Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych zaistniałego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT dostawy działek niezabudowanych w ramach wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie.

Wniosek uzupełnili Państwo pismem z 1 sierpnia 2025 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zaistniałego stanu faktycznego

Spółka zarządzająca majątkiem wspólnoty gruntowej „(...)” spółką powołaną z mocy ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. W myśl przedmiotowej ustawy Spółka posiada osobowość prawną oraz statut przyjęty przez zebranie ogólne i zatwierdzony przez prezydium rady nadzorczej. Powstanie, organizację i funkcjonowanie wspólnoty gruntowej oraz spółki powołanej do jej zarządzania regulują przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Rejestrem urzędowym zawierającym dane dotyczące wspólnoty gruntowej oraz spółki powołanej dla jej zarządzania jest ewidencja gruntów, co wynika wprost z art. 18 ust. 2 ustawy, a spółka posiada osobowość prawną z mocy art. 15 ust. 1 ustawy.

Zgodnie ze statutem, Spółka nie prowadziła działalności gospodarczej pod jakąkolwiek postacią. Spółka nie posiada obowiązku wpisu do KRS. Spółka działa wyłącznie na podstawie i w ramach ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych stanowiąc jedynie Zarząd nad majątkiem Wspólnoty Gruntowej.

Wspólnota gruntowa „(...)” decyzją Wojewody (...) z dnia (…), (wydaną na podstawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych) otrzymała odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości będące własnością wspólnoty. Nieruchomości te były objęte decyzją Wojewody (...) z dnia (…), o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Wspólnota zamierza podjąć uchwałę o rozdzieleniu kwoty z odszkodowania na poszczególnych członków, przy czym część tego odszkodowania będzie pozostawiona w Spółce na bieżącą działalność, a pozostała większa część wypłacona członkom wspólnoty.

Na dzień ostateczności decyzji wojewody o wywłaszczeniu grunty spełniały definicję terenów budowlanych o których mowa w art. 2 pkt 33 ustawy VAT. Grunty te nigdy nie były zabudowane. Grunty nie były przedmiotem najmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze. Wspólnota gruntowa nie nabyła gruntów w celach inwestycyjnych lecz na własne potrzeby członków. Wspólnota gruntowa nigdy nie prowadziła działalności handlowej w zakresie obrotu nieruchomościami. Grunty te nie były wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka zarządzająca wykorzystywała grunty tylko na cele wynikające z ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Spółka zarządzająca nie dokonywała jakiegokolwiek uatrakcyjnienia gruntów poprzez np. uzbrojenie terenu, wydzielenie lub budowę drogi, ogrodzenie, wyposażenie w kanalizację sanitarną, urządzenia i sieci wodociągowe, energetyczne.

Spółka zarządzająca nigdy wcześniej nie rejestrowała się jako podatnik VAT ani nie wykonywała czynności podlegających opodatkowaniu o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy VAT. Nie posiadała też nigdy statusu rolnika ryczałtowego.

W uzupełnieniu wskazali Państwo, że:

W odpowiedzi na pytania z pkt I, Wnioskodawca wskazał, że Wnioskodawcą jest Spółka Zarządzają wspólnotą gruntową. Spółka Zarządzająca została utworzona na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1963r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Spółka Zarządzająca działa pod nazwą: (...). Wnioskodawca wskazał, że ustawa z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych nie zawiera generalnej definicji pojęcia wspólnoty gruntowej. Stanowiska prezentowane w doktrynie i orzecznictwie są sprzeczne i brak jest jednomyślności w przedmiocie określenia prawnej natury wspólnoty gruntowej. Wnioskodawca przychyla się do stanowiska dr Kamila Rudola zawartego w monografii: Status prawny wspólnoty gruntowej w Polsce (wyd. INP PAN, Warszawa 2023), gdzie określił, że: „wspólnota gruntowa jest szczególnego rodzaju instytucją prawa rolnego, zbliżoną konstrukcyjnie do współwłasności w częściach ułamkowych, zarządzaną i zagospodarowywaną przez powołaną w tym celu spółkę przymusową, której treścią jest uprawnienie do współdzierżenia oraz współkorzystania z nieruchomości gruntowych do niej zaliczonych przez osoby wymienione w ustawie i na zasadach tam określonych, z jednoczesnym wyłączeniem praw właścicielskich nominalnych właścicieli tych nieruchomości”.

