Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe  

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 lipca 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 9 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Jest Pani polskim rezydentem podatkowym opodatkowanym od całości swoich dochodów na terenie RP.

W dniu 5 stycznia 2022 roku uzyskała Pani postanowienie Sądu Rejonowego w Radomiu o nabyciu z dniem 1 stycznia 1985 r. poprzez zasiedzenie własności nieruchomości o ówczesnej powierzchni łącznej 2,2926 ha położonych w (…) (działki nr …).

Działki te zostały przejęte w drodze postępowania wywłaszczeniowego przez Gminę Miasta (…) na podstawie decyzji Prezydenta Miasta (…) wydanej zgodnie z zapisami ustawy z 10 kwietnia 2003 o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Na dzień wydania decyzji przez gminę działki miały nieuregulowany status prawny. Wskazane w decyzji nieruchomości na dzień wydania decyzji stanowiły niezabudowane nieruchomości gruntowe.

26 kwietnia 2022 r. zwróciła się Pani do władz miejskich pismem o wypłatę odszkodowania za wywłaszczenie działek nr (…) o łącznej powierzchni 0,5843 ha.

28 lutego 2025 roku decyzją Prezydenta Miasta (…) na podstawie art. 12 ust. 4, 4a, 4f i ust. 5, art. 18, art. 22, art. 23 ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, art. 3 ust. 3 ustawy z 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego zostało Pani przyznane odszkodowanie w kwocie 538.601 zł za wywłaszczenie działek nr (…).

Odszkodowanie zostało wypłacone 1 kwietnia 2025 r.

Pytanie

Czy otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa PIT)?

Pani stanowisko w sprawie

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21. 52, 52a i 52c oraz dochodów od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy PIT:

Art. 21. [zwolnienia przedmiotowe]

Wolne od podatku dochodowego są:

29) przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu;

Przedmiotowa decyzja była wydana na podstawie ustawy z 10 kwietnia 2003 r. „Szczególne zasady przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych” (dalej: specustawa drogowa).

Art. 12. [wywłaszczenie nieruchomości pod drogi]

4.    Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1)własnością skarbu państwa w odniesieniu do dróg krajowych.

2)własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

‒z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

4f. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

5.    Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Kwestie opodatkowania odszkodowań nie są zawarte w specustawie drogowej zatem należy rozpatrzyć zależność tej ustawy w stosunku do innych ustaw i tak w specustawie drogowej znajduje się przepis:

Art. 23. 1 [stosowanie przepisów o gospodarce nieruchomościami]

W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Skoro specustawa drogowa w sprawach nieuregulowanych odsyła do ustawy o gospodarce nieruchomościami, a ta jest wprost wskazana w hipotezie art. 21 ust. 1 pkt 29 przyznane odszkodowanie spełnia dyspozycję tego przepisu. Należy zauważyć, że ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wymieniona jest w art. 2 pkt 11 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147 z późn. zm.) jako ustawa w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami.

Art. 2. [stosunek do innych ustaw] ustawy z 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami: ustawa nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, a w szczególności:

11) ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 311);

Mając na uwadze przytoczone przepisy, należy stwierdzić, że opisane we wniosku odszkodowanie zostało wypłacone stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy PIT, zawiera wyłączenie, w jakiej sytuacji otrzymane odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia na mocy specustawy drogowej nie podlega zwolnieniu z podatku dochodowego. Aby taka sytuacja miała miejsce i podatek dochodowy był należny, muszą być spełnione łącznie dwa warunki:

1)nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,

2)cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny.

Spełnienie jednego z nich nie pozbawia podatnika prawa do zwolnienia z podatku dochodowego odszkodowania.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Radomiu wydanym w 2022 roku nabyła Pani poprzez zasiedzenie własność przedmiotowej nieruchomości ze skutkiem wstecznym od 1985 roku. Zatem pierwsza negatywna przesłanka o posiadaniu gruntu mniej niż 2 lata nie jest spełniona.

Druga negatywna przesłanka dotyczy nabycia gruntu za mniej niż 50% wartości odszkodowania. Nabyła Pani grunt nieodpłatnie, zatem nie można ustalić wartości nabycia przedmiotowej nieruchomości. Spełnienie – lub nie - tej przesłanki negatywnej nie ma znaczenia w przedmiotowej sprawie, ponieważ z racji na niespełnienie przesłanki pierwszej nie traci Pani prawa do zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym otrzymanego odszkodowania.

Podobne stanowisko zostało wyrażone w wydanych interpretacjach indywidualnych:

§0112-KDIL2-2.4011.675.2020.2.GM z 9 grudnia 2020 roku,

§0115-KDIT2-2.4011.292.2017.2.ŁS z 28 listopada 2017 roku,

§0112-KDIL3-3.4011.53.2019.2.DS z 3 kwietnia 2019 roku.

