Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie wystawienia faktury bez podatku VAT dla usług organizacji szkolenia oraz nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usług hotelowych oraz gastronomicznych.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wystawienia faktury bez podatku VAT dla usług organizacji szkolenia oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia usług hotelowych oraz gastronomicznych. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 18 września 2025 r. (wpływ 18 września 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (dalej jako „Kancelaria”) jest spółką komandytową z siedzibą w Polsce. Kancelaria prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie świadczenia usług prawnych (kod PKD 69.10.Z). Przedmiotem działalności Kancelarii jest wykonywanie działalności prawniczej. Kancelaria jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, a usługi prawne świadczone przez Kancelarię są opodatkowane podstawową stawką 23% VAT albo nie podlegają polskiemu VAT z uwagi na zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia lub z uwagi na eksport tych usług poza terytorium UE.

Kancelaria należy do międzynarodowej, globalnej sieci kancelarii prawniczych A. (dalej jako „A”) stworzonej przez kancelarię prawniczą B. z siedzibą w USA, prowadzących działalność prawnicza poza USA, między innymi w krajach Unii Europejskiej (Polska, Niemcy, Włochy, Holandia), w Wielkiej Brytanii i w Izraelu.

W swojej działalności Kancelaria współpracuje z kancelariami z sieci A., pozyskując dzięki temu część swoich klientów albo świadcząc usługi na rzecz tych kancelarii.

W 2026 r. sieć A. planuje zorganizować w Polsce konferencję dla pracowników zatrudnionych lub współpracujących z Kancelarią oraz z innymi kancelariami z sieci A. z Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii i Izraela. W konferencji będą również uczestniczyć osoby współpracujące z amerykańską kancelarią B. z siedzibą w USA, które będą współorganizować konferencję.

Celem konferencji jest budowanie i pogłębianie relacji biznesowych pomiędzy prawnikami z kancelarii wchodzących w skład międzynarodowej sieci A., w tym wymiana wiedzy, doświadczeń oraz dobrych praktyk związanych ze świadczeniem usług prawnych w różnych jurysdykcjach. Konferencja stanowi element wewnętrznej współpracy w ramach sieci, której istotą jest wzajemne rekomendowanie klientów, współprowadzenie spraw transgranicznych oraz wspólne opracowywanie standardów obsługi. Uczestnictwo Kancelarii w organizacji wydarzenia służy prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, opodatkowanej VAT, polegającej na świadczeniu usług prawnych - konferencja sprzyja pozyskiwaniu nowych zleceń, wzmacnia relacje z partnerami zagranicznymi oraz zwiększa rozpoznawalność Kancelarii w ramach sieci, co w efekcie przyczynia się do wzrostu przychodów z działalności opodatkowanej.

W związku z organizacją konferencji Kancelaria poniesie wydatki na zakup następujących usług świadczonych na terytorium Polski:

1)organizacja konferencji (wynajem sal i sprzętu, obsługa techniczna),

2)usługi hotelowe związane z zakwaterowaniem uczestników konferencji,

3)catering w czasie spotkań i zajęć,

4)gastronomiczne (wyżywienie w ramach uroczystego obiadu i kolacji, w tym alkohol),

5)lokalny transport w Polsce,

zwane dalej łącznie „Wydatkami poniesionymi na organizację Konferencji”.

Kancelaria zamierza refakturować te wydatki na inne kancelarie z sieci A. z Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraela oraz USA (w części przypadającej na te kancelarie).

Refakturowanie wydatków nastąpi bez doliczania przez Kancelarię jakiejkolwiek marży - koszty poniesione na rzecz usługodawców zostaną przeniesione na zagraniczne kancelarie (w części przypadającej na te kancelarie) w wysokości odpowiadającej wartości tych kosztów, zgodnie z zasadą „jeden do jednego”.

Kancelarie z Niemiec, Holandii i Włoch są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT w ramach zharmonizowanego unijnego systemu podatku od towarów i usług. Kancelarie z Wielkiej Brytanii i Izraela są zarejestrowanymi podatnikami lokalnego VAT w kraju swojej siedziby. Kancelaria z USA nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, ale jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w USA.

Żadna z zagranicznych kancelarii nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce.

W tej sytuacji Kancelaria powzięła następujące wątpliwości:

1)czy refakturując Wydatki poniesione na organizację Konferencji Kancelaria powinna naliczyć od nich polski VAT według stawki 23%,

2)czy w związku z refakturowaniem Wydatków poniesionych na organizację Konferencji Kancelaria będzie mogła odliczyć VAT naliczony przy zakupie usług hotelowych i gastronomicznych w części przypadającej na refakturowane wydatki.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że usługi związane z organizacją konferencji stanowią jedno świadczenie kompleksowe. Wynika to z analizy celu, charakteru oraz funkcjonalnych powiązań poszczególnych świadczeń. O kompleksowym charakterze usługi decydują następujące przesłanki, warunki i współzależności:

• Po pierwsze, celem organizacji konferencji jest zapewnienie i zorganizowanie uczestnictwa w wydarzeniu o charakterze biznesowym, szkoleniowym i integracyjnym, którego organizatorem i koordynatorem ma być Wnioskodawca. Nabywcy - kancelarie z sieci A. - oczekują od Wnioskodawcy zapewnienia kompleksowego zorganizowania udziału ich przedstawicieli w tym wydarzeniu, a nie odrębnych usług, w tym hotelowych, gastronomicznych czy transportowych.
• Po drugie, poszczególne świadczenia (w tym noclegi, catering, transport, wynajem sali i obsługa techniczna) są ze sobą funkcjonalnie i gospodarczo powiązane. Służą one wyłącznie realizacji celu głównego, tj. zorganizowania i przeprowadzenia konferencji. Samodzielne wykorzystanie tych elementów przez nabywców nie realizowałoby tego celu - chodzi bowiem o zorganizowanie konferencji w jednolity sposób dla wszystkich uczestników w ramach sieci A., a nie o zaoferowanie wszystkich usług w oderwaniu od siebie.
• Po trzecie, wszystkie wymienione usługi mają charakter pomocniczy wobec usługi głównej, jaką jest organizacja konferencji. Usługi hotelowe, gastronomiczne, cateringowe, transportowe, czy techniczne (np. wynajem sprzętu audio video) nie stanowią dla nabywców celu samego w sobie, lecz są jedynie środkiem służącym do pełnego i sprawnego korzystania z usługi głównej.
• Po czwarte, z perspektywy nabywców świadczenie odbierane jest jako jednolita, kompleksowa usługa organizacji konferencji. Efektem, którego oczekują zagraniczne kancelarie z sieci A., jest zapewnienie ich prawnikom udziału w wydarzeniu obejmującym wszystkie elementy organizacyjne, a nie nabycie szeregu odrębnych usług cząstkowych.

