Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
6 maja 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ustalenia jak poprawnie złożyć zgłoszenie SD-Z2. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
(...) r. zmarł Pana ojciec. Postanowieniem sądu z (...) r., które uprawomocniło się (...) r., został Pan uznany za spadkobiercę ustawowego.
Nie utrzymywał Pan kontaktu z ojcem przez wiele lat, dlatego nie posiada Pan informacji na temat składników majątku, jaki mógł po sobie pozostawić. W celu jego ustalenia, na wniosek sądu, zostały zlecone czynności komornicze. Do dnia dzisiejszego nie zakończyły się one, a Pan nie uzyskał informacji o składzie spadku.
W ustawowym terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku złożył Pan do Urzędu Skarbowego w (...) formularz SD-Z2, nie wskazując w nim składników majątku, ponieważ ich Pan nie znał. Dzisiaj ((...) r.) został Pan poinformowany przez pracownika urzędu, że z uwagi na brak wyszczególnionego majątku nie może Pan zostać zwolniony z podatku i musi Pan złożyć deklarację SD-3, a tym samym zapłacić podatek od spadku.
Obecnie wciąż nie jest Pan w stanie określić, co dziedziczy ani jaka jest wartość spadku. Komornik nadal prowadzi czynności ustalające skład masy spadkowej.
Pytania
Czy w sytuacji, gdy spadkobierca złożył w terminie ustawowym formularz SD-Z2, ale nie wskazał składników majątku z powodu ich nieznajomości oraz trwającego postępowania mającego na celu ich ustalenie (czynności komornicze), zgłoszenie to należy uznać za skuteczne w rozumieniu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, i tym samym wystarczające do zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, zgłoszenie nabycia spadku za pomocą formularza SD-Z2, złożone w terminie określonym w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, powinno zostać uznane za skuteczne, nawet jeśli nie zostały w nim wskazane składniki majątku, o ile przyczyną ich niewskazania była obiektywna niemożność ustalenia składu spadku.
W przedstawionej sytuacji Pan jako spadkobierca nie miał wiedzy o majątku spadkodawcy, ponieważ nie utrzymywał z nim kontaktu, a ustalenie masy spadkowej wymaga działań komornika, które są nadal w toku.
Uważa Pan, że celem ustawodawcy było umożliwienie zwolnienia z podatku osobom najbliższym, o ile w terminie zgłoszą fakt nabycia spadku. Przepis nie uzależnia skuteczności zgłoszenia od znajomości składu majątku, lecz od złożenia zgłoszenia w terminie. Z tego względu brak wskazania majątku w SD-Z2 nie powinien powodować utraty prawa do zwolnienia z podatku, o ile zgłoszenie zostało złożone w ustawowym terminie.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1837):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
W myśl art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Stosownie do treści art. 924 ww. ustawy:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Natomiast zgodnie z art. 925 tej ustawy:
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy stanowi, że:
Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.
Jak wynika z art. 6 ust. 4 ww. ustawy:
Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.
Na podstawie art. 8 ust. 1 i 3 ww. ustawy:
Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych – w wysokości tych wkładów.
Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.
Z art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 tej ustawy wynika, że:
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.
Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.
W myśl art. 14 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 omawianej ustawy:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
Do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Jak stanowi art. 17 ust. 4 ww. ustawy:
Minister właściwy do spraw finansów publicznych ustala, w drodze rozporządzenia, kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnione od podatku i niepodlegające opodatkowaniu, o których mowa w art. 9 ust. 1, oraz skale podatkowe, o których mowa w art. 15 ust. 1, z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 1-3.
Aktualna wysokość skali podatkowej jest określona w § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz. U. poz. 1226).
Niezależnie od powyższego, ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje także zwolnienie dla najbliższej rodziny, które określone jest w art. 4a tej ustawy. Stosownie do ust. 1 pkt 1 tego przepisu:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
W myśl art. 4a ust. 2 ww. ustawy:
Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Jak wynika z art. 4a ust. 3 ww. ustawy:
W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. poz. 2060).
Z treści wniosku wynika, że (...) r. zmarł Pana ojciec. Postanowieniem sądu z (...) r., które uprawomocniło się (...) r., został Pan uznany za spadkobiercę ustawowego. Nie utrzymywał Pan kontaktu z ojcem przez wiele lat, dlatego nie posiada Pan informacji na temat składników majątku, jaki mógł po sobie pozostawić. W celu jego ustalenia, na wniosek sądu, zostały zlecone czynności komornicze. W ustawowym terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku złożył Pan do Urzędu Skarbowego formularz SD-Z2, nie wskazując w nim składników majątku, ponieważ ich Pan nie znał. Obecnie wciąż nie jest Pan w stanie określić, co dziedziczy ani jaka jest wartość spadku. Komornik nadal prowadzi czynności ustalające skład masy spadkowej.
