Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
17 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismami z 17 sierpnia 2025 r. (wpływ 17 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
A.A.
2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:
B.B.
Opis zdarzenia przyszłego
W dniu 10 stycznia 2007 r. wspólnie z B.B., Pana żoną (wówczas jeszcze narzeczeństwo, nazwisko panieńskie (…), PESEL: (…) zawarliście Państwo z Bankiem (…) Umowę o kredyt hipoteczny waloryzowany kursem do franka szwajcarskiego (CHF).
Celem kredytu było sfinansowanie budowy domu metodą gospodarczą na działce będącej w Państwa posiadaniu. W wykonaniu Umowy kredytowej Bank udzielił Państwu kredytu w kwocie 530.565,65 złotych. Dom został wybudowany przy ulicy (…) w (…) i stale jest przez Państwa zamieszkiwany. Nie korzystaliście Państwo z żadnych ulg podatkowych, czy umorzeń odsetek z tytułu zaciągniętego kredytu.
W okresie od 11 stycznia 2007 r. do 30 czerwca 2025 r. przekazaliście Państwo do Banku 573.311,41 złotych tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Umowa kredytowa zawiera szereg klauzul abuzywnych, w tym również tych wskazanych w dokumencie tzw. Mapie Klauzul Niedozwolonych w umowach kredytów „walutowych” sporządzonym przez Rzecznika Finansowego.
W dniu 19 października 2022 roku Państwa pełnomocnik złożył do Sądu Okręgowego w (…) pozew przeciwko Bankowi o ustalenie nieważności zawartej Umowy kredytu oraz o zapłatę, w wyniku czego przed Sądem toczy się postępowanie o sygn. akt: (…).
W czerwcu 2025 roku Bank przedstawił Państwu propozycję ugody pozasądowej nr (...) (dalej: Ugoda). W Ugodzie znajduje się zapis:
1. W księgach rachunkowych Banku na dzień 16 lipca 2025 r. wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosi 131.153,27 CHF (słownie: sto trzydzieści jeden tysięcy sto pięćdziesiąt trzy 27/100 franków szwajcarskich), z czego kwota kapitału kredytu wynosi 131.070,00 CHF (słownie: sto trzydzieści jeden tysięcy siedemdziesiąt 00/100 franków szwajcarskich), a kwota odsetek naliczonych do dnia 16 lipca 2025 r. wynosi 83,27 CHF (słownie: osiemdziesiąt trzy 27/100 franków szwajcarskich), co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po kursie 4,5732, zadłużenie Kredytobiorcy na dzień 16 lipca 2025 r. wynosi 599.790,13 PLN (słownie: pięćset dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt 13/100 złotych polskich).
2. Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w zakresie kwoty 131.153,27 CHF, tj. w całości, a Kredytobiorca to zwolnienie z długu przyjmuje.
Dodatkowo Bank Wobec zawarcia Ugody Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Kredytobiorcy następujących kwot:
1) 10.800,00 PLN tytułem zwrotu części/całości kosztów postępowania sądowego, o którym mowa w § 1 ust. 3 Ugody, w tym zwrotu opłaty sądowej od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego wynikających z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265)/ Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800). Zapłata należności nastąpi w ciągu 14 dni od dnia zawarcia Ugody na rachunek bankowy Kredytobiorcy
2) 500,00 tytułem zwrotu opłaty od pozwu. Zapłata należności nastąpi w ciągu 14 dni od dnia zawarcia Ugody na rachunek bankowy
3) 42.745,76 PLN tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przez Kredytobiorcę rat kredytowych płatnej na rachunek bankowy Kredytobiorcy Odnośnie kwot, które Bank zobowiązuje się nam zwrócić.
Do punktu 1 powyżej, Koszty zastępstwa procesowego nie przewyższają kwoty, jaką opłaciliście Państwo usługi Kancelarii Prawnej reprezentującej Państwa w sprawie przed Sądem.
Odnośnie punktu 2 powyżej - Opłatę od pozwu wnieśliście Państwo w wysokości 1000 złotych wraz z pozwem.