Wnioskodawca ponadto wyjaśnia, że wszystkie czynności takie jak zapewnienie zakwaterowania, wyżywienia, wynajęcie sal, obsługa techniczna czy organizacja transportu mają znaczenie gospodarcze i funkcjonalne tylko o tyle, o ile umożliwiają realizację głównego celu usługi - udziału w konferencji. Świadczenia te są ze sobą nierozerwalnie powiązane i nie można ich sensownie oderwać o siebie. Kancelarie z sieci A. nie byłyby zainteresowane nabyciem noclegów czy posiłków w Polsce w celach turystycznych lub rekreacyjnych, lecz wyłącznie dlatego, że ich przedstawiciele (prawnicy) mają uczestniczyć w konferencji. Podobnie usługi transportowe nie mają samodzielnego znaczenia, lecz są niezbędne do sprawnego przemieszczania się uczestników w związku z wydarzeniem.

Takie powiazanie sprawia, że z perspektywy ekonomicznej i funkcjonalnej wszystkie elementy tworzą jedną usługę kompleksową, której przedmiotem jest organizacja konferencji.

Poszczególne elementy wchodzące w skład świadczenia organizacji konferencji pozostają ze sobą w ścisłym i nierozerwalnym związku funkcjonalnym. Ich istotą nie jest bowiem samodzielne świadczenie usług noclegowych, gastronomicznych, transportowych czy technicznych, lecz stworzenie całościowego wydarzenia (konferencji), w ramach którego uczestnicy - prawnicy z zagranicznych kancelarii - mogą wziąć udział w spotkaniach o charakterze biznesowo-szkoleniowym i integracyjnym.

Zależność ta polega na tym, że każda z czynności ma sens wyłącznie jako element większej całości i nie może być traktowana jako świadczenie samoistne z punktu widzenia uczestników. Noclegi zapewnianie są tylko dlatego, że uczestnicy przyjeżdżają do Polski w związku z konferencją i muszą mieć zapewnione miejsce zakwaterowania w jej trakcie. Catering i posiłki są organizowane po to, aby umożliwić udział w sesjach konferencyjnych bez konieczności ich chaotycznego przerywania, a także aby stworzyć przestrzeń networkingową, co jest nieodłącznym elementem wydarzeń tego typu.

Transport lokalny jest niezbędny, aby uczestnicy mogli przemieszczać się pomiędzy miejscem zakwaterowania a miejscem odbywania się sesji i spotkań.

Wynajem sal konferencyjnych i sprzętu wraz z obsługą techniczną stanowi podstawowy warunek przeprowadzenia spotkań, prezentacji, paneli i warsztatów.

Każdy z tych elementów traci swoje uzasadnienie, jeśli zostałby potraktowany jako świadczenie odrębne. Nabywcy - zagraniczne kancelarie - nie są zainteresowani samym wynajmem sal, samym cateringiem czy samym noclegiem w Polsce. Nie zgłaszaliby zapotrzebowania na takie usługi, gdyby nie były one konieczne dla przeprowadzenia konferencji. Z ich perspektywy nabycie pojedynczych usług nie realizowałoby celu gospodarczego, jakim jest uczestnictwo ich prawników w kompleksowo zorganizowanym wydarzeniu.

Oznacza to, że czynności te są ze sobą nierozerwalnie związane: wynajem sal i obsługa techniczna tworzą przestrzeń do merytorycznych obrad, zakwaterowanie i transport zapewniają uczestnikom możliwość fizycznego udziału w wydarzeniu, a usługi gastronomiczne i cateringowe zapewniają warunki do zorganizowanego uczestnictwa w spotkaniach oraz sprzyjają nawiązywaniu i pogłębianiu relacji biznesowych. Dopiero łączne wykonanie wszystkich tych czynności pozwala zrealizować usługę główną, jak jest organizacja konferencji.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że poszczególne czynności nie mogą być wykonywane odrębnie, ponieważ nie stanowią dla nabywcy celu samego w sobie, lecz jedynie element składowy większej całości. To ich ścisłe wzajemne powiązanie funkcjonalne i gospodarcze przesądza o tym, że w przedstawionym stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym.

Oczekiwaniem nabywców jest skorzystanie z usługi organizacji konferencji, która pozwoli osiągnąć określony rezultat gospodarczy: udział prawników w wydarzeniu służącym budowaniu i pogłębianiu relacji biznesowych, wymianie doświadczeń, wspólnemu opracowywaniu standardów obsługi oraz wzmacnianiu współpracy transgranicznej w ramach sieci A. Ma to doprowadzić do wzrostu sprzedaży usług prawniczych przez te kancelarie.

Dlatego z perspektywy nabywców nie ma znaczenia, jakie dokładnie elementy logistyczne czy organizacyjne są potrzebne do realizacji tego celu - istotne jest to, że Wnioskodawca podejmuje się pełnej koordynacji i zapewnienia wszystkich niezbędnych składników, tak aby udział ich przedstawicieli w konferencji przebiegał w sposób sprawny i bezproblemowy.

Intencją nabywców - tj. kancelarii z sieci A. - jest zapewnienie swoim prawnikom udziału w wydarzeniu, które ma charakter biznesowy, integracyjny i szkoleniowy. Nabywcy nie są zainteresowani uzyskaniem od Wnioskodawcy pojedynczych usług noclegowych, gastronomicznych, transportowych czy technicznych, lecz oczekują kompleksowego świadczenia, którego efektem będzie możliwość uczestnictwa ich przedstawicieli w profesjonalnie zorganizowanej konferencji.

Z punktu widzenia nabywców, tj. kancelarii z sieci A., przedmiotem świadczenia nie jest zbiór kilku odrębnych czynności, lecz jedno kompleksowe świadczenie, którego efektem jest udział ich prawników w zorganizowanej konferencji. Nabywcy nie zamawiają od Wnioskodawcy poszczególnych usług - takich jak noclegi, catering czy transport - w sposób samodzielny i niezależny, lecz oczekują, że wszystkie te elementy zostaną zorganizowane i skoordynowane przez Wnioskodawcę jako niezbędne składniki jednego wydarzenia.

Oznacza to, że z perspektywy nabywców świadczenie odbierane jest jako jednolita usługa organizacji konferencji. Nabywcy są zainteresowani osiągnięciem określonego rezultatu gospodarczego, tj. udziału ich przedstawicieli w wydarzeniu, a nie samodzielnym korzystaniem z usług cząstkowych. Dlatego to właśnie organizacja konferencji jako całość, a nie pojedyncze elementy, stanowi świadczenie oczekiwane przez nabywców.

