Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 16 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 26 sierpnia 2025 r. (wpływ 28 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (…) 2008 roku zawarli Państwo (tj. Pan z małżonką (…)) z (…) (dalej: „Bank”) umowę kredytu hipotecznego „(…)" nr (…) (dalej: „Umowa").

Umowa stanowiła umowę kredytu denominowanego, tj. wyrażonego w walucie obcej (CHF), lecz spłacanego w polskich złotych. Kurs waluty CHF ustalał Bank - w treści tabel kursowych.

Kwota kredytu, wedle treści Umowy, wynosiła (…) CHF. Kredyt wypłacono w kwocie (…) zł (po przeliczeniu sumy w CHF przez bankowy kurs kupna tej waluty).

Głównym celem kredytu ((…) % kwoty kredytu) było sfinansowanie budowy, wykończenia oraz wyposażenia domu celem zaspokajania potrzeb rodziny - położonego w miejscowości (…). Pozostałe środki zostały przeznaczone na spłatę zobowiązań tytułem dwóch kredytów samochodowych (refinansowanie zadłużenia).

Spłata kredytu następowała poprzez potrącenie przez Bank swoich wierzytelności bezpośrednio z Państwa rachunku, a prowadzonego w walucie PLN. Wpłaty dokonywane w walucie PLN były przeliczane przez Bank na walutę kredytu, przy zastosowaniu kursów sprzedaży waluty CHF.

Zamieszkiwali Państwo w kredytowanej nieruchomości, a kredyt spłacali Państwo z majątku wspólnego.

Do dnia (…) 2024 roku (data ostatniego zaświadczenia) wpłacili Państwo na rzecz banku kwoty (…) zł oraz (…) CHF, czyli łącznie ok. (…) zł (kwota we franku szwajcarskim została przeliczona przez średni kurs tej waluty z dnia wydania postanowienia o umorzeniu postępowania, tj. (…)).

Należy mieć jednak na względzie, że ww. suma nie obejmuje kwot, które spłacali Państwo na rzecz Banku w okresie od wytoczenia powództwa do dnia zawarcia ugody. W tym czasie wpłacili Państwo ok. (…) CHF (z uwagi na brak możliwości uzyskania aktualnego zaświadczenia z Banku, kwota została ustalona szacunkowo - jako średnia arytmetyczna wpłat z trzech ostatnich miesięcy, dostępnych w ostatnim posiadanym zaświadczeniu). Dodatkowa kwota, którą wpłacili Państwo na rzecz Banku, po przeliczeniu przez średni kurs CHF z dnia wydania postanowienia o umorzeniu postępowania, wynosi ok. (…) zł. Łączne wpłaty, których dokonali Państwo na rzecz Banku, wynoszą zatem ok. (…) zł.

Z powyższego wynika, że w ramach wykonywania Umowy wpłacili Państwo Bankowi dalece więcej niż ten udostępnił Państwu do dyspozycji.

Wobec aktualnego orzecznictwa na tle analogicznych spraw, a także po zasięgnięciu porady prawnej, wytoczyli Państwo przeciwko Bankowi powództwo o ustalenie nieważności Umowy i zasądzenie zwrotu wszelkich wpłaconych sum (zgodnie z tezą wyrażoną w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021 roku, sygn. akt III CZP 6/21).

Wszelkie spłacone przez Państwa sumy, wobec nieważności Umowy, stanowią bowiem świadczenia nienależne zgodnie z przepisem art. 410 w zw. z art. 405 k.c., a zatem podlegają zwrotowi.

Główne żądania przedstawiały się następująco (cytat za pozwem):

"wnoszę o:

1.ustalenie, że Umowa o kredyt hipoteczny „(…)” nr (…) z dnia (…) 2008 roku zawarta pomiędzy powodami a pozwaną pozostaje nieważna - wobec braku możliwości jej wykonania po wyłączeniu z jej treści klauzul niedozwolonych, a to w trybie i na zasadach przewidzianych uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021 roku (sygn. akt III CZP 6/21; dalej „Uchwała”);

2.zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów, łącznie do ich majątku wspólnego, kwot (…) zł oraz (…) CHF - tytułem zwrotu nienależnego świadczenia stanowiącego sumę wszelkich wpłat powodów w wykonaniu tej umowy - wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia następującego po doręczeniu pozwanej odpisu pozwu;

3.zasądzenie od pozwanej solidarnie na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu; w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie - według norm przepisanych".

