Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 9 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 12 sierpnia 2025 r. (wpływ 12 sierpnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni wraz z mężem podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów w Polsce. Dnia 28 marca 2007 r. zawarli oni z Bankiem A Umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF. Sumarycznie kwota kredytu wynosiła (…) zł, a walutą waloryzacji kredytu był frank szwajcarski. Okres kredytowania miał wynosić 360 miesięcy. Kredyt został udzielony na zakup na rynku wtórnym lokalu użytkowego (kwota (…) zł), refinansowanie kredytu hipotecznego udzielonego przez Bank B 13 lipca 2004 r. (kwota (…) zł) oraz pokrycie opłat związanych z udzieleniem kredytu (kwota (…) zł).

Według zapisów umowy, kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która w dniu wydania Decyzji kredytowej ustalona została na 4,03 %, marża C wynosiła 1,25 %. Wysokość zmiennej stopy procentowej w dniu wydania Decyzji kredytowej, ustalona została jako stawka bazowa LIBOR 3 M dla danej waluty z dnia 27 września 2007 wynosząca 2,78 % powiększona o stałą w całym okresie kredytowania marżę C w wysokości 1,25 %.

Kredytobiorcy zobowiązali się do spłaty kapitału wraz z odsetkami miesięcznie w ratach kapitałowo-odsetkowych określonych w Umowie kredyt, w terminach i kwotach zawartych w Harmonogramie spłat. Raty kapitałowo-odsetkowe spłacane miały być w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży z tabeli kursowej Banku A, obowiązującego na dzień spłaty z (…). Za dzień spłaty wg Umowy uznawano dzień wpływu środków na rachunek kredytowy w C. Kredytobiorcy upoważnili C do pobierania środków pieniężnych na spłatę kapitału i odsetek z tytułu udzielonego kredytu z rachunku x. Kredytobiorcy zobowiązali się m.in. do wykorzystania kredytu zgodnie z przeznaczeniem oraz dokonania terminowej spłaty kredytu.

Prawne zabezpieczenie kredytu stanowiła wpisana do ksiąg wieczystych nr (…) i nr (…) prowadzonych przez Sąd Rejonowy na rzecz Banku A hipoteka łączna zwykła w kwocie (…) zł jako zabezpieczenie kwoty głównej kredytu oraz hipoteka łączna kaucyjna do kwoty (…) zł jako zabezpieczenie należności odsetkowej.

5 października 2007 r. do Umowy kredytowej został zawarty Aneks nr 1, mocą którego zmieniono walutę waloryzacji kredytu z PLN na CHF oraz postanowiono, że prawnym zabezpieczeniem kredytu nadal pozostanie hipoteka na ww. nieruchomościach z tym, że została ona zmieniona z hipoteki łącznej zwykłej na łączną kaucyjną uwzględniającą w swojej kwocie również należność odsetkową.

Dnia 5 stycznia 2024 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem zawarli Ugodę do Umowy o kredyt hipoteczny. Z treści Ugody wynika, że Bank stoi na stanowisku, iż Umowa jest w całości skuteczna i ważna. W związku z czym Bank nie uznaje za zasadne ewentualnych roszczeń z tytułu uznania bezskuteczności Umowy w kwestii zasad ustalania kursu waluty oraz zasad waloryzacji do waluty obcej, które mogłyby zostać za takie uznane orzeczeniem sądowym.

Kredytobiorcy podpisując Ugodę zgodzili się odstąpić od dochodzenia ww. roszczeń wobec Banku, wywodzonych z zarzutu nieważności Umowy, bezskuteczności Umowy lub niedozwolonego charakteru postanowień Umowy w brzmieniu sprzed zawarcia Ugody. Zarówno Bank jak i Kredytobiorcy zgodzili się, że nie będą dochodzić w przyszłości roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy. Strony Ugody potwierdziły, że ich wolą było zawarcie Umowy oraz jest utrzymanie Umowy w mocy przez cały okres kredytowania, z uwzględnieniem zmian wynikających z Ugody.

