej rozliczana jest w okresach miesięcznych, w umowie uregulowano termin wystawienia faktury, natomiast nie uregulowano w umowie terminu płatności (termin płatności w takich przypadkach jest dopiero wskazywany przez Spółkę na fakturze). Sytuację taką można zobrazować w następujący sposób. W przypadku rozliczenia np. dostawy energii za miesiąc listopad 2022 r., gdzie zgodnie z umową ustalono termin wystawienia faktury do 15-go dnia następnego miesiąca, a nie ustalono w umowie terminu płatności, to jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę do dnia 15-go grudnia 2022 r., to zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstanie przed/w dniu 15 grudnia 2022 r. w dacie wystawienia faktury. Natomiast, jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę z opóźnieniem, czyli po 15 grudnia 2022 r., w styczniu 2023 r. lub za pół roku, to obowiązek podatkowy z tytułu dostawy energii za miesiąc listopad 2022 r. powstanie u Wnioskodawcy odpowiednio w miesiącu grudniu 2022 r., w styczniu 2023 r, czy za pół roku również w dacie wystawienia faktury. I choć faktura została wystawiona z opóźnieniem, gdzie zgodnie z dyspozycją art. 19a ust. 7 obowiązek podatkowy powstaje w terminie upływu terminu płatności, to w tym przypadku nie mamy umownego terminu płatności.

Zastosowanie więc będzie miała zasada, że obowiązek podatkowy powstaje w dacie wystawienia faktury, choćby była ona wystawiona po umownym terminie.

Reasumując, w zakresie punktu B i C, obowiązek podatkowy powstaje każdorazowo w dacie faktycznego wystawienia faktury zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy do ad. 3.

Zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT „w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.” Reguła ta tworzy szereg alternatywnych momentów powstania obowiązku podatkowego, jednakże zastosowanie tego przepisu zostało zredukowane do przypadków niewystawienia lub nieterminowego wystawienia faktury.

Wszędzie tam gdzie faktura nie została wystawiona lub została wystawiona po terminie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu wystawienia faktury określonego w art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT (terminu upływu płatności), a gdy nie określono terminu wystawienia faktury - do terminu upływu płatności.

Powyższy przepis w kontekście powstania obowiązku podatkowego w ocenie Wnioskodawcy dotyczy tych sytuacji, w których łącznie spełnione są dwa warunki:

a.podatnik nie wystawił faktury, mimo że powinien był to zrobić lub wystawił ją po terminie,

b.termin płatności został określony - w fakturze lub umowie zawartej przez strony.

Jeżeli termin wystawienia faktury nie został umownie określony - wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności. Skoro jednak termin wystawienia faktury został określony w art. 106i ust 3 pkt 4 - to przedmiotowy zapis jest przepisem w zasadzie martwym, ponieważ art. 106i ust 3 pkt 4 przewiduje, że terminem wystawienia faktury jest w omawianym przypadku upływ terminu płatności - co sprawia, że w rzeczywistości trudno mówić o jakiejkolwiek alternatywie w warunkach ponownego odniesienia się do terminu płatności.

Przyjąć należy założenie, że każdy przypadek opóźnienia w wystawieniu faktury zmienia podstawę prawną do ustalenia powstania obowiązku podatkowego. Dochodzi tutaj do zmiany podstawy prawnej powstania obowiązku podatkowego z daty wystawienia faktury na datę płatności należności. Jest to dla wykładni niniejszego przepisu istotna okoliczność, ponieważ pozwala na potwierdzenie tezy, że podstawowym momentem powstania obowiązku podatkowego, dla usług wymienionych w stanie faktycznym, jest chwila wystawienia faktury. Oczywiście w tych warunkach przepis art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT, dotyczący obowiązku wystawienia faktury nie później niż z upływem terminu płatności, ma znaczenie pomocnicze. Nie kreuje obowiązku podatkowego, a nakłada obowiązek wystawienia faktury łącząc go z upływem terminu zapłaty. Przepis ten nabiera znaczenia dla powstania obowiązku podatkowego z chwilą nieterminowego wystawienia faktury. Nieterminowe wystawienie faktury lub niewystawienie faktury prowadzi do powstania obowiązku podatkowego na podstawie terminu płatności.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w Spółce funkcjonują umowy, których termin płatności jest uzależniony od wystawienia faktury. Jak wskazano w punkcie D i E w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, w Spółce zawierane są umowy, w których uregulowano termin wystawienia faktury a termin płatności jest określony w liczbie dni od daty otrzymania/wystawienia faktury (np. 30 dni od daty otrzymania faktury) bądź jest określony w fakturze.