Usługi hotelowe, cateringowe, gastronomiczne oraz lokalny transport w Polsce stanowią niezbędne elementy realizacji usługi organizacji konferencji, ponieważ bez ich zapewnienia nie byłoby możliwe skuteczne przeprowadzenie wydarzenia w takiej formie, w jakiej zostało zaplanowane.

Konferencja ma charakter międzynarodowy - uczestniczą w niej pracownicy z kancelarii zagranicznych, którzy przyjeżdżają do Polski specjalnie w tym celu. Aby ich udział w wydarzeniu był realny i praktycznie możliwy, konieczne jest zapewnienie im zakwaterowania na czas pobytu. Bez zapewnienia im noclegów uczestnicy nie mogliby w sposób komfortowy wziąć udziału w kilkudniowych spotkaniach.

Podobnie usługi gastronomiczne i cateringowe mają istotne znaczenie organizacyjne. Zapewnienie posiłków i przerw kawowych podczas wielogodzinnych sesji konferencyjnych umożliwia ciągłość obrad, integrację uczestników oraz tworzy przestrzeń do wymiany doświadczeń i nawiązywania relacji biznesowych, co stanowi jeden z głównych celów konferencji. Bez zorganizowanego wyżywienia konieczne byłoby każdorazowe, niezorganizowane opuszczanie miejsca konferencji przez uczestników, co zakłócałoby przebieg wydarzenia i ograniczało jego efekty.

Lokalny transport z kolei jest niezbędny, aby umożliwić uczestnikom sprawne przemieszczanie się pomiędzy miejscem zakwaterowania a miejscem spotkań i wydarzeń towarzyszących. Zapewnienie transportu w ramach organizacji konferencji gwarantuje spójność logistyczną i bezpieczeństwo uczestników.

Każdy z tych elementów ma więc charakter funkcjonalnie i gospodarczo powiązany z usługą główną. Nie stanowią one celu samego w sobie, lecz są koniecznym środkiem do tego, aby uczestnicy mogli faktycznie wziąć udział w konferencji w pełni korzystać z jej programu.

W konsekwencji, należy uznać, że usługi hotelowe, gastronomiczne, cateringowe oraz transportowe są niezbędnym i integralnym elementem świadczeni głównego - organizacji konferencji.

Wnioskodawca zamierza opisać usługę na fakturach dla zagranicznych kancelarii z sieci A. jako „Kompleksowa usługa organizacji i koordynacji udziału w konferencji prawników z kancelarii sieci A. w Polsce - (…)”.

Gdy Wnioskodawca podejmie się organizacji konferencji w sposób przedstawiony w opisie zdarzenia przyszłego i będzie nabywać w tym celu usługi, o których mowa we wniosku, to takie faktury będą wystawione na Wnioskodawcę i będą zawierać kwotę podatku VAT.

Wnioskodawca będzie nabywać poszczególne świadczenia składające się na organizację konferencji od różnych usługodawców/dostawców, przy czym usługi hotelowe, część wyżywienia, wynajem sal i wynajem całego albo części sprzętu będzie nabywany od jednego podmiotu. Usługi transportowe, część usług gastronomicznych i ewentualnie wynajem dodatkowego sprzętu będzie od innych podmiotów.

Zorganizowanie konferencji przyczyni się do wzrostu konkurencyjności Wnioskodawcy oraz do pozyskania przez Wnioskodawcę nowych klientów, będzie przekładać się na wzrost obrotów i sprzedaży opodatkowanej VAT Wnioskodawcy.

Przede wszystkim należy wskazać, że członkostwo Wnioskodawcy jako polskiej kancelarii w międzynarodowej sieci ma bezpośredni wpływ na pozyskiwanie nowych klientów i zleceń. Wynika to z mechanizmu wzajemnych rekomendacji - kancelarie z sieci A. działające w poszczególnych jurysdykcjach powierzają sprawy prawne swoim partnerom z sieci w innych krajach. Dzięki temu Wnioskodawca otrzymuje zlecenia od klientów zagranicznych, którzy samodzielnie nie trafiliby na rynek polski lub poszukiwali usług w Polsce wyłącznie poprzez rekomendacje sprawdzonego partnera. Dodatkowo, udział w sieci A. zwiększa wiarygodność i rozpoznawalność kancelarii na rynku międzynarodowym - pozwala uczestniczyć w obsłudze transakcji i sporów wielojurysdykcyjnych, które wymagają współpracy kilku kancelarii równocześnie. Efektem jest nie tylko pozyskanie nowych klientów, ale również znaczące poszerzenie zakresu usług świadczonych na rzecz klientów już obsługiwanych przez inne kancelarie z sieci A.

W tych okolicznościach zorganizowanie konferencji prawników z sieci A. przyczyni się do wzrostu konkurencyjności Wnioskodawcy oraz pośrednio do wzrostu obrotów związanych z działalnością opodatkowaną VAT. Związek przyczynowo-skutkowy wydatków na organizację konferencji z działalnością Wnioskodawcy generującą przychody z usług prawniczych ma charakter pośredni. Poniżej Wnioskodawca wyjaśnia, jak ten związek będzie działać w praktyce.

Po pierwsze, konferencja jest zaplanowana jako wydarzenie stricte biznesowe w ramach sieci A., której jednym z filarów funkcjonowania są rekomendacje klientów i współprowadzenie spraw transgranicznych. Udział w konferencji ma między innymi bezpośredni cel sprzedażowy, podczas sesji merytorycznych i spotkań roboczych identyfikowane są obszary międzynarodowej współpracy, potrzeby klientów obsługiwanych przez poszczególne kancelarie w sieci. Tego rodzaju identyfikacja kompetencji synergii w ramach sieci oraz nowych klientów powinna przekładać się na nowe zlecenia dla Wnioskodawcy - wprost po wydarzeniu lub w horyzoncie kilu miesięcy. Efekt ten dotyczy zarówno zleceń od klientów dotychczas nieobsługiwanych przez Wnioskodawcę, jak i poszerzenia zakresu zleceń w relacjach już istniejących.

Po drugie, konferencja podnosi konkurencyjność Wnioskodawcy poprzez standaryzację i ujednolicenie sposobu pracy w sieci A. (wspólne standardy obsługi). Tego typu standaryzacja skutkuje wyższą efektywnością (wyższa jakość usług, mniejsze koszty koordynacji, lepsze wykorzystanie specjalizacji), co wprost powinno przekładać się na większą liczbę zleceń albo na wzrost wartości pojedynczych zleceń - zarówno na rynku krajowym (usługi opodatkowane stawką 23% VAT), jak i w relacjach transgranicznych (świadczenie na rzecz podatników UE i państw trzecich).