Jak wskazano powyżej, zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w § 2 wskazuje, że:
Zgłoszenie, o którym mowa w § 1, zawiera następujące dane:
1) datę nabycia;
2) datę powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia dzień uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego;
3) miejsce i cel składania zgłoszenia;
4) dane identyfikacyjne i aktualny adres zamieszkania podatnika obowiązanego do złożenia zgłoszenia;
5) dane identyfikujące i ostatni adres zamieszkania spadkodawcy, darczyńcy lub innej osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy lub prawa majątkowe;
6) tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych;
7) rodzaj dokumentu potwierdzającego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych;
8) dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych;
9) dane dotyczące stosunku osobistego nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy lub prawa majątkowe;
10) sposób przekazania środków pieniężnych tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy;
11) podpis nabywcy (pełnomocnika).
Zgodnie z cytowanym wyżej art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, termin 6 miesięcy na złożenie zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych – w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – należy liczyć od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o nabyciu spadku.
Aby zatem skorzystać ze zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest Pan zobowiązany do złożenia zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a zatem 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia orzeczenia o nabyciu przez Pana spadku.
Wartość oraz przedmioty, które poda Pan w zgłoszeniu SD-Z2 powinien Pan określić na podstawie posiadanej przez Pana na dany moment wiedzy.
Przywołane powyżej uregulowania zawarte w rozporządzeniu jasno wskazują, że zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych musi zawierać dane dotyczące nabycia własności rzeczy lub praw (§ 1 pkt 8 ww. rozporządzenia).
Spadkobierca nie zgłasza organowi jedynie tego, że jest spadkobiercą, ale nabycie konkretnych rzeczy i praw majątkowych. Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje sytuacje, w których obowiązek podatkowy już powstał (np. uprawomocniło się orzeczenie sądu stwierdzającego nabycie spadku), jednak nabywca nie ma wiedzy o składnikach majątkowych wchodzących w jego skład. W tego typu sytuacjach zastosowanie właśnie znajdzie powołany wyżej art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W opisanej sprawie złożył Pan zgłoszenie SD-Z2, przy czym nie wskazał Pan w nim żadnych składników masy spadkowej. Uważa Pan, że takie zgłoszenie złożone w terminie określonym w art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn powinno być uznane za skuteczne. Pana zdaniem przepis ten nie uzależnia skuteczności zgłoszenia od znajomości składu majątku, lecz od złożenia zgłoszenia w terminie.
Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić. Nie można uznać, że złożone przez Pana „zerowe” zgłoszenie SD-Z2 jest skuteczne.
Wskazuje Pan w opisie sprawy, że z uwagi na brak kontaktu z ojcem nie miał Pan wiedzy na temat masy spadkowej. Spis inwentarza zlecony komornikowi nadal nie został wykonany. W sprawie należy więc wziąć pod uwagę zapis art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z jego literalnym brzmieniem, przepis ten ma zastosowanie wyłącznie w tych przypadkach, w których spadkobierca nie wiedział o określonych składnikach masy spadkowej i wiedzę o ich istnieniu posiadł po upływie terminu na zgłoszenie, wynikającego z ust. 1 tej ustawy.
Skoro, jak wynika z opisu, nie ma Pan wiedzy na temat składników majątku, które weszły w skład spadku, to termin 6 miesięcy na złożenie SD-Z2 powinien być liczony od dnia, w którym dowie się Pan o nabytych składnikach. W takim przypadku dla skorzystania ze zwolnienia niezbędnym jest złożenie zgłoszenia SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od powzięcia informacji o nabytych składnikach spadku, przy czym ważne jest uprawdopodobnienie faktu późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
W Pana przypadku dojdzie więc do wskazania przedmiotów spadku, o których Pan wcześniej nie wiedział, a zatem należy złożyć nowe zgłoszenie SD-Z2 dla tych składników majątku w terminie 6 miesięcy od momentu, w którym dowie się Pan o ich nabyciu. W tym przypadku koniecznym jest uprawdopodobnienie faktu późniejszego powzięcia przez Pana wiadomości o nabyciu danego składnika majątku.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.