Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 9 października 2025 r. (wpływ 10 października 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani jedyną spadkobierczynią testamentową (testament sporządzony notarialnie) po J.S., którą uważa Pani za mamę. Była ona Pani opiekunem od dziecka. Według posiadanych dokumentów, (…) r., została Pani skierowana przez (…) do Wioski Dziecięcej (…), gdzie Pani opiekunem została Pani J.S.

Decyzją Sądu z (…) r. Pani J.S. została Pani opiekunem prawnym i była nim do Pani pełnoletności. Na jej wniosek, decyzją administracyjną z (…) r., zmieniono Pani nazwisko z K. na S. (nazwisko mamy – opiekuna).

W (…) r. przeprowadziły się Panie z (…) do (…), gdzie mama założyła i prowadziła rodzinny dom dziecka „(…)”, powołany decyzją z (…) r., w którym przebywała Pani do momentu usamodzielnienia.

Posiada Pani kopię pisma z Ministerstwa Polityki Społecznej z (…) r., w którym zawarta jest interpretacja, że sytuacja taka jak Pani (brak orzeczenia sądu o umieszczeniu w placówce) niezawiniona przez Panią, a będąca wynikiem błędu osób odpowiedzialnych za uregulowanie tej sytuacji, nie może mieć wpływu na pogorszenie sytuacji wychowanka.

W relacjach rodzinnych pozostawała Pani z mamą do jej śmierci. Opiekowała się Pani mamą do końca.

Pytanie

Czy w związku z zaistniałą sytuacją, czyli brakiem postanowienia sądu o umieszczeniu Pani w domu dziecka, ale faktycznym przebywaniem w nim przez całe dzieciństwo i młodość, może Pani skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadku jako najbliższa rodzina?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, mimo braku orzeczenia sądu o umieszczeniu Pani w placówce, może Pani zostać zaliczona do I grupy podatkowej.

Wszystkie dokumenty wskazują, że faktycznie od wczesnego dzieciństwa przebywała Pani w rodzinnym domu dziecka, gdzie Pani mamą – wychowawcą była J.S. Stan ten trwał do usamodzielnienia.

Relacje matka – córka trwały aż do śmierci mamy, którą Pani się opiekowała.

Uważa Pani, że jeżeli tylko brak orzeczenia sądu byłby powodem do nie zaliczenia Pani do grupy zwolnionej z podatku, mimo całej dokumentacji potwierdzającej przebywanie w placówce, byłoby to niesprawiedliwe społecznie i krzywdzące dla Pani, gdyż nie jest to przez Panią zawinione.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1837 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, „dziedziczenie”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Stosownie do art. 925 Kodeksu cywilnego:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

W myśl art. 1025 zdanie pierwsze ww. ustawy:

Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.

Należy zauważyć, że – co do zasady – dziedziczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy stanowi, że:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2)do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3)do grupy III – innych nabywców.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 1a-2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1)wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

2)nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Z treści przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wynika, że zwolnieniem tym objęte jest nabycie przez osoby, których łączą relacje ściśle w przepisie określone (tzw. grupa zerowa). Między innymi są to zstępni.

Z przedstawionego opisu zdarzenia wynika, że jest Pani jedyną spadkobierczynią testamentowym po J.S. Była ona Pani opiekunem od dziecka. Według posiadanych dokumentów (…) r. została Pani skierowana przez (…) do Wioski Dziecięcej (…), gdzie Pani opiekunem została J.S. Decyzją Sądu z (…) r. Pani J.S. została Pani opiekunem prawnym i była nim do Pani pełnoletności. W (…) r. przeprowadziły się Panie do (…), gdzie Pani S. założyła i prowadziła rodzinny dom dziecka, powołany decyzją z (…) r., w którym przebywała Pani do momentu usamodzielnienia.

Ma Pani wątpliwości czy może Pani skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

Pani zdaniem, może Pani zostać zaliczona do I grupy podatkowej.

Analizując treść przepisu art. 14 ust. 3 oraz treść art. 4a ust. 1 powołanej wyżej ustawy zauważyć należy, że ustawodawca w sposób jednoznaczny określił, że do I grupy podatkowej zdefiniowanej przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz odpowiednio – do grupy osób określonych w art. 4a ustawy – zaliczone mogą zostać wyłącznie enumeratywnie wymienione w nich osoby. W pierwszej grupie podatkowej ustawodawca umieścił: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Natomiast do grona osób wskazanych w art. 4a cyt. ustawy ustawodawca zaliczył: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.

Należy podkreślić, że ustawą z dnia 17 września 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1761) w ustawie o podatku od spadków i darowizn dodano art. 14 ust. 4a.

W myśl tego przepisu:

Za zstępnych w rozumieniu ustawy uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2024 r. poz. 177, 742, 743, 858 i 1572), a za wstępnych także odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Z wniosku wynika, że Pani J.S. była Pani opiekunem prawnym od (…) r. do czasu uzyskania przez Panią pełnoletności. Niezależnie od powyższego, od (…) r. przebywała Pani w rodzinnym domu dziecka prowadzonym przez Panią J.S.

Z literalnego brzmienia cytowanego powyżej przepisu art. 14 ust. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że za zstępnych w rozumieniu ustawy uważa się również osoby, które przebywały w rodzinnym domu dziecka a za wstępnych osoby prowadzące rodzinny dom dziecka.

Jak wynika z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 49):

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 35a, art. 58 ust. 1 pkt 2 i 3 i art. 103 ust. 2 pkt 2 i 3.

Z treści wniosku wynika, że w Pani przypadku nie zachowano procedury formalnego (sądowego) umieszczenia w rodzinnym domu dziecka. W takim domu jednak Pani faktycznie przebywała aż do usamodzielnienia się.

W treści wniosku wskazała Pani także, że według treści pisma Ministerstwa Polityki Społecznej z (…) r. – sytuacja taka jak Pani (brak orzeczenia sądu o umieszczeniu w placówce) niezawiniona przez Panią, a będąca wynikiem błędu osób odpowiedzialnych za uregulowanie tej sytuacji, nie może mieć wpływu na pogorszenie sytuacji wychowanka.

Zatem należy zgodzić się z Pani stanowiskiem, zgodnie z którym może Pani zostać zaliczona do I grupy podatkowej. Brak formalnej (sądowej) decyzji o umieszczeniu Pani w placówce, o której mowa w ww. art. 14 ust. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie oznacza bowiem, że Pani w takiej placówce nie przebywała.

W związku z powyższym, nabycie spadku przez Panią, tj. osobę wymienioną w zamkniętym katalogu, określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest w całości zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn przy spełnieniu pozostałych warunków tam wskazanych, tj. złożeniu zgłoszenia o nabyciu rzeczy i praw majątkowym tytułem spadku (SD-Z2) w ustawowym terminie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-  Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-  Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.