Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

  • prawidłowe – w części dotyczącej skutków podatkowych z tytułu naliczenia i zasądzenia odsetek od kwot wpłaconych za lokal hotelowy (cena brutto wraz z zadatkiem),
  • nieprawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 11 lipca 2025 r. (data pływu 11 lipca 2025 r.), pismem z 4 sierpnia 2025 r. (data wpływu 4 sierpnia 2025 r.), pismem z 19 sierpnia 2025r. (data wpływu 19 sierpnia 2025 r.) oraz pismem z 1 września 2025 r. (data wpływu 2 września 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu 29 listopada 2019 r. w (...) zawarła Pani z firmą (…) Sp. z o.o. przedwstępną umowę sprzedaży zakupu lokalu (Repertorium A nr (…)), którego przedmiotem był lokal o innym przeznaczeniu niż mieszkalne będący lokalem hotelowym położonym w (…). W wyżej wymienionej umowie strony ustaliły, iż zawarcie przyrzeczonej umowy sprzedaży nastąpi do dnia 31 grudnia 2020 r. Ustalona w umowie cena sprzedaży została terminowo i w całości przez Panią uregulowana.

Dnia 31 grudnia 2020 r. firma (…) Sp. z o.o. nie wywiązała się z zawartej umowy, a strony zawarły aneks, w którym uległa zmianie data zakończenia inwestycji, którą ustalono na 31 maja 2021 r. Zgodnie z zapisami umowy wezwała Pani firmę do podpisania umowy, czego firma (…) odmówiła, w związku z tym wypowiedziała Pani umowę, ale tego również ww. spółka nie przyjęła do wiadomości.

Na skutek powyższych okoliczności skierowała Pani pozew do Sądu Okręgowego w (…). W dniu 28 stycznia 2025 r. podpisała Pani ugodę sądową w sporze ze spółką (…) Sp. z o.o. Zacytowała Pani treść ugody:

„A. Pozwany (…) sp. z o.o. z siedzibą w (...) reprezentowany przez pełnomocnika adw. A. A., zobowiązuje się zapłacić na rzecz powódki B. B. kwotę 867 945 zł (osiemset sześćdziesiąt siedem tysięcy dziewięćset czterdzieści pięć złotych) w tym kwotę 660 629 zł z tytułu roszczenia głównego zawartego w pozwie, kwotę 180 000 zł z tytułu skapitalizowanych częściowych odsetek, kwotę 16 516 zł z tytułu połowy opłaty od pozwu oraz kwotę 10 800 zł z tytułu zastępstwa procesowego w terminie trzech miesięcy liczonym od dnia zawarcia ugody.

B. Strony zgodnie zastrzegają, że brak zapłaty w wyżej wskazanym terminie spowoduje naliczenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 867 945 zł liczonych od dnia 28.04.2025 r. do dnia zapłaty.

C. Strony zgodnie oświadczają, że niniejsza ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia stron związane z niniejszym sporem."

W powyższej ugodzie Spółka została zobowiązana do wypłacenia odsetek od kwoty pozwu pomniejszonych o kwotę, z której zrezygnowała powódka. Termin dokonania zapłaty przypadał na dzień 28 kwietnia 2025 r. Do dnia dzisiejszego spółka nie wypłaciła Pani żadnej z kwot zgodnych z ugodą - sprawę prowadzi komornik. Jest Pani osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, czynnym podatnikiem VAT.

Uzupełnienie zdarzenia przyszłego

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Przepis ten wszedł w życie 1 stycznia 2022 r., a z mocy przepisu przejściowego ustawy zmieniającej, tj. art. 70 ust. 1 pkt 1, zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

W odpowiedzi na pytanie: „czy w ugodzie została wskazana podstawa prawna zasądzenia i wypłaty roszczenia głównego wraz z odsetkami” odpowiedziała Pani, że cały tekst ugody został zamieszczony we wniosku:

"A. Pozwany (…) sp. z o.o. z siedzibą w (...) reprezentowany przez pełnomocnika adw. A.A., zobowiązuje się zapłacić na rzecz powódki B.B. kwotę 867 945 zł (osiemset sześćdziesiąt siedem tysięcy dziewięćset czterdzieści pięć złotych) w tym kwotę 660 629 zł z tytułu roszczenia głównego zawartego w pozwie, kwotę 180 000 zł z tytułu skapitalizowanych, częściowych odsetek, kwotę 16 516 zł z tytułu połowy opłaty od pozwu oraz kwotę 10 800 zł z tytułu zastępstwa procesowego w terminie trzech miesięcy liczonym od dnia zawarcia ugody.