Natomiast zgodnie z art. 14, 15, 16 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, wspólnota gruntowa działa poprzez Spółkę, która sprawuje zarząd nad wspólnotą i powstanie tej spółki jest obligatoryjne. Spółka jest osobą prawną i działa na podstawie statutu. Członkami spółki są natomiast osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 1, odpowiedź: Spółka zarządzająca nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku vat.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 2, odpowiedź: wywłaszczono 9 działek, poniżej szczegółowe oznaczenia tych działek: nr 1 o powierzchni (...) ha, nr 2 o powierzchni (...) ha, nr 3 o powierzchni (...) ha, nr 4 o powierzchni (...) ha, nr 5 o powierzchni (...) ha, nr 6 o powierzchni (...) ha, nr 7 o powierzchni (...) ha, nr 8 o powierzchni (...) ha, nr 9 o powierzchni (...) ha.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 3, odpowiedź: historycznie działki zostały nabyte w roku 1863 w okresie zaboru austriacko-węgierskiego w ramach tzw. uwłaszczenia poprzez wyłączenie z lasów hrabiego na tym terenie. Natomiast pod względem prawnym: działki wchodzące w skład wspólnoty zostały potwierdzone: Decyzją o ustaleniu nieruchomości stanowiących wspólnotę gruntową wydaną przez (…).

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 4, odpowiedź: Działki zostały nabyte w sposób wskazany jak w odpowiedzi z pkt II podpunkt 3 powyżej, i z oczywistych względów na czas ich dokonywania były to czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 5, odpowiedź: Z tytułu nabycia działek nie przysługiwało Wnioskodawcy prawo do obniżenia kwoty podatku o kwotę podatku naliczonego. Przyczynami był czas ich dokonywania, historycznie działki zostały nabyte w roku 1863 w okresie zaboru austriacko-węgierskiego w ramach tzw. uwłaszczenia poprzez wyłączenie z lasów hrabiego na tym terenie. Natomiast pod względem prawnym: działki wchodzące w skład wspólnoty zostały potwierdzone: Decyzją o ustaleniu nieruchomości stanowiących wspólnotę gruntową wydaną przez (…).

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 6, odpowiedź: Nabycie działek nie zostało potwierdzone fakturą.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 7, odpowiedź: Działki nie były ujęte w ewidencji środków trwałych.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 8, odpowiedź: Na działkach objętych zakresem wniosku prowadzona była działalność leśna.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 9, odpowiedź: Wywłaszczone działki nie były wykorzystywane w działalności gospodarczej. Spółka zarządzająca wykorzystywała grunty tylko na cele wynikające z ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych - prowadzenie gospodarki leśnej - określonej w Statucie tj: dążenie do podniesienia stanu jakości lasów i ich drzewostanów, ochrona lasów i gruntów leśnych przed dewastacją, zapobieganie osuszaniu gruntów podmokłych, podział drewna między Członków Spółki proporcjonalnie do ich uprawnień, przygotowywanie planów zagospodarowania lasów i gruntów leśnych i przedstawiania ich do zatwierdzenia staroście. Nadzór nad prowadzoną działalnością w tym zakresie sprawuje Burmistrz Miasta i Gminy (...). Tego rodzaju działalność w ocenie Wnioskodawcy nie spełnia definicji działalności rolniczej o której mowa w art. 2 pkt. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 10, odpowiedź: Z objętych zakresem wniosku nie były dokonywane zbiory i dostawy (sprzedaż) produktów rolnych.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 11, odpowiedź: Na działkach objętych zakresem wniosku od momentu nabycia prowadzona była działalność leśna. Spółka zarządzająca wykorzystywała grunty tylko na cele wynikające z ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych - prowadzenie gospodarki leśnej - określonej w Statucie tj: dążenie do podniesienia stanu jakości lasów i ich drzewostanów, ochrona lasów i gruntów leśnych przed dewastacją, zapobieganie osuszaniu gruntów podmokłych, podział drewna między Członków Spółki proporcjonalnie do ich uprawnień, przygotowywanie planów zagospodarowania lasów i gruntów leśnych i przedstawiania ich do zatwierdzenia staroście. W naszej ocenie tego rodzaju działalność należy do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 12, odpowiedź: Dla działek będących przedmiotem wywłaszczenia Wnioskodawca nie występował z wnioskiem o opracowanie lub zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 13, odpowiedź: Dla działek będących przedmiotem wywłaszczenia Wnioskodawca nie występował o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 14, odpowiedź: Wnioskodawca nie dokonywał wcześniej żadnej sprzedaży działek.