Po trzecie, konferencja pełni funkcję marketingowo-relacyjną w zamkniętym gronie profesjonalistów świadczących usługi prawne. Nie jest to wydarzenie o charakterze reprezentacyjnym, lecz inwestycja we współpracę w ramach sieci A. Prezentacje kompetencji zespołów, case studies, panele tematyczne i warsztaty powinny pomagać w przyszłości w tworzeniu multi-jurysdykcyjnych zespołów projektowych i pozyskiwania transgranicznych zleceń przez Wnioskodawcę.

Kancelarie z sieci A., które będą uczestnikami konferencji, nie posiadają stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, które uczestniczyłoby w nabywaniu od świadczeń, o których mowa we wniosku

Pytania

1)Czy w przypadku refakturowania przez Kancelarię kosztów usług poniesionych na organizację konferencji - obejmujących usługi hotelowe, gastronomiczne, wynajem sal konferencyjnych i sprzętu, catering oraz transport lokalny - na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A., mających siedziby i status podatników w Niemczech, Włoszech, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraelu oraz USA, Kancelaria nie będzie zobowiązana do naliczenia polskiego podatku VAT, z uwagi na to, że miejscem świadczenia refakturowanych usług jest kraj siedziby usługobiorcy (art. 28b ust. 1 ustawy o VAT)?

2)Czy w przypadku refakturowania przez Kancelarię kosztów usług hotelowych i gastronomicznych, poniesionych w związku z organizacją konferencji na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A., Kancelaria będzie uprawniona do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu tych usług, w zakresie, w jakim podlegają one dalszemu refakturowaniu?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym):

1)Refakturowanie przez Kancelarię kosztów usług poniesionych w związku z organizacją Konferencji na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A., będących podatnikami VAT w swoich krajach siedziby nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) w Polsce. Kancelaria nie będzie zobowiązana do naliczenia polskiego VAT od refakturowanych kosztów, ponieważ miejscem świadczenia tych usług - zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT - będzie kraj siedziby usługobiorcy.

2)W przypadku refakturowania usług hotelowych na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A., Kancelaria będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy ich nabyciu tych usług, w tej części, w jakiej usługi te są odsprzedawane (refakturowane).

Wynika to z poniżej argumentacji

Ad 1

Refakturowane usługi, choć nabywane od polskich dostawców i świadczone fizycznie na terytorium Polski, nie stanowią świadczeń związanych z nieruchomościami (art. 28e ustawy o VAT) ani z wstępem na imprezy (art. 28g ust. 1 ustawy o VAT), lecz stanowią element kosztowy kompleksowej usługi organizacyjno-szkoleniowej o charakterze niematerialnym, świadczonej przez Kancelarię na rzecz innych kancelarii z sieci A. Tym samym zastosowanie znajduje art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym miejscem świadczenia usługi na rzecz podatników jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Ponieważ kontrahenci mają siedziby w Niemczech, Włoszech, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraelu i USA, usługi te nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, a Kancelaria wystawi faktury bez naliczonego polskiego VAT, z adnotacją „odwrotne obciążenie” (faktury dla kancelarii w Niemczech, Włoszech i Holandii) albo wykaże eksport usług (fakturę dla kancelarii w Wielkiej Brytanii, w Izraelu i USA).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Z kolei zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika (w rozumieniu art. 28a ustawy), miejscem świadczenia usług - a zatem miejscem ich opodatkowania - jest kraj, w którym ten usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

W analizowanym stanie faktycznym, Kancelaria jako podatnik VAT będzie refakturować koszty usług poniesionych na organizację Konferencję na rzecz innych kancelarii prawniczych z sieci A. z Niemczech, Włoszech, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraelu i USA. Kancelarie te są zarejestrowanymi podatnikami VAT w swoich krajach siedziby i działają jako podatnicy w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku refakturowania kosztów, Kancelaria nie świadczy usług tożsamych z usługami pierwotnie nabywanymi (takimi jak hotelowe, gastronomiczne czy transportowe), lecz wykonuje kompleksowe świadczenie na rzecz innych kancelarii w postaci koordynacji i organizacji udziału przedstawicieli w wydarzeniu o charakterze szkoleniowym, integracyjnym i wizerunkowym, z elementami logistycznymi. Ostatecznym celem tych działań jest ułatwienie współpracy i integracji w ramach globalnej sieci kancelarii A.

Zgodnie z ugruntowaną praktyką interpretacyjną i orzeczniczą, jeżeli usługa składa się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane funkcjonalnie i ekonomicznie i z punktu widzenia nabywcy stanowią jednolitą całość, należy traktować ją jako jedną usługę złożoną (kompleksową)  (por. np. wyrok TSUE z 2 grudnia 2010 r., C-276/09, Everything Everywhere Ltd).

W ocenie Wnioskodawcy, refakturowane usługi należy potraktować jako usługę kompleksową o charakterze organizacyjnym, której dominującym składnikiem jest koordynacja udziału danego podmiotu (kancelaria) w wydarzeniu. Usługi hotelowe, gastronomiczne, wynajem sal i transport są w tym przypadku jedynie środkami służącymi realizacji celu głównego, jakim jest udział w konferencji. Jeżeli świadczeniem Wnioskodawcy jest usługa organizacyjno-szkoleniowa świadczona na rzecz podatników (zagranicznych kancelarii), to należy przyjąć, że:

• usługa ma charakter niematerialny, i
• miejsce jej świadczenia należy ustalić zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT - tj. według siedziby usługobiorcy.

Ponieważ usługobiorcy (kancelarie z Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraelu i USA) mają siedziby działalności gospodarczej poza terytorium Polski, miejscem świadczenia tych usług nie jest Polska. W konsekwencji, refundowanie przez Kancelarię wydatków związanych z organizacją konferencji nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT w Polsce, a Kancelaria nie będzie zobowiązana do naliczenia podatku VAT na fakturach wystawianych z tego tytułu.

Reasumując, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przedstawionym zdarzeniu przyszłym refakturowane świadczenia stanowią jednolitą usługę organizacyjno-szkoleniową o charakterze niematerialnym, dla której - zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT - miejscem świadczenia jest kraj siedziby usługobiorcy, a nie Polska.

Ad 2

W przedstawionej sytuacji, Kancelaria nie „konsumuje” usług hotelowych i gastronomicznych (w części, którą obciąża inne kancelarie) we własnym zakresie, lecz nabywa je w celu ich dalszego odpłatnego świadczenia na rzecz innych podatników. Tym samym, nie znajduje zastosowania ograniczenie wynikające z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy  VAT. Usługi te stanowią element kosztowy świadczenia odpłatnego, wykonywanego przez Kancelarię w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, co uprawnia do ich odliczenia, proporcjonalnie do zakresu fakturowania.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego od podatku należnego.