Na dzień zawarcia Ugody wysokość zadłużenia wskazano na kwotę (…) CHF, co po przeliczeniu na PLN po średnim kursie NBP wg Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 4 stycznia 2024 r. wynosiło (…) PLN. Odsetki wynosiły (…) CHF, po przeliczeniu na (…) PLN. Zawierając Ugodę strony zmieniły walutę zadłużenia na PLN i uzgodniły, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek wynosiło łącznie (…) PLN.

Następnie Bank zwolnił Kredytobiorców z długu (umorzenie zadłużenia) w kwocie (…) PLN, a Kredytobiorcy zwolnienie z długu przyjęli. W związku z tym, zadłużenie wobec Banku z tytułu Kredytu uznano za spłacone w całości. Bank poinformował, że postanowienia Umowy dotyczące ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, w podobnych sprawach, z powództwa innych kredytobiorców, uznano za niedozwolone postanowienia umowne, a klauzula o tożsamej lub zbliżonej treści jak ta zawarta w Umowie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych. Ponieważ Kredytobiorca wytoczył przeciwko Bankowi pozew indywidualny dotyczący Umowy (sygn. (…)), Kredytobiorca zobowiązał się do cofnięcia pozwu i zrzeczenia się roszczeń. W związku ze zwolnieniem z długu, wg Ugody, po stronie Kredytobiorców powstał przychód, dlatego Bank miał obowiązek informacyjny (wystawienie informacji PIT-11).

Załącznikiem do Ugody było Oświadczenie Kredytobiorców o tym, że:

-Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - wszystkie kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego lub więcej niż jednego gospodarstwa domowego (zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i/lub § 1 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.);

-przed podpisaniem tego oświadczenia nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na inną inwestycję mieszkaniową niż określona wyżej (zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. b i/ lub § 1 ust. 4 ww. Rozporządzenia);

-Kredyt hipoteczny został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zgodnie z § 3 pkt 3 ww. Rozporządzenia);

-aby zabezpieczyć prawidłowe wykonanie przez kredytobiorców obowiązków dotyczących kredytu hipotecznego ustanowiona została hipoteka (zgodnie z § 3 pkt 2 ww. Rozporządzenia);

-kredyt pierwotny A został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zgodnie z § 3 pkt 3 i § 1 ust. 4 ww. Rozporządzenia), w części, która odpowiadała 100% całkowitej kwoty kredytu pierwotnego A;

-aby zabezpieczyć prawidłowe wykonanie przez kredytobiorców obowiązków dotyczących kredytu pierwotnego A ustanowiona została hipoteka (zgodnie z § 3 pkt 2 i § 1 ust. 4 ww. Rozporządzenia). Kwota uzyskana z kredytu została wykorzystana przez Kredytobiorców na zakup mieszkania ((…) zł), lokalu użytkowego ((…) zł) i związane z nimi opłaty ((…) zł). Zakupione lokale posiadają dwie odrębne księgi wieczyste. Lokal użytkowy jest wynajmowany firmie Y.

W związku z tym, Bank sporządził informację PIT-11 za 2024 r., w której wskazał, że Kredytobiorcy zobowiązani są do zapłaty podatku w wysokości ponad (…) zł.

Zdaniem Banku jest to spowodowane tym, że część kredytu uwzględnionego w Ugodzie była przeznaczona na zakup lokalu użytkowego.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że nieruchomość, która była kredytowana przez Bank B jest położona w Polsce.

Kwota (…) zł była przeznaczona na opłacenie kosztów kredytu oraz ubezpieczenia kredytu wymaganego przez bank.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym, a zwłaszcza mając na uwadze, że postanowienia Umowy dotyczące ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, w podobnych sprawach, z powództwa innych kredytobiorców, uznano za niedozwolone postanowienia umowne, a klauzula o tożsamej lub zbliżonej treści jak ta zawarta w Umowie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych (co Bank potwierdził w Ugodzie), zawarcie Ugody w 2024 r. spowodowało powstanie przychodu po stronie Wnioskodawczyni i jej męża, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) (dalej: ustawa o PIT) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Opodatkowaniu podatkiem, w myśl art. 9 ust. 1 ww. ustawy, podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Według art. 9 ust. 1a ustawy o PIT, jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Przychodem określono wg art. 11 ust. 1 ustawy o PIT otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W związku z powyższym, uzyskanie przychodu w rozumieniu ustawy o PIT wiąże się z sytuacją, gdy podatnik uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, źródłami przychodu są inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Instytucja kredytu została opisana przez art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.):

„Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”.