W odpowiedzi na pytanie z pkt II podpunkt 15, odpowiedź: Wnioskodawca nie posiada działek do sprzedaży. Wnioskodawca ma działki, które pozostały po wywłaszczeniu, a które to działki tworzą wspólnotę zgodnie z decyzją o ustaleniu nieruchomości stanowiących wspólnotę gruntową wydaną przez (...), ale one nigdy nie były i nie są przeznaczone do sprzedaży.

Pytania

Czy otrzymanie odszkodowania w zamian za wywłaszczone grunty stanowi dla Spółki zarządzającej czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT?

Spółka zarządzająca w zakresie otrzymanego odszkodowania za wywłaszczone grunty nie działa w charakterze podatnika podatku VAT o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy VAT, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Wspólnota gruntowa została uregulowaniu ustawą z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Z definicji wspólnoty zawartej w art. 1 ust. 1 powołanej ustawy wynika, iż wspólnotami gruntowymi podlegającymi zagospodarowaniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie są nieruchomości rolne, leśne oraz obszary wodne - o określonych przymiotach. Uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej polega na korzystaniu z nieruchomości stanowiącej przedmiot wspólnoty zgodnie z jej przeznaczeniem, np. przez wypasanie bydła, pobieranie pożytków naturalnych z lasu lub stawu, udział w dochodach przez podział pożytków z użytków rolnych i leśnych, czyli przez udział w zagospodarowaniu wspólnoty gruntowej. Udziały uprawnionych we wspólnocie i w korzyściach wynikających z zagospodarowania wspólnoty są określone w idealnych (ułamkowych) częściach w sposób wymieniony w art. 9 ww. ustawy. Analiza przepisów ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych wyraźnie wskazuje, że majątek Wspólnoty stanowi w dalszym ciągu przedmiot własności osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej. Wspólnota gruntowa, aczkolwiek zbliża się do współwłasności, stanowi jednak współwłasność o szczególnych cechach, niepodlegającą podziałowi, rządzącą się odrębnymi zasadami. Istotą współwłasności jest uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej w postaci korzystania z objętych nią gruntów zgodnie z ich przeznaczeniem, które to prawo przysługuje osobom fizycznym lub prawnym posiadającym gospodarstwa rolne. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych zwanych dalej „drogami”, a także organy właściwe w tych sprawach. Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ww. ustawy, wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi. W myśl art. 11 b ust. 1 ww. ustawy, właściwy zarządca drogi składa wniosek, o którym mowa w art. 11a ust. 1, po uzyskaniu opinii właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl natomiast art. 12 ust. 4 wskazanej ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych,

     - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Natomiast decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - art. 12 ust. 4a powyższej ustawy. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe - art. 12 ust. 4f tejże ustawy.

Istotne znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych otrzymania ww. odszkodowania ma treść art. 12 ust. 5 ww. ustawy, który stanowi, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Przechodząc na grunt przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT) wskażmy, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

   1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

   2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

   3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

   4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

   5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

   6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

   7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Natomiast w art. 8 ust. 1 ustawy wskazano, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z art. 2 pkt 22 ustawy wynika, że przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jak stanowi art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne. Natomiast w myśl art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Zgodnie zatem z ww. przepisami grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy VAT, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju. Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

Przepis powyższy określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Własność towaru nie jest tu najistotniejszą cechą opisanego przypadku, lecz nierówna pozycja stron takiej specyficznej dostawy, w której jedna niejako „zmuszona” jest poddać się określonym nakazom płynącym z organu lub z mocy prawa.

Jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Zaznaczyć należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Zatem dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Z powołanych przepisów wynika zatem, iż istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje właściwy wojewoda. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Tym samym wywłaszczenie stanowi czynność dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Dalej wskażmy, że aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika. Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza bowiem nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl art. 15 ust. 2 działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych wspólnotami gruntowymi podlegającymi zagospodarowaniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie są nieruchomości rolne, leśne oraz obszary wodne:

   1. nadane w wyniku uwłaszczenia włościan i mieszczan-rolników na wspólną własność, we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania ogółowi, pewnej grupie lub niektórym mieszkańcom jednej albo kilku wsi,

   2. wydzielone tytułem wynagrodzenia za zniesione służebności, wynikające z urządzenia ziemskiego włościan i mieszczan-rolników, na wspólną własność, we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania gminie, miejscowości albo ogółowi uprawnionych do wykonywania służebności,

   3. powstałe w wyniku podziału pomiędzy zespoły mieszkańców poszczególnych wsi gruntów, które nadane zostały przy uwłaszczeniu włościan i mieszczan-rolników mieszkańcom kilku wsi na wspólną własność, we wspólne posiadanie lub do wspólnego użytkowania,

   4. użytkowane wspólnie przez mieszkańców dawnych okolic i zaścianków oraz należące do wspólnot urbarialnych i spółek szałaśniczych,

   5. otrzymane przez grupę mieszkańców jednej lub kilku wsi na wspólną własność i do wspólnego użytkowania w drodze przywilejów i darowizn bądź nabyte w takim celu,

   6. zapisane w księgach wieczystych (gruntowych) jako własność gminy (gromady), jeżeli w księgach tych istnieje wpis o uprawnieniu określonych grup mieszkańców gminy (gromady) do wieczystego użytkowania i pobierania pożytków z tych nieruchomości,

   7. stanowiące dobro gromadzkie (gminne) będące we wspólnym użytkowaniu na terenach województw (...).

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ww. ustawy zagospodarowanie wspólnot gruntowych użytkowanych rolniczo oraz nadających się do zagospodarowania rolniczego przeprowadza się w sposób przewidziany w niniejszej ustawie. W myśl art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej powinny utworzyć spółkę do sprawowania zarządu nad wspólnotą i do właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty. Utworzenie spółki następuje w drodze uchwały powziętej większością głosów uprawnionych do udziału we wspólnocie przy obecności przynajmniej ich połowy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, spółka jest osobą prawną i działa na podstawie statutu. Jak stanowi art. 15 ust. 2 tej ustawy minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia, wzór statutu spółki, biorąc pod uwagę wymagania, o których mowa w art. 17. Z treści art. 14 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych wynika, iż osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej powinny utworzyć spółkę do sprawowania zarządu nad wspólnotą i do właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty. Powołana spółka ma charakter osoby prawnej i działa na podstawie statutu, który m.in. powinien określać prawa i obowiązki członków spółki oraz organy spółki, sposób powoływania i zakres ich działania (art. 15 ust. 1 i art. 17 ww. ustawy). Przepisy te wskazują na to, że powołanymi do zarządu, reprezentowania wspólnoty na zewnątrz, a więc również występowania w sprawach dotyczących nieruchomości wchodzących w skład wspólnoty, są wyłącznie przewidziane w statucie organy spółki. Z cyt. przepisów ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych wynika nadto, że wspólnota gruntowa może działać tylko w ramach utworzonej spółki. Skoro więc uprawnienie do działania na zewnątrz należy do statutowych organów spółki, zatem dostawy gruntów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT dokonuje spółka, zaś zbywane nieruchomości gruntowe stanowią składnik majątku tej spółki związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zgodnie z art. 20 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, za zobowiązania spółki odpowiada spółka całym swoim majątkiem. Podkreślenia wymaga fakt, iż Spółka zarządzająca realizuje cel w zakresie sprawowania zarządu nad Wspólnotą i racjonalnego zagospodarowania gruntów wchodzących w jej skład, a zatem dysponując określonym, przyznanym jej majątkiem, zarządza nim. Nie można jednak uznać, że otrzymanie odszkodowania za wywłaszczone grunty powoduje, że Spółka zarządzająca wykonuje działalność gospodarczą i jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy VAT. Dokonując rozstrzygnięcia kwestii będącej przedmiotem pytania Wnioskodawcy, trzeba mieć na uwadze stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 marca 2017 r. sygn. akt I FSK 1154/15 oraz stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 30 stycznia 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1835/14.

