
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
7 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zwolnienia od podatku świadczonych usług. Uzupełnili go Państwo w odpowiedzi na wezwanie pismem z 1 września 2025 r. (wpływ 1 września 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego
1.Informacje ogólne
Spółka jest domem maklerskim, prowadzącym działalność maklerską w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722 ze zm., dalej: „ustawa o obrocie instrumentami finansowymi”). Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”).
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Spółka oferuje szeroki katalog usług związanych z rynkiem kapitałowym.
2.Usługa animatora rynku
Wnioskodawca świadczy oraz będzie świadczyć w przyszłości na rzecz swoich klientów usługi w zakresie pełnienia funkcji animatora. Funkcja animatora rynku została zdefiniowana w art. 3 pkt 33d ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, zgodnie z którym przez animatora rynku rozumie się podmiot zobowiązany w sposób stały, zgodnie z ustalonymi zasadami, do nabywania lub zbywania w ramach swojej działalności instrumentów finansowych na własny rachunek, w celu wspomagania płynności danego instrumentu finansowego.
W ramach tego rodzaju usługi, Wnioskodawca zobowiązuje się do stałego zgłaszania w ramach rynku na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży określonych instrumentów finansowych.
Przedmiotem usługi są instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Usługa dotyczy w większości przypadków akcji, natomiast może ona dotyczyć również innych instrumentów dopuszczonych do obrotu (np. certyfikatów inwestycyjnych). Wnioskodawca świadczy usługi animatora zarówno w odniesieniu do instrumentów notowanych na rynku regulowanym (np. rynek główny Giełdy Papierów Wartościowych (GPW)), jak i w Alternatywnym Systemie Obrotu (np. rynek NewConnect).
Celem usługi animatora rynku jest zapewnienie stabilnego, płynnego i sprawnie funkcjonującego obrotu instrumentami finansowymi, podtrzymywanie płynności instrumentów finansowych będących przedmiotem umowy, ułatwienie zawierania transakcji przez innych uczestników rynku oraz redukcja zmienności cen.
W ramach wykonywania przez Wnioskodawcę usługi animatora, dochodzi do przenoszenia prawa własności instrumentów będących przedmiotem usługi, w ramach nabywania i zbywania instrumentów finansowych przez Wnioskodawcę. Realizacja transakcji na instrumentach finansowych jest kluczowym elementem tego rodzaju usługi.
Usługi wykonywane przez Wnioskodawcę na podstawie umowy o wykonywanie funkcji animatora ograniczają się tylko do składania i realizacji na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Usługa animatora nie obejmuje czynności w zakresie przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi.
3.Warianty usługi animatora
Usługa animatora jest realizowana przez Wnioskodawcę w różnych wariantach, natomiast każdorazowo jej charakter jest tożsamy i obejmuje zgłaszanie na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży określonych instrumentów finansowych.
1)Usługa animatora realizowana na głównym rynku regulowanym GPW
a)Animator rynku - usługa animatora jest świadczona na podstawie umowy zawieranej z GPW i dotyczy instrumentów finansowych różnych emitentów notowanych na rynku regulowanym GPW
Funkcja animatora rynku jest uregulowana w Rozdziale VI Oddziale 1 Regulaminu Giełdy (według stanu na dzień 26 marca 2025 r. https://www.gpw.pl/pub/GPW/files/PDF/ regulacje/ Regulamin _Gieldy.pdf). Zgodnie z §81 ust. 1 Regulaminu Giełdy:
„Animatorem rynku jest w rozumieniu Regulaminu Giełdy członek giełdy lub podmiot, o którym mowa w § 60 ust. 2, niebędący członkiem giełdy, który na podstawie umowy zawartej z Giełdą zobowiązany jest do nabywania lub zbywania w ramach swojej działalności instrumentów finansowych na własny rachunek w celu wspomagania płynności tych instrumentów lub innych czynności związanych z organizacją obrotu instrumentami finansowymi w systemie animatora rynku, na zasadach określonych w niniejszym Regulaminie i Szczegółowych Zasadach Obrotu Giełdowego. Członek giełdy może wykonywać czynności animatora rynku również za pośrednictwem innego członka giełdy uprawnionego do działania na rachunek klienta. Podmiot niebędący członkiem giełdy wykonuje czynności animatora rynku za pośrednictwem członka giełdy uprawnionego do działania na rachunek klienta.”.
b)Animator emitenta – usługa animatora jest świadczona na podstawie umowy zawieranej z emitentem i dotyczy instrumentów finansowych emitowanych przez ten podmiot, notowanych na giełdzie.
Funkcja animatora emitenta jest uregulowana w Rozdziale VI Oddziale 2 Regulaminu Giełdy. Zgodnie z § 88 ust. 1 Regulaminu Giełdy:
„Animatorem emitenta jest w rozumieniu Regulaminu Giełdy członek giełdy lub podmiot, o którym mowa w § 60 ust. 2, niebędący członkiem giełdy, który na podstawie umowy z emitentem zobowiąże się do wspomagania płynności danego instrumentu finansowego. Podmiot niebędący członkiem giełdy zgłasza oferty kupna i sprzedaży za pośrednictwem członka giełdy uprawnionego do działania na rachunek klienta. Przepisy § 83 stosuje się odpowiednio.”