Jednocześnie, zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabycia usług noclegowych i gastronomicznych”. Wyjątek w tym zakresie stanowi art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c, który mówi o możliwości odliczenia VAT w przypadku „usług noclegowych nabywanych w celu ich odsprzedaży, opodatkowanych z tego podatnika na podstawie art. 8 ust. 2a.

W przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego Kancelaria nabywa usługi hotelowe i gastronomiczne nie dla własnych potrzeb konsumpcyjnych, lecz w celu ich dalszego świadczenia (refakturowania) na rzecz innych podatników VAT - kancelarii z sieci A. z Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraelu i USA.

W sytuacji, gdy usługi te są dalej odsprzedawane na rzecz innych podmiotów (tj. są elementem odpłatnego świadczenia), Kancelaria nie jest ich końcowym konsumentem, lecz pośrednikiem, który nabywa usługi we własnym imieniu, a następnie świadczy je dalej. Oznacza to, że prawo do odliczenia VAT nie jest wyłączone.

Wnioskodawca wskazuje, że w analizowanej sytuacji usługi hotelowe i gastronomiczne są nabywane wyłącznie w związku z uczestnictwem przedstawicieli zagranicznych kancelarii w organizowanej przez Kancelarię konferencji i następnie refakturowane na te kancelarie. Wydatki te stanowią dla Wnioskodawcy koszt działalności gospodarczej, ponieważ refakturowanie odbywa się odpłatanie i ma bezpośredni związek z jego działalnością opodatkowaną.

W konsekwencji, Wnioskodawca powinien mieć prawo do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu usług hotelowych i gastronomicznych, w proporcji, w jakiej będą one refakturowane na zagraniczne kancelarie.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 14 czerwca 2024 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.360.2024.2.IK, w której organ podatkowy potwierdził, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od usług noclegowych i gastronomicznych, jeżeli są one przedmiotem dalszej odprzedaży.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 755 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie, z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.

W myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1, 4 i 5 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Stosownie do zapisu art. 8 ust. 2a ustawy:

Przepis ten reguluje zatem takie sytuacje, kiedy podatnik, działając we własnym imieniu, zawiera umowę, na podstawie której zobowiązuje się do zrealizowania pewnego świadczenia, jednak faktycznie świadczenie to realizowane jest przez podmiot trzeci. W takim przypadku, gdy podmiot nabywa usługę, a następnie odsprzedaje ją kontrahentowi w tzw. „stanie nieprzetworzonym”, uznawany jest za podatnika, który usługę taką świadczy.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy.

I tak, stosownie do art. 28a ustawy:

Wskazany art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy:

W myśl art. 28e ustawy:

Jak stanowi art. 28f ust. 1 ustawy:

Jednocześnie z treści art. 28g ust. 1 wynika, że:

W myśl art. 28i ustawy:

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy, podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Przepis art. 28e ustawy - jak wynika z jego brzmienia - stanowi wyjątek od zasady, przyjmując jako kryterium nie usytuowanie podmiotu, lecz przedmiotu, którym jest nieruchomość. Usługi, które jej wprost dotyczą, mają być opodatkowane według jej miejsca położenia. Kryterium położenia nieruchomości jest tu zatem decydujące - determinuje ono docelowo miejsce opodatkowania usługi związanej z daną nieruchomością. Co istotne, zasada wyrażona w art. 28e ustawy obejmuje wyłącznie usługi, które dotyczą konkretnej nieruchomości - jedynie wówczas można w praktyce zastosować opodatkowanie w miejscu położenia nieruchomości.

Z treści art. 28e ustawy wynika, że o miejscu świadczenia, a tym samym opodatkowania usługi związanej z nieruchomością, decyduje wyłącznie miejsce położenia nieruchomości, z którą dana usługa jest ściśle związana, niezależnie od tego dla jakiego podmiotu jest wykonywana oraz gdzie znajduje się siedziba usługodawcy. Zasada ta ma zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania, co do miejsca jej położenia. Przepis ten - jak wynika z jego brzmienia - stanowi wyjątek od zasady ogólnej, przyjmując jako kryterium odniesienie się nie do podmiotu, lecz do przedmiotu, którym jest nieruchomość, a usługi, które jej wprost dotyczą, mają być opodatkowane według miejsca jej położenia. Jednocześnie usługi te mogą mieć charakter nieograniczony, na co wskazuje ich otwarty katalog, zamieszczony w tym przepisie. Do zakresu tych usług ustawodawca zaliczył bowiem nie tylko usługi stricte dotyczące prac wykonywanych w nieruchomościach i obrotu nieruchomościami, ale także usługi, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości.

Należy zauważyć, że reguła dotycząca ustalenia miejsca świadczenia na podstawie art. 28g ust. 1 ustawy odnosi się do usług świadczonych na rzecz podatników i dotyczy po pierwsze, usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, a po drugie, usług pomocniczych do usług, o których mowa wyżej. Usługa wstępu to usługa, na mocy której nabywcy przyznane zostaje prawo do uczestniczenia w danej imprezie, znajdowania się w miejscu, w którym ta impreza się odbywa.

Natomiast art. 28i oraz art. 28f określa szczególne miejsce świadczenia usług restauracyjnych oraz usług transportu osób, wiążąc je z miejscem ich faktycznego wykonania.

Kwestie dokumentowania transakcji gospodarczych regulują przepisy rozdziału „Faktury” Działu XI.

Zgodnie z art. 106a pkt 2 ustawy:

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 106e ust. 1 pkt 12-14 i 18 ustawy:

Natomiast z art. 106e ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy wynika, że:

Z powołanych przepisów wynika, że podatnik dokonujący sprzedaży zobowiązany jest do udokumentowania tej czynności poprzez wystawienie faktury. Faktura jest dokumentem (dowodem) potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego dokonanego przez podatnika VAT.

Z opisu sprawy wynika, że Kancelaria jest spółką komandytową z siedzibą w Polsce, zarejestrowanym podatnikiem VAT i prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług prawnych. Kancelaria należy międzynarodowej, globalnej sieci kancelarii prawniczych A. („A”) stworzonej przez kancelarię prawniczą B. z siedzibą w USA, prowadzących działalność prawniczą poza USA, między innymi w krajach Unii Europejskiej (Polska, Niemcy, Włochy, Holandia), w Wielkiej Brytanii i w Izraelu. W swojej działalności Kancelaria współpracuje z kancelariami z sieci A, pozyskując dzięki temu część swoich klientów albo świadcząc usługi na rzecz tych kancelarii.

