Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z tzw. ulgi na złe długi. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 25 maja 2025 r. (wpływ 28 maja 2025 r.) oraz pismem z 29 lipca 2025 r. (wpływ 30 lipca 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (z uwzględnieniem uzupełnień wniosku)

Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą (podatkowa księga przychodów i rozchodów, podatnik VAT zwolniony), w ramach której wynajmuje samochody zastępcze dla poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych.

Auto zastępcze dla poszkodowanego wynajmuje Pan bezgotówkowo. Nie pobiera Pan kaucji. Kwota wynajmu odzyskiwana jest bezpośrednio od sprawcy lub jego firmy ubezpieczeniowej. Z poszkodowanym podpisywana jest umowa najmu pojazdu zastępczego, w której umieszczona jest klauzula gwarantująca bezpłatny wynajem, nawet w przypadku odmowy zwrotu jego kosztów przez ubezpieczyciela (w takim przypadku sam zakłada Pan ubezpieczycielowi sprawę w sądzie o zwrot jego kosztów). Warunkiem zwolnienia najemcy z opłaty za korzystanie z samochodu zastępczego jest podpisanie umowy cesji wierzytelności, w której najemca wskaże sprawcę wypadku i firmę ubezpieczeniową od której przysługuje mu prawo zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego za powstała szkodę.

W celu otrzymania samochodu zastępczego poszkodowany musi spełnić następujące warunki:

·potwierdzenie zgłoszenia szkody do ubezpieczyciela oraz uznanie poszkodowanym;

·podanie numeru szkody nadanego przez firmę ubezpieczeniową sprawcy wypadku;

·dokument potwierdzający własność pojazdu (dowód rejestracyjny, karta pojazdu);

·w przypadku leasingu potwierdzenie zgody na użytkowanie tego pojazdu;

·pojazd poszkodowanego powinien być zarejestrowany na terenie Polski.

Następnie, podpisywana jest z poszkodowanym Umowa cesji wierzytelności, zgodnie z którą wszelkie zobowiązania wynikające z wynajmu samochodu zastępczego przechodzą na Ubezpieczyciela poszkodowanego, bądź Ubezpieczyciela sprawcy wypadku.

Zgodnie z umową cesji wierzytelności:

1.„Cedent na warunkach określonych w niniejszej Umowie, w celu zwolnienia się z zobowiązania wobec Cesjonariusza z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, przelewa na rzecz Cesjonariusza swoją wierzytelność - prawo do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego - przysługującą Cedentowi wobec podmiotu lub podmiotów ponoszących odpowiedzialność za szkodę komunikacyjną w pojeździe marki … o nr rej. … z dnia … r. (tj. sprawcy lub sprawców, właściwego towarzystwa ubezpieczeń lub Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego lub Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).

2.Wraz z wierzytelnością przechodzą na Cesjonariusza wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenia o zaległe odsetki.

3.Cedent oświadcza, że w dniu podpisania Umowy nie posiada względem Towarzystwa Ubezpieczeń żadnych zobowiązań, które mogłyby być przedmiotem wzajemnych potrąceń.

4.Cesjonariusz oświadcza, iż przyjmuje wierzytelność.”

Tym samym, stroną umowy najmu pojazdu zastępczego staje się Towarzystwo Ubezpieczeniowe, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, tj. podmiot prowadzący działalność i od niego dochodzone są prawa do świadczenia pieniężnego wynikającego z wykonanej usługi.

W związku z tym, że niejednokrotnie dochodzi do niezapłacenia przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe wierzytelności wynikających z wykonanej usługi wynajmu samochodu zastępczego i mija 90 dni od terminu płatności za usługę, sprawy kierowane są na drogę sądową w celu dochodzenia swoich należności. Stroną takiego powództwa również jest Ubezpieczyciel, czyli podmiot prowadzący działalność.

W uzupełnieniu wniosku z 25 maja 20025 r. wskazał Pan, że zarówno wierzyciel, jak i dłużnik spełniają wszystkie warunki określone w art. 26i ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku, gdy rok kalendarzowy w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę - gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności.

Transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Transakcje opisane we wniosku nie były i nie są dokonywane między podmiotami powiązanymi.

Wierzytelności, o których mowa we wniosku, zostały zaliczone do przychodów należnych i został odprowadzony od nich podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotowe wierzytelności nie są wierzytelnościami przedawnionymi.

Na dzień złożenia zeznania podatkowego wierzytelności nie zostały uregulowane, ani zbyte.

Wyjaśnił Pan, że Umowa cesji jest zgodna z art. 509 - 518 Kodeksu cywilnego i zawarta była w formie pisemnej.

Cesjonariusz ma prawo odstąpić od Umowy, jeżeli Cedent:

•   przekazał Cesjonariuszowi w Umowie najmu pojazdu zastępczego (zawartej pomiędzy Cedentem a Cesjonariuszem) informacje niezgodne ze stanem faktycznym - w szczególności dotyczące szkody komunikacyjnej, o której mowa w § 1.1. Umowy cesji;
• wbrew obowiązkom wynikającym z Umowy, nie udziela Cesjonariuszowi informacji lub przekazuje informacje nieprawdziwe, lub nie przekazuje dokumentów, które dotyczą wierzytelności (kosztorysy, decyzje, upoważnienia od właścicieli, potwierdzenia przelewu, zdjęcia po naprawie);
• w razie odstąpienia od umowy przez Cedenta, Cesjonariuszowi przysługuje prawo do dochodzenia roszczeń wynikających z cesji wierzytelności od Cedenta.

W piśmie, które wpłynęło 30 lipca 2025 r. doprecyzował Pan, że nie stosuje metody kasowej rozliczania przychodów. Przedmiotowe należności nie podlegają zaliczeniu do przychodów w dacie ich uregulowania.

Opisane należności podlegają zaliczeniu do przychodów w dacie określonej zgodnie z art. 14c ust. 2 pkt 1 i 2ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Transakcja była transakcją handlową w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom (tj. umową, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością).

Zobowiązanie dłużnika stanowi świadczenie pieniężne w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom.

Dodatkowo, wyjaśnił Pan, że wskazanie w opisie: „Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą (ryczałt ewidencjonowany, podatnik VAT zwolniony ), w ramach której wynajmuję samochody zastępcze dla poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych” jest opisem błędnym.

Sprostował Pan ten zapis, nadając mu brzmienie: „Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą (podatkowa księga przychodów i rozchodów, podatnik VAT zwolniony ), w ramach której wynajmuję samochody zastępcze dla poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych”.

Pytanie (ostatecznie postawione w uzupełnieniu wniosku, które wpłynęło 30 lipca 2025 r.)

Czy może Pan skorzystać z ulgi na złe długi i skorygować dochód z działalności w dniu, w którym minie 90 dni od terminu płatności za wykonanie wyżej wymienionej usługi?

Pana stanowisko w sprawie (doprecyzowane w piśmie, które wpłynęło 30 lipca 2025 r.)

Pana zdaniem, w ramach ulgi na złe długi zmniejszenia podstawy opodatkowania dokonuje się o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności (art. 26i ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej „u.p.d.o.f.”).

Wierzytelność ta musi wynikać z roszczenia o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 424) – dalej: „u.p.o.” Jest to zatem wynagrodzenie za dostawę lub wykonanie usługi w transakcji handlowej.

Transakcje handlowa zaś to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

W omawianym przypadku docelowo stronami transakcji są podmioty prowadzące działalność. Dochodzenie należności wynikającej z wykonanej usługi wynajmu samochodu zastępczego następuje tylko i wyłącznie w stosunku do Towarzystwa Ubezpieczeniowego, a nie w stosunku do osoby fizycznej. Osoba fizyczna przestaje być stroną transakcji z chwilą podpisania przez nią Umowy cesji wierzytelności, która to umowa jest podpisywana w tym samym momencie, co umowa najmu samochodu zastępczego.