Postępowanie toczyło się przed Sądem Okręgowym (...) Wydziałem Cywilnym pod sygn. akt (…).

W toku procesu Bank wystąpił z propozycją ugodowego zakończenia sporu. Propozycja została przez Państwa przyjęta i zawarto ugodę, a postanowieniem z dnia (…) 2025 roku przedmiotowe postępowanie zostało umorzone (prawomocnie).

W treści ugody postanowiono, że:

„§1

1.(...)

2.Strony potwierdzają, iż Bank wypłacił Kredytobiorcy kwotę kredytu przeznaczoną na realizację celu kredytu określonego w Umowie, a Kredytobiorca oświadcza, że wykorzystał kwotę kredytu na realizację tego celu.

3.W księgach rachunkowych Banku na dzień (…) 2025 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła (…) CHF:

-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): (…) CHF;

-odsetki skapitalizowane: 0,00 CHF;

-odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 CHF;

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 CHF;

-odsetki zawieszone: (…) CHF;

-odsetki bieżące: (…) CHF;

co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody (…), zadłużenie Kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi (…) złotych:

-kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): (…) złotych;

-odsetki skapitalizowane: 0,00 złotych;

-odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 złotych;

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 złotych;

-odsetki zawieszone: (…) złotych;

-odsetki bieżące: (…) złotych,

a zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu niezapłaconych kosztów i opłat związanych z Umową wynosi 0,00 złotych.

4.Przedmiotem Ugody jest zakończenie Sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, między innymi poprzez zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z Umowy. Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w Umowie, na walutę polską na zasadach określonych w § 1 ust. 5 i nast.

5.Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia (…) 2008 r., stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w § 1 ust. 6, z zachowaniem: (1) pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy tj. okresu kredytowania – (…) miesięcy licząc od daty zawarcia Umowy oraz formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych, z uwzględnieniem § 1 ust. 7, (2) poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

6.Warunki udzielenia kredytu złotowego, o których mowa w § 1 ust. 5, zostały określone w sposób następujący:

1)kwota kredytu (kapitał) stanowiła sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu i wynosiła (…) PLN; jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty,

2)oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży w wysokości (…) %; w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu oprocentowanie wynosiło (…) %, zaś wartość wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wynosiła (…) %; pierwszy okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M obowiązywał od dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy i mógł być krótszy niż kolejne okresy trzymiesięczne wyznaczane w dniu wymagalności raty kredytu i odsetek; kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania wskaźnika referencyjnego kończyły się w dniu poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się poprzedni trzymiesięczny okres obowiązywania wskaźnika referencyjnego, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w miesiącach, przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego,

3)wysokość marży, o której mowa w pkt 2), odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa; informacja o jej wysokości dla poszczególnych miesięcy dostępna jest w tabeli „(…)" w arkuszu „(…)" w kolumnie „(…)", opublikowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego na stronie internetowej www.knf.gov.pl pod tytułem „(…)” (dostęp do strony internetowej aktywny na dzień zawarcia Ugody),

4)informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M, o którym mowa w pkt 2), dostępna jest w tabeli „(…)" w arkuszu „(…)" w kolumnie „(…)” w pliku „(…)", o którym mowa w pkt 3); informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M od roku 2021 dostępna jest w tabeli „(…)” opublikowanej (...) na stronie internetowej: (...).

