Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie powstania obowiązku podatkowego przy wypłacie w ratach polecenia darczyńcy. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W umowie darowizny, sporządzonej w formie aktu notarialnego w grudniu (…) r., rodzice przekazali siostrze nieruchomość wraz z poleceniem przekazania Panu określonej kwoty pieniężnej do końca (…) r. W akcie notarialnym znajduje się informacja o osobach stawiających się u notariusza: mama, siostra oraz Pan. Paragraf 6 aktu notarialnego stwierdza: „W związku z dokonaną darowizną (imię i nazwisko mamy) nakłada na swoją córkę (imię i nazwisko siostry) polecenie i jednocześnie zobowiązuje ją do dokonania na rzecz syna darczyńcy – (Pana imię i nazwisko), syna (imiona rodziców, numer PESEL), spłaty pieniężnej w wysokości (kwota), której to spłaty obdarowana (imię i nazwisko siostry) winna dokonać najpóźniej w terminie do dnia (…). (Imię i nazwisko siostry) oświadczyła, że zobowiązanie powyższe przyjmuje. (moje imię i nazwisko) oświadczył, że przyjmuje do wiadomości zobowiązanie nałożone na i przyjęte przez (imię i nazwisko siostry).”
Środki pieniężne są przekazywane przez siostrę w nieregularnych ratach; każdy przelew w tytule zawiera informację o umowie notarialnej. Formularz SD-Z2 został złożony do właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego w (…) r., wraz z adnotacją wskazującą na zawartą notarialnie umowę. Zgłoszona kwota obejmowała jedynie pierwszą ratę (niepełną kwotę polecenia).
W (…) r. została przekazana druga rata polecenia, co do której pojawiła się wątpliwość interpretacyjna.
Zarówno pierwsza, jak i druga rata przekraczają kwotę wolną od podatku przewidzianą w ustawie, jednak łącznie nie stanowią pełnej wartości polecenia określonej w akcie notarialnym. Polecenie zawarte w umowie darowizny (tzw. polecenie darczyńcy) nie zostało jeszcze zrealizowane.
Pytanie
Czy konieczne jest informowanie Naczelnika Urzędu Skarbowego o każdorazowej wpłacie raty polecenia?
Pana stanowisko w sprawie
Z uwagi na fakt, że polecenie darczyńcy zostało udokumentowana aktem notarialnym (ustawa o podatku od spadków i darowizn, art. 4a ust. 4 pkt 2) oraz przekazywane jest w sposób transparentny i możliwy do zweryfikowania (przelewy bankowe z odpowiednim tytułem), Pana zdaniem, wystarczające będzie złożenie jednego zgłoszenia SD-Z2 obejmującego łączną kwotę polecenia – niezwłocznie po otrzymaniu ostatniej raty, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 wskazanej ustawy – tj. najpóźniej do dnia (…) r. W oparciu o art. 4a ust. 4 pkt 2 oraz art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, rata polecenia przekazana przez siostrę w (…) r. nie podlega opodatkowaniu, o ile całkowita kwota darowizny zostanie zgłoszona w terminie ((…) r.) na formularzu SD-Z2.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
W związku z tym, że – jak wskazał Pan w opisie zdarzenia – wątpliwości interpretacyjne dotyczą nabycia z (…) 2023 r., w interpretacji zostały przywołane przepisy podatkowe obowiązujące w tym czasie.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej ,,podatkiem'', podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1)dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2)darowizny, polecenia darczyńcy;
3)zasiedzenia;
4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5)zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6)nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.
Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, iż jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych.
Przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: darowizna czy polecenie darczyńcy, a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071).
Z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Stosownie do treści art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:
Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.
Z kolei w myśl art. 893 ww. Kodeksu:
Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
Artykuł 894 § 1 tego Kodeksu stanowi, że:
Darczyńca, który wykonał zobowiązanie wynikające z umowy darowizny, może żądać wypełnienia polecenia, chyba że ma ono wyłącznie na celu korzyść obdarowanego.
Jednym z elementów dodatkowych umowy darowizny, który może, ale nie musi się w niej znaleźć, jest polecenie, które darczyńca może nałożyć na obdarowanego. Polecenie polegać może na obowiązku określonego działania lub zaniechania przez obdarowanego, który nie stanowi jednak źródła wierzytelności oraz nie musi mieć nawet związku z przedmiotem darowizny. Obowiązek wynikający z polecenia może przynosić korzyść darczyńcy, obdarowanemu lub osobie trzeciej.