2)Usługa animatora realizowana w Alternatywnym Systemie Obrotu
a)Animator rynku – usługa animatora jest świadczona na podstawie umowy zawartej z Organizatorem Alternatywnego Systemu Obrotu i dotyczy instrumentów finansowych różnych emitentów notowanych w Alternatywnym Systemie Obrotu (NewConnect).
Funkcja Animatora Rynku jest uregulowana w Rozdziale VI Oddziale 3 Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu (część ogólna, według stanu na dzień 22 listopada 2024 r. https:// newconnect.pl/pub/NEWCONNECT/files/PDF/regulacje/0_14_15_Regulamin_ASO _cz_ ogolna_22_11_2024.pdf). Zgodnie z § 20 ust. 1 Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu:
„Animatorem Rynku jest Członek Rynku lub podmiot będący firmą inwestycyjną lub zagraniczną firmą inwestycyjną niebędący Członkiem Rynku, który na podstawie umowy zawartej z Organizatorem Alternatywnego Systemu zobowiązany jest do nabywania lub zbywania w ramach swojej działalności instrumentów finansowych na własny rachunek w alternatywnym systemie obrotu w celu wspomagania płynności obrotu instrumentami finansowymi danego emitenta, na zasadach określonych przez Organizatora Alternatywnego Systemu. Podmiot niebędący Członkiem Rynku wykonuje czynności Animatora Rynku za pośrednictwem Członka Rynku uprawnionego do działania na rachunek klienta.”.
b)Animator rynku dla emitenta – usługa animatora jest świadczona na rzecz emitenta i dotyczy instrumentów finansowych emitowanych przez ten podmiot, dopuszczonych do obrotu na rynku NewConnect. W tym zakresie zastosowanie ma ww. § 20 ust. 1 Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu.
4.Wynagrodzenie za świadczenie usług animatora
Za świadczenie usługi animatora Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie, którego wartość jest określana w umowie zawieranej z kontrahentem.
Dodatkowo, za świadczenie usług animatora rynku, Wnioskodawca otrzymuje od GPW dodatkowe wynagrodzenie w ramach organizowanego przez GPW programu zachęt dla animatorów SuperAnimator (rynek kasowy oraz rynek terminowy). Zasady programu SuperAnimator zostały określone w uchwałach zarządu GPW ( Załącznik do Uchwały nr 8/2018 Zarządu GPW z dnia 3 stycznia 2018 r. - Zasady udziału animatorów rynku w programie zachęt „SuperAnimator FW20” https://www.gpw.pl/pub/GPW/czlonkostwo/animator/program_zachet/Program_ SuperAnimator _rynek_terminowy_FW20.pdf; Załącznik do Uchwały nr 7/2018 Zarządu GPW z dnia 3 stycznia 2018 r, - Zasady udziału animatorów rynku w programie zachęt „SuperAnimator WIG20” - https://www.gpw.pl/pub/GPW/czlonkostwo/animator/program_zachet/Program_SuperAnimator_rynek_kasowy_zasady.pdf).
Mając na uwadze przedstawiony opis, Wnioskodawca chce potwierdzić, że świadczone przez niego usługi animatora podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego
W ramach świadczenia usługi animatora, Wnioskodawca składa zlecenia i realizuje transakcje kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Transakcje te wpływają na zmianę sytuacji prawnej i finansowej stron (tutaj: Spółki i drugiej strony transakcji).
Należy wyjaśnić, że transakcje na instrumentach finansowych są realizowane na rynku regulowanym lub poza rynkiem regulowanym. Z uwagi na specyfikę handlu na tego rodzaju rynkach, zasadniczo nie ma możliwości identyfikacji drugiej strony transakcji.
Z uwagi na specyfikę usługi animatora, transakcje kupna/sprzedaży instrumentów finansowych nie są zasadniczo zawierane pomiędzy stronami umowy o świadczenie usługi animatora.
Jednocześnie, w przypadku umów animatora w zakresie certyfikatów inwestycyjnych, Wnioskodawca może dokonywać transakcji dot. instrumentów bezpośrednio ze stroną umowy o świadczenie usług animatora (wykreowanie certyfikatów w związku z zapisem złożonym przez Spółkę; wykup certyfikatów). W takim przypadku może dochodzić do zmiany sytuacji prawnej i finansowej bezpośrednio stron umowy.
W przypadku usług animatora świadczonych na rzecz emitentów, transakcje realizowane przez Wnioskodawcę jako animatora wpływają na sytuację prawną emitenta poprzez zmianę struktury jego akcjonariatu oraz wpływ na prawa głosu akcjonariuszy (w przypadku usługi dot. akcji).
Realizacja transakcji na instrumentach finansowych w ramach usługi animatora wpływa każdorazowo na zmianę sytuacji prawnej i finansowej pomiędzy stronami konkretnej transakcji, co wynika ze specyfiki tego rodzaju usług.
W ocenie Wnioskodawcy, powyższe skutki realizacji transakcji w ramach usługi animatora wpływają na to, że przesłanka dot. wpływu na sytuację prawną i finansową, warunkująca zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, jest spełniona.