W doktrynie przyjmuje się, że przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się, gdy kredyt, jego części lub odsetki zostają umorzone. Wówczas kredytobiorca osiąga przysporzenie majątkowe, więc i przychód w rozumieniu przepisów ustawy o PIT.

Powyższe znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. II FSK 2633/10, gdzie Sąd stwierdził, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie "nieodpłatnego świadczenia" obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

Następnie należałoby rozpatrzyć ewentualnie przysługujące zaniechanie poboru podatku dochodowego ukonstytuowane w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Jednak sądy wielokrotnie orzekały, że umowy kredytu waloryzowanego kursem CHF były uznawane za nieważne z mocy prawa (ex tunc). W przedmiotowej sprawie Bank przyznał w Ugodzie, że zawarta Umowa kredytu zawierała niedozwolone postanowienia umowne wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych. W związku z czym, Umowa powinna zostać uznana za nieważną z mocy prawa. Zawarta do niej Ugoda również nie powinna wywoływać skutków prawnych w sferze zobowiązań cywilnoprawnych. Z jej postanowień wynika, że głównym celem Banku było spowodowanie wycofania powództwa przez Kredytobiorców oraz zabezpieczenie się, przed wytaczaniem kolejnych powództw w przyszłości.

Uznając więc, że Umowa kredytu z 2007 r. była nieważna od samego początku, po stronie Kredytobiorców nie powstał obowiązek jej wykonania. Tym samym nie mogło dojść do umorzenia zobowiązania. Zawartą ugodę należy więc traktować jako potwierdzenie nieistnienia zobowiązania wynikającego z Umowy kredytu.

Podsumowując, skoro Umowa kredytu była nieważna, to również zawarta do niej Ugoda nie mogła wywołać skutków prawnych. W konsekwencji, wynikające z Ugody umorzenie wierzytelności nie spowodowało powstania korzyści majątkowej po stronie Wnioskodawczyni i jej męża. Tym samym, umorzona kwota kredytu (wynikająca z nieważnej Umowy i nieważnej Ugody) nie skutkuje powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z ustawą o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163, ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z opisu sprawy wynika, że w 2007 r. zawarła Pani wraz z małżonkiem umowę o kredyt hipoteczny. Kredyt w kwocie (…) zł został udzielony na zakup na rynku wtórnym lokalu użytkowego, na refinansowanie kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2004 r. w kwocie (…) zł na zakup mieszkania oraz na pokrycie opat związanych z udzieleniem kredytu w kwocie (…) zł.

5 stycznia 2024 r. zawarła Pani wraz z mężem ugodę z Bankiem w sprawie kredytu hipotecznego.

Wskazała Pani również, że: Kredytobiorcy podpisując Ugodę zgodzili się odstąpić od dochodzenia ww. roszczeń wobec Banku, wywodzonych z zarzutu nieważności Umowy, bezskuteczności Umowy lub niedozwolonego charakteru postanowień Umowy w brzmieniu sprzed zawarcia Ugody. Zarówno Bank jak i Kredytobiorcy zgodzili się, że nie będą dochodzić w przyszłości roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy. Strony Ugody potwierdziły, że ich wolą było zawarcie Umowy oraz jest utrzymanie Umowy w mocy przez cały okres kredytowania, z uwzględnieniem zmian wynikających z Ugody.

W odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu sprawy zaprezentowała Pani argumentację, że: (…) skoro Umowa kredytu była nieważna, to również zawarta do niej Ugoda nie mogła wywołać skutków prawnych. W konsekwencji, wynikające z Ugody umorzenie wierzytelności nie spowodowało powstania korzyści majątkowej po stronie Wnioskodawczyni i jej męża. Tym samym, umorzona kwota kredytu (wynikająca z nieważnej Umowy i nieważnej Ugody) nie skutkuje powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z ustawą o PIT.

Jednak w opisie sprawy wskazała Pani: Z treści Ugody wynika, że Bank stoi na stanowisku, iż Umowa jest w całości skuteczna i ważna (…).

