Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 maja 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 12 czerwca 2025 r. (wpływ 12 czerwca 2025 r.) oraz 14 lipca 2025 r. (data wpływu 14 lipca 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca - A.A. (wraz z małżonką) zawarł z Bankiem (…) Bank Umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF. Na podstawie tej Umowy Bank wypłacił Wnioskodawcy kwotę 864.920,02 PLN, co stanowiło równowartość 295.103,90 CHF.

W związku z zawartą Umową powstał spór prawny między Wnioskodawcą a Bankiem. Wnioskodawca wytoczył przeciwko Bankowi pozew indywidualny dotyczący stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy.

Postępowanie sądowe w tej sprawie toczyło się przed Sądem Apelacyjnym w (…).

Jednocześnie Bank wytoczył przeciwko Wnioskodawcy pozew o zapłatę kwoty 864.920,02 PLN, odpowiadającej wypłaconemu przez Bank kapitałowi na podstawie Umowy.

Postępowanie to toczyło się przed Sądem Okręgowym (…) w (…).

Mając na celu polubowne rozstrzygnięcie zaistniałego sporu oraz uchylenie niepewności co do wzajemnych roszczeń wynikających z Umowy, strony zdecydowały się zawrzeć ugodę. Wynegocjowana przez Wnioskodawcę i Bank ugoda powinna zostać wkrótce podpisana. Wnioskodawca oświadcza, że miał możliwość negocjowania postanowień ugody oraz że działał z pełną świadomością i rozumieniem skutków prawnych i finansowych podejmowanej czynności, które mógł skonsultować z doradcą prawnym.

W ramach Ugody Strony potwierdziły istnienie następujących roszczeń:

1. Roszczenie Wnioskodawcy wobec Banku w łącznej kwocie 1.004.423,88 PLN, na którą składały się:

• 962.695,48 PLN tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;
• 39.998,56 PLN tytułem składek na poczet ubezpieczenia;
• 1.729,84 PLN tytułem opłat i prowizji związanych z kredytem.

2. Roszczenie Banku wobec Wnioskodawcy w kwocie 864.920,02 PLN tytułem zwrotu wypłaconego kapitału kredytu.

Strony dokonały potrącenia powyższych wzajemnych roszczeń do wysokości wierzytelności niższej, tj. do kwoty 864.920,02 PLN.

W wyniku potrącenia, Bank zobowiązał się do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy pozostałej kwoty jego roszczenia, tj. 139.503,86 PLN.

Dodatkowo, Bank zobowiązał się dokonać na rzecz Wnioskodawcy zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 9.450,00 PLN.

Bank zobowiązał się także do zwrotu na rzecz Wnioskodawcy zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia Ugody, na rachunek, z którego zostały pobrane.

Zgodnie z postanowieniami Ugody, Strony zrzekły się wzajemnie wszelkich dalszych roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy, wykraczających poza zakres objęty Ugodą. Wnioskodawca zobowiązał się wycofać pozew przeciwko Bankowi w sprawie toczącej się przed Sądem Apelacyjnym w (…) w całości ze zrzeczeniem się roszczenia, a Bank zobowiązał się cofnąć w całości pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w sprawie przeciwko Wnioskodawcy. Każda ze Stron zrzekła się również wszelkich roszczeń dotyczących kosztów sądowych ponad kwoty uzgodnione w Ugodzie.

Ugoda wejdzie w życie z dniem podpisania. W treści ugody Bank informuje Wnioskodawcę, iż w związku z zawartą Ugodą wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, w której potwierdzono, że po stronie klienta nie powstaje przychód podatkowy, a na Banku nie ciąży obowiązek przygotowania informacji PIT-11.

Wnioskodawca, zdając sobie sprawę z przysługujących mu uprawnień z tytułu nieważności Umowy, świadomie zdecydował się zawrzeć Ugodę.

Wnioskodawca pragnie uzyskać indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego w celu potwierdzenia, czy w opisanym stanie faktycznym, w wyniku zawarcia i wykonania Ugody, po jego stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca stoi na stanowisku, że taki przychód nie powstanie.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Zwrot na rzecz Wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 9.450,00 PLN będzie stanowił zwrot wydatków faktycznie poniesionych przez niego z własnych środków pieniężnych. Koszty te stanowią element wynagrodzenia kancelarii prawnej reprezentującej Wnioskodawcę. Gdyby Bank nie dokonał zwrotu tych kosztów, ich ciężar ekonomiczny w całości obciążyłby Wnioskodawcę.

Zapis o zwrocie rat kapitałowo-odsetkowych zapłaconych za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia Ugody wynika z faktu, że wzajemne roszczenia Stron na potrzeby zawarcia Ugody zostały skalkulowane według stanu na dzień 2 maja 2025 r. Ponieważ do dnia podpisania Ugody umowa kredytu nie zostanie jeszcze prawomocnie unieważniona ani rozwiązana, Wnioskodawca w okresie od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia Ugody będzie nadal dokonywał spłat rat kapitałowo-odsetkowych. Bank w ramach ugody zobowiązał się do zwrotu tych konkretnych rat, uiszczonych po dacie, na którą ustalono główne rozliczenie ugodowe.