W analogiczny sposób do spełnienia ww. przesłanki przez usługę animatora odniósł się NSA w wyroku z 5 marca 2025 r., sygn. I FSK 2301/21:
„Działalność animatora emitenta spełnia również i te przesłanki, ponieważ każda transakcja realizowana przez niego prowadzi do zmiany zarówno statusu prawnego papierów wartościowych jak i sytuacji finansowej uczestników rynku. Skutkuje zmianą aktywów finansowych drugiej strony transakcji. Stanowi tym samym usługę finansową w rozumieniu przepisów VAT. Każda transakcja kupna-sprzedaży instrumentów finansowych oznacza bowiem przejście praw własności do papierów wartościowych oraz zmianę struktury akcjonariatu spółki (w przypadku obrotu akcjami). Powoduje także zmiany w kapitalizacji emitenta oraz wywiera wpływ na prawa głosu w spółce w zależności od zmieniającej się liczby posiadanych akcji przez inwestorów. Wywołuje również zmiany prawne w związku z późn. zm. wierzycieli emitenta.”
Wnioskodawca wskazuje, że występują przypadki, w których w ramach usługi animatora nabywa instrumenty finansowe bezpośrednio od emitenta.
Spółka wskazuje, że wspomaganie płynności danego instrumentu finansowego polega na stałym utrzymywaniu na rynku ofert kupna i sprzedaży instrumentów finansowych będących przedmiotem umowy. Dzięki tej usłudze, potencjalny inwestor zainteresowany zakupem/sprzedażą danego instrumentu, ma możliwość zrealizowania transakcji na rynku.
W przypadku braku animatorów dochodziłoby do sytuacji, w których z uwagi na brak zleceń inwestorzy nie mogliby dokonywać skutecznie transakcji (np. inwestor składa zlecenie kupna, ale transakcja nie dochodzi do skutku z uwagi na brak zleceń sprzedaży, lub odwrotnie). Płynność instrumentów finansowych oznacza w tym przypadku możliwość sprawnego zrealizowania zlecenia przez określonego inwestora.
Usługa animatora dodatkowo ogranicza zmienność cen instrumentów finansowych (stabilizacja cen). Dzięki zleceniom składanym przez animatora ograniczane są przypadki, w których zlecenia złożone na rynku wpływają istotnie na cenę instrumentu. Animator ogranicza więc nadmierne wahania kursów i zmniejsza ryzyko gwałtownych zmian cen.
Z perspektywy kontrahentów Spółki będących stroną umowy, usługa animatora wiąże się z korzyściami:
1)emitent – zwiększenie atrakcyjności instrumentów emitowanych przez emitenta poprzez ułatwienie inwestorom zawierania transakcji; zwiększenie zainteresowania inwestorów instrumentem, co może korzystnie wpłynąć na popyt oraz zwiększyć wartość rynkową emitowanych instrumentów,
2)GPW/Organizator Alternatywnego Systemu Obrotu – w interesie podmiotów organizujących rynek jest płynność notowanych instrumentów finansowych, co wpływa na zwiększenie atrakcyjności zarówno notowanych instrumentów jak i na samego rynku.
Dzięki temu większa ilość inwestorów realizuje transakcje, co docelowo wpływa na zwiększenie obrotów oraz przychodów podmiotów organizujących rynek.
Spółka wyjaśnia, że wynagrodzenie za świadczenie usług animatora ma co do zasady charakter stałej opłaty ryczałtowej, rozliczanej w okresach miesięcznych.
W poszczególnych umowach, zasady ustalania wynagrodzenia mogą być konstruowane w indywidualny sposób. Przykładowo, występują i mogą występować umowy, w których:
1)wysokość wynagrodzenia jest uzależniona od wielkości utrzymywanej pozycji na rynku,
2)wynagrodzenie składa się z kilku elementów,
3)wynagrodzenie jest uzależnione od opłaty za zarządzanie funduszem (umowa dot. certyfikatów inwestycyjnych funduszu).
Metodologia ustalania wynagrodzenia zależy od ustaleń stron dokonanych w przypadku konkretnej umowy.
Dodatkowo, za świadczenie usług animatora rynku, Wnioskodawca otrzymuje od GPW dodatkowe wynagrodzenie w ramach organizowanego przez GPW programu zachęt dla animatorów SuperAnimator (rynek kasowy oraz rynek terminowy). Zasady programu SuperAnimator zostały określone w uchwałach zarządu GPW ( Załącznik do Uchwały nr 8/2018 Zarządu GPW z dnia 3 stycznia 2018 r. - Zasady udziału animatorów rynku w programie zachęt „SuperAnimator FW20”‑ https://www.gpw.pl/ pub/GPW/czlonkostwo /animator/program_zachet /Program_SuperAnimator_rynek_termi nowy_FW20.pdf; Załącznik do Uchwały nr 7/2018 Zarządu GPW z dnia 3 stycznia 2018 r, - Zasady udziału animatorów rynku w programie zachęt „SuperAnimator WIG20” - https://www.gpw.pl/pub/GPW/czlonkostwo /animator/program_zachet/Program_SuperAnimator_rynek_kaso wy_zasady.pdf).