B. Strony zgodnie zastrzegają, że brak zapłaty w wyżej wskazanym terminie spowoduje naliczenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 867 945 zł liczonych od dnia 28.04.2025 r. do dnia zapłaty.

C. Strony zgodnie oświadczają, że niniejsza ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia stron związane z niniejszym sporem."

Lokal hotelowy miał być przez Panią dzierżawiony firmie (…) Sp. z o.o. i wraz z podpisaniem umowy przyrzeczonej miała być podpisana umowa dzierżawy. Lokal miał być dzierżawiony przez firmę (…) Sp. z o.o. za ustalony miesięczny czynsz, a Kupującemu (Pani) przysługiwały zgodnie z umową okresowe pobyty w lokalu.

Zacytowała Pani zapis w razie niewykonania umowy:

„Strony zgodnie ustalają, że z ustalonej w ust. 3 pierwszej wpłacie kwota 109 119,22 zł stanowi zaliczkę, a kwota 109 199,22 zł stanowi zadatek w rozumieniu art. 394 k.c., zgodnie z którym – z zastrzeżeniem § 7 (Umowne prawo do odstąpienia od umowy) niniejszej umowy - w razie niewykonania umowy przez Kupującego, Sprzedający może bez wyznaczenia dodatkowego terminu od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, w razie niewykonania umowy przez Sprzedającego, Kupujący może bez wyznaczenia dodatkowego terminu od umowy odstąpić i żądać sumy dwukrotnie wyższej.”

Spór dotyczył niewywiązania się z umowy firmy (…) Sp. z o.o. i podpisania umowy przyrzeczonej w pierwszym i drugim terminie oraz braku wypłat odszkodowań z tytułu niewywiązania się z umowy, które były również zawarte w Umowie zmianowej podpisanej aktem notarialnym.

Składniki kwoty głównej:

  • 545 596, 02 zł – cena brutto apartamentu,
  • 109 119,22 zł – kwota zadatku,
  • 5 913,76 zł – kwota niezapłaconych odszkodowań za opóźnienie wykonania umowy.

Zrezygnowała Pani z kwoty 32 180,46 zł jako warunek do podpisania ugody przez (…) Sp. z o.o.

Z treści ugody sądowej wynika, że kwota 867 945 zł jest:

  • zwrotem kwot wpłaconych na poczet zakupu lokalu hotelowego – w wysokości 660 629 zł z tytułu roszczenia głównego zawartego w pozwie (545 596, 02 zł - cena brutto apartamentu, 109 119,22 zł - kwota zadatku, 5 913,76 zł - kwota niezapłaconych odszkodowań za opóźnienie wykonania umowy),
  • w wysokości 180 000 zł kwotą z tytułu skapitalizowanych, częściowych odsetek, w wysokości 16 516 zł kwotą z tytułu połowy opłaty od pozwu oraz w wysokości 10 800 zł kwotą z tytułu zastępstwa procesowego.

Odsetki od kwoty głównej zostały przyznane jako odsetki ustawowe.

W odpowiedzi na pytanie „czy w ugodzie sądowej jednoznacznie określono, że świadczenie dotyczy szkody rzeczywistej, czy też korzyści, które mogłaby Pani osiągnąć, gdyby Pani szkody nie wyrządzono”, wskazała Pani, że w ugodzie brak takiego wskazania. Przedmiotem umowy i pozwu był jedynie lokal - apartament. W związku z niepodpisaniem umowy przyrzeczonej, jak również umowy dzierżawy, nie żądała Pani odszkodowania za nieosiągnięte przyszłe zyski z dzierżawy apartamentu. Chciała Pani odzyskać tylko pieniądze za niewywiązanie się z umowy zakupu apartamentu.

Na dzień dzisiejszy roszczenie głównie nie zostało Pani wypłacone w całości. Jedynie w dniu 25 czerwca 2025 r. z kancelarii komorniczej w (…) otrzymała Pani przelew na kwotę 94 400, 31 zł.

Szkodą rzeczową jest apartament, którego nigdy nie stała się Pani właścicielką mimo podpisanych umów/aktów notarialnych. W chwili obecnej nadal komornik sądowy przy Sądzie Cywilnym (…) prowadzi postępowanie komornicze na podstawie zawartej ugody.