7.Rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, o którym mowa w § 1 ust. 5, a którego warunki udzielenia zostały określone w § 1 ust. 6, następuje w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie - rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór - powiększa kapitał do spłaty, o którym mowa w § 1 ust. 6 pkt 1), od którego naliczane są kolejne odsetki. Odsetki bieżące od ostatniej spłaty raty podlegają rozliczeniu do dnia zawarcia Ugody na zasadach określonych w § 1 ust. 6 pkt 2). Przed zawarciem niniejszej Ugody Bank przedłożył Kredytobiorcy Zestawienie stanowiące podstawę rozliczenia Umowy, a Kredytobiorca potwierdza jego otrzymanie.

8.Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony uzgadniają, iż z uwzględnieniem § 1 ust. 5-7, pozostałe do spłaty zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku z tytułu Umowy, na dzień zawarcia Ugody wynosi 0,00 (słownie: zero) złotych. Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym Strony uznają, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

9.Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie (…) złotych stanowiącej różnicę między kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 3, a kwotą zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 8, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjmuje.

§3

1.Zawarcie Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.

2.W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, iż nie będą występować w przyszłości względem siebie z roszczeniami wywodzonymi z postanowień Umowy, jej zawarcia oraz wykonywania w walucie obcej, w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej Ugodą, ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasady spłaty wierzytelności kredytowej.

3.Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron w zakresie objętym Sporem i określonym w § 3 ust. 2, a zarazem wszelkie wzajemne roszczenia Stron objęte procesem, w którym Ugoda jest zawierana.

4.Kredytobiorca oświadcza, że przed zawarciem Ugody nie przeniósł, ani nie zobowiązał się do przeniesienia na rzecz jakiejkolwiek osoby trzeciej jakiegokolwiek roszczenia lub prawa dotyczącego lub związanego z Umową i zobowiązuje się nie dokonywać tego rodzaju czynności do dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania mającego za przedmiot Spór na skutek zawarcia niniejszej Ugody.

§4

1.Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) zgodnie z § 1 ust. 9, powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT -11).

2.Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w celu zastosowania do osiągniętego przychodu regulacji rozporządzenia Ministra Finansów dotyczącego zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, niezbędne jest spełnienie przez Kredytobiorcę warunków wskazanych w tym rozporządzeniu, co Kredytobiorca potwierdził stosownym oświadczeniem, przedłożonym Bankowi przy zawarciu niniejszej Ugody, a Bank potwierdza jego otrzymanie."

Na gruncie zawartej ugody, powzięli Państwo wątpliwość, czy w związku ze zwolnieniem z długu -umorzona kwota, w części, w jakiej kredyt nie został przeznaczony na cele mieszkaniowe (tj. (…) % kwoty udzielonego kredytu), powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W piśmie, stanowiącym uzupełnienie podania wskazał Pan co następuje.

Kredyt hipoteczny został udzielony Państwu (tj. Panu i Pana małżonce) przez (…), czyli bank, (…), a jego działalność podlega nadzorowi organów nadzoru nad rynkiem finansowym. Jest on również uprawniony do udzielania kredytów wedle przepisów ustawy Prawo bankowe.

W § 2 ust. 2 części szczegółowej umowy kredytu hipotecznego - jako cel zaciągnięcia kredytu - wskazano spłatę zadłużeń oraz dowolny cel. W praktyce kwota kredytu w przeważającej części przeznaczona została na cele mieszkaniowe ((…) % kwoty kredytu), a pozostała suma ((…) % kwoty kredytu) posłużyła do spłaty istniejących wcześniej zobowiązań stanowiących kredyty samochodowe w (…) (refinansowanie zadłużenia).

Poniżej cytat z umowy:

§2 ust. 2 CSU „Przeznaczenie kredytu, Cel: spłatę zadłużeń oraz dowolny cel”.

Bank umorzył zadłużenie z tytułu kredytu hipotecznego udzielonego na finansowanie inwestycji mieszkaniowej ((...) %) oraz na dowolny cel ((…) %), którym stało się refinansowanie dwóch kredytów samochodowych w (…) (także na cele prywatne). Kwota kredytu – w części, w jakiej została przeznaczona na cele mieszkaniowe - wykorzystana została na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.