Pytanie
Czy wskazane w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umów o pełnienie funkcji animatora podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT?
Państwa stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawcy, usługi świadczone w ramach pełnionej funkcji animatora podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
1.Przepisy dotyczące zwolnienia z VAT usług dot. instrumentów finansowych
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Powyższy przepis ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego systemu podatkowego art. 135 ust. 1 lit. f Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw lub papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2 Dyrektywy VAT.
Z uwagi na okoliczność, że art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT odnosi się do pojęcia instrumentów finansowych z ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, niezbędne jest odniesienie się do definicji instrumentów finansowych zawartej w przepisach tej ustawy. Katalog instrumentów finansowych został określony w art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi i obejmuje on m.in. papiery wartościowe (art. 2 ust. 1 pkt 1), do których zaliczają się m.in. akcje (art. 3 pkt 1 lit. a).
Instrumentami finansowymi w myśl ustawy o obrocie instrumentami finansowymi są również tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania (art. 2 ust. 1 pkt 2), do których kwalifikują się certyfikaty inwestycyjne funduszy inwestycyjnych.
2.Zakres zwolnienia z VAT usług dot. instrumentów finansowych
W celu oceny możliwości zastosowania zwolnienia w odniesieniu do usług animatora, w pierwszej kolejności istotne jest określenie zakresu usług korzystających ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Z uwagi na okoliczność, że źródłem tego przepisu są regulacje unijne, kluczowe jest odniesienie się do stanowisk prezentowanych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które mają istotne znaczenie dla wykładni przepisów krajowych. W tym zakresie warto zwrócić szczególną uwagę na poniższe rozstrzygnięcia TSUE:
1)wyrok z 12 czerwca 2014 r. (sygn. C-461/12, Granton Advertising BV), w którym TSUE podkreślił, że „Z orzecznictwa wynika, że muszą być spełnione dwie ogólne przesłanki, aby dana transakcja była zwolniona z podatku VAT zgodnie z art. 13 część B lit. d) pkt 5 szóstej dyrektywy. Po pierwsze, transakcja taka musi być dokonywana na rynku papierów wartościowych, po drugie, musi ona zmieniać sytuację prawną i finansową pomiędzy stronami. Wystarczy przy tym, że transakcja może jedynie stworzyć, zmienić lub spowodować wygaśnięcie praw i obowiązków stron dotyczących papierów wartościowych”.
2)wyrok z 19 lipca 2012 r. w sprawie C-44/11 Deutsche Bank AG, w którym, odnośnie do zakresu art. 135 ust. 1 lit. f) dyrektywy 2006/112/WE, TSUE stwierdził, że: „transakcje, których przedmiotem są udziały, akcje lub inne papiery wartościowe, są transakcjami na rynku zbywalnym papierów wartościowych, a obrót papierami wartościowymi obejmuje akty, które zmieniają prawne i finansowe stosunki pomiędzy stronami.”.
3)wyrok z 5 lipca 2012 r. w sprawie C-259/11 DTZ Zadelhoff, (pkt 22), w którym TSUE wskazał, że „Jeżeli chodzi o zakres art. 13 część B lit. d) pkt 5 szóstej dyrektywy, Trybunał stwierdził, że transakcje dotyczące akcji i innych papierów wartościowych są transakcjami dokonywanymi na rynku papierów wartościowych oraz, że obrót papierami wartościowymi obejmuje czynności zmieniające sytuację prawną i finansową pomiędzy stronami (zob. podobnie wyrok z 5 czerwca 1997 r. w sprawie C‑2/95 SDC, Rec. s. I 3017, pkt 72, 73; z 29 października 2009 r. w sprawie C‑29/08 SKF, Zb. Orz. s. I 10413, pkt 48”.
Podsumowując, zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez TSUE w powołanych rozstrzygnięciach, zwolnienie z VAT przewidziane dla usług finansowych dotyczy transakcji mogących stworzyć, zmienić lub spowodować wygaśnięcie praw i obowiązków z tytułu instrumentów finansowych. Trybunał podkreśla jednocześnie, że zwolnienie nie obejmuje usług o charakterze administracyjnym, fizycznym lub technicznym, jak też działalności dostarczającej informacji finansowych i analiz niezmieniających sytuacji prawnej i finansowej pomiędzy stronami.
3.Zakres czynności wyłączonych ze zwolnienia
Należy zauważyć, że z zakresu zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT wyłączone zostały usługi w zakresie:
1)przechowywania instrumentów finansowych
2)zarządzania instrumentami finansowymi
Usługi przechowania instrumentów finansowych nie zostały zdefiniowane ani w ustawie o VAT ani w Dyrektywie VAT. Interpretację zakresu tego pojęcia przedstawił Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 20 stycznia 2020 r., sygn. PT6.8101.4.2019:
1)Pojęcie przechowywania (depozytu) instrumentów finansowych dotyczy instrumentów finansowych występujących w postaci materialnej, jak również instrumentów występujących w postaci zdematerializowanej. W zależności od tego, czy instrument finansowy występuje w postaci materialnej, czy też jest zdematerializowany, przechowywanie instrumentów finansowych charakteryzuje się innym zakresem świadczeń składających się na tę usługę.