Spółka jest zobowiązana wypłacić Pani kwotę 867 945 zł, na którą składają się kwoty:

a) 660 629 zł – w skład której wchodzą:

  • 545 596, 02 – cena brutto apartamentu,
  • 109 119,22 – kwota zadatku,
  • 5 913,76 – kwota niezapłaconych odszkodowań,

b) 16 516 zł z tytułu połowy opłaty od pozwu;

c) 10 800 zł z tytułu zastępstwa procesowego;

d) 180 000 zł z tytułu skapitalizowanych -odsetki od kwoty 660 629 zł.

Odsetki liczone są od kwoty wskazanej w pozwie, czyli 660 629 zł.

Wpłaciła Pani wcześniej na rzecz Spółki kwotę za apartament w wysokości 545 596,02 zł.

Na dzień dzisiejszy otrzymała Pani kwotę 94 400,31 zł, bez wskazania jakie składniki kwoty 660 629 zł pokrywa powyższa płatność. Koszty jakie poniosła Pani w związku ze sprawą sądową to kwota za pozew 33 002 zł, z której Sąd Okręgowy w (…) zwrócił Pani kwotę 16 486 zł. Poniosła Pani również koszty obsługi prawnej – zastępstwa procesowego w kwocie 10 800 zł.

Zwrócona Pani kwota mieści się w kwocie poniesionych przez Panią wydatków.

W odpowiedzi na pytanie organu: „co oznacza wskazana przez Panią kwota niezapłaconych odszkodowań, czy jest to kara umowna, czy inna - jaka? Z czego ta kwota wynika” przytoczyła Pani tekst z Umowy zmianowej zawartej aktem notarialnym w dniu 15 stycznia 2022 r.:

„Z uwagi na to, iż Umowa przyrzeczona nie zostanie zawarta w terminie określonym w Umowie przedwstępnej, jak również w terminie nie zostanie zawarta Umowa dzierżawy przedmiotowego lokalu, (…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...)w celu zachowania rzetelnych relacji kupieckich proponuje zapłatę na rzecz Kupującego comiesięcznego odszkodowania w terminach i wysokości takich samych jak czynsz dzierżawny określony w projekcie Umowy dzierżawy stanowiącym załącznik nr 5 do Umowy przedwstępnej i zobowiązuje się do wypłacania Kupującemu takiego odszkodowania począwszy od kwietnia 2021 roku do czasu wypłaty pierwszego czynszu należnego z tytułu umowy dzierżawy. Pierwszy czynsz dzierżawny zostanie wypłacony najpóźniej we wrześniu 2021 r.”

Zapisu za opóźnienie wykonania umowy nie było w Umowy przedwstępnej z dnia 29 listopada 2019 r. w związku z tym zawarta była Umowa zmianowa z dnia 15 stycznia 2022 r., która zawierała punkt o odszkodowaniach zamieszczony w pkt. 4.

Zacytowała Pani ponownie treść Umowy przedwstępnej z dnia 29 listopada 2019 r., mówiącej o skutkach niewywiązania się Stron z Umowy przedwstępnej:

Wystąpiła Pani o wypłatę dwukrotności zadatku w wysokości 109 199,22 zł.

Pytanie

Czy w wyżej opisanej sprawie powinna Pani zapłacić podatek od odsetek zasądzonych ugodą i również podatek o odsetek, które naliczane są dodatkowo od dnia 28 kwietnia 2025 r. do dnia uregulowania należności przez firmę (…) Sp. z o.o.?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, nie powinna Pani płacić podatku od odsetek, które są odsetkami ustawowymi za opóźnienie, co jest wyraźnie wskazane w ugodzie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

  • dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
  • dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika
  • tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Należy podkreślić, że odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Wątpliwość Pani budzi kwestia, czy powinna Pani zapłacić podatek dochodowy od odsetek zasądzonych i naliczonych.

Wyjaśnić zatem należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Kwota otrzymanych odsetek stanowi przychód, ale nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Skutki podatkowe z tytułu odsetek zasądzonych i naliczonych od kwoty 545 596,02 zł

Zatem zwrot kwoty 545 596,02 zł, którą wpłaciła Pani jako cenę za lokal hotelowy, nie będzie stanowił przychodu. Dla celów podatkowych taki zwrot będzie obojętny podatkowo.

Skoro zwrot tej kwoty na Pani rzecz nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to zasądzone i naliczone z tego tytułu odsetki nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko w tej części jest prawidłowe.