Tym samym – Pani zdaniem – przyznane odszkodowanie będzie korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Jednakże korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest uzyskanie przychodu między innymi z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

W przypadku nabywania nieruchomości pod drogi, na zasadach określonych w ustawie z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311 ze zm.) – zwanej również „specustawą” drogową, prawodawca zdecydował się na całkowite oddzielenie od siebie postępowań o wywłaszczenie i o odszkodowanie. Z chwilą wejścia w życie ww. ustawy, do katalogu zawartego w art. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.) dodany został zapis, że ustawa o gospodarce nieruchomościami nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, w tym omawianej ustawy z 10 kwietnia 2003 r.

Przywołany art. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami zawiera ogólne wyłączenie stosowania jej przepisów, ale tylko w takim zakresie, w jakim nie narusza to zasad określonych w wymienionych ustawach. Ustawodawca przyznał zatem pierwszeństwo w stosowaniu regulacjom zawartym w ustawach wymienionych w tym przepisie, przed zasadami wynikającymi z ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powyższy przepis ma charakter normy kolizyjnej, co oznacza, że przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami mają charakter uzupełniający w stosunku do innych ustaw, w zakresie spraw nieuregulowanych w tych ustawach. Tym samym, nabywanie nieruchomości pod drogi, na zasadach określonych w „specustawie” drogowej, ma charakter szczególny wobec wywłaszczenia regulowanego przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami; przepisy ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowią lex specialis w stosunku do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.

O takiej relacji wymienionych wyżej aktów prawnych świadczy również kompleksowość regulacji zawartej w „specustawie” drogowej oraz odesłanie zawarte w art. 23 tej ustawy, zgodnie z którym:

W odniesieniu do dróg krajowych i powiatowych, stosownie do treści art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Według art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy:

Po myśli natomiast art. 12 ust. 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 12 ust. 4a ww. ustawy:

Jak stanowi ust. 4f ww. przepisu ustawy:

Stosownie do treści art. 12 ust. 5 ww. ustawy:

Natomiast treść art. 18 ust. 1 ustawy mówi, że:

W świetle ust. 1a zacytowanego powyżej artykułu:

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Na podstawie art. 98 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak wynika z art. 132 ust. 1a ww. ustawy:

We wniosku wskazała Pani, że 26 kwietnia 2022 r. zwróciła się Pani do władz miejskich o wypłatę odszkodowania za wywłaszczenie działek nr (…) o łącznej powierzchni 0,5843 ha. 28 lutego 2025 roku decyzją Prezydenta Miasta (…) zostało na podstawie art. 12 ust. 4, 4a, 4f i ust. 5, art. 18, art. 22, art. 23 ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, art. 3 ust. 3 ustawy z 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego zostało Pani przyznane odszkodowanie w kwocie 538.601 zł za wywłaszczenie działek nr (…). Odszkodowanie zostało wypłacone 1 kwietnia 2025 r.

Opisane we wniosku odszkodowanie zostało przyznane stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy mieć jednak na względzie, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostają następujące warunki

• nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,
• cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Zwolnienie nie przysługuje, gdy powyższe warunki dotyczące okresu nabycia oraz ceny nabycia będą spełnione łącznie. W przypadku, gdy spełniony będzie tylko jeden z nich (albo nie będzie spełniony żaden z nich), wówczas zwolnienie będzie podatnikowi przysługiwać.

Jak stanowi art. 172 § 1 i § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilnego (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071) :

W przypadku zasiedzenia nabycie nieruchomości następuje po upływie trzydziestu lat. Zasiedzenie jest zatem instytucją, która sankcjonuje trwający od dłuższego czasu stan faktyczny posiadania i jest sposobem nabywania własności. Warunkami niezbędnymi do zasiedzenia jest posiadanie samoistne i nieprzerwane oraz odpowiedni upływ czasu. Przy spełnieniu powyższych przesłanek, posiadacz nabywa prawo własności. Warunkiem nabycia własności nie jest natomiast orzeczenie sądu stwierdzające nabycie własności. Orzeczenie takie stanowi dowód nabycia własności i jest orzeczeniem deklaratywnym, czyli stwierdzającym zaistnienie pewnych faktów, na które można się powołać w celu, np. dokonania wpisu prawa własności do księgi wieczystej. Z powyższych przepisów wynika, że datą nabycia własności nieruchomości jest data wskazana w treści postanowienia sądu jako data nabycia własności nieruchomości.

Z treści wniosku wynika, że nabycie przez Panią wywłaszczonej nieruchomości nastąpiło nieodpłatnie (na skutek zasiedzenia) z dniem 1 stycznia 1985 r. Tak więc nie został spełniony żaden z warunków wyłączających zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – własność wywłaszczonej nieruchomości nabyła Pani niewątpliwie przed okresem 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego oraz nie zaistnieje sytuacja, w której cena nabycia nieruchomości byłaby o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania (cena nie stanowi elementu nabycia).

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego należy stwierdzić, że odszkodowanie, które otrzymała Pani za przejęcie nieruchomości na cele realizacji inwestycji drogowej, korzysta w całości ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym nie ciąży na Pani obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu otrzymanego odszkodowania, ani wykazania tego przychodu w zeznaniu rocznym.

Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.