2)W przypadku instrumentów finansowych w formie materialnej istotą usługi przechowywania (depozytu) może być przyjmowanie tych instrumentów do depozytu i przechowywanie ich np. w skarbcu, sejfie lub skrytce depozytowej.
3)W przypadku instrumentów finansowych w formie zdematerializowanej przechowywanie (depozyt) może polegać na prowadzeniu rejestrów lub ewidencji (w tym również w formie elektronicznej), dokonywaniu zapisów na kontach depozytowych lub ewidencyjnych. Usługa przechowywania może być również wykonywana z wykorzystaniem rachunków papierów wartościowych (przechowywanie na rachunkach papierów wartościowych).
Usługi zarządzania instrumentami finansowymi również nie posiadają legalnej definicji. Do usług zarządzania TSUE odnosił się w wydawanych wyrokach, w szczególności w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Interpretacja zaprezentowana przez TSUE w tym zakresie może zostać pomocniczo wykorzystana w analizowanym przypadku. Przykładowo, w wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National TSUE sformułował następującą tezę:
„Artykuł 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „zarządzania funduszami powierniczymi”, o którym mowa w tym przepisie, obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.”.
4.Argumenty za zastosowaniem zwolnienia z VAT do usług animatora świadczonych przez Wnioskodawcę
W ocenie Wnioskodawcy, usługi świadczone w ramach pełnionej funkcji animatora są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT jako usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, za czym przemawiają poniższe argumenty:
1)Przedmiotem usługi animatora są instrumenty finansowe – W ramach świadczonych usług Wnioskodawca składa zlecenia i realizuje transakcje kupna i sprzedaży instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (akcje, certyfikaty inwestycyjne). Nie budzi więc wątpliwości, że realizowana usługa dotyczy instrumentów finansowych, które są przedmiotem transakcji realizowanych w ramach usługi. Pełnienie funkcji animatora sprowadza się, z perspektywy Wnioskodawcy, wyłącznie do składania zleceń i realizowania transakcji na instrumentach finansowych.
2)Rezultatem realizacji usługi animatora jest zmiana sytuacji finansowej i prawnej uczestników obrotu giełdowego – jak zostało wskazane w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, w ramach usługi animacji realizowane są transakcje na instrumentach finansowych, gdzie Wnioskodawca występuje w roli kupującego (nabywa instrumenty) lub sprzedającego (zbywa instrumenty). Skutkiem realizowanych transakcji jest zmiana sytuacji prawnej pomiędzy ich stronami. Instrumenty na skutek realizacji usługi animatora zmieniają właściciela (zmiana sytuacji prawnej). Strona sprzedająca otrzymuje natomiast wynagrodzenie od nabywcy z tytułu sprzedanych instrumentów finansowych(zmiana sytuacji finansowej). W ocenie Wnioskodawcy, w świetle literalnej treści art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT oraz przywołanego orzecznictwa TSUE, do spełnienia przedmiotowego warunku nie jest niezbędne, żeby zmiana sytuacji prawnej w zakresie instrumentów zachodziła pomiędzy stronami umowy animacji. Kluczowe jest to, że zmiana sytuacji prawnej i finansowej dotycząca instrumentów finansowych występuje w związku z realizacją usługi animatora.
3)Usługa animatora posiada cechy usługi pośrednictwa w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT – usługa animatora posiada również cechy pośrednictwa dotyczącego instrumentów finansowych, zapewnia bowiem dostępność instrumentów finansowych na rynku, co z kolei ułatwia zawieranie transakcji przez innych uczestników. Prowadzi również do zmniejszenia spreadu, co sprawia, że transakcje stają się w tym względzie bardziej atrakcyjne dla inwestorów. Usługa animatora emitenta stabilizuje również ceny instrumentów finansowych, co z kolei sprzyja większej aktywności rynkowej.
4)Usługa animatora nie zawiera elementów usługi przechowywania instrumentów oraz zarządzania nimi – w ramach czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w związku ze świadczeniem usług animatora nie występują czynności związane z przechowywaniem instrumentów finansowych lub zarządzeniem instrumentami. Usługa animatora polega bowiem na składaniu zleceń i realizowaniu transakcji kupna i sprzedaży określonych instrumentów, nie zaś na ich przechowywaniu lub zarządzaniu nimi. Przesłanka ujemna do zastosowania zwolnienia nie jest więc w tym przypadku spełniona.
Mając na uwadze przedstawione powyżej argumenty, w ocenie Wnioskodawcy, świadczone przez Wnioskodawcę usługi w ramach wykonywania funkcji animatora, podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
5.Wyrok NSA potwierdzający zwolnienie z VAT usług animatora
Należy podkreślić, że NSA w wyroku wydanym 5 marca 2025 r., sygn. I FSK 2301/21 potwierdził, że usługa animatora jest zwolniona z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. NSA w wydanym wyroku wskazał, m.in.:
1)„Działalność animatora emitenta mieści się w zakresie pojęcia „usług w zakresie instrumentów finansowych”, gdyż obejmuje składanie ofert kupna i sprzedaży papierów wartościowych, dokonywanie transakcji na własny rachunek w celu zapewnienia płynności rynku oraz utrzymywanie określonego spreadu.”