Odnośnie punktu 3 powyżej - jest to kwota, która obejmuje Państwa wpłaty do Banku powyżej otrzymanego od Banku kapitału. Bank w projekcie Ugody informuje: "Kredytobiorcy przyjmują do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia), może powstać dla nich przychód do opodatkowania, wówczas Bank będzie zobowiązany do wypełniania ciążących na nim obowiązków informacyjnych (tj. sporządzenie informacji PIT-11). Jednocześnie Kredytobiorcy przyjmują do wiadomości, że w dniu 24 grudnia 2024 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 roku (Dz.U. poz. 1912) wydłużające moc obowiązującą rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U. z 2022 r., poz. 592) do dnia 31 grudnia 2026 roku. Kredytobiorcy przyjmują do wiadomości, że w celu zastosowania względem nich ww. rozporządzenia, niezbędne jest spełnienie przez Kredytobiorców warunków wskazanych w tym rozporządzeniu, co potwierdzają oni stosownym oświadczeniem, stanowiącym Załącznik nr 2 do niniejszej Ugody."
Celem Ugody jest uznanie, Umowy kredytowej z 10 stycznia 2007 roku za wykonaną w całości i żadna ze stron nie będzie dochodziła od drugiej w przyszłości jakichkolwiek roszczeń związanych z wykonaniem Umowy.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
Kredyt, o którym mowa we wniosku, został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
Kredyt był zabezpieczony hipotecznie na nieruchomości będącej przedmiotem kredytu.
Zakładana data podpisania przez Państwa ugody to wrzesień 2025 r. Stroną ugody będzie bank (...) oraz małżonkowie A.A. i B.B. (tj. Państwo)
Przed umorzeniem kredytu nie doszło do jego przewalutowania.
Nie korzystaliście Państwo z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
Bank wypłaci Państwu kwotę 42.745,76 zł, która jest zwrotem nadpłaconych rat kredytowo-odsetkowych ponad wartość otrzymanego z banku kapitału. Bank precyzuje to jako „zapłata na rzecz kredytobiorcy tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przez kredytobiorcę rat kredytowych".
Koszty procesowe (opłata za pozew oraz koszty zastępstwa procesowego) w wysokości 10.800 zł zostały poniesione przez Państwa z własnych środków.
Zwrócona przez bank kwota nie będzie przewyższała poniesionych przez Państwa kosztów.
Odpowiadacie Państwo za spłatę kredytu solidarnie, tj. do pełnej wysokości.
Umowa o kredyt, do której Bank proponuje Państwu ugodę nie będzie już obowiązywała. Strony uznają ją za wykonaną.
Pytania
1.Czy w związku z umorzeniem długu, jako wnioskodawcy w Banku jesteście Państwo zobowiązani do zapłacenia podatku?
2.Czy kwota, którą mają Państwo otrzymać, tj. zwrot od Banku w wyniku zawarcia Ugody (na dzień złożenia propozycji ugodowej przez Bank jest to kwota 42.745,76 PLN, przy czym kwota ta może ulec zmianie, (w zależności od terminu zawarcia Umowy), stanowić będzie Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163) i czy w związku z tym powstanie po ich stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego?
3.Czy kwota 10.800 PLN, której Bank zamierza dokonać zwrotu na Państwa rzecz jako kwoty kosztów zastępstwa procesowego, nieprzekraczających maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz.U. 2023 r. poz. 1935) (§ 1 ust. 5 Ugody), a którą to kwotę zamierzają Państwo w całości przekazać na rzecz pełnomocnika procesowego tytułem wynagrodzenia, stanowić będzie Państwa przychód i czy w związku z tym powstanie po ich stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. z 2025 r. poz. 163) od tej kwoty?
4.Czy kwota 500,00 tytułem zwrotu opłaty od pozwu stanowić będzie Państwa przychód i czy w związku z tym powstanie po Państwa stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163) od tej kwoty?
