Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe – w zakresie braku obowiązku opodatkowania kwoty zwrotu;
• prawidłowe – w części dotyczącej możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego;
• nieprawidłowe – w części dotyczącej możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na zakup miejsca postojowego.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 maja 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 5 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 10 czerwca 2025 r. (wpływ 10 czerwca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2024.226 t. j. z dnia 2024.02.21).

Pan wraz z Panią A.A. zaciągnęliście kredyt budowlano - hipoteczny nr (…) indeksowany do EURO w Banku (…), czyli w podmiocie, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i który był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, dnia 9 marca 2010 roku celem zakupu wybudowanego lokalu mieszkalnego na rynku pierwotnym. Kredyt był związany z realizacją Pana własnych potrzeb mieszkaniowych. Kredyt przeznaczony był na zakup wybudowanego lokalu mieszkalnego, położonego w (…).

Przedmiot kredytowania: prawo własności nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…) położony w miejscowości (…) oraz udział w prawie własności nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny (garaż) w ramach którego przysługuje prawo do wyłącznego korzystania z miejsca parkingowego nr (…), położony: (…). W późniejszym czasie miejsce parkingowe w porozumieniu z deweloperem zostało wymienione na miejsce numer (…). Garaż jest garażem podziemnym, a obecne miejsce (…) znajduje się na poziomie (…).

Zaciągnął Pan kredyt w związku z realizacją własnych potrzeb mieszkaniowych. Lokal mieszkalny od początku niezmiennie służy celom mieszkaniowym. Nie korzysta Pan obecnie z jakichkolwiek ulg podatkowych.

Prowadzi Pan działalność gospodarczą NIP: (…). Jako adres działalności podany jest adres przedmiotowej nieruchomości, jednak Pan nigdy nie odliczał żadnych kosztów uzyskania przychodu związanych z kredytem i przedmiotową nieruchomością od dochodu osiągniętego z przedmiotowej działalności. Przedmiotowy lokal nie jest przedmiotem wynajmu prywatnego, nie pełni również roli wirtualnego biura. Posiada Pan wspólność majątkową wraz ze swoją małżonką. Posiada Pan dziecko w wieku 2 lat. Przedmiotowy lokal mieszkalny zamieszkiwany jest przez Pana i Pana rodzinę do dnia dzisiejszego. Jest Pan w trakcie negocjacji ugody z Bankiem. Podpisując ugodę na dzień dzisiejszy zaakceptowałby Pan następujące warunki:

"1) Strony zawarły i wykonywały Umowę kredytu budowlano-hipotecznego nr (…) (dalej - "Umowa"), mocą której Bank udzielił Kredytobiorcy kredytu w wysokości 400.000,00 PLN (słownie: czterysta tysięcy złotych 00/100) indeksowanego do waluty EUR, na warunkach w niej określonych, a Kredytobiorca zobowiązał się wykorzystać ten kredyt zgodnie z przeznaczeniem i spłacić go wraz z odsetkami (dalej Kredyt),

2) Na zabezpieczenie wykonania przez Kredytobiorcę Umowy została wpisana na rzecz Banku hipoteka do ksiąg wieczystych prowadzonych pod numerami: (…) i (…) (dalej - Hipoteka),

3) W związku z Umową toczy się postępowanie sądowe z powództwa Kredytobiorcy przeciwko Bankowi, w sprawie o sygnaturze akt (…) przed Sądem Okręgowym w (…) (dalej - Powództwo Kredytobiorcy),

4) Z ksiąg Banku wynika, że na dzień 10 marca 2025 r. zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu Umowy wynosi 29.174.20 EUR (słownie euro: dwadzieścia dziewięć tysięcy sto siedemdziesiąt cztery 20/100) (dalej Zadłużenie), które składa się z:

a) kapitału Kredytu w wysokości 28.609.07 EUR,

b) odsetek umownych od kapitału Kredytu w wysokości 565.13 EUR,

5) Według stanu na dzień 10 marca 2025 r., wysokość wpłat dokonanych przez Kredytobiorcę w wyniku wykonywania Umowy wynosiła 517.034.80 PLN. W przypadku wpłat dokonywanych w EUR zostały one przeliczone na PLN według średniego kursu EUR Narodowego Banku Polskiego obowiązującego tego dnia.

6) Saldo rachunku technicznego przeznaczonego do przyjmowania przez Bank od Kredytobiorcy spłat Kredytu wynosi na dzień 10 marca 2025 r., 8.700.89 PLN (słownie: osiem tysięcy siedemset złotych 89/100) (Środki na Rachunku Technicznym),

[...]

1) Kredytobiorca zgadza się na zmianę Umowy w taki sposób, że całkowite umorzenie Zadłużenia (zgodnie z pkt 3 poniżej) oraz zapłata Kwoty Zwrotu przez Bank (zgodnie z pkt 5 poniżej) będą skutkować wygaśnięciem Umowy wskutek jej wykonania, a tym samym zakończeniem jakiegokolwiek stosunku prawnego pomiędzy Kredytobiorcą a Bankiem w odniesieniu do Kredytu.

2) W wykonaniu Umowy, Bank oraz Kredytobiorca dokonywali względem siebie