Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe. 

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lipca 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 9 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 26 sierpnia 2025 r. (wpływ 26 sierpnia 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(…) października 2005 roku Wnioskodawca zawarł z Bankiem (…), umowę kredytu hipotecznego w walucie wymienialnej nr (…) zwana dalej Umowa, na kwotę (…) CHF. Umowę zawarto na okres do (…) października 2025 roku. Kredyt przeznaczony był na zakup spółdzielczego, własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, położonego w (…).

Kredyt uruchomiono bezgotówkowo, dokonując płatności bezpośrednio na konto zbywcy lokalu. Umowa kredytu zabezpieczona była hipoteką kaucyjną na nieruchomości stanowiącej przedmiot kredytowania, a zakupiona nieruchomość realizowała własny cel mieszkaniowy Wnioskodawcy. Nieruchomość zakupiona została (…) października 2005 roku (…).

Wnioskodawca jest osobą fizyczną i jedynym kredytobiorcą wskazanym w umowie. Wnioskodawca nie korzystał dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Nieruchomość, której dotyczyła Umowa nie była przedmiotem działalności gospodarczej.

Pomiędzy Stronami Umowy, powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności). Aktualnie procedowana jest ugoda sądowa, której celem jest polubowne rozstrzygnięcie sporu dotyczącego ważności oraz skuteczności Umowy lub niedozwolonego charakteru jej postanowień, a tym samym uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy lub z wykonania świadczeń z Umowy, przez przyjęcie przewidzianych w Ugodzie rozwiązań.

Zgodnie z przedstawionym projektem Ugody, w księgach rachunkowych Banku na dzień (…) marca 2025 roku wysokość zadłużenia Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosiła (…) CHF; w tym kapitał bieżący (niewymagalny) (…) CHF. Ugoda przewiduje przewalutowanie zadłużenia za PLN oraz zwolnienie Wnioskodawcy z długu (umorzenie zadłużenia Kredytobiorcy) w zakresie kwoty (…) PLN - na ww. kwotę składa się kwota (…) PLN kapitału kredytu. Dodatkowo w związku z rozliczeniem umowy Bank wypłaci Wnioskodawcy kwotę (…) zł. Kwota ta nie została zdefiniowana w ugodzie jako zwrot uprzednio zapłaconych rat, jednak jest ona istotnie niższa niż dotychczas uregulowane przez Wnioskodawcę raty kapitałowo-odsetkowe.

Ponadto wskazał Pan, że w wyniku planowanej ugody bank zwróci Kredytobiorcy środki pieniężne w kwocie uprzednio wpłaconej przez Kredytobiorcę z uwzględnieniem udostępnionego kapitału kredytu. Zwrot, o którym mowa powyżej będzie zwrotem środków, które zostały wpłacone do banku tytułem spłaty kapitału i odsetek od kredytu, a które w wyniku ponownego przewalutowania zobowiązania kredytowego według kursu waluty przyjętego w ugodzie na dzień jej zawarcia staną się nienależne bankowi.

Zgodnie z postanowieniem o zabezpieczeniu z dnia (…) listopada 2023 roku zabezpieczenie od dnia (…) września 2023 roku Klient wpłacił: zgodnie z zaświadczeniem (okres: …): (…) PLN oraz (…) CHF (co przy przeliczeniu po kursie średnim NBP z daty kalkulacji daje kwotę (…) PLN), w okresie od zaświadczenia do udzielenie zabezpieczenia (okres: …): ok. (…) CHF, co w przeliczeniu po kursie z daty kalkulacji daje kwotę (…) PLN (Wnioskodawca wpłacił ok. jednej raty w wysokości (…) CHF), co łącznie daje kwotę wpłaconą do banku w wysokości ok. (…) PLN.

Pytania

1.Czy Wnioskodawca będzie mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku od umorzonej kwoty zobowiązania wynikającego z zawartej uprzednio umowy kredytu hipotecznego?

2.Czy wypłacona przez Bank kwota dodatkowa (…) zł będzie stanowiła przychód podlegający opodatkowaniu?

Pana stanowisko w sprawie

ad.1. w stosunku do umorzonej części zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego znajdą zastosowanie zapisy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, a tym samym, nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od umorzonej kwoty zobowiązania.

ad.2. z tytułu uzyskania w drodze Ugody wypłaty środków pieniężnych w kwocie (…) zł nie powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podatkowy w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie nie będzie skutkowało po stronie Wnioskodawcy obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Uzasadnienie stanowiska.