2)„Działalność animatora emitenta (…) prowadzi do realnych transakcji na rynku kapitałowym, skutkujących zmianą pozycji finansowej inwestorów oraz samego emitenta.”
3)„Działalność animatora emitenta spełnia również i te przesłanki, ponieważ każda transakcja realizowana przez niego prowadzi do zmiany zarówno statusu prawnego papierów wartościowych jak i sytuacji finansowej uczestników rynku. Skutkuje zmianą aktywów finansowych drugiej strony transakcji.”
4)„(…) usługa animatora emitenta stanowi również usługę pośrednictwa, obejmującą działania mające na celu doprowadzenie do zawarcia transakcji na instrumentach finansowych, co w świetle orzecznictwa TSUE wzmacnia argument o zasadności zaklasyfikowania ich jako usług zwolnionych z opodatkowania VAT”.
Przywołany wyrok NSA potwierdza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w odniesieniu do usług animatora emitenta, natomiast Wnioskodawca świadczy nie tylko usługi animatora emitenta, lecz również usługi animatora rynku. Z uwagi jednak na tożsamy charakter oraz funkcję usługi animatora (podtrzymywanie płynności instrumentów finansowych), w ocenie Wnioskodawcy tezy zaprezentowane w wyroku NSA mają zastosowanie w odniesieniu do wszystkich wariantów usług animatora świadczonych przez Spółkę.
6.Podsumowanie
Mając na uwadze przedstawione powyżej argumenty oraz stanowisko zaprezentowane przez NSA, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie, że usługi świadczone przez niego w ramach pełnionej funkcji animatora podlegają zwolnieniu VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ustawy.
I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:
Przez dostawę towarów o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy.
Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.
Powyższe stanowisko potwierdza także wyrok C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, w którym Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Natomiast w wyroku C-90/20 ws. Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.
Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:
- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według ust. 2 powołanego artykułu:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo domem maklerskim, prowadzącym działalność maklerską w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi. Są Państwo czynnym podatnikiem podatku VAT. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, oferują Państwo szeroki katalog usług związanych z rynkiem kapitałowym. Świadczą Państwo oraz będą świadczyć w przyszłości na rzecz swoich klientów usługi w zakresie pełnienia funkcji animatora.
W ramach tego rodzaju usługi, zobowiązują się Państwo do stałego zgłaszania w ramach rynku na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży określonych instrumentów finansowych. Przedmiotem usługi są instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Usługa dotyczy w większości przypadków akcji, natomiast może ona dotyczyć również innych instrumentów dopuszczonych do obrotu (np. certyfikatów inwestycyjnych). Świadczą Państwo usługi animatora zarówno w odniesieniu do instrumentów notowanych na rynku regulowanym (np. rynek główny Giełdy Papierów Wartościowych (GPW)), jak i w Alternatywnym Systemie Obrotu (np. rynek NewConnect).
Celem usługi animatora rynku jest zapewnienie stabilnego, płynnego i sprawnie funkcjonującego obrotu instrumentami finansowymi, podtrzymywanie płynności instrumentów finansowych będących przedmiotem umowy, ułatwienie zawierania transakcji przez innych uczestników rynku oraz redukcja zmienności cen. W ramach wykonywania przez Państwa usługi animatora, dochodzi do przenoszenia prawa własności instrumentów będących przedmiotem usługi, w ramach nabywania i zbywania instrumentów finansowych przez Państwa. Realizacja transakcji na instrumentach finansowych jest kluczowym elementem tego rodzaju usługi. Usługi wykonywane przez Państwa na podstawie umowy o wykonywanie funkcji animatora ograniczają się tylko do składania i realizacji na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Usługa animatora nie obejmuje czynności w zakresie przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi.
Usługa animatora jest realizowana przez Państwa w różnych wariantach, natomiast każdorazowo jej charakter jest tożsamy i obejmuje zgłaszanie na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży określonych instrumentów finansowych:
1.Usługa animatora realizowana na głównym rynku regulowanym GPW
a)Animator rynku jest usługą świadczoną na podstawie umowy zawieranej z GPW i dotyczy instrumentów finansowych różnych emitentów notowanych na rynku regulowanym GPW
b)Animator emitenta jest usługą świadczoną na podstawie umowy zawieranej z emitentem i dotyczy instrumentów finansowych emitowanych przez ten podmiot, notowanych na giełdzie.
2.Usługa animatora realizowana w Alternatywnym Systemie Obrotu
a)Animator rynku jest usługą świadczoną na podstawie umowy zawartej z Organizatorem Alternatywnego Systemu Obrotu i dotyczy instrumentów finansowych różnych emitentów notowanych w Alternatywnym Systemie Obrotu (NewConnect)
b)Animator rynku dla emitenta jest usługą świadczoną na rzecz emitenta i dotyczy instrumentów finansowych emitowanych przez ten podmiot, dopuszczonych do obrotu na rynku NewConnect.