Udzielony kredyt hipoteczny zabezpieczony został hipoteką umowną zwykłą do kwoty (…) CHF oraz hipoteką umowną kaucyjną do kwoty (…) CHF - obie na nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (…). Oba zabezpieczenia ustanowione zostały na rzecz (…). Bank złożył oświadczenie o zwolnieniu zabezpieczeń. Wtedy skierowali Państwo do właściwego sądu wieczystoksięgowego wniosek o wykreślenie ww. hipotek. Przedmiotowe zabezpieczenia zostały wykreślone.

Nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego.

Pytanie zawarte we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy skutków podatkowych w odniesieniu do części kwoty umorzonej przez bank, w zakresie, w jakim kwota kredytu nie była przeznaczona na cele mieszkaniowe ((…) % kwoty kredytu przeznaczone na refinansowanie innego zobowiązania). Precyzując, przedmiotem pytania jest zatem ustalenie, czy proporcjonalna część kwoty umorzonej przez bank - odpowiadająca (…) % kwoty kredytu nieprzeznaczonej na cele mieszkaniowe - stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pytanie

Czy w związku z zawartą ugodą, mającą na celu polubowne zakończenie sporu na tle Umowy, otrzymane przez Państwa zwolnienie z długu (umorzenie) w kwocie (…) zł, w części, w jakiej kredyt nie został przeznaczony na cele mieszkaniowe ((…) % kwoty udzielonego kredytu) stanowić będzie dla Państwa przychód i czy w związku z tym powstanie po Państwa stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U. z 2025 r., poz. 163 ze zm.)?

Pana stanowisko w sprawie

Na mocy ugody Bank zwolnił Państwa z długu (umorzył zadłużenie) co do kwoty (…) zł, lecz jednocześnie ugoda została zawarta celem uchylenia sporu dotyczącego niedozwolonego charakteru postanowień zawartych w Umowie i w celu zapobieżenia powstawania dalszych strat na jej gruncie.

Pana zdaniem, w omawianych okolicznościach, nieprawidłowym byłoby przyjęcie, że po Państwa stronie powstał jakikolwiek przychód w związku z zawarciem ugody.

Kluczowe z zakresie określenia, czy mamy do czynienia z przychodem, jest zbadanie, czy zwolnienie z długu skutkuje realnym przysporzeniem majątkowym po Państwa stronie. Pana zdaniem taka okoliczność nie zachodzi. Na skutek zawarcia ugody i w rezultacie - zwolnienia Państwa z długu wynikającego z Umowy, która zawierała postanowienia niedozwolone, nie uzyskali Państwo żadnego przysporzenia majątkowego. Kwota, którą uiścili Państwo tytułem rat kapitałowo-odsetkowych przekracza tę, którą Bank oddał Państwu do dyspozycji, a środki te już raz były opodatkowane podatkiem dochodowym (przychód tytułem wynagrodzenia za pracę został opodatkowany, a następnie z tego przychodu spłacali Państwo raty kapitałowo-odsetkowe, które to sumy przysługiwały po latach do zwrotu). Tym samym, na skutek zawarcia ugody nie tylko nie doszło po Państwa stronie do przysporzenia, ale wręcz zrezygnowali Państwo ze zwrotu części poniesionych strat, które obejmują kwoty nadpłacone ponad kapitał kredytu, a które uzyskaliby Państwo w przypadku, kiedy zostałaby ustalona nieważność Umowy.

Umorzenie kredytu, wynikającego z umowy, której postanowienia uznane zostały za niedozwolone -w kontekście podatkowym, było już przedmiotem rozważań NSA. W wyroku z dnia 26 października 2016 roku (sygn. akt II FSK 2793/14) sąd ten zważył: „Nie stanowi nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361) odstąpienie przez bank od żądania od kredytobiorcy świadczeń wynikających z nieważnej czynności prawnej.".