Otóż WSA w Krakowie w wyroku z dnia 30.01.2015 r., I SA/Kr 1835/14 wskazał na szereg orzeczeń (wyrok NSA w składzie 7 sędziów z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, czy też w wyrokach wydanych później np. wyrok NSA z dnia 27 października 2009 r., sygn. akt I FSK 1043/08, wyrok NSA z dnia 27 maja 2014 r., sygn. akt I FSK 774/13, wyrok NSA z dnia 29 kwietnia 2014 r. (sygn. akt I FSK 621/13), które zawierają uniwersalne tezy wskazujące na kryteria jakim należy kierować się przy określeniu, czy i w jakich przypadkach mamy do czynienia z działalnością gospodarczą. Tezy z tych orzeczeń - w ocenie WSA w Krakowie - należy stosować również do przypadku Spółki zarządzającej wspólnotą gruntową.

Zgodnie z zawartymi tam wskazaniami, przy ocenie czy dany podmiot zbywając nieruchomość działa w ramach działalności gospodarczej uwzględnić należy, że:

   - stwierdzenie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. W powyższym zakresie nie jest natomiast możliwe przyjęcie z góry konkretnych założeń, modelowego rozwiązania, mającego zastosowanie w każdym przypadku,

   - wykonanie danej czynności (w przypadku sprzedaży działki budowlanej lub przeznaczonej pod zabudowę) jednorazowo, jednakże w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy, nie przesądza automatycznie, że z tego tylko powodu dany podmiot staje się podatnikiem VAT.

Konieczne jest bowiem ustalenie, że w odniesieniu do tej czynności występował on w charakterze podatnika, tj. jako osoba angażująca środki podobne do wykorzystywanych przez handlowca, a nie osoba wykonująca prawo własności w stosunku to tego gruntu,

   - przyjęcie, że dana osoba, sprzedając działki budowlane, działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czyli stałą (powtarzalność czynności i zamiar wykazany obiektywnymi dowodami ich kontynuacji), a w konsekwencji zorganizowaną; przesłanka „stałości” działalności gospodarczej wynika z porównania art. 9 i art. 12 Dyrektywy 112, gdyż skoro art. 12 wprowadza, jako zasadę szczególną, możliwość uznania za podatnika także podmiotów wykonujących działalność gospodarczą w sposób sporadyczny (okazjonalny), to oznacza, iż zasadą ogólną jest, by działalność gospodarcza musiała być wykonywana w sposób niesporadyczny (stały),

   - nie jest działalnością handlową sprzedaż majątku, który nie został nabyty w celach odsprzedaży (w celach handlowych), lecz spożytkowania w celach niehandlowych,

   - liczba i zakres transakcji sprzedaży gruntów nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem opodatkowania, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą,

   - okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama z siebie nie jest decydująca.

Nie ma takiego charakteru również długość okresu, w jakim te transakcje następowały, ani wysokość osiągniętych z nich przychodów. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego,

   - fakt podjęcia np. takich czynności jak uzbrojenie terenu, wydzielenie dróg wewnętrznych oraz działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, stanowią o takiej aktywności w zakresie obrotu nieruchomościami, które mogą wskazywać, że czynności sprzedającego przybierają formę zawodową (profesjonalną), a w konsekwencji zorganizowaną,

   - na taki rodzaj działalności wskazywać mogą także takie działania jak uzyskanie przed sprzedażą decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, zwłaszcza w sytuacji gdy sprzedawca jest już podatnikiem w zakresie usług budowlanych, developerskich czy innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze,

   - analiza okoliczności faktycznych zamierzonej lub dokonanej przez podatnika sprzedaży musi wskazywać na tego rodzaju skalę aktywności podatnika w zakresie zbywanych nieruchomości, która jest porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem,

   - zachowania podatnika brane pod uwagę przy analizie okoliczności danej sprawy, muszą być rozpatrywane w kontekście wszystkich działań danej osoby i muszą składać się one na pewien ciąg zachowań. Fakt pojedynczych czy niepowiązanych zachowań nie przesądza o aktywności handlowca.

Na brak możliwości przypisania Spółce zarządzającej wspólnotą gruntową statusu podatnika podatku VAT wskazuje treść interpretacji indywidualnej z dnia 4 października 2017 r. nr IBPP1/443-347/14-1/MGO zmienionej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 30 stycznia 2015 r. sygn. akt I SA/Kr 1835/14 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 20 lipca 2017 r.) oraz wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 marca 2017 r. sygn. akt I FSK 1154/15. W rezultacie otrzymanie odszkodowania w zamian za wywłaszczone decyzją wojewody grunty nie wskazuje aktywność zakresie obrotu nieruchomościami. W rezultacie Spółka zarządzająca Wspólnotą Gruntową nie działała w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy VAT. Tym samym odpłatne zbycie gruntów o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe ma także odpowiednie uzasadnienie w orzeczeniach: WSA w Gliwicach z dnia 4 lutego 2009 r. sygn. akt III SA/Gl 1334/08 oraz NSA z dnia 15 października 2008 r. sygn. akt I FSK 1249/07. Na potwierdzenie zasadności ww. należy wskazać na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 marca 2011 r. znak IPPB5/423-40/11-4/AM i interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20 maja 2010 r. znak IPPB2/415-110/10-4/MK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Na mocy art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