Za świadczenie usługi animatora otrzymują Państwo wynagrodzenie, którego wartość jest określana w umowie zawieranej z kontrahentem. Dodatkowo, za świadczenie usług animatora rynku, otrzymują Państwo od GPW dodatkowe wynagrodzenie w ramach organizowanego przez GPW programu zachęt dla animatorów SuperAnimator (rynek kasowy oraz rynek terminowy).
Przy tak przedstawionym opisie sprawy mają Państwo wątpliwości, czy usługi świadczone przez Państwa na podstawie umów o pełnienie funkcji animatora podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2024 r. poz. 722 i 1863 oraz z 2025 r. poz. 146), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.). Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 2006/112/WE:
Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw do papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2)usług doradztwa;
3)usług w zakresie leasingu.
Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy:
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1)tytuł prawny do towarów;
2)tytuł własności nieruchomości;
3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Ustawodawca, zakreślając ramy przedmiotowe art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, odwołał się do definicji zawartych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722 ze zm.). Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.
Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.
Stosownie do art. 2 ust. 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:
Instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są:
1) papiery wartościowe;
2) niebędące papierami wartościowymi:
a) tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
b) instrumenty rynku pieniężnego,
c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,
d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,
f) niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
g) instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
h) kontrakty na różnicę,
i) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
j) uprawnienia do emisji.
Z kolei, jak stanowi art. 3 pkt 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:
Ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych – rozumie się przez to:
a) akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18 i 96), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne, bankowe prawa pochodne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488) i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
b) inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego, odnoszące się do papierów wartościowych określonych w lit. a, walut, stóp procentowych, stóp zwrotu, towarów oraz innych wskaźników lub mierników (prawa pochodne).
W myśl art. 3 ust. 33d ustawy o instrumentach finansowych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o animatorze rynku - rozumie się przez to podmiot zobowiązany w sposób stały, zgodnie z ustalonymi zasadami, do nabywania lub zbywania w ramach swojej działalności instrumentów finansowych na własny rachunek, w celu wspomagania płynności danego instrumentu finansowego.
Dokonując analizy pojęć użytych do opisania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy podkreślić, że winny one być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.
Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:
Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:
Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług których przedmiotem są instrumenty finansowe, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.
Przy dokonywaniu interpretacji treści art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku od towarów i usług uwzględnić należy orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych. Ze zwolnienia z podatku od towarów i usług będą korzystały usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe.
W niniejszej sprawie przywołać należy wyrok TSUE z 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe. TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że „świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego”. Przelew jest bowiem „operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem”. Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że „sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem”. Zauważył także, że „(...) skoro usługi Swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech”.
Podobne stanowisko zostało przedstawione przez Trybunał w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. W wyroku tym TSUE stwierdził, że:
„obrót papierami wartościowymi polega na działaniach zmieniających sytuację prawną i finansową między stronami i działania te są porównywalne do przypadków przeniesienia lub płatności. Dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej, nie zmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej nie wydaje się więc być objęta zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5 Szóstej dyrektywy (…) Wynika z tego więc, że usługi o charakterze administracyjnym nie zmieniające prawnej bądź finansowej pozycji stron nie są objęte zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5”.
Ponadto, w wyroku w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) dotyczącym zwolnień przedmiotowych na gruncie wspólnego systemu VAT, TSUE wskazał cechy charakterystyczne usługi finansowej w kontekście ustalenia warunków stosowania zwolnienia dla konkretnych podtypów usług finansowych wymienionych w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d i lit. f Dyrektywy 2006/112/WE). W orzeczeniu tym, TSUE zaznaczył, że dla zastosowania zwolnienia istotne jest, aby usługa pomocnicza, z ogólnego punktu widzenia, stanowiła osobną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi finansowej. Trybunał orzekł, że ani sposób wykonywania usług, ani charakter prawny usługodawcy, ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, pod warunkiem, że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta Banku postrzegane jako element otrzymanej usługi finansowej. Ponadto, aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny stosownie do orzecznictwa TSUE dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową (udzielanie kredytów/pożyczek).
Dokonując analizy pojęć użytych do opisania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy podkreślić, że powinny one być interpretowane w sposób ścisły – gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.
Biorąc pod uwagę powyższe, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy znajduje zastosowanie do takich usług, które łącznie spełniają następujące warunki:
-przedmiotem tych usług są instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, bądź usługi pośrednictwa w tym zakresie,
-usługi te nie stanowią przechowywania ww. instrumentów i zarządzania nimi,
-usługi te nie dotyczą praw i udziałów odzwierciedlających: tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części, bądź prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są m.in. towary (w tym energia elektryczna), mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń i które mogą zostać zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione od podatku.
Odnosząc się zatem do Państwa wątpliwości stwierdzić należy, że przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, w odniesieniu do świadczonych przez Państwa usług w ramach umów o pełnienie funkcji animatora nie zostaną przez Państwa spełnione.