Co do zasady, jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dalej ustawy o PIT, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Istotne jest również, że w takim przypadku mamy do czynienia ze źródłem przychodu określonym w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, to jest tzw. inne źródła.

Przychody z innych źródeł podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej i są rozliczane dopiero na etapie składania zeznania rocznego, a więc po zakończeniu roku podatkowego.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Kolejno, co ważne w kontekście opodatkowania, to że instytucja zwolnienia z długu uregulowana została w art. 508 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik przyjmuje zwolnienie.

W rezultacie więc samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są neutralne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się natomiast w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe stanowiące przychód w rozumieniu ustawy o PIT.

Zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z 11.03.2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe dalej Rozporządzenie, ustawodawca wprowadził procedurę zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Warunkiem zastosowania zaniechania, jest to by kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizacje jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizacje wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.

Poprzez kredyt mieszkaniowy, zgodnie z § 3 ust 1 wspomnianego Rozporządzenia, rozumie się kredyt, który został:

1.udzielony przed 15.01.2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów (np. bank), oraz

2.zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3.zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 (wydatki na własne cele mieszkaniowe) ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kolejno jak wskazano w art. 21 ust. 25 pkt. 1 wydatkami na własne cele mieszkaniowe są wydatki poniesione na: nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie, nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego, budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego.

Kluczowym jest więc by umarzany w drodze ugody kredyt zaciągnięty był na sfinansowanie wskazanych powyżej wydatków.

Analizując natomiast dalsze zapisy Rozporządzenia, należy zwrócić uwagę na dwa dodatkowe wymogi postawione przez ustawodawcę. Otóż pomijając kwestię wydatkowania środków, podstawowym warunkiem, jest, aby podatnik nie korzystał w przeszłości z zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego oraz aby kredyt mieszkaniowy, którego dotyczy umorzenie został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z § 1 ust. 5 Rozporządzenia przez „jedną inwestycję mieszkaniową” rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego. Ostatni z warunków natomiast odnosi się do zabezpieczenia kredytu hipoteką na nieruchomości mieszkaniowej.

Zaniechanie poboru podatku od umorzonych kwot kredytu hipotecznego jest zatem możliwe, jeśli kredyt bądź też pożyczka zostały zaciągnięte na cele mieszkaniowe i spełniają określone warunki prawne.

Przekładając powyższe na przedstawiony stan faktyczny należy zwrócić uwagę na spełnienie poszczególnych warunków zastosowania Rozporządzenia:

1. Planowane umorzenie dotyczy wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, której przeznaczeniem było sfinansowanie zakupu jednej nieruchomości mieszkalnej, realizującej własny cel mieszkaniowy Wnioskodawcy.

2. Wnioskodawca jest osobą fizyczną będącą stroną umowy kredytu i nie korzystał dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

3. Kwoty wierzytelności podlegających umorzeniu, zgodnie z procedowaną ugodą sądową obejmują kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału).

4. Kredyt mieszkaniowy, którego dotyczy procedowana ugoda została zawarta przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

5. Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości będącej przedmiotem umowy, stanowiącej własność Wnioskodawcy.

Wobec powyższego, mając na względzie spełnienie warunków rozporządzenia, zdaniem Wnioskodawcy umorzona w drodze ugody kwota wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, będzie stanowiła przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, jednak w odniesieniu do niego zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r, a tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy kwestii ewentualnego powstania przychodu z tytułu otrzymanej w drodze Ugody dodatkowej wypłaty w kwocie (…) zł, w sytuacji, gdy z treści ugody nie wynika by był to zwrot wpłaconych uprzednio rat kapitałowo-odsetkowych. Mimo braku takiego wskazania w treści procedowanej ugody, Wnioskodawca wpłacił do Banku tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych znacząco wyższą kwotę.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o PIT jest zasada powszechności opodatkowania, wyrażona w art. 9 ust. 1 tejże ustawy. Przepis ten stanowi, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego należy wnioskować, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku. Różnego rodzaju świadczenia, w tym m.in. odszkodowania i zadośćuczynienia stanowią - co do zasady - przychód w rozumieniu powoływanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

Stosownie natomiast do definicji dochodu, jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z definicji tej wywieść można, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, w piśmie z dnia 21. marca 2025 roku, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.183.2025.1.ACZ wskazał, że o uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów.