Osoba, która odnosi korzyść z polecenia, określana jest mianem beneficjenta. To on w takim przypadku jest osobą, która staje się faktycznym nabywcą własności rzeczy lub praw majątkowych wskazanych w poleceniu po jego wykonaniu. Nabycie tytułem polecenia darczyńcy stanowi odrębny od darowizny przedmiot opodatkowania na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu z polecenia darczyńcy – z chwilą wykonania polecenia.
Stosownie do treści art. 6 ust. 1a cyt. ustawy:
Jeżeli nabycie następuje w częściach, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 omawianej ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Stosownie zaś do art. 14 ust. 2 cyt. ustawy:
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
W myśl art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
Niezależnie od powyższego, ustawodawca przewidział zwolnienie podmiotowe w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Stosownie do treści art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Stosownie do art. 4a ust. 3 cyt. ustawy:
W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Przy czym, w myśl art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1)wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2)nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Jak wynika z wyżej powołanych przepisów prawa, nabycie tytułem polecenia darczyńcy rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonane przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest zwolnione z podatku od spadku, jeżeli zostaną spełnione warunki wymienione w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2.
Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że w umowie darowizny sporządzonej w formie aktu notarialnego w (…) r., rodzice przekazali Pana siostrze nieruchomość wraz z poleceniem przekazania Panu określonej kwoty pieniężnej do końca (…) r. Środki pieniężne są przekazywane Panu przez siostrę w nieregularnych ratach; każdy przelew w tytule zawiera informację o umowie notarialnej. Otrzymanie pierwszej raty zgłosił Pan Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w (…) r. na formularzu SD-Z2. W (…) r. została przekazana druga rata polecenia. Zarówno pierwsza, jak i druga rata przekraczają kwotę wolną od podatku przewidzianą w ustawie, jednak łącznie nie stanowią pełnej wartości polecenia określonej w akcie notarialnym.
Ma Pan wątpliwość czy konieczne jest informowanie Naczelnika Urzędu Skarbowego o każdorazowej wypłacie raty polecenia.
W oparciu o przepisy wskazane powyżej, należy uznać, że w opisanym zdarzeniu nabył Pan tytułem polecenia darczyńcy – środki pieniężne. Z treści wniosku wynika bowiem, że darczyńca przekazując w akcie notarialnym darowiznę obdarowanej (Pana siostrze) dał określone polecenie (zobowiązanie) co do przekazania środków pieniężnych osobie trzeciej – Panu (nie jest Pan więc stroną umowy, a beneficjentem polecenia). Pana siostra oświadczyła w ww. akcie notarialnym, że zobowiązanie przyjmuje. A Pan oświadczył, że przyjmuje do wiadomości zobowiązanie nałożone na i przyjęte przez siostrę.
Stosownie do przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, w sytuacji otrzymania środków pieniężnych tytułem poleceni darczyńcy:
-zwolnieniem objęte jest nabycie przez osoby, których łączą relacje ściśle w przepisie określone (tzw. grupa zerowa);
-niezbędne jest udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania m.in. na rachunek płatniczy nabywcy;
-warunkiem dla skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn jest zgłoszenie w określonym terminie faktu nabycia majątku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego (z wyjątkami ściśle w ustawie określonymi).
Zgłoszenie powinno zostać złożone – co do zasady na formularzu SD-Z2 – w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Jednakże – zgodnie z zacytowanym powyżej art. 4a ust. 4 ww. ustawy są sytuacje wyłączające ten obowiązek.
Z wniosku jednoznacznie wynika, że w opisanej sytuacji zostały spełnione dwa pierwsze warunki do zwolnienia.
W odniesieniu do Pana wątpliwości dotyczących obowiązku odrębnego zgłaszania każdej raty polecenia, wykonanego na podstawie umowy darowizny w formie aktu notarialnego, należy przeanalizować treść art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.
W myśl tego przepisu, obowiązek zgłoszenia nie dotyczy m.in. przypadku, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo gdy w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
W przedstawionym zdarzeniu w formie aktu notarialnego została zawarta umowa darowizny z poleceniem na Pana rzecz, a obdarowana oświadczyła, że zobowiązanie to przyjmuje, a zatem spełniony został także trzeci warunek do skorzystania ze zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn – sposób poinformowania naczelnika organu podatkowego o nabyciu. Dla skorzystania ze zwolnienia nie ma obowiązku zgłaszania nabycia, gdyż wypełnione są warunki określone w art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zatem wbrew Pana stanowisku, nie jest Pan zobowiązany do zgłoszenia nabycia na podstawie opisanego we wniosku polecenia darczyńcy po otrzymaniu ostatniej raty, bowiem stosownie do treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy, obowiązek poinformowania naczelnika urzędu skarbowego o tym nabyciu w Pana sytuacji nie występuje.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.