Interpretacja indywidualna

  – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 czerwca 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan – na wezwanie organu – pismem z 29 lipca 2025 r. (wpływ). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Posiada Pan obywatelstwo polskie i jedynie na terenie Polski jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych.

Był Pan zatrudniony w spółce A S.A. z siedzibą w B na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku (...).

30 sierpnia 2023 r. pracodawca wręczył Panu wypowiedzenie umowy o pracę, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływa 30 listopada 2023 r.

W wypowiedzeniu wskazano następującą przyczynę: „Przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę są zmiany organizacyjne - likwidacja stanowiska pracy”.

Jako podstawę prawną rozwiązania umowy wskazano art. 30 § 1 pkt 2) KP w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Pracodawca wskazał następujące kryteria doboru do zwolnienia:

a)możliwość uzyskania przez Pana świadczenia przedemerytalnego,

b)ocena umiejętności pracy w zespole.

Złożył Pan do Sądu Rejonowego w B pozew – odwołanie od wypowiedzenia od umowy o pracę. Sprawa zawisła pod sygnaturą akt: (...).

W pozwie wniósł Pan o:

I.uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony, złożonego Panu 30 sierpnia 2023 r.;

Ewentualnie w przypadku upływu okresu wypowiedzenia 30 listopada 2023 r., wniósł o:

II.przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy;

Ewentualnie w razie ustalenia, iż uwzględnienie żądania wskazanego w pkt I albo pkt II jest niemożliwe lub niecelowe wniósł Pan o zapłatę od pracodawcy kwoty 18 054 zł, tytułem odszkodowania na podstawie art. 45 KP wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu pracodawcy.

W trakcie postępowania, strony zostały skierowane przez Sąd do mediacji. Przed mediatorem strony zawarły ugodę. W treści ugody ustalono, że:

„Strony mając na względzie chęć polubownego zakończenia postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w B (...) w sprawie pod sygnaturą akt (...) z powództwa A. A przeciwko A Spółce Akcyjnej w B o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne ewentualnie przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy ewentualnie odszkodowanie postanowiły co następuje:

Pozwana A Spółka Akcyjna w B zapłaci powodowi A. A na Jego konto osobiste, którego numer pozwanemu pracodawcy jest znany w terminie 14 dni od daty zatwierdzenia niniejszej ugody i umorzenia postępowania przez Sąd Rejonowy w B (...) kwotę 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, na którą składają się następujące kwoty:

a.18 665,01 zł (osiemnaście tysięcy sześćset sześćdziesiąt pięć złotych jeden grosz), tj. w wysokości wynagrodzenia za okres 3 miesięcy, zgodnie z treścią art. 47¹ Kodeksu pracy. Odszkodowanie powyższe zwolnione jest w całości z potrącenia składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz z podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);

b.31 334,99 zł (trzydzieści jeden tysięcy trzysta trzydzieści cztery złote dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem uzupełniającej, ugodzonej przez strony części odszkodowania. Odszkodowanie powyższe zwolnione jest w całości z potrącania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz z podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z uwagi na wątpliwości co do podlegania tej części odszkodowania opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych pozwany od ww. części odszkodowania w kwocie 31 334,99 zł (trzydzieści jeden tysięcy trzysta trzydzieści cztery złote dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) dokona potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w stawce 12%.

Powód nie będzie dochodził pobranej zaliczki w kwocie 3 760,20 zł (12% z 31 334,99 zł) od pozwanej Spółki, ale wystąpi z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty bezpośrednio do organu skarbowego.

W przypadku bezskuteczności tego wniosku powodowi nie przysługuje z tego tytułu żadne roszczenie względem pozwanej Spółki.

W przypadku konieczności dokonania odpowiednich czynności lub wydania odpowiednich dokumentów na cele postępowania o stwierdzenie i zwrot nadpłaty, pozwana Spółka będzie współdziałała z powodem w tym zakresie.”