Za okres od 2 maja 2025 r. do dnia podpisania Ugody raty kapitałowo-odsetkowe zostaną zwrócone Wnioskodawcy w wysokości faktycznie przez niego poniesionej. Zgodnie z projektem Ugody, zwrot nastąpi na rachunek bankowy, z którego zostały pobrane.

Ugoda ma zostać zawarta w celu polubownego rozstrzygnięcia sporu sądowego, który toczy się w związku z pozwem Klienta o stwierdzenie nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy kredytowej nr (…). Ugoda nie stwierdza wprost nieważności umowy kredytowej, lecz uchyla niepewność co do roszczeń Stron z niej wynikających. Skutkiem zawarcia ugody będzie definitywne zakończenie Umowy kredytowej oraz sporów sądowych. Klient, zawierając ugodę, oświadczy, że jest świadomy przysługujących mu uprawnień z tytułu nieważności umowy. W ramach ugody Strony zrzekają się wzajemnie wszelkich dalszych roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy. W konsekwencji zawarcia i wykonania ugody, Umowa kredytowa przestanie obowiązywać i zostanie zakończona, a kredyt zamknięty.

Jak wskazano we wniosku o interpretację ugoda nie została jeszcze zawarta. W wyniku zawarcia negocjowanej ugody nie dojdzie do zmiany treści umowy kredytowej, a w szczególności nie nastąpi przewalutowanie kredytu. Kredyt nie zostanie rozliczony tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym. Ugoda opiera się na mechanizmie rozliczenia wzajemnych roszczeń Stron, które powstałyby w przypadku stwierdzenia nieważności umowy. Strony potwierdziły wysokość swoich roszczeń: roszczenie Klienta o zwrot wszystkich świadczeń spełnionych na rzecz Banku (raty, składki, opłaty) w łącznej kwocie 1.004.423,88 PLN oraz roszczenie Banku o zwrot wypłaconego kapitału w kwocie 864.920,02 PLN. Następnie Strony dokonają potrącenia tych wzajemnych wierzytelności. Taki sposób rozliczenia będzie konsekwencją zakończenia sporu o ważność umowy, a nie jej modyfikacji (np. przez przewalutowanie).

Nie nastąpiło przewalutowanie rat kapitałowo-odsetkowych spłaconych do dnia 2 maja 2025 r. Na potrzeby ugody i wzajemnych rozliczeń, Strony zsumowały wszystkie wpłacone przez Klienta raty kapitałowo-odsetkowe, wyrażając je w jednej, łącznej kwocie 962.695,48 PLN. Kwota ta stanowiła część całkowitego roszczenia Klienta wobec Banku.

Nie nastąpiło przewalutowanie rat za okres od 2 maja 2025 r. do dnia podpisania ugody. Zgodnie z § 2 ust. 3 Ugody, Bank zobowiąże się do zwrotu zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia ugody. Jest to zobowiązanie do zwrotu wpłaconych kwot, a nie ich przewalutowanie.

Nie dojdzie do przewalutowania kredytu. Celem ugody jest całkowite i definitywne zakończenie stosunku prawnego wynikającego z Umowy kredytowej oraz wzajemnych sporów. W wyniku dokonania potrącenia wzajemnych roszczeń, całość zobowiązań Klienta wobec Banku z tytułu Umowy kredytowej wygaśnie, a Bank stanie się zobowiązany do zapłaty na rzecz Klienta kwoty 139.503,86 PLN.

Wypłacone środki pieniężne, które w wyniku zawarcia ugody bank Panu zwróci (zarówno kwota wynikająca z potrącenia roszczeń, jak również kwota rat kapitałowo-odsetkowych za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia ugody) będą mieściły się w kwocie uprzednio spłaconej przez Pana. Łączna kwota świadczeń spełnionych przez Klienta na rzecz Banku w wykonaniu Umowy kredytowej (sumaryczna kwota wpłaconych rat, składek ubezpieczeniowych, opłat i prowizji) wynosi 1.004.423,88 PLN. Środki pieniężne, które Bank zwróci Klientowi w gotówce (tj. kwota 139.503,86 PLN wynikająca z potrącenia oraz zwrot rat za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia ugody), będą stanowiły jedynie część sumy świadczeń uprzednio przez Klienta spłaconych i w żadnym wypadku nie przekroczą tej sumy. Pozostała część świadczeń spłaconych przez Klienta została zaliczona na poczet spłaty jego zobowiązania wobec Banku z tytułu zwrotu kapitału kredytu (864.920,02 PLN) w drodze potrącenia.

W ramach ugody nie ustalano "należności wobec banku po przewalutowaniu kredytu". Strony ustaliły, że definitywnie kończą łączący je stosunek prawny i związane z nim spory poprzez wzajemne potrącenie roszczeń.

Pytanie

Czy w związku z opisaną ugodą po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że kwoty otrzymane od Banku w wyniku zawartej Ugody nie stanowią po jego stronie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa o PIT”).