Mając na względzie powyższe przepisy, w takich przypadkach, gdy faktury zostaną wystawione po terminie, obowiązek podatkowy powstaje każdorazowo w dacie upływu terminu płatności zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT. Brak wystawienia faktury powoduje brak obowiązku podatkowego.

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie uregulowano termin wystawienia faktury. Termin płatności jest określony w liczbie dni od daty otrzymania/wystawienia faktury (np. 30 dni od daty wystawienia faktury).

Sytuację opisaną powyżej, można zobrazować w następujący sposób. W przypadku rozliczenia np. usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r., gdzie zgodnie z umową ustalono termin wystawienia faktury do 7 dnia następnego miesiąca, a termin płatności w umowie określono na 30 dni od dnia wystawienia faktury, to jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę do dnia 7 grudnia 2022 r., to zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstanie odpowiednio przed/w dniu 7 grudnia 2022 r. w dacie wystawienia faktury zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT. Natomiast, jeżeli Wnioskodawca wystawi fakturę po dniu 7 grudnia 2022 r., w lutym 2023 r., czy też za pół roku to obowiązek podatkowy z tytułu usługi najmu za miesiąc listopad 2022 r. powstanie u Wnioskodawcy odpowiednio w terminie upływu umownego terminu płatności, ponieważ termin wystawienia faktury jest określony, faktura jest wystawiona po terminie, więc zastosowanie znajdzie art. 19a ust. 7, gdzie w takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje z upływem terminu płatności.

Natomiast w przypadku niewystawienia faktury, obowiązek podatkowy nie powstanie, gdyż termin płatności uzależniony jest od jej wystawienia. Dopiero gdy zostanie wystawiona faktura Wnioskodawca będzie mógł określić czy została wystawiona w terminie czy po terminie, a także odpowiednio określić moment powstania obowiązku podatkowego – w dacie wystawienia faktury lub w upływie terminu płatności, gdy zostanie wystawiona z opóźnieniem.

Reasumując, w zakresie punktu D i E, gdy faktury zostaną wystawione po umownym terminie, obowiązek podatkowy powstaje każdorazowo w dacie upływu umownego terminu płatności zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe w zakresie przypadków oznaczonych jako A, B i C oraz nieprawidłowe w pozostałej części.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931, ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W oparciu o art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Jak wynika z powołanego wyżej art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są między innymi wszelkie postacie energii. Oznacza to, że w przypadku wykonywania świadczeń dotyczących tych mediów na gruncie podatku od towarów i usług będziemy mieć do czynienia z dostawą towarów. Jeśli chodzi o inne media (objęte zakresem opodatkowania), będzie to świadczenie usług.

Podkreślenia wymaga, że aby dana czynność – stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu ustawy – podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonywana przez podmiot działający w charakterze podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Generalna zasada wynikająca z brzmienia powołanego powyżej art. 19a ust. 1 ustawy wskazuje, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Zgodnie z tą regulacją, podatek stanie się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi i co do zasady zostanie rozliczony za ten okres rozliczeniowy.

Według art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu:

a.dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,

b.świadczenia usług:

·telekomunikacyjnych,

·wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy,

·najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

·ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

·stałej obsługi prawnej i biurowej,

·dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego

‒z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Stosownie do art. 19a ust. 7 ustawy:

W myśl art. 19a ust. 8 ustawy,

jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:

1)dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 1b;

2)dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 5 pkt 4.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów dla dostaw towarów i usług wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury z tytułu tych świadczeń. Natomiast, stosownie do art. 19a ust. 7 ustawy, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

W myśl art. 106a ustawy:

Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:

1)sprzedaży, z wyjątkiem:

a)przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów,

b)czynności rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest państwo członkowskie inne niż Rzeczpospolita Polska;

2)dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:

a)państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,

b)państwa trzeciego;

3)dostawy towarów i świadczenia usług rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a i 7, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tych procedur, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest Rzeczpospolita Polska;

4)sprzedaży na odległość towarów importowanych, rozliczanej w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 9, przez podatników zidentyfikowanych na potrzeby tej procedury, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tego rozdziału jest Rzeczpospolita Polska.

Stosownie do przepisu art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy:

Fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-9.