Ugoda została zawarta 29 lutego 2024 r.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w B (...) po rozpoznaniu 1 marca 2024 r. w B na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa A. A przeciwko A S.A. w B 1 marca 2024 r. o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne ewentualnie przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy ewentualnie odszkodowanie Sąd postanowił zatwierdzić ugodę z 29 lutego 2024 r. zawartą przed mediatorem A. B pomiędzy powodem A. A a pozwaną A S.A. w B; nadać ugodzie z 29 lutego 2024 r. zawartej przed mediatorem A. B pomiędzy powodem A. A a pozwaną A S.A. w B klauzulę wykonalności; umorzyć postępowanie w sprawie; odstąpić od obciążania stron kosztami sądowymi.

Otrzymał Pan kwotę odszkodowania w ugodowo ustalonym terminie.

W związku z powyższym występuje Pan o niniejszą interpretację, celem ustalenia, że ww. część odszkodowania w kwocie 31 334,99 zł nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Uzupełnienie stanu faktycznego

Wysokość lub zasady ustalania świadczenia w postaci kwoty 31 334,99 zł nie wynikały z przepisów prawa.

Wysokość lub zasady ustalania świadczenia w postaci kwoty 31 334,99 zł nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, czy też wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy.

Podstawą uzyskania i otrzymania świadczenia w postaci kwoty 31 334,99 zł była zawarta ugoda sądowa. Kwotę taką zaproponował Pan jako kwotę, która zrekompensuje Panu doznane cierpienia psychiczne za doznaną krzywdę. Na taką wysokość przystał pracodawca, wobec czego taka wysokość została wskazana w ugodzie.

Celem zawarcia ugody była chęć polubownego zakończenia postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w B (...) w sprawie pod sygnaturą akt (...).

W ugodzie wskazano, że kwota 31 334,99 zł została przyznana jako świadczenie odszkodowawcze. Nie wskazano konkretnych przepisów.

Kwota 31 334,99 zł została Panu wypłacona 12 marca 2024 r. Kwota ta nie została Panu wypłacona w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Pytanie

Czy był Pan obowiązany do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, od kwoty 31 334,99 zł otrzymanej od byłego pracodawcy z tytułu odszkodowania w związku ze skierowaniem stron do mediacji przez Sąd Rejonowy w B w sprawie sygn. akt (...), w ramach prowadzonego postępowania o niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę (odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem)?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, nie jest Pan zobowiązany do odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodu z tytułu odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, uzyskanego na podstawie ugody zatwierdzonej przez Sąd Rejonowy w B w sprawie sygn. akt (...) w kwocie 31 334,99 zł.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6,9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku. Należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie).

Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ww. ustawy.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że wypłacone Panu na podstawie ugody sądowej odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przyznane świadczenie w kwocie 31 344,99 zł miało charakter odszkodowawczy, ponieważ zostało przyznane celem naprawienia poniesionej szkody niemajątkowej (krzywdy), powstałej na skutek bezprawnego zwolnienia z pracy.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych.

Zauważyć należy, że przepracował Pan u pracodawcy prawie 40 lat. Nigdy nie spodziewał się, iż otrzyma oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, gdyż uważał siebie za wzorowego pracownika.

Dodatkowo, przyczyny przyjęte do zwolnienia w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę były w Pana ocenie niesprawiedliwe, krzywdzące i niemające pokrycia w rzeczywistości. Bezprawne zwolnienie wywołało u Pana negatywne przeżycia, wyrażające się cierpieniem psychicznym (...).

W związku z powyższym, zgodnie z uzgodnieniami stron w toku negocjacji, kwota 31 344,99 zł miała na celu zrekompensowanie Panu cierpienia psychicznego, którego doznał on na skutek bezprawnego zwolnienia z pracy.