Biorąc pod uwagę powyższe, w sytuacji gdy realnie po stronie podatnika nie dochodzi do przyrostu majątku czy przysporzenia, to nie można mówić również o powstaniu przychodu. Zbieżne stanowisko w tym aspekcie przedstawiał Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w swoich interpretacjach: Pismo z dnia 22 stycznia 2025 r. 0112-KDIL2-1.4011.869.2024.2.KP Wobec powyższego, skoro kwota, którą otrzymała Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie powoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Pismo z dnia 22 listopada 2024 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.432.2024.2.ŁS Państwa zdaniem kwota dodatkowa wynika z realnie dokonanych wpłat z Państwa środków pieniężnych uzyskanych przez Państwa na podstawie świadczenia pracy na rzecz spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Łączna kwota wpłacona przez Państwa do Banku znacznie przekracza wartość udzielonego kapitału kredytu.

Wobec powyższego, skoro kwota dodatkowa, którą otrzymają Państwo od Banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie powoduje po Państwa stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie będą Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Państwa stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Wobec braku przychodu do opodatkowania, nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconej kwoty nadpłaty jak i kwoty dodatkowej. Nie będą Państwo także zobowiązani do wykazania ww. kwot w zeznaniu rocznym PIT-37.

Pismo z dnia 7 maja 2025 r. sygn. 0112-KDIL2-1.4011.387.2025.1.KF Strony przyjęły, że kredyt udzielony na podstawie umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy stanowił kredyt złotowy. W celu zakończenia wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności umowy, uwzględniając przyjęty przez strony w niniejszej ugodzie sposób rozliczenia umowy, Bank zobowiązał się do zwrotu na Pana rzecz m.in. kwoty (...) zł kapitału. Ponadto Bank wypłacił Panu kwotę dodatkową w wysokości (...) zł.

Zatem, skoro kwota dodatkowa, którą otrzymał Pan od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego, jej otrzymanie nie powoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta jest dla Pana neutralna podatkowo.

W związku z powyższym, otrzymana przez Pana na podstawie ugody kwota dodatkowa, nie stanowi dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym jej uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Biorąc więc pod uwagę powyższe, oraz fakt, że po stronie Wnioskodawcy nie powstało przysporzenie majątkowe, a kwota uprzednio wpłaconych do banku rat kapitałowo-odsetkowych jest wyższa niż kwota zaproponowana do wypłaty przez Bank, a także uwzględniając, że stan faktyczny wskazany na wstępie jest istotnie zbieżny z zaprezentowanym w powyżej powołanych interpretacjach, zdaniem Wnioskodawcy, z tytułu otrzymania w drodze ugody wypłaty środków pieniężnych nie powstanie po jego stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:

-do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,

-do kredytów udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,

-do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,

-a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

-a w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze b) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały wymienione: nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie. Zatem udzielony Panu kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana na zakup mieszkania, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dlatego nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych planowanej wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty dodatkowej wyjaśniam, że z definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1, wywieść można, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych – co już wcześniej zauważono – można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

We wniosku wskazał Pan, że w ramach ugody bank zaproponował wypłatę na Pana rzecz dodatkowej kwoty pieniężnej w wysokości (…) zł. Bank zwróci Panu środki pieniężne w kwocie uprzednio wpłaconej przez Pana z uwzględnieniem udostępnionego kapitału kredytu. Kwota ta będzie zwrotem środków, które zostały wpłacone do banku tytułem spłaty kapitału i odsetek od kredytu, a które w wyniku ponownego przewalutowania zobowiązania kredytowego według kursu waluty przyjętego w ugodzie na dzień jej zawarcia staną się nienależne bankowi.

Zatem w analizowanej sprawie po Pana stronie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzyma Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. A zatem otrzyma Pan środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pana majątku. Wypłata ta będzie dla Pana neutralna podatkowo.

W konsekwencji, wypłata przez bank kwoty dodatkowej nie będzie stanowić dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pan miał obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.