Zatem według Wnioskodawcy, transakcja ta jest objęta ulgą na złe długi i tym samym kwoty, które nie zostały opłacone po 90 dniach od terminu płatności mogą zostać odliczone od podstawy opodatkowania, zgodnie z art. 26i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Kwestię ulgi na złe długi reguluje art. 26i ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Stosownie do art. 26i ust. 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 26i ust. 5 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 26i ust. 6 cyt. ustawy:

W myśl art. 26i ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Natomiast zgodnie z art. 26i ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 26i ust. 11 cyt. ustawy:

W myśl art. 26i ust. 13 tejże ustawy:

Jak stanowią art. 26i ust. 16 – 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem ulga na złe długi to możliwość dokonania zmniejszenia przychodów przez wierzyciela w razie nieuregulowania płatności, a jednocześnie obowiązek zwiększenia przychodów po stronie dłużnika. Ulga na złe długi oznacza zmniejszenie oraz odpowiednio zwiększenie przychodów o fakturę, która nie została opłacona po upływie 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub w umowie. Wierzyciele mają możliwość zmniejszenia przychodów o zaliczoną do przychodów należnych wartość wierzytelności, która nie została uregulowana lub zbyta. Dłużnicy natomiast dokonują zwiększenia przychodów o związaną z prowadzoną działalnością wartość zobowiązania, które nie zostało uregulowane.

Wskazać należy, że w art. 26i ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca odsyła do art. 4 pkt 1a ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1790), zgodnie z którym:

Natomiast transakcja handlowa, zgodnie z art. 4 pkt 1 ww. ustawy, to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 cyt. ustawy:

W tym miejscu należy wskazać, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509 - 518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) - zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego:

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

Z analizy wniosku wynika, że Pana klient (poszkodowany w wypadku komunikacyjnym) podpisuje umowę cesji wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Pełni Pan funkcję cesjonariusza, czyli podmiotu nabywającego prawa od poszkodowanego. Na podstawie umowy cesji towarzystwo ubezpieczeniowe dokonuje wypłaty odszkodowania bezpośrednio na Pana rzecz. Tym samym, stroną umowy najmu pojazdu zastępczego staje się Towarzystwo Ubezpieczeniowe, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, tj. podmiot prowadzący działalność i od niego dochodzone są prawa do świadczenia pieniężnego wynikającego z wykonanej usługi. Podkreślił Pan, że zarówno wierzyciel, jak i dłużnik spełniają wszystkie warunki określone w art. 26i ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, wskazał Pan, że wierzytelności, o których mowa we wniosku, zostały zaliczone do przychodów należnych i został odprowadzony od nich podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotowe wierzytelności nie są wierzytelnościami przedawnionymi. Na dzień złożenia zeznania podatkowego wierzytelności nie zostały uregulowane, ani zbyte.

Mając na uwadze opis stanu faktycznego oraz powyższe przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że skoro, jak Pan doprecyzował, wierzytelności, o których mowa we wniosku, zostały zaliczone do przychodów należnych oraz w istocie zarówno wierzyciel, jak i dłużnik spełniają warunki, o których mowa w art. 26i ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to może Pan dokonać odliczenia, o którym mowa w art. 26i ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile wierzytelność ta do dnia złożenia zeznania podatkowego nie została uregulowana lub zbyta oraz nie została ona zaliczona do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym poprzez rezerwy lub odpisy.

Należy przy tym pamiętać, że jeżeli wartość zmniejszenia podstawy obliczenia podatku, przysługującego na podstawie ust. 1 pkt 1, jest wyższa od tej podstawy, zmniejszenia podstawy obliczenia podatku o nieodliczoną wartość dokonuje się w kolejnych latach podatkowych, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia. Zmniejszenia podstawy obliczenia podatku w kolejnych latach dokonuje się, jeżeli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta.

Zatem należy zgodzić się z Pana stanowiskiem, że kwoty, które nie zostały opłacone po 90 dniach od terminu płatności mogą zostać odliczone od podstawy opodatkowania, zgodnie z art. 26i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonano wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego nie przeprowadzamy postępowania dowodowego, lecz opieramy się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja zawiera ocenę Pana stanowiska, które zostało zaprezentowane we wniosku. Inne kwestie nie podlegały analizie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.