Jak stanowi art. 106i ust. 3 ustawy:

Fakturę wystawia się nie później niż:

1)30. dnia od dnia wykonania usług - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a;

2)60. dnia od dnia wydania towarów - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. b, z zastrzeżeniem ust. 4;

3)90. dnia od dnia wykonania czynności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. c;

4)z upływem terminu płatności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

Na mocy art. 106i ust. 7 ustawy:

Faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 60. dnia przed:

1)dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;

2)otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Zgodnie z art. 106i ust. 8 ustawy:

Przepis ust. 7 pkt 1 nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Z powyższej zasady wynika, że strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez obowiązujące przepisy prawa, w tym także przepisy prawa podatkowego.

Analiza przywołanych powyżej przepisów prawnych prowadzi do wniosku, że obowiązek podatkowy z tytułu dostawy energii elektrycznej oraz z tytułu świadczenia usługi najmu powstaje z chwilą wystawienia faktury. Natomiast w sytuacji, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje nie później niż z chwilą upływu terminu płatności. Innymi słowy, o tym, kiedy ma być rozliczony podatek należny z tytułu dostawy energii elektrycznej oraz z tytułu świadczenia usługi najmu decyduje moment wystawienia faktury, jednak nieprzekraczalnym momentem jest termin płatności ustalony pomiędzy stronami.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości wskazuję co następuje:

Przypadek oznaczony jako A

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie brak jest uregulowań dotyczących terminu wystawienia faktury, natomiast wskazano, że termin płatności czynszu za najem następuje do konkretnego (np. 15-go) dnia miesiąca następującego po miesiącu wynajmu (z dołu) bądź z góry (np. do 15-tego dnia danego miesiąca).

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać, że w stosunku do opisanej wyżej usługi najmu, w sytuacji gdy faktura nie zostanie wystawiona lub jest/będzie wystawiona po umownym terminie płatności, obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych wynikających z art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 ustawy, tj. z chwilą upływu terminu płatności określonego w umowie.

Przypadek oznaczony jako B

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie brak jest uregulowań dotyczących terminu wystawienia faktury. Termin płatności jest określony w liczbie dni od daty wystawienia/otrzymania faktury (np. 30 dni od daty wystawienia/otrzymania faktury).

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać, że w takich przypadkach obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych, tj. z chwilą wystawienia faktury z tytułu tych świadczeń. Należy przyjąć, że Strony określiły termin płatności (poprzez wskazanie sposobu jego obliczania) w zawartej umowie najmu, ustalając między sobą, że termin ten przypada np. 30 dni od daty wystawienia/otrzymania faktury.

Przypadek oznaczony jako C

Dostawa energii elektrycznej rozliczana jest w okresach miesięcznych. W umowie uregulowano termin wystawienia faktury, natomiast w umowie nie uregulowano terminu płatności. Termin płatności w takich przypadkach jest dopiero wskazywany przez Spółkę na fakturze.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać, że w takich przypadkach obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych, tj. z chwilą wystawienia faktury z tytułu tych świadczeń.

Przypadek oznaczony jako D

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie uregulowano termin wystawienia faktury. Termin płatności jest określony w liczbie dni od daty otrzymania/wystawienia faktury (np. 30 dni od daty otrzymania faktury).

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać, że w stosunku do świadczenia usługi najmu, o której mowa w przypadku D, w sytuacji gdy faktura zostanie wystawiona z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych, tj. z chwilą wystawienia faktury z tytułu tych świadczeń. Należy przyjąć, że Strony określiły termin płatności (poprzez wskazanie sposobu jego obliczania) w zawartej umowie najmu, ustalając między sobą, że termin ten przypada np. 30 dni od daty otrzymania faktury.

Przypadek oznaczony jako E

Najem nieruchomości rozliczany jest miesięcznie. W umowie uregulowano termin wystawienia faktury. Termin płatności zgodnie z zapisami umownymi będzie każdorazowo wskazany na fakturze.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać , że dla usługi najmu, o której mowa w przypadku E , w sytuacji gdy faktura zostanie wystawiona po terminie wskazanym w umowie, obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych, tj. z chwilą wystawienia faktury. Należy przyjąć, że Strony określiły termin płatności w zawartej umowie najmu, ustalając między sobą, że termin ten będzie określany dopiero na fakturze.

Zatem Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe w zakresie przypadków oznaczonych jako A, B i C oraz nieprawidłowe w pozostałej części.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, który Państwo przedstawiliście i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawiliście i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięć, dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).