Dodatkowo należy dodać, że kwota 31 344,99 zł nie została otrzymana w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (nigdy nie prowadził Pan działalności gospodarczej). Odszkodowanie w wysokości 31 344,99 zł nie miało również rekompensować Panu utraconych w wyniku rozwiązania umowy o pracę spodziewanych na przyszłość korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Zatem od kwoty 31 334,99 zł nie był Pan obowiązany do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, otrzymanej od byłego pracodawcy z tytułu odszkodowania za doznaną krzywdę psychiczną w związku ze skierowaniem stron do mediacji przez Sąd Rejonowy w B w sprawie sygn. akt (...), w ramach prowadzonego postępowania o niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stanowi on, że:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 omawianej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

Przy czym na podmiocie (pracodawcy) dokonującym wypłaty ww. świadczeń, o których mowa w art. 12 ust. 1 omawianej ustawy, ciążą natomiast obowiązki płatnika, wynikające z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.

W myśl art. 38 ust. 1 ww. ustawy:

Płatnicy, o których mowa w art. 32-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.

Z informacji zawartych we wniosku wynika m. in., że był Pan zatrudniony w Spółce A S.A. z siedzibą w B na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku (...). 30 sierpnia 2023 r. pracodawca wręczył Panu wypowiedzenie umowy o pracę, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływa 30 listopada 2023 r. W wypowiedzeniu wskazano następującą przyczynę: „Przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę są zmiany organizacyjne - likwidacja stanowiska pracy”. Złożył Pan do Sądu Rejonowego w B pozew – odwołanie od wypowiedzenia od umowy o pracę. Sprawa zawisła pod sygnaturą akt (...). W trakcie postępowania, strony zostały skierowane przez Sąd do mediacji. Przed mediatorem strony zawarły ugodę. W treści ugody ustalono, że: „Strony mając na względzie chęć polubownego zakończenia postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w B (...) w sprawie pod sygnaturą akt (...) z powództwa A. A przeciwko A Spółce Akcyjnej w B o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne ewentualnie przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy ewentualnie odszkodowanie postanowiły co następuje:

Pozwana A Spółka Akcyjna w B zapłaci powodowi A. A na Jego konto osobiste, którego numer pozwanemu pracodawcy jest znany w terminie 14 dni od daty zatwierdzenia niniejszej ugody i umorzenia postępowania przez Sąd Rejonowy w B (...) kwotę 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, na którą składają się następujące kwoty:

a.18 665,01 zł (osiemnaście tysięcy sześćset sześćdziesiąt pięć złotych jeden grosz), tj. w wysokości wynagrodzenia za okres 3 miesięcy, zgodnie z treścią art. 47¹ Kodeksu pracy. Odszkodowanie powyższe zwolnione jest w całości z potrącenia składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz z podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);

b.31 334,99 zł (trzydzieści jeden tysięcy trzysta trzydzieści cztery złote dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem uzupełniającej, ugodzonej przez strony części odszkodowania. Odszkodowanie powyższe zwolnione jest w całości z potrącania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz z podatku dochodowego od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Ugoda została zawarta 29 lutego 2024 r. Postanowieniem z 1 marca 2024 r. Sąd Rejonowy w B (...) zatwierdził ugodę zawartą 29 lutego 2024 r. przed mediatorem A. B pomiędzy A. A a A S.A., nadał jej klauzulę wykonalności, umorzył postępowanie i odstąpił od obciążania stron kosztami. Kwotę odszkodowania otrzymał Pan w ustalonym terminie. Wysokość lub zasady ustalania świadczenia w postaci kwoty 31 334,99 zł nie wynikały z przepisów prawa. Wysokość lub zasady ustalania świadczenia w postaci kwoty 31 334,99 zł nie wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, czy też wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy. Podstawą uzyskania i otrzymania świadczenia w postaci kwoty 31 334,99 zł była zawarta ugoda sądowa. Kwotę taką zaproponował Pan jako kwotę, która zrekompensuje Panu doznane cierpienia psychiczne za doznaną krzywdę. Na taką wysokość przystał pracodawca, wobec czego taka wysokość została wskazana w ugodzie. Celem zawarcia ugody była chęć polubownego zakończenia postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w B (...) w sprawie pod sygnaturą akt (...). Kwota 31 334,99 zł została Panu wypłacona 12 marca 2024 r. Kwota ta nie została Panu wypłacona w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Na tle powyższego powziął Pan wątpliwość czy przyznana Panu na podstawie zawartej ugody kwota 31 334, 99 zł podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wyjaśniam zatem, że odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W świetle zaś art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W kontekście powyższego wyjaśnić należy, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost ze stosownych przepisów prawa lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z racji tego, że odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Należy mieć również na uwadze, że o kwalifikacji danego świadczenia nie przesądza sama jego nazwa, lecz rzeczywisty charakter. Świadczenie nazwane odszkodowaniem, nie musi mieć bowiem rzeczywiście charakteru odszkodowawczego bądź odwrotnie – niesprecyzowanie, że dane świadczenie jest odszkodowaniem, nie determinuje takiego charakteru wskazanego rodzaju świadczenia.