Państwa stanowisko w sprawie
Stanowisko do pytania nr 1:
Według Państwa interpretacji zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe kwota umorzenia nie podlega opodatkowaniu.
Stanowisko do pytania nr 2:
Kwota, którą mają Państwo otrzymać zwrot od Banku w wyniku zawarcia Ugody, nie będzie stanowiła po Państwa stronie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jej uzyskanie nie będzie skutkowało po Państwa stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Świadczenia o charakterze zwrotnym nie generują przychodu podatkowego.
W konsekwencji, otrzymanie przez Państwa środków pieniężnych, które Bank ma wypłacić Państwu w związku z planowaną ugodą nie stanowi dla Państwa przychodu, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Stanowisko do pytania nr 3:
Kwota 10 800 PLN, którą Bank zamierza Państwu zwrócić jako koszty zastępstwa procesowego nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (§ 1 ust. 5 Ugody), a którą to kwotę zamierzają Państwo w całości przekazać na rzecz pełnomocnika procesowego tytułem wynagrodzenia, nie będzie stanowić Państwa przychodu i w związku z tym nie powstanie po Państwa stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 1637). Wynagrodzenie Kancelarii reprezentującej Państwa w Sądzie jest wyższe niż kwota zwrotu.
Stanowisko do pytania nr 4:
Kwota, którą Państwo mają otrzymać, tj. zwrot od Banku w wyniku zawarcia Ugody, nie będzie stanowiła po Państwa stronie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jej uzyskanie nie będzie skutkowało po Państwa stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Świadczenia o charakterze zwrotnym nie generują przychodu podatkowego.
W konsekwencji, otrzymanie przez Państwa środków pieniężnych, które Bank ma Państwu wypłacić w związku z planowaną ugodą nie stanowi dla Państwa przychodu, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Państwo wraz ze składanym pozwem wnieśli opłatę w wysokości 1.000 złotych, Bank zwraca połowę tej kwoty.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Wskazali Państwo, że na podstawie ugody bank umorzy Państwa zadłużenie, a dodatkowo wypłaci „kwotę dodatkową” i zwróci koszy zastępstwa procesowego oraz połowę opłaty od pozwu.
Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.
Wypłata kwoty dodatkowej
Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Państwa skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty określonej przez bank
Jak wynika z opisu sprawy, Bank wypłaci Państwu kwotę 42.745,76 zł, która jest zwrotem nadpłaconych rat kredytowo-odsetkowych ponad wartość otrzymanego z banku kapitału.
Zatem otrzymają Państwo od banku zwrot nadpłaconych rat kredytowo-odsetkowych. Otrzymana przez Państwa kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo do banku. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Państwa rzecz tego zwrotu (nadpłaty) jest dla Państwa neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągnęli Państwo bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowodował po Państwa stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym - nie będzie na Państwu ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.
Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od pozwu
Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.
Z wniosku wynika, że otrzymali Państwo zwrot kosztów postępowania poniesionych przez Państwa. Koszty te ponieśli Państwo z własnych środków. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od pozwu będzie mieścił się w kwocie kosztów faktycznie przez Państwa poniesionych.
W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów jest obojętna podatkowo.
W konsekwencji zwrot kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od pozwu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 3 i pytania nr 4 należy również uznać za prawidłowe.
Umorzenie wierzytelności
Odrębną kwestią jest umorzenie wierzytelności, które następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Państwu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z opisu sprawy wynika, że kredyt został przeznaczony na sfinansowanie budowy domu metodą gospodarczą na działce będącej w Państwa posiadaniu. Zatem główna przesłanka został spełniona.
Ponadto, z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, że kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, kredyt był zabezpieczony hipotecznie i nie korzystaliście Państwo wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie.
Wobec spełnienia przesłanek wynikających z omawianego Rozporządzenia – możecie Państwo skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na sfinansowanie budowy domu metodą gospodarczą na Państwa działce. Co za tym idzie - nie będziecie Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).
Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pan A.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).
Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.
Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.