Przepis ten określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Własność towaru nie jest tu najistotniejszą cechą opisanego przypadku, lecz nierówna pozycja stron takiej specyficznej dostawy, w której jedna niejako „zmuszona” jest poddać się określonym nakazom płynącym z organu lub z mocy prawa.

Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Ponadto opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Zatem dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo Spółką zarządzającą majątkiem wspólnoty gruntowej „(...)” spółką powołaną z mocy ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. W myśl przedmiotowej ustawy Spółka posiada osobowość prawną oraz statut przyjęty przez zebranie ogólne i zatwierdzony przez prezydium rady nadzorczej. Powstanie, organizację i funkcjonowanie wspólnoty gruntowej oraz spółki powołanej do jej zarządzania regulują przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Rejestrem urzędowym zawierającym dane dotyczące wspólnoty gruntowej oraz spółki powołanej dla jej zarządzania jest ewidencja gruntów, co wynika wprost z art. 18 ust. 2 ustawy, a spółka posiada osobowość prawną z mocy art. 15 ust. 1 ustawy. Decyzją Wojewody (...) z dnia 30 sierpnia 2024 r. (...) otrzymała odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości będące własnością wspólnoty. Wywłaszczono 9 działek tj. działki nr 1 o powierzchni (...) ha, nr 2 o powierzchni (...) ha, nr 3 o powierzchni (...) ha, nr 4 o powierzchni (...) ha, nr 5 o powierzchni (...) ha, nr 6 o powierzchni (...) ha, nr 7 o powierzchni (...) ha, nr 8 o powierzchni (...) ha, nr 9 o powierzchni (...) ha. Nieruchomości te były objęte decyzją Wojewody z dnia 5 stycznia 2024 r., o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Wspólnota zamierza podjąć uchwałę o rozdzieleniu kwoty z odszkodowania na poszczególnych członków, przy czym część tego odszkodowania będzie pozostawiona w Spółce na bieżącą działalność, a pozostała większa część wypłacona członkom wspólnoty. Na dzień ostateczności decyzji wojewody o wywłaszczeniu grunty spełniały definicję terenów budowlanych o których mowa w art. 2 pkt 33 ustawy VAT. Grunty te nigdy nie były zabudowane. Grunty nie były przedmiotem najmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze. Nie są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Z tytułu nabycia działek nie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku o kwotę podatku naliczonego. Przyczynami był czas ich dokonywania, historycznie działki zostały nabyte w roku 1863 w okresie zaboru austriacko-węgierskiego w ramach tzw. uwłaszczenia poprzez wyłączenie z lasów hrabiego na tym terenie. Natomiast pod względem prawnym: działki wchodzące w skład wspólnoty zostały potwierdzone: Decyzją o ustaleniu nieruchomości stanowiących wspólnotę gruntową wydaną przez (…) Na działkach objętych zakresem wniosku prowadzona była działalność leśna. Wywłaszczone działki nie były wykorzystywane w działalności gospodarczej. Działki nie były i przedmiotem najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze ani o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Dla działek będących przedmiotem wywłaszczenia nie występowali Państwo z wnioskiem o opracowanie lub zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ani nie występowali o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości wyjaśnić należy istotę i status prawny zarówno wspólnoty gruntowej (jej członków), jak i spółki powołanej do zarządzania taką wspólnotą. W piśmiennictwie podkreśla się (por. G. Bieniek, S. Rudnicki: Nieruchomości. Problematyka prawna, Lexis-Nexis Warszawa 2005, s. 742), że instytucja wspólnot gruntowych, będących reliktem uwłaszczenia włościan, przetrwała do dziś w ustawie z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych w postaci szczególnego rodzaju współwłasności rządzącej się własnymi prawami. Wskazuje się, że ustawa o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, nie rozstrzygając wyraźnie charakteru podmiotowego wspólnoty gruntowej, nadała jej szczególną konstrukcję prawną, odrębną od przepisów kodeksu cywilnego o współwłasności. Zauważyć należy, że Sąd Najwyższy, rozważając m.in. w uchwale z 23 sierpnia 1968 r., sygn. akt III CZP 73/68, charakter wspólnoty gruntowej uznał, że choć wspólnota gruntowa zbliża się do współwłasności, to jednak jest to współwłasność szczególna, rządząca się własnymi przepisami. Istotą tej współwłasności jest uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej w postaci korzystania z objętych nią gruntów zgodnie z przeznaczeniem, przysługujące osobom fizycznym lub prawnym posiadającym gospodarstwo rolne (por. uchwała SN z 9 grudnia 1969 r., sygn. akt III CZP 89/69, OSNCP 10/70).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 140 ze zm.):

