Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan 8 kwietnia 2025 r. (data wpływu 8 kwietnia 2025 r.) oraz w odpowiedzi na wezwanie pismami z 30 kwietnia 2025 r. (data wpływu 30 kwietnia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis i uzupełnienie stanu faktycznego

W dniu 24 czerwca 2021 roku w wyroku rozwodowym Sąd powierzył władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi obojgu rodzicom i ustala, że strony będą sprawować pieczę naprzemienną nad dziećmi. Nie ustalił kontaktów z małoletnimi. Obciążył kosztami utrzymania małoletnich po połowie podczas pobytu u danego rodzica. Od początku 2024 r. z uwagi na fakt, iż matka małoletnich zmieniła pracę i nie przebywa w (...), to dzieci mieszkają wyłącznie z Panem, więc nie istnieje opieka naprzemienna. Koszty utrzymania ponosi wyłącznie Pan. Robi Pan zakupy dla dzieci (ubrania, jedzenie, artykuły szkolne). Zaprowadza Pan dzieci na zajęcia dodatkowe, chodzi Pan na wizyty do lekarza. Małoletni uczęszczają do szkoły w pobliskim (...). Ze względu na dobro dzieci, aby nie zmieniać im szkoły, to mieszkają z Panem. Matka nie bierze udziału w ich wychowaniu. Kontaktuje się z dziećmi doraźnie, dwa razy w miesiącu.

W uzupełnieniu wskazał Pan, że chciałby Pan skorzystać z prawa do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dzieci za rok 2024, kiedy to faktycznie nastąpiła przyczyna.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.), w okresie będącym przedmiotem Pana zapytania posiadał i posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.

Wyrok rozwodowy zapadł Wyrokiem Sądu (…) z dnia 24 czerwca 2021 r. Pana stan cywilny po orzeczeniu rozwodu nie uległ zmianie. Nie została wyeliminowana z obiegu prawnego opieka naprzemienna, ponieważ nie składał Pan takiego wniosku. Bezpośrednio po rozwodzie matka dzieci zamieszkiwała w (...). Opieka naprzemienna początkowo realizowana była w sposób prawidłowy. Jednak w roku 2024 Pana była żona zmieniła miejsce zamieszkania na (…), zaczęła też intensywnie pracować, a jej praca wiąże się z częstymi dalekimi, kilkudniowymi wyjazdami. Małoletnie dzieci aktualnie są w wieku szkolnym. Uczęszczają do szkoły w (...). Zmiana miejsca zamieszkania matki i charakter jej pracy nie pozwalają na dalsze realizowanie postanowień związanych z opieką naprzemienną. Matka co do zasady widuje się z dziećmi w poniedziałki i to nie zawsze z uwagi na wyjazdy. Zatem faktyczną pieczę nad dziećmi sprawuje Pan. Realizacja porozumienia rodzicielskiego w zakresie opieki naprzemiennej jest niemożliwa wobec zmian życiowych matki. Już nie tylko fakt częstych wyjazdów, nie zawsze dających się z wyprzedzeniem przewidzieć (co uniemożliwia budowanie harmonogramu zmian pobytów dzieci u rodziców), ale też sam fakt zmiany miejsca zamieszkania stanowi przeszkodę dla dalszego funkcjonowania opieki naprzemiennej. Z uwagi na powyższe, na początku maja br. planuje Pan złożyć wniosek o zmianę sposobu wykonywania pieczy nad dziećmi.

W okresie będącym przedmiotem zapytania uzyskiwał Pan dochody opodatkowane podatkiem dochodowym ze stosunku pracy.

W roku 2024 dzieci mieszkały i będą mieszkały z Panem nieprzerwanie. Miejsce zamieszkania dzieci było, jest i będzie takie samo jak Pana miejsce zamieszkania w rozumieniu art. 26 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061).

W okresie podatkowym będącym przedmiotem zapytania w stosunku do Pana i w stosunku do Pana dzieci nie miały zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń. Pan i Pana dzieci nie podlegają opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 985) lub ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1704).