Jednocześnie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62/08:

Jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce swego stosowania – nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego, świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej - wynikającej z czynów niedozwolonych (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej – powstającej z mocy umowy (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy:

W sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 2, art. 45, art. 50, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy) bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

Zgodnie zaś z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania, czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień, czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

W konsekwencji, w przypadku, w którym wypłata świadczenia następuje na podstawie zawartego przez strony porozumienia (ugody), a więc wyrażonej w ten sposób woli takiego ułożenia wzajemnych relacji prawnych, nie może być mowy o bezprawności działania i naprawieniu wyrządzonej szkody lub krzywdy.

Ocena skutków podatkowych Pana sytuacji

Jak Pan wyjaśnił, w ugodzie mediacyjnej – zawartej w celu polubownego zakończenia postępowania przed Sądem Rejonowym w B (...) (sygn. akt (...)) – strony ustaliły kwotę 31 334,99 zł tytułem uzupełniającej, ugodzonej przez strony części odszkodowania.

Treść ugody – którą szczegółowo Pan przytoczył – w odniesieniu do tej kwoty nie odwołuje się do przepisów Kodeksu pracy, w szczególności nie wskazuje, że wypowiedzenie umowy o pracę było nieuzasadnione lub dokonane z naruszeniem prawa pracy.

Wyjaśnił Pan ponadto, że wysokość ani zasady ustalania tego świadczenia nie wynikały z przepisów prawa – jego podstawą była ugoda sądowa. Świadczenie to ma zatem charakter umowny, ponieważ wynika wyłącznie z ustaleń pomiędzy stronami i uwzględnia ich interesy. Potwierdza to Pana wskazanie, że zaproponował Pan tę kwotę pracodawcy jako rekompensatę, a pracodawca propozycję zaakceptował.

Tym samym określone w ugodzie świadczenie nie spełnia wymogów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie jest objęte zwolnieniem wynikającym z tego przepisu.

Do wypłaconego świadczenia nie ma również zastosowania zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Choć zostało ono wypłacone na podstawie ugody sądowej, nie stanowi odszkodowania ani zadośćuczynienia w rozumieniu tego przepisu. Świadczenie to miało częściowo zrekompensować utracone przez Pana spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia, które otrzymałby Pan, gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę lub gdyby został Pan przywrócony do pracy.

W konsekwencji, kwota 31 334,99 zł nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b omawianej ustawy.

Zatem, świadczenie pieniężne w kwocie 31 334,99 zł wypłacone Panu na podstawie ugody zawartej przed mediatorem i zatwierdzonej przez Sąd stanowi dla Pana przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ wypłata tego świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym Pana z pracodawcą stosunku pracy.

W konsekwencji od ww. kwoty był Pan zobowiązany do odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wobec tego Pana stanowisko uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawyz dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.