Dokonując analizy świadczonych przez Państwa usług w odniesieniu do obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa i orzecznictwa TSUE, należy stwierdzić, że wykonywane przez Państwa czynności w ramach zawartych umów, nie stanowią / nie będą stanowiły usług w zakresie instrumentów finansowych korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, bowiem opisane usługi, nie obejmują funkcji charakterystycznych dla zwolnionych usług finansowych, tj. nie zmieniają sytuacji prawnej i finansowej stron świadczonej usługi.
Jak wynika z przedstawionych okoliczności sprawy, w ramach usług animatora, zobowiązują się Państwo do stałego zgłaszania w ramach rynku na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży określonych instrumentów finansowych rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Usługa dotyczy w większości przypadków akcji, natomiast może ona dotyczyć również innych instrumentów dopuszczonych do obrotu (np. certyfikatów inwestycyjnych).
Celem świadczonych przez Państwa usług animatora rynku jest zapewnienie stabilnego, płynnego i sprawnie funkcjonującego obrotu instrumentami finansowymi, podtrzymywanie płynności instrumentów finansowych będących przedmiotem umowy, jak również ułatwienie zawierania transakcji przez innych uczestników rynku oraz redukcja zmienności cen. W ramach wykonywania przez Państwa usług animatora, dochodzi do przenoszenia prawa własności instrumentów finansowych, tj. ich nabywania i zbywania przez Państwa. W ramach tego świadczenia, składają Państwo zlecenia i realizują transakcje kupna i sprzedaży instrumentów finansowych.
Należy zauważyć, że zmiana sytuacji finansowej i prawnej na skutek zakupu lub sprzedaży instrumentów finansowych dotyczy Państwa i podmiotu będącego sprzedawcą lub nabywcą. Nie dotyczy zatem ani GPW ani emitentów, z którymi łączą Państwa umowy o świadczenie usług animatora, gdyż nie są oni stroną transakcji kupna/sprzedaży instrumentów finansowych. Zatem usługi wykonywane na podstawie zawartych przez Państwa umów z emitentami oraz z GPW nie prowadzą do zmiany sytuacji prawnej i finansowej stron tych umów. Wskazali Państwo, że transakcje te wpływają na zmianę sytuacji prawnej i finansowej stron (Państwa i drugiej strony transakcji). Ponadto, jak wynika z przedstawionych przez Państwa informacji, z uwagi na specyfikę usługi animatora, transakcje kupna/sprzedaży instrumentów finansowych nie są zasadniczo zawierane pomiędzy stronami umowy o świadczenie usługi animatora. W przypadku usług animatora świadczonych na rzecz emitentów, transakcje realizowane przez Państwa jako animatora wpływają na sytuację prawną emitenta poprzez zmianę struktury jego akcjonariatu oraz wpływ na prawa głosu akcjonariuszy (w przypadku usługi dot. akcji). Skutek taki jest jednak pochodną transakcji zawieranych przez Państwa z innymi podmiotami będącymi nabywcami/sprzedającymi i nie jest bezpośrednim skutkiem zawartej umowy z emitentem.
Zatem jedna z przesłanek warunkująca możliwość zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy nie zostanie spełniona.
Ponadto, wskazali Państwo, że za świadczenie usługi animatora otrzymują Państwo wynagrodzenie, którego wartość jest określana w umowie zawieranej z kontrahentem. Dodatkowo, za świadczenie usług animatora rynku, otrzymują Państwo od GPW dodatkowe wynagrodzenie w ramach organizowanego przez GPW programu zachęt dla animatorów SuperAnimator (rynek kasowy oraz rynek terminowy). Wynagrodzenie to ma charakter stałej opłaty ryczałtowej, rozliczanej w okresach miesięcznych. Zatem wynagrodzenie uzyskiwane przez Państwa z tytułu wykonywania czynności w zakresie animatora rynku i animatora emitentów nie jest zależne od sprzedanych instrumentów finansowych, ale ma charakter stały. Ewentualne zyski lub straty wynikające z ww. transakcji stanowią dochód lub stratę animatora niezwiązaną z tym wynagrodzeniem. Nie można zatem uznać, że jest to wynagrodzenie za usługę, której przedmiotem są instrumenty finansowe.
Podsumowując, w analizowanej sprawie – biorąc pod uwagę przedstawioną powyżej analizę obowiązujących przepisów oraz orzeczeń TSUE - świadczone przez Państwa usługi animatora, polegające na zobowiązaniu się do wspomagania płynności instrumentów finansowych poprzez składanie na własny rachunek zleceń kupna i sprzedaży na określonych w zawartej umowie warunkach nie wpływają na sytuację prawną i finansową stron umowy, na podstawie której jest świadczona usługa animatora, a zatem nie stanowią świadczenia, którego przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, jak również nie stanowią usług pośrednictwa w tym zakresie. W konsekwencji opisane usługi animatora nie podlegają zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
- stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia,
- zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
W odniesieniu do powołanego przez Państwa wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygn. I FSK 2301/21 wskazuję, że wyroki sądów administracyjnych są rozstrzygnięciami odnoszącymi się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w tych konkretnych, indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Zatem powołane przez Państwa orzeczenie potraktowałem jako element Państwa argumentacji, nie miało ono natomiast mocy wiążącej w analizowanej sprawie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