W okresie będącym przedmiotem zapytania wykonywanie władzy rodzicielskiej odbywało się przez Pana w całości. Troszczył się Pan o uczestnictwo dzieci w zajęciach dodatkowych, jak również wspierał Pan realizacje ich hobby. Ponadto zawoził Pan i odbierał Pan dzieci ze szkoły. Dokonywał Pan zakupów jedzenia, ubrań, zabawek, przyborów szkolnych. Wyjeżdżał Pan z dziećmi na wakacje i ferie zimowe i w większości ponosił Pan związane z tym wydatki. Dbał Pan o wizyty u lekarza. W niektóre poniedziałki matka odbierała dzieci ze szkoły i na zajęcia dodatkowe wypadające w poniedziałek woziła ich matka.

W okresie będącym przedmiotem zapytania o świadczenie wychowawcze wnioskowała wyłącznie matka (tzw. 500+/800+). Świadczenie wychowawcze było przelewane na jej osobiste konto, a następnie przelewane na konto wspólne z przeznaczeniem wyłącznie dla dzieci i z tych pieniędzy były opłacane m.in. zajęcia dodatkowe (emisja głosu, tańce, szachy, lekcje języka angielskiego) lub wakacje.

Pytanie

Czy w związku z zaistniałą sytuacją przysługuje Panu prawo do rozliczenia się jako osoba wychowująca samotnie dziecko?

Pana stanowisko w sprawie

Sam bez udziału matki zajmuje się Pan wychowywaniem dzieci i stale troszczy się o ich byt materialny oraz rozwój emocjonalny. Z uwagi na fakt przebywania dzieci pod stałą i codzienną opieką tylko jednego rodzica, nie można uznać za zasadne opieki naprzemiennej. W tym przypadku uważa Pan za zasadne rozlicznie się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.), dalej zwanej ustawą, jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z treścią ww. artykułu:

Na mocy art. 6 ust. 4c cytowanej ustawy:

W świetle art. 6 ust. 4d powołanej ustawy:

Według art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 8 ustawy:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko),
• wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecko),
• nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,
• niepodlegania przez rodzica i dzieci (dziecko) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1576 ze zm.):

W myśl art. 4 ust. 2 ww. ustawy:

Natomiast stosownie do art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci:

Co do zasady, świadczenie wychowawcze na mocy art. 4 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy przysługuje albo matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu tego rodzica.

W art. 5 ust. 2a cyt. ustawy ustawodawca zastrzegł natomiast, że w przypadku opieki naprzemiennej orzeczonej przez sąd kwotę świadczenia wychowawczego ustala się w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc. Zatem stosownie do tego przepisu każdemu z rodziców, który – na mocy orzeczenia sądu – wykonuje opiekę naprzemienną nad małoletnim dzieckiem przysługuje świadczenie wychowawcze ustalone w sposób wskazany w tym przepisie.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z zacytowanych powyżej przepisów wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie kilku warunków.

W szczególności, osoba chcąca skorzystać z tej preferencji podatkowej, musi posiadać określony status. Przy czym przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie.

Przy czym ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje dla potrzeb jej wykładni i stosowania samotnego wychowywania, ani nie odsyła w tym zakresie do odrębnych regulacji.

Dla ustalenia znaczenia „samotnie” oraz „wychowywać” należy zatem odwołać się w pierwszej kolejności do językowych reguł interpretacyjnych.

Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN „wychować — wychowywać” to: (1) «zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności», (2) «przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie».

Zatem, „wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Natomiast, „samotny” to: (1) «żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół», (2) «znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam», (3) «spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa», (4) «znajdujący się na odludziu».

Samotne wychowywanie oznacza zatem wychowywanie dziecka (dzieci) bez faktycznego udziału drugiego rodzica.

Samodzielna opieka nad dzieckiem nie jest równoznaczna z samotną opieką. Fakt, że każdy z rodziców zajmuje się dzieckiem w ustalonym czasie, czyli samodzielnie i w tym czasie drugi rodzic nie uczestniczy w wychowaniu tego dziecka, nie oznacza że mamy do czynienia z samotnym wychowaniem dziecka.