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2025 r. poz. 163):

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) - mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w tym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter - nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W stanie faktycznym opisanym we wniosku, Strony (Klient i Bank) zawarły Ugodę w celu polubownego rozstrzygnięcia sporu dotyczącego Umowy kredytu, w ramach którego istniały wzajemne roszczenia. Klient rościł sobie prawo do zwrotu świadczeń spełnionych na rzecz Banku w wykonaniu Umowy (raty kapitałowo-odsetkowe, składki ubezpieczeniowe, opłaty i prowizje) w łącznej kwocie 1.004.423,88 PLN. Bank natomiast rościł sobie prawo do zwrotu wypłaconego kapitału kredytu w kwocie 864.920,02 PLN.

Strony dokonały potrącenia tych wzajemnych wierzytelności. W wyniku tego potrącenia Bank zobowiązał się do zapłaty na rzecz Klienta kwoty 139 503,86 PLN. Kwota ta stanowi różnicę między sumą świadczeń uiszczonych przez Klienta na rzecz Banku (uznanych w Ugodzie za Roszczenie Klienta) a kwotą wypłaconego kapitału (uznaną za Roszczenie Banku). Otrzymanie przez Klienta tej kwoty nie jest więc nowym przysporzeniem majątkowym, lecz stanowi zwrot części środków, które Klient wcześniej wpłacił do Banku w ramach wykonywania Umowy, a które w wyniku Ugody zostały uznane za nienależne lub podlegające zwrotowi w rozliczeniu wzajemnych roszczeń. Jest to zatem zwrot własnych środków pieniężnych Klienta, a nie nowe źródło dochodu.

Wobec powyższego, skoro kwota, którą Wnioskodawca otrzyma od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez niego podczas spłaty kredytu hipotecznego jej otrzymanie nie powoduje po stronie Wnioskodawcy dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Wnioskodawcy neutralna podatkowo.

Tym samym należy uznać, że wypłacona przez bank w ramach ugody kwota, nie będzie stanowiła dla Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od tej kwoty.

Podobnie, zwrot przez Bank kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 9.450,00 PLN stanowi jedynie rekompensatę poniesionych przez Klienta wydatków i nie prowadzi do jego wzbogacenia.

Również zobowiązanie Banku do zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych zapłaconych za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia Ugody ma charakter zwrotu świadczeń Klienta.

Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, o którą wystąpił Bank, a także interpretacje wydane w analogicznym stanie faktycznym, np.: 0112-KDIL2-1.4011.65.2025.2.MKA, 0114-KDIP3-2.4011.1017.2024.2.BM, 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ.

W interpretacjach tych Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdza stanowisko, że kwota wypłacona przez bank, stanowiąca zwrot środków wpłaconych przez kredytobiorcę tytułem spłaty rat kredytu, która mieści się w kwocie wpłacanej podczas spłaty kredytu, nie powoduje po stronie kredytobiorcy dodatkowego przysporzenia majątkowego i jest dla niego neutralna podatkowo. Wypłata taka nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane przez niego kwoty w ramach realizacji postanowień Ugody nie skutkują powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie stanowią one przysporzenia majątkowego, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z informacji przedstawionych przez Pana wynika, że:

1)zawarł Pan umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF;

2)wniósł Pan do sądu pozew przeciwko bankowi dotyczący stwierdzenia nieważności umowy kredytu;

3)zdecydował się Pan zawrzeć z bankiem ugodę, na mocy której zostanie dokonane potrącenie wzajemnych roszczeń, a bank zwróci Panu pozostałą kwotę roszczenia, koszy zastępstwa procesowego oraz raty kapitałowo-odsetkowe za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia ugody.

Powziął Pan wątpliwość, czy wypłacone na podstawie ugody kwoty będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Rozliczenie wzajemnych roszczeń i wypłata określonej kwoty

Ugoda - jako jeden z typów umów - regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony.

Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Pana skutki podatkowe z tytułu wypłaty określonej kwoty

Jak wynika z opisu sprawy, Pana roszczenie w stosunku do Banku, które wynika z wykonywania Umowy kredytu i zostaje potwierdzone przez Strony w Ugodzie, obejmuje zwrot świadczeń spełnionych przez Panią w wykonaniu Umowy kredytu, tj. zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, składek na poczet ubezpieczenia oraz opłat i prowizji związanych z kredytem.

Wobec powyższego - skoro w wyniku potrącenia wzajemnych roszczeń bank oddaje Panu nadwyżkę należnych Panu pieniędzy - to taki zwrot nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo - po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc otrzyma Pan od banku zwrot środków pieniężnych, które wpłacił Pan ponad wartość zobowiązania przysługującego bankowi, jak również zwrot rat kapitałowo-odsetkowych płaconych za okres od 2 maja 2025 r. do dnia zawarcia Ugody w wysokości faktycznie przez Pana poniesionej - to taki zwrot nie będzie stanowił przychodu.

Tym samym - nie będzie na Panu ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu - jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Z wniosku wynika, że na podstawie zawartej ugody otrzyma Pan od banku zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 96 ww. ustawy:

Mając na uwadze powyższe, zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości faktycznie przez Pana poniesionej - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pan, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana żony.

Odnosząc się do powołanych przez Pana interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.