Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny od matki. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, posiadającą w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pani matka od lat choruje na stwardnienie rozsiane.

Z racji stale postępującej choroby i orzeczonej niepełnosprawności, (…) r. matka udzieliła Pani notarialnego pełnomocnictwa do reprezentowania jej i działania w jej imieniu i na jej rzecz wobec wszelkich władz, sądów, urzędów administracji państwowej i samorządowej, banków, w tym otwierania i zamykania wszelkich rachunków i podejmowania środków, organów skarbowych, w tym składania wszelkich deklaracji, a ponadto do działania w jej imieniu wobec osób prawnych i fizycznych, do składania w jej imieniu wszelkich niezbędnych pism i podań oraz do odbioru i kwitowania wszelkich dokumentów, korespondencji i przesyłek.

Od (…) r. matka przebywa w Domu Pomocy Społecznej (dalej: ,,DPS’’). W związku z tym zdecydowała się sprzedać posiadaną nieruchomość – lokal mieszkalny znajdujący się w (…) (dalej: ,,Nieruchomość’’). (…) r. doszło do zawarcia umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego. Zgodnie z intencją matki, całość kwoty uzyskanej ze sprzedaży miała zostać darowana córce – Pani. Z uwagi na znaczną niepełnosprawność matki i jej niestabilny stan zdrowia oraz z uwagi na fakt, że nie posiada ona konta bankowego w banku, w akcie notarialnym został podany Pani numer rachunku bankowego, na który wpłynęła od nabywcy (dalej: ,,Nabywcy Nieruchomości’’) kwota uzyskana ze sprzedaży Nieruchomości. Tytuł przelewu potwierdza fakt, że pieniądze te pochodzą ze sprzedaży Nieruchomości.

W wyniku uzyskania przychodu ze sprzedaży Nieruchomości (przychód o charakterze jednorazowym), w świetle ustawy o pomocy społecznej Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w (…) (dalej: ,,MOPR’’) obowiązany był wydać decyzję zmieniającą opłatę za pobyt w DPS. W świetle bowiem art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów (...) bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania. Tym samym, miesięczny koszt pobytu matki w DPS w 2025 r. został ustalony na kwotę znacznie przewyższającą otrzymywaną emeryturę z ZUS wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym, bowiem uwzględniającą przychód otrzymany w wyniku sprzedaży Nieruchomości. W związku z tym faktem, matka udzielając Pani darowizny, zobowiązała Panią do ponoszenia ciężaru dopłat do pobytu w DPS ze środków pieniężnych otrzymanych w drodze darowizny (dalej: ,,Dopłata za 2025 r.’’).

Pytania

1.Czy w zaistniałym stanie faktycznym warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dotyczący udokumentowania otrzymania darowizny pozwalający na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, został spełniony?

2.W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, tj. w sytuacji uznania, że warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizny, dotyczący udokumentowania otrzymania darowizny pozwalający na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, nie został spełniony, to czy może Pani pomniejszyć podstawę opodatkowania o „Dopłatę za 2025 r.”, stanowiącą dopłatę za pobyt matki w DPS?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1.

W Pani ocenie, warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dotyczący udokumentowania otrzymania darowizny pozwalający na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, został spełniony.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi, temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 888 § 1 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

W świetle okoliczności przedstawionej sprawy, nie ma wątpliwości, że mamy do czynienia z darowizną. W wyniku zawartej umowy, matka przekazała córce środki pieniężne otrzymane ze sprzedaży Nieruchomości, a Pani nie była zobowiązana do wzajemnego świadczenia na rzecz matki. Należy zatem przeanalizować kwestię możliwości zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Są zatem trzy warunki, których łączne spełnienie umożliwia zastosowanie zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizny. Po pierwsze, obdarowany musi być małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, rodzeństwem, ojczymem lub macochą darczyńcy (najbliższa rodzina). Po drugie, obdarowany musi złożyć w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny zgłoszenie na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Po trzecie, obdarowany musi udokumentować otrzymanie darowizny (środków pieniężnych) dowodem przekazana na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W okolicznościach tej sprawy warunek stosunku łączącego obdarowanego z darczyńcą jest niewątpliwy – jest Pani córką matki. W zakresie warunku zawiadomienia urzędu skarbowego o otrzymaniu darowizny, ma Pani jeszcze czas na dokonanie właściwego zgłoszenia, co uczyni po otrzymaniu interpretacji indywidualnej w tej sprawie. Pozostaje zatem kwestia sposobu w jaki Pani – obdarowana – weszła w posiadanie darowanych jej środków pieniężnych.