W orzeczeniu tym NSA wskazał, że ogólnie rzecz biorąc zwolnienie z długu, skutkujące dla podatnika realnym przysporzeniem majątkowym stanowi dla niego przychód podatkowy. Jednak, dalej NSA podkreślił, że nie każde zwolnienie z długu skutkować będzie takim przysporzeniem. W stanie faktycznym, w oparciu o który został wydany przedmiotowy wyrok, NSA wskazał: „Odstąpienie przez bank od żądania nadmiernego zysku, wynikającego z nieważnych postanowień umowy o kredyt nie stanowi zwolnienia z długu, nawet jeśli tak zostało określone w ugodzie. A zatem kredytobiorczyni w wyniku zawartej ugody nie uzyskała przysporzenia majątkowego w postaci zmniejszenia jej pasywów. To jedynie bank zrezygnował z części swoich nienależnych dochodów.".

Raz jeszcze podkreślenia wymaga, że uiścili Państwo na rzecz Banku sumę przekraczającą udostępniony kapitał. Nie mogli być Państwo zatem wzbogaceni wobec Kredytodawcy. Roszczenie natomiast zostało skierowane ze względu na fakt, że Bank stosował wobec Państwa, jako konsumentów, postanowienia o charakterze niedozwolonym, co powszechnie podkreśla się w orzecznictwie. Rozstrzygnięcie w tej sprawie miałoby więc wymiar odstraszający dla przedsiębiorcy, który rażąco naruszał Państwa interesy.

Ugoda zatem miała na celu szybsze zakończenie sporu powstałego na gruncie Umowy, a jej głównym założeniem było ograniczenie dalszych strat po Państwa stronie. Te związane byłyby z koniecznością dalszego - trwającego aż do uprawomocnienia się wyroku ustalającego - uiszczania na rzecz Banku rat kapitałowo-odsetkowych, nawet w przypadku, kiedy - patrząc na obecną linie orzeczniczą w sporach między kredytobiorcami-konsumentami a bankami - Umowa z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością zostałaby uznana za nieważną. Naszym celem nie było więc uzyskanie jakiegokolwiek przysporzenia, a jedynie usunięcie stanu niepewności w związku z Umową. Bank również zrezygnował z części swoich nienależnych dochodów, mając świadomość, że i tak zobowiązany byłby je zwrócić w przypadku wydania przez sąd wyroku ustalającego nieważność Umowy - a co było wysoce prawdopodobne. Podkreślenia wymaga również, że wskutek zawarcia ugody nie doszło de facto do zmniejszenia się Państwa zobowiązania, bowiem świadczenia na rzecz Banku od początku były nienależne, gdyż opierały się na postanowieniach Umowy, które pozostawały niedozwolone.

Dodatkowo wskazują Państwo, że otrzymany przez Państwa, na podstawie Umowy, kredyt hipoteczny, w części przeznaczonej na cele mieszkaniowe, tj. (…) % kwoty kredytu, wypełnia przesłanki definicji zawartej w § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 592 ze zm.: dalej Rozporządzenie), gdyż kredyt we wskazanej części przeznaczony był na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wydatki na cele mieszkaniowe. Kwota, która została na ten cel przeznaczona, wynosi (…) zł, a więc (…) % całkowitej kwoty kredytu. Pozostałe (…) zł (stanowiących (…) % całkowitej kwoty kredytu) zostały przeznaczone na spłatę zobowiązania związanego z kredytami samochodowymi (refinansowanie zadłużenia). Kredytobiorcy nigdy nie korzystali też z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank części wierzytelności od kredytu hipotecznego, zaciągniętego w 2008 roku, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Stosownie natomiast do art. 917 Kodeksu cywilnego:

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym – wbrew Pana stanowisku – umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec tego, odpowiadając wprost na Pana wątpliwość, zakreśloną zadanym we wniosku pytaniem uznać należy, że w związku z zawartą ugodą, otrzymane przez Pana zwolnienie z długu (umorzenie) w części, w jakiej kredyt nie został przeznaczony na cele mieszkaniowe stanowi dla Pana źródło przychodu w myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tejże ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W tym miejscu nawiązać należy do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z analizowanej sprawy wynika, że w 2008 r. bank udzielił Państwu (tj. Panu i Pana żonie) kredytu hipotecznego „(…)”. W treści umowy kredytu jako cel wskazano spłatę zadłużeń oraz dowolny cel. Kwota kredytu w przeważającej części przeznaczona została na cele mieszkaniowe ((…) % kwoty kredytu), a pozostała suma ((…) % kwoty kredytu) posłużyła do spłaty istniejących wcześniej zobowiązań stanowiących kredyty samochodowe w (…) (refinansowanie zadłużenia). Bank umorzył zadłużenie z tytułu kredytu hipotecznego udzielonego na finansowanie inwestycji mieszkaniowej ((…) %) oraz na dowolny cel ((…) %), którym stało się refinansowanie dwóch kredytów samochodowych w (…).

Jak wyjaśnił Pan w uzupełnieniu wniosku: pytanie zawarte we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy skutków podatkowych w odniesieniu do części kwoty umorzonej przez bank, w zakresie, w jakim kwota kredytu nie była przeznaczona na cele mieszkaniowe ((…) % kwoty kredytu przeznaczone na refinansowanie innego zobowiązania). Precyzując, przedmiotem pytania jest zatem ustalenie, czy proporcjonalna część kwoty umorzonej przez bank - odpowiadająca (…) % kwoty kredytu nieprzeznaczonej na cele mieszkaniowe - stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, odnosząc się wprost do zadanego przez Pana pytania stwierdzam, że umorzenie Panu przez bank części kwoty kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r. w zakresie, w jakim kwota posłużyła do spłaty istniejących wcześniej zobowiązań stanowiących kredyty samochodowe w (…) (refinansowanie zadłużenia), stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tego tytułu, tj. do kwoty umorzonej wierzytelności, która będzie odpowiadała części kredytu, w jakiej kwota kredytu zaciągnięta na spłatę zobowiązań tytułem dwóch kredytów samochodowych pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu, zastosowania nie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Zatem od tej części umorzonej kwoty, winien Pan zapłacić podatek dochodowy.

Zauważyć bowiem należy, że w przywołanym wcześniej rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w § 3 pkt 3 wskazano, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, stanowi, że w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Zatem, zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego albo konsolidacyjnego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast, w niniejszej sprawie kredyt hipoteczny przeznaczony na spłatę istniejących wcześniej zobowiązań stanowiących kredyty samochodowe w (…) (refinansowanie zadłużenia) nie jest kredytem mieszkaniowym w rozumieniu wskazanego rozporządzenia oraz nie dotyczy refinansowania kredytów mieszkaniowych, a tym samym wyklucza możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez Pana jako jednego ze współkredytobiorców, zaznaczam, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy, tj. Pana żony.

Podkreślam również, że przedmiotem tej interpretacji – w ramach zakresu Pana żądania wynikającego z zadanego pytania oraz wyjaśnienia zawartego w uzupełnieniu wniosku – była wyłącznie ocena skutków podatkowych w odniesieniu do części kwoty umorzonej przez bank, w zakresie, w jakim kwota kredytu nie była przeznaczona na cele mieszkaniowe ((…) % kwoty kredytu przeznaczone na refinansowanie innego zobowiązania), tj. ustalenie, czy proporcjonalna część kwoty umorzonej przez bank odpowiadająca (…) % kwoty kredytu nieprzeznaczonej na cele mieszkaniowe - stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem, rozstrzygnięcie nie uwzględnia skutków podatkowych związanych z zawarciem ugody z bankiem w odniesieniu pozostałej umorzonej kwoty zadłużenia.

Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy wnioskodawca prawidłowo postrzega, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez niego stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też nie analizowałem przedstawionych przez Pana kwot.

Odnosząc się do powołanego wyroku sądu wskazuję, że rozstrzygnięcie to zapadło w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.