W 2026 r. sieć A. planuje zorganizować w Polsce konferencję dla pracowników zatrudnionych lub współpracujących z Kancelarią oraz z innymi kancelariami z sieci A. z Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii i Izraela. W konferencji będą również uczestniczyć osoby współpracujące z amerykańską kancelarią B. z siedzibą w USA, które będą współorganizować konferencję.

Celem konferencji jest budowanie i pogłębianie relacji biznesowych pomiędzy prawnikami z kancelarii wchodzących w skład międzynarodowej sieci A., w tym wymiana wiedzy, doświadczeń oraz dobrych praktyk związanych ze świadczeniem usług prawnych w różnych jurysdykcjach. Konferencja stanowi element wewnętrznej współpracy w ramach sieci, której istotą jest wzajemne rekomendowanie klientów, współprowadzenie spraw transgranicznych oraz wspólne opracowywanie standardów obsługi. Uczestnictwo Kancelarii w organizacji wydarzenia służy prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, opodatkowanej VAT, polegającej na świadczeniu usług prawnych - konferencja sprzyja pozyskiwaniu nowych zleceń, wzmacnia relacje z partnerami zagranicznymi oraz zwiększa rozpoznawalność Kancelarii w ramach sieci, co w efekcie przyczynia się do wzrostu przychodów z działalności opodatkowanej.

W związku z organizacją konferencji Kancelaria poniesie wydatki na zakup następujących usług świadczonych na terytorium Polski:

1)organizacja konferencji (wynajem sal i sprzętu, obsługa techniczna),

2)usługi hotelowe związane z zakwaterowaniem uczestników konferencji,

3)catering w czasie spotkań i zajęć,

4)gastronomiczne (wyżywienie w ramach uroczystego obiadu i kolacji, w tym alkohol),

5)lokalny transport w Polsce.

Kancelaria zamierza refakturować te wydatki na inne kancelarie z sieci A. z Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraela oraz USA (w części przypadającej na te kancelarie).

Refakturowanie wydatków nastąpi bez doliczania przez Kancelarię jakiejkolwiek marży - koszty poniesione na rzecz usługodawców zostaną przeniesione na zagraniczne kancelarie (w części przypadającej na te kancelarie) w wysokości odpowiadającej wartości tych kosztów, zgodnie z zasadą „jeden do jednego”.

Państwa wątpliwości sprecyzowane w pytaniu nr 1 dotyczą ustalenia miejsca świadczenia i opodatkowania usług poniesionych na organizację konferencji - obejmujących usługi hotelowe, gastronomiczne, wynajem sal konferencyjnych i sprzętu, catering oraz transport lokalny - na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A, mających siedziby i status podatników w Niemczech, Włoszech, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraelu oraz USA.

Odnośnie Państwa wątpliwości należy zauważyć, że w celu prawidłowego opodatkowania świadczonych przez Spółkę usług należy ustalić miejsce ich świadczenia, jednakże żeby tego dokonać konieczne jest w pierwszej kolejności zidentyfikowanie z jaką usługą świadczoną przez Spółkę mamy czynienia. Zatem w okolicznościach przedmiotowej sprawy należy rozważyć kwestię tzw. świadczeń złożonych.

Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej.

Wskazać również należy, że ani Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwana dalej „Dyrektywą”, ani też przepisy krajowe nie zawierają definicji świadczenia złożonego. Brak również szczególnych uregulowań dotyczących przesłanek uznawania danego świadczenia za świadczenie złożone. Ocena, w jakich okolicznościach świadczenia powiązane należy traktować jako świadczenia jednolite, kształtowana jest na bazie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyroku TSUE z 6 lipca 2006 r. w sprawie C-251/05 Talacre Beach Caravan Sales Ltd, Trybunał stwierdził, że należy dać prymat ochronie zasady nierozszerzania zwolnienia podatkowego nad traktowaniem kilku dostaw jako świadczenia złożonego, opodatkowanego wedle zasad dotyczących świadczenia głównego. Każde odstępstwo od zasadniczej stawki podatku od towarów i usług powinno być zatem interpretowane ściśle i ta ogólna zasada musi być brana bezwzględnie pod uwagę przy ocenie okoliczności konkretnej sprawy.

W pewnych jednak okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem, odpowiednio, prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, gdy nie są one niezależne (np. wyrok TSUE z 2 grudnia 2010 r. w sprawie C-276/09 Everything Everywhere Ltd - pkt 23).

Orzecznictwo TSUE zawiera wskazówki dotyczące warunków jakie muszą być spełnione żeby uznać określony zespół świadczeń za świadczenie złożone.

Jedna transakcja występuje zatem wtedy, gdy dwa lub więcej elementów albo dwie lub więcej czynności, dokonane przez podatnika, są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. Ponadto, jeżeli jedno świadczenie stanowi świadczenie główne, natomiast pozostałe świadczenia stanowią świadczenia dodatkowe/pomocnicze, to traktowane są one z punktu widzenia podatkowego tak jak świadczenie główne tj. dzielące los prawny świadczenia głównego. W szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe/pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego tj. stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z tego świadczenia (np. wyrok TSUE z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd - pkt 29, wyrok z 27 września 2012 r. w sprawie C-392/11 - pkt 16; wyrok z 17 stycznia 2013 r., w sprawie C-224/11 - pkt 30; lub też wyrok TSUE z 27 czerwca 2013 r. w sprawie C-155/12 RR Donnelley Global Tumkey Solutions Poland sp. z o.o. - pkt 21).

Poza tym w wyroku z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Part Service Srl Trybunał wskazał, że aby stwierdzić, czy mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową, należy w pierwszej kolejności poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie. W orzeczeniu tym Trybunał wskazał na konieczność dokonania analizy charakteru transakcji także z punktu widzenia nabywcy, z uwagi na fakt, że to właśnie perspektywa nabywcy powinna być podstawą do ustalenia, jaki był rzeczywisty charakter świadczenia. Tak również TSUE orzekł w wyroku z 10 marca 2011 r. w sprawach połączonych C-497/09, C-499/09, C-501/09 i C-502/09 Bog i inni gdzie wskazał, że: „W szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego”.

Natomiast w wyroku z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV, Trybunał wskazał, że art. 2 (1) VI Dyrektywy „należy interpretować w ten sposób, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako konsumenta przeciętnego, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania podatku od wartości dodanej”.