Skutki podatkowe z tytułu zasądzonych i naliczonych odsetek od kwoty 5 913,76 zł

W myśl art. 693 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z racji tego, że odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

Wysokość przedmiotowego świadczenia, które Pani otrzymała, nie wynika z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Kwota wypłacona Pani nastąpiła w wyniku zawartej ugody sądowej (porozumienia między stronami), tj. Panią a firmą (…) sp. z o.o.

Powyższe wyklucza zastosowanie zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie będzie miało również zastosowania zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, ponieważ kwota ta dotyczy utraconych korzyści. Otrzyma Pani rekompensatę z tytułu utraconych korzyści, które wynikały z zawarcia umowy dzierżawy. W opisie sprawy wskazała Pani, że spółka proponuje zapłatę na Pani rzecz comiesięcznego odszkodowania w terminach i wysokości takich samych jak czynsz dzierżawy określony w projekcie umowy dzierżawy.

Zatem kwota 5 913,76 zł określona przez Panią jako kwota niezapłaconych odszkodowań będzie stanowiła przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lub pkt 3b ani innego przepisu ww. ustawy. W związku z powyższym odsetki naliczone i zasądzone od ww. kwoty nie będą korzystały ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.

W konsekwencji, będzie Pani zobowiązana do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odsetek od ww. kwoty.

Pani stanowisko w powyższym zakresie jest nieprawidłowe.

Skutki podatkowe z tytułu odsetek zasądzonych i naliczonych od zadatku

Z przepisu art. 394 § 1 ustawy Kodeks cywilny wynika, że:

W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Stosownie do art. 394 § 2 tego Kodeksu:

W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

W myśl art. 394 § 3 ww. Kodeksu cywilnego:

W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Przez zadatek rozumie się zatem pewną sumę pieniężną daną przy zawarciu umowy. Szczególna rola zadatku ujawnia się w przypadku niewykonania umowy z powodu okoliczności, za które dłużnik ponosi wyłączną odpowiedzialność. W przypadku takim wierzyciel może bez wyznaczenia dodatkowego terminu od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sam go dał, może żądać sumy dwukrotnie wyższej i to bez względu na to czy poniósł szkodę i w jakiej wysokości. Zatem dany zadatek pełni tu funkcje surogatu odszkodowania za niewykonanie umowy, występuje jako świadczenie o charakterze quasi odszkodowawczym.

Zachowanie zadatku lub uzyskany zwrot jego podwójnej wartości nie stanowią jednak odszkodowania, a jedynie pełnią tą samą funkcję. Konsekwencją powyższego charakteru jest – zarówno w przypadku przepadku zadatku, jak i uzyskania sumy dwukrotności przekazanego zadatku – niemożność domagania się uzupełniającego odszkodowania na zasadach ogólnych Kodeksu cywilnego.

Jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2009 r., III CZP 39/09:

Chociaż kwota zadatku, podobnie jak kara umowna ma także rekompensować stronie uprawnionej do odstąpienia od umowy ewentualną szkodę jaką poniosła ona z tego tytułu, to regulacja obu instytucji jest inna. Funkcją zadatku jest stymulowanie strony do wykonania umowy, zatem gdy umowa nie zostanie wykonana przez jedną ze stron, druga ma ułatwiony sposób doprowadzenia do zniweczenia więzi prawnej łączącej strony. Prawo zatrzymania zadatku lub żądania jego podwójnej wysokości ma na celu przede wszystkim skłonienie stron do wykonania umowy. W art. 394 § 1 k.c. nie ma więc żadnej wzmianki na temat relacji pomiędzy kwotą zadatku a szkodą, jaką może ponieść strona, która od umowy odstępuje.

Tym samym, zwrot zadatku w podwójnej wysokości (zgodnie ze wskazaną przez Panią treścią umowy) nie jest świadczeniem stricte odszkodowawczym i nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych zamieszczonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy.

Zwrot zadatku w kwocie faktycznie przez Panią wpłaconą będzie dla Pani neutralny podatkowo, nie będzie stanowić przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Odsetki zasądzone i naliczone od ww. kwoty będą korzystały ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Pani w ww. zakresie jest prawidłowe.

Natomiast przysługująca Pani kwota (jako kwota zwrotu zadatku w podwójnej wysokości) – w wysokości przewyższającej wpłaconą wcześniej kwotę zadatku – stanowi przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu. Odsetki zasądzone i naliczone od ww. kwoty nie korzystają ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, odsetki zasądzone i naliczone na Pani rzecz od ww. kwoty będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko w powyższym zakresie jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Wydając interpretacje indywidualne nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a,

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.