Jak wskazuje art. 15 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

W myśl art. 16 ust. 2 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

Stosownie do art. 20 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

Powyższe przepisy wskazują na to, że powołanymi do zarządu, reprezentowania wspólnoty na zewnątrz, a więc również do występowania w sprawach dotyczących nieruchomości wchodzących w skład wspólnoty, są wyłącznie przewidziane w statucie organy spółki.

Z cytowanych przepisów ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych wynika ponadto, że wspólnota gruntowa może działać tylko w ramach utworzonej spółki. Skoro więc uprawnienie do działania na zewnątrz należy do statutowych organów spółki, zatem dostawy gruntów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT dokonuje spółka, zaś zbywane nieruchomości gruntowe stanowią składnik majątku tej spółki, który związany jest z prowadzoną działalnością gospodarczą tej spółki.

Podkreślenia wymaga fakt, iż spółka realizuje cel w zakresie sprawowania zarządu nad wspólnotą oraz racjonalnego zagospodarowania gruntów wchodzących w jej skład, a zatem dysponując określonym, przyznanym jej majątkiem, zarządza nim. Ponadto wspólnota posiada władztwo ekonomiczne nad powierzonymi jej gruntami, czyli działa jak właściciel. Wobec tego, podejmowane czynności wchodzą w zakres działalności gospodarczej, a Państwo są z tego tytułu podatnikiem w rozumieniu ustawy o VAT. Czynności zarządu sprawowane są przez Państwa w sposób stały bez względu na rezultat takiej działalności.

Zatem wywłaszczenie w zamian za odszkodowanie 9 działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5, nr 6, nr 7, nr 8, nr 9, stanowi dostawę majątku związanego z Państwa działalnością gospodarczą i odbywa się w ramach prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej, gdyż prawo do rozporządzania towarami jak właściciel, czyli faktyczne władanie rzeczą, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy należy zgodnie z ww. przepisem do Państwa.  Opisane we wniosku przeniesienie prawa własności działek - wywłaszczenie w zamian za odszkodowanie, stanowi wobec tego odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Państwo (spółka zarządzająca majątkiem wspólnoty gruntowej) dla tej czynności działają w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy i sprzedaż ta będzie realizowana w ramach działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do rozliczenia podatku z tytułu przedmiotowego przeniesienia własności działek są Państwo, gdyż to Państwo, poprzez swoje organy, działają w imieniu wspólnoty gruntowej, realizując cele dla których zostali powołani tj. sprawują zarząd nad wspólnotą, gospodarują gruntami wchodzącymi w skład wspólnoty.

Zatem Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych oraz konkretnych stanów prawnych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie (por. prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 27 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Łd 109/15). Ponadto zauważyć należy, że Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej na podstawie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej przysługuje prawo zmiany z urzędu wydanej interpretacji, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Odnosząc się do powołanych w stanowisku wyroków sądu należy podkreślić, że nie mają one mocy powszechnie obowiązującej. Sąd wyrokiem lub postanowieniem rozstrzyga wyłącznie konkretną sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia i jedynie w tej sprawie ma moc wiążącą. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia, o czym stanowi art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.). Zatem powołane wyroki nie posiadają waloru wykładni powszechnej, co w praktyce oznacza, że nie stanowią one podstawy dla analogicznego rozstrzygnięcia przez organy podatkowe. Ponadto Organ nie podziela stanowiska wyrażonego w tych wyrokach. 

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

   - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

   - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

   - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.