Powyższe oznacza, że dla oceny, czy w danej sytuacji są spełnione przesłanki dla uznania danego zespołu świadczeń za jedno świadczenie kompleksowe jest ocena, czy w przypadku wydzielenia poszczególnych świadczeń, dla nabywcy będą one miały istotną wartość. Ważne jest, czy świadczenia są ze sobą ściśle powiązane w taki sposób, że samodzielnie nie przynoszą wymaganej, praktycznej korzyści z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. Nie ma znaczenia subiektywny punkt widzenia dostawcy lub odbiorcy świadczenia. Istnienie jednego świadczenia złożonego nie wyklucza zastosowanie do poszczególnych jego elementów odrębnych cen.

Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu czynności kompleksowej.

W opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym należy uznać, że w odniesieniu do usług zapewnienia możliwości udziału w zorganizowanym wydarzeniu o charakterze biznesowym, integracyjnym oraz szkoleniowym, z punktu widzenia nabywcy usługi (zagranicznych kancelarii z sieci A), będziecie Państwo realizować jedno świadczenie w zakresie kompleksowej organizacji konferencji, wymagające podjęcia przez Państwa szeregu czynności. Świadczenie przez Państwa tych usług będzie miało charakter kompleksowy tzn. będzie składało się z kilku świadczeń dotyczących organizacji konferencji, tj. wynajem sal i sprzęty, obsługę techniczną, usługi hotelowe związane z zakwaterowaniem uczestników konferencji, catering w czasie spotkań i zajęć, usługi  gastronomiczne, lokalny transport w Polsce. Poszczególne świadczenia są ze sobą funkcjonalnie i gospodarczo powiązane i służą wyłącznie realizacji celu głównego, tj. zorganizowania i przeprowadzenia konferencji. Ww. usługi mają charakter pomocniczy wobec usługi głównej, jaką jest organizacja konferencji. Należy zatem zauważyć, że ww. usługi towarzyszące wchodzące w skład usług związanych z organizacją konferencji nie będą stanowić dla nabywcy, celu samego w sobie lecz są środkami służącymi możliwości udziału prawników kancelarii z sieci A. w konferencji. Z ww. opisu sprawy wynika, że intencją nabywców jest umożliwienie zapewnienie swoim prawnikom udziału w wydarzeniu, które ma charakter biznesowy, szkoleniowy i integracyjny. Nabywcy nie są zainteresowani uzyskaniem od Spółki pojedynczych, odrębnych usług noclegowych, gastronomicznych, transportowych czy technicznych, lecz oczekują kompleksowego świadczenia, którego efektem jest zorganizowanie konferencji w ramach której będzie możliwość uczestnictwa ich przedstawicieli. Wymienione świadczenia są ze sobą ściśle powiązane i w aspekcie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

Świadczenia te tworzą jedną kompleksową usługę i są niezbędne w celu realizacji oferowanej przez Państwa usługi w zakresie organizacji konferencji w Polsce.

Odnośnie Państwa wątpliwości dotyczących ustalenia miejsca opodatkowania i prawidłowego dokumentowania świadczonych usług wskazać należy, że podatek od towarów i usług jest podatkiem o charakterze terytorialnym, co oznacza, że opodatkowaniu w danym państwie podlegają tylko te czynności, które zostaną uznane za wykonane w tym państwie, a ściślej te czynności, które zostaną uznane za wykonane w danym miejscu.

Przechodząc do kwestii miejsca świadczenia usług należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną zasadą powołanego wcześniej art. 28b ust. 1 i 2 ustawy, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że Spółka planuje zorganizować w 2026 r. konferencję dla pracowników zatrudnionych lub współpracujących z innymi kancelariami w z sieci A. z Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraela oraz USA. Zagraniczne kancelarie z sieci A. są podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą spełniającymi definicję podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT, którzy posiadają siedzibę działalności gospodarczej poza Polską oraz nie posiadają stałego miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Jednocześnie wskazać należy, że do świadczonej przez Państwa kompleksowej usługi nie znajdą zastosowania szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług na podstawie art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy.

Zatem, w analizowanej sprawie miejsce opodatkowania ww. usługi świadczonej przez Państwa na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A. należy ustalić zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy, tj. miejscem świadczenia jest miejsce, w którym usługobiorcy (zagraniczne kancelarie z sieci A) posiadają siedzibę działalności gospodarczej.

Skoro zagraniczne kancelarie z sieci A. na rzecz których świadczą Państwo kompleksową usługę organizacji konferencji są podmiotami gospodarczymi, które mają siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Niemiec, Włoch, Holandii, Wielkiej Brytanii, Izraela oraz USA i nie posiadają stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce to miejscem opodatkowania świadczonych usług nie będzie Polska. 

Wobec tego faktury dokumentujące świadczenie usług na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A. nie powinny zawierać m.in. stawki i kwoty podatku (art. 106e ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy), powinny jednak zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”. W tym przypadku to zagraniczne kancelarie z sieci A. jako usługobiorcy są zobowiązani do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze w swoim kraju z tytułu nabycia tych usług.

W konsekwencji Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Natomiast kwestię prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabytych przez Spółkę usług hotelowych oraz gastronomicznych reguluje w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powołanych przepisów art. 86 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie określone warunki:

• odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług;
• towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego);
• faktura dokumentuje czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, czyli została na niej wskazana kwota podatku.

Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W świetle art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Zatem, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych. Wyjątek dotyczy jedynie podatników świadczących usługi przewozu osób, kupujących gotowe posiłki dla pasażerów oraz usług noclegowych nabytych przez podatników wyłącznie w celu ich odprzedaży, tj. po nabyciu usługi w celu przeniesienia jej na kolejnego nabywcę (tj. w związku z tzw. refakturą usługi).

Ponadto, w oparciu o art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Natomiast stosownie do art. 88 ust. 4 ustawy:

W tym miejscu należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności.

Według art. 15 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

W zakresie nabywanych przez Państwa usług hotelowych zastosowanie znajdzie art. 28e ustawy i będą opodatkowane na terytorium Polski, czyli w miejscu położenia nieruchomości (hotelu). Również usługi gastronomiczne będą opodatkowane na terytorium Polski, tj. w miejscu gdzie się faktycznie odbywają zgodnie z art. 28i ustawy.

Odnośnie Państwa wątpliwości w kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego w sytuacji refakturowania usług hotelowych należy wskazać, że ustawodawca wprowadzając od 1 stycznia 2021 r., do ustawy art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c, umożliwił podatnikom odliczanie podatku VAT naliczonego od usług noclegowych nabytych przez podatników wyłącznie w celu ich odprzedaży na zasadach określonych w art. 8 ust. 2a ustawy.