W tym miejscu wskazuję, że stosownie do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zatem, aby możliwe było zawarcie przez Panią ugody z Bankiem konieczne było istnienie stosunku prawnego, który stanowił podstawę do zawarcia tej ugody.

Skoro więc – jak sama wskazała Pani w sprawie – z treści ugody, którą Pani podpisała wynika, że umowa zawarta z Bankiem w całości jest skuteczna i ważna to wywiedzione w sprawie twierdzenie, że ugoda nie mogła wywołać skutków prawnych uznaję za bezpodstawne.

Wskazała Pani również w sprawie, że zawierając ugodę strony zmieniły walutę zadłużenia na PLN i uzgodniły, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek wynosiło łącznie (…) PLN. Następnie Bank zwolnił Kredytobiorców z długu (umorzenie zadłużenia) w kwocie (…) PLN, a Kredytobiorcy zwolnienie z długu przyjęli. W związku z tym, zadłużenie wobec Banku z tytułu Kredytu uznano za spłacone w całości. W związku ze zwolnieniem z długu, wg ugody, po stronie Kredytobiorców powstał przychód, dlatego Bank miał obowiązek informacyjny (wystawienie informacji PIT-11).

Wątpliwość Pani budzi to, czy zawarcie ugody w 2024 r. spowodowało powstanie przychodu po Pani stronie, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W pierwszej kolejności należy dokonać analizy sprawy pod kątem oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank zadłużenia z tytułu salda kredytu oraz odsetek, które łącznie w momencie zawarcia ugody wynosiło (…) PLN.

Wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646, ze zm.).

Zgodnie z treścią przepisu art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmuje, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 r. należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Prawodawca jednak przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń – na zasadach, które określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r. stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powołanych przepisów wynika, że zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe (wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Ponadto w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.

W 2007 r. zawarła Pani wraz z małżonkiem umowę o kredyt hipoteczny. Kredyt w kwocie (…) zł został udzielony na zakup na rynku wtórnym lokalu użytkowego, na refinansowanie kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2004 r. w kwocie (…) zł na zakup mieszkania oraz na pokrycie opat związanych z udzieleniem tego kredytu w kwocie (…) zł.

Jak już wcześniej wskazano, aby umorzone kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mogły korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., umorzenie musi dotyczyć takiego kredytu refinansowego lub takiego kredytu konsolidacyjnego, który został zaciągnięty na spłatę kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w § 3 ww. rozporządzenia.

Z § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia jednoznacznie wynika bowiem, że w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

W przedmiotowej sprawie na zobowiązanie z tytułu kredytu hipotecznego udzielonego 13 lipca 2004 r. przez Bank B na zakup mieszkania został zaciągnięty 28 marca 2008 r. kredyt w Banku A. Celem tego kredytu nie było wyłącznie refinansowanie kredytu mieszkaniowego, lecz sfinansowanie zakupu na rynku wtórnym lokalu użytkowego oraz pokrycie opłat związanych z udzieleniem tego kredytu.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez Bank zadłużenia dotyczącego kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 r., stanowić będzie dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, w stosunku do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem przez Bank wierzytelności w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego przez Bank B znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zaniechanie to nie będzie miało natomiast zastosowania do tej części przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, jaka nie będzie odpowiadała kwocie wierzytelności z tytułu ww. kredytu w Banku B.

Pani stanowisko uznałem za nieprawidłowe, gdyż uważa Pani, że umorzona kwota kredytu nie skutkuje powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z ustawą PIT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pani jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpiła Pani o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jeden ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pani osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pani małżonka).

Należy zastrzec, że interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście sformułowanych pytań interpretacyjnych, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii opisanych we wniosku.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Niniejszą interpretację wydano w oparciu o opis stanu faktycznego przedstawiony we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła.

Wskazać także należy, iż przedstawione we wniosku orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, zostało wydane w indywidualnej sprawie w określonym, odrębnym stanie faktycznym i tylko do niego się odnosi. Natomiast organy, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost. Nie są wiążące dla tut. Organu, który wydał przedmiotową interpretację indywidualną. Każdą sprawę Organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.