W rodzinach pełnych również rodzice nie wychowują dzieci równocześnie. Nie zawsze bowiem opiekują się dzieckiem w tym samym miejscu i czasie. Podczas sprawowania opieki przez rodziców pozostających w związku małżeńskim (podobnie jak rodziców stanu wolnego) może zachodzić taka sytuacja, że w pewnym momencie dnia (a w szczególnych sytuacjach nawet w określonych dniach) dzieckiem zajmuje się tylko matka, innym razem tylko ojciec, jednakże w takiej sytuacji nie ma mowy o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że jest Pan ojcem małoletnich dzieci. Wyrok rozwodowy zapadł 24 czerwca 2021 r. Sąd ustalił, że rodzice będą sprawować pieczę naprzemienną nad dziećmi. Sąd nie ustalił kontaktów z małoletnimi. Sąd obciążył kosztami utrzymania dziecka po połowie podczas pobytu u danego rodzica. Na początku 2024 r. Pana była żona zmieniła pracę i wyprowadziła się z (...). Dzieci mieszkają wyłącznie z Panem, więc nie istnieje opieka naprzemienna. Koszty utrzymania ponosi wyłącznie Pan. Robi Pan zakupy dla dzieci (ubrania, jedzenie, artykuły szkolne). Zaprowadza Pan dzieci na zajęcia dodatkowe, chodzi Pan na wizyty do lekarza. Małoletni uczęszczają do szkoły w pobliskim (...). Matka nie bierze udziału w ich wychowaniu. Kontaktuje się z dziećmi doraźnie, dwa razy w miesiącu. Pana stan cywilny po orzeczeniu rozwodu nie uległ zmianie. Nie została wyeliminowana z obiegu prawnego opieka naprzemienna, ponieważ nie składał Pan takiego wniosku. Bezpośrednio po rozwodzie matka dzieci zamieszkiwała w (...). Opieka naprzemienna początkowo realizowana była w sposób prawidłowy. Matka co do zasady widuje się z dziećmi w poniedziałki i to nie zawsze z uwagi na wyjazdy służbowe. W roku 2024 dzieci mieszkały z Panem nieprzerwanie. W okresie będącym przedmiotem zapytania wykonywanie władzy rodzicielskiej odbywało się przez Pana w całości. W okresie będącym przedmiotem zapytania o świadczenie wychowawcze wnioskowała wyłącznie matka (tzw. 800+).

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto, przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

W konsekwencji, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Zauważyć należy, że od 1 stycznia 2022 r. ustawodawca zdecydował się na zmianę normatywną, która zgodnie z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przyznaje preferencji osobie, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko. Dotyczy to również sytuacji, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

I tak, co do zasady, świadczenie wychowawcze, o którym mowa w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – na mocy art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci – przysługuje albo matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu tego rodzica.

W art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci ustawodawca zastrzegł natomiast, że w przypadku opieki naprzemiennej orzeczonej przez sąd kwotę świadczenia wychowawczego ustala się w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia. Zatem na mocy tego przepisu każdemu z rodziców, który – na mocy orzeczenia sądu – wykonuje opiekę naprzemienną nad małoletnim dzieckiem przysługuje świadczenie wychowawcze ustalone w sposób wskazany w tym przepisie.

Skoro ustanowienie opieki naprzemiennej powoduje podział świadczenia wychowawczego pomiędzy oboje rodziców, to niezależnie od ustaleń pomiędzy rodzicami (że świadczenie będzie pobierał jeden z nich) lub braku takich ustaleń (jeden z rodziców nie zajmuje się dzieckiem i to drugi pobiera świadczenie) – prawo do preferencyjnego rozliczenia nie przysługuje.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy – nie kwestionując Pana zaangażowania w proces wychowawczy dzieci – nie można uznać, że w Pana przypadku spełnione zostały wszystkie warunki wymagane dla rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wprawdzie – jak wskazał Pan we wniosku – faktyczną opiekę nad małoletnimi dziećmi sprawował Pan od początku 2024 r., to jednak wobec tego, że po rozwodzie została orzeczona w stosunku do dzieci opieka naprzemienna, w związku z którą świadczenie wychowawcze (tzw. 500+/800+) było pobierane przez Pana byłą żonę – wystąpiła określona w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych negatywna przesłanka uniemożliwiająca Panu skorzystanie z tej preferencji.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że nie została wyeliminowana z obrotu prawnego opieka naprzemienna, zatem bez znaczenia pozostaje fakt, że matka dzieci nie korzystała w 2024 r. z orzeczonej przez sąd w dniu 24 czerwca 2021 r. opieki naprzemiennej.

W konsekwencji, za 2024 r. nie może rozliczyć się Pan jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, Pana stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA)albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.