Wskazać należy, że art. 8 ust. 2a ustawy, jest źródłem praw i obowiązków podatników w odniesieniu do świadczeń określanych mianem „odsprzedaży” lub „refakturowania” usług. W związku z tym należy stwierdzić, że nabycie usług oraz ich późniejsza odsprzedaż (z marżą czy bez) powinny być zawsze traktowane jako dwie odrębne transakcje usługowe.

Powyższy przepis jest odpowiednikiem art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L 347, z 11 grudnia 2006 r., s. 1 z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE Rady”, który stanowi, że:

Oznacza to, że podmiot świadczący (sprzedający) daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przeniesienie ciężaru kosztów na inną osobę, nie może być zatem w żaden inny sposób potraktowane niż jako świadczenie usługi w tym samym zakresie.

Odnosząc się zatem do treści art. 8 ust. 2a ustawy, który wprowadza zasadę, że w przypadku, gdy podmiot „pośredniczy”, pomiędzy podmiotem faktycznie świadczącym usługę, a jej odbiorcą, przyjmuje się, że podmiot ten działa tak jakby sam wcześniej nabył taką usługę, a następnie ją wyświadczył, co sprawia, że opodatkowaniu podlegają wszystkie etapy w świadczeniu usług, łącznie z tym, w którym nie wykonuje się czynności faktycznych. Wspomniana „fikcja prawna”, wynikająca z art. 8 ust. 2a ustawy, znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy dany podmiot pośredniczący w rzeczywistości nie jest konsumentem ostatecznym usługi, a jedynie przyjmuje się wtedy założenie, że taką usługę nabył od podmiotu świadczącego, a następnie sam ją wyświadczył na rzecz osoby trzeciej.

Przepis ten reguluje zatem takie sytuacje, kiedy podatnik, działając we własnym imieniu, zawiera umowę, na podstawie której zobowiązuje się do zrealizowania pewnego świadczenia, jednak faktycznie świadczenie to realizowane jest przez podmiot trzeci. W takim przypadku, gdy podmiot nabywa usługę, a następnie odsprzedaje ją kontrahentowi w tzw. „stanie nieprzetworzonym”, uznawany jest za podatnika, który usługę taką świadczy.

Jak wynika z opisu sprawy, usługa, polegająca na organizacji konferencji, którą wykonują Państwo na rzecz zagranicznych kancelarii z sieci A. - jak ustaliłem - ma charakter kompleksowy, gdyż wydzielenie poszczególnych czynności jako odrębnych świadczeń miałoby charakter sztuczny i nie odpowiadałoby oczekiwaniom nabywców. Najistotniejszym elementem (świadczeniem głównym) usługi świadczonej przez Spółkę jest zapewnienie i zorganizowanie wydarzenia o charakterze biznesowym, integracyjnym oraz szkoleniowym, zaś takie elementy jak usługi hotelowe, gastronomiczne i cateringowe nie stanowią dla nabywców celu samego w sobie, lecz są jedynie środkiem służącym do pełnego i sprawnego skorzystania ze świadczenia głównego.

Zatem, nabywane usługi hotelowe nie są odsprzedawane w niezmienionej formie. Są składową wykonanej usługi kompleksowej polegającej na organizacji konferencji.

W związku z powyższym Spółka nie dokonuje odprzedaży usług hotelowych rozumianych jako odrębne, niezależne świadczenia w opisanym zdarzeniu przyszłym.

Wskazać należy, że istotą refaktury usług wynikającej z art. 8 ust. 2a ustawy jest odprzedaż usług w stanie nieprzetworzonym na kolejnego nabywcę. Skoro w rozpatrywanej sprawie Spółka nabywa usługi hotelowe w celu sprzedaży i realizacji innego świadczenia, jakim jest usługa kompleksowa w postaci organizacji konferencji, to nie można tu mówić o odprzedaży usługi hotelowej opodatkowanej na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że nabywając usługi hotelowe w celu sprzedaży świadczenia kompleksowego w postaci organizacji konferencji, nie mają Państwo prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia usług hotelowych, ponieważ nie dokonują Państwo odprzedaży usług noclegowych na zasadach w art. 8 ust. 2a ustawy.

Zatem w opisanej sprawie odnośnie usług hotelowych nie zostanie spełniony warunek określony w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy. W konsekwencji, nie przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie usług hotelowych.

Odnośnie zaś usług gastronomicznych, w kwestii prawa do odliczenia wskazać należy, że z art.  88 ust. 1 pkt 4 ustawy wprost wynika, że obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług gastronomicznych. Ustawodawca nie rozróżnił sytuacji, w których nabywane usługi gastronomiczne wykorzystywane są do odsprzedaży lub są wykorzystywane w prowadzonej działalności. Wyjątek dotyczy jedynie podatników świadczących usługi przewozu osób, kupujących gotowe posiłki dla pasażerów, który nie ma miejsca w analizowanej sprawie.

Ponieważ nabyte przez Państwa usługi hotelowe oraz gastronomiczne mieszczą się w zakresie usług wskazanych w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy, do których nie stosuje się obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku, to nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku od towarów i usług naliczonego z tytułu nabycia usług noclegowych, pomimo faktu, że usługi te związane są z wykonywanymi przez Państwa czynnościami opodatkowanymi.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznaję za nieprawidłowe.

Odnośnie powołanej przez Państwa interpretacji indywidualnej z 14 czerwca 2024 r. znak: 0111-KDIB3-1.4012.360.2024.IK wskazuję, że w ramach „postępowania interpretacyjnego” Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej „orzeka” w oparciu o stan faktyczny/zdarzenie przyszłe mając na względzie pytanie Wnioskodawcy oraz ocenę jego stanowiska. Zatem odnosząc się do Państwa argumentu, że prezentowane przez niego stanowisko znajduje poparcie w powołanej interpretacji indywidualnej, zauważam, że każda sprawa będąca przedmiotem rozpatrywania pod kątem skutków prawnopodatkowych w VAT jest rozpatrywana indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mogących mieć wpływ na tę ocenę. Wstępna analiza stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w interpretacji indywidualnej mogła prowadzić do wniosku o jej tożsamości, jednakże wnikliwa i dogłębna analiza poszczególnych elementów stanu faktycznych/zdarzenia przyszłego - sam sposób jego przedstawienia - może prowadzić do zgoła odmiennej oceny co ostatecznie wpływa na przyjęte przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej rozstrzygnięcia. Przy czym należy zauważyć, że w interpretacji, na którą powołują się Państwo w swoim uzasadnieniu wskazano, że nie przysługuje prawo do odliczenia podatku z faktur dokumentujących nabycie usług gastronomicznych i noclegowych. Jest to więc stanowisko zbieżne ze stanowiskiem przyjętym w rozstrzygnięciu Państwa sprawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.