W związku z tym, że stan zdrowia matki w każdej chwili może ulec radykalnemu pogorszeniu, matka zdecydowała się przy sprzedaży Nieruchomości podać numer rachunku bankowego Wnioskodawczyni jako właściwy do wpłaty przez Nabywcę Nieruchomości pełnej kwoty uzyskanej ze sprzedaży Nieruchomości, aby darowane córce pieniądze od razu wpłynęły na jej rachunek bankowy.

Tym samym, w Pani ocenie, wypełnił się warunek, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 4 [winno być: pkt 2] ustawy, tj. darowane środki pieniężne zostały przekazane na rachunek płatniczy obdarowanej – Pani. Wątpliwości może budzić fakt, że środki pieniężne zostały przekazane z rachunku bankowego nabywcy Nieruchomości bezpośrednio na rachunek bankowy obdarowanej.

Wskazała Pani, że Nabywcę Nieruchomości należałoby w tej sytuacji uznać za dłużnika darczyńcy, a tym samym przelew środków pieniężnych z jego konta na konto obdarowanej wypełnia warunek wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem judykatury, dopuszcza się bowiem przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio na rachunek bankowy wierzyciela obdarowanego.

Tym bardziej za prawidłową należałoby uznać sytuację odwrotną, tj. sytuację, w której to dłużnik darczyńcy przekazuje środki pieniężne bezpośrednio na rachunek obdarowanego. Pamiętać należy, że rygorystyczne przepisy ustawy dotyczące wymogu zachowania formy bezgotówkowej za pośrednictwem banku, które w pewnym sensie nie uwzględniają faktu, iż starsze pokolenie społeczeństwa może nie posiadać rachunków bankowych, ale mieć zgromadzone znaczne środki pieniężne, które chce przekazać swoim dzieciom i wnukom, zostały wprowadzone w celu gwarancji możliwości weryfikacji pod kątem legalności pochodzenia środków pieniężnych stanowiących przedmiot darowizny.

W przedstawionym zdarzeniu, ta pewność co do legalności źródła pochodzenia środków pieniężnych bez wątpliwości występuje. Matka zawarła umowę sprzedaży Nieruchomości, na podstawie której należne stały się dla niej środki pieniężne, które Nabywca Nieruchomości zadeklarował się jej wpłacić. Z uwagi jednak na swój stan zdrowia i niepewną sytuację co do swojej przyszłości, matka zdecydowała się od razu dokonać darowiznę na Pani rzecz, podając Nabywcy Nieruchomości Pani numer rachunku bankowego. Mając powyższe na względzie, w zaistniałym stanie faktycznym warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn dotyczący udokumentowania otrzymania darowizny pozwalający na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy został spełniony.

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołała się Pani na orzecznictwo sądów administracyjnych oraz stanowisko doktryny.

Ad. 2

W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, tj. w sytuacji uznania, że warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dotyczący udokumentowania otrzymania darowizny pozwalający na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, nie został spełniony, to – w Pani ocenie – może Pani pomniejszyć podstawę opodatkowania o „Dopłatę za 2025 r.”, stanowiącą opłatę za pobyt matki w DPS.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizny podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Powyższy przepis oznacza, że w celu ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, od wartości rzeczy i praw majątkowych można potrącić długi i ciężary (wyjątek stanowią długi i ciężary związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa nabywanego, o którym mowa w art. 4b ustawy o podatku od spadków i darowizn a więc objęte zwolnieniem obejmującym nabycie przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub udziału w nim w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego, obciążające to przedsiębiorstwo).

Zgodnie zaś z art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn jeżeli spadkobierca, obdarowany lub osoba, na której rzecz został uczyniony zapis zwykły lub windykacyjny, zostali obciążeni obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu zwykłego, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku, darowizny, zapisu zwykłego lub windykacyjnego, a w przypadku polecenia, o ile zostało wykonane.

W przedstawionym zdarzeniu została Pani przez matkę zobowiązana do ponoszenia ciężaru dopłat za koszt jej pobytu w DPS („Dopłata za 2025 r.”). W wyniku ponoszonych „Dopłat za 2025 r.”, wartość otrzymanej darowizny ulega zmniejszenia. Oznacza to, że w myśl ustawy o podatku od spadków i darowizn, przysługuje Pani prawo do pomniejszenia wartości otrzymanej darowizny o ciężar „Dopłat za 2025 r.”.

Mając powyższe na względzie, w sytuacji uznania, że warunek określony w wart. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizny, dotyczący udokumentowania otrzymania darowizny, pozwalający na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, nie został spełniony, to może Pani pomniejszyć podstawę opodatkowania o „Dopłatę za 2025 r.”, stanowiącą opłatę za pobyt matki w DPS.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”. Z tego względu, celem ustalenia tej definicji, należy sięgnąć do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie to ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy:

Jak wynika z art. 14 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ww. ustawy:

W myśl natomiast art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2060).

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

-otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie,

-złożenie zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy),

-udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że (…) r. matka udzieliła Pani ogólnego notarialnego pełnomocnictwa do reprezentowania jej i działania w jej imieniu i na jej rzecz. Od (…) r. matka przebywa w DPS, w związku z czym zdecydowała się sprzedać posiadaną nieruchomość. (…) r. doszło do zawarcia umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego. Zgodnie z intencją matki, całość kwoty uzyskanej ze sprzedaży miała zostać darowana Pani. W akcie notarialnym został podany Pani numer rachunku bankowego, na który wpłynęła od nabywcy kwota uzyskana ze sprzedaży Nieruchomości. Tytuł przelewu potwierdza fakt, że pieniądze te pochodzą ze sprzedaży Nieruchomości. Matka udzielając Pani darowizny, zobowiązała Panią do ponoszenia ciężaru dopłat do pobytu w DPS ze środków pieniężnych otrzymanych w drodze darowizny.

Ma Pani wątpliwości czy taka darowizna wypełnia warunki zwolnienia określone w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z powyższego wynika, że otrzymała Pani darowiznę środków pieniężnych od matki. Przedmiot darowizny stanowiły środki pieniężne przypadające matce ze sprzedaży nieruchomości. Zatem otrzymała Pani darowiznę od osoby zaliczonej do grona osób wymienionych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Darowane środki pieniężne zostały przelane z rachunku bankowego kupującego nieruchomość na Pani rachunek bankowy. Może więc Pani udokumentować – zgodnie z wymogiem określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – ich nabycie wpływem na Pani rachunek bankowy ze wskazaniem, że środki te stanowią darowiznę od matki.

Zatem – jeżeli dopełniła (dopełni) Pani obowiązek złożenia zgłoszenia o nabyciu darowizny (środków pieniężnych) do organu podatkowego we właściwym terminie od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. ich wpływu na Pani konto) – to w istocie darowizna ta może być zwolniona z podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 4a ustawy o tym podatku. Obowiązek taki nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron (art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

W świetle przyjętego rozstrzygnięcia zbędna jest analiza Pani stanowiska w zakresie pytania nr 2.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo wskazuję, że od wniosku została uiszczona opłata w kwocie wyższej od należnej – 80 zł, zatem kwota 40 zł zostanie Pani zwrócona zgodnie ze wskazanym we wniosku sposobem zwrotu opłaty, tj. na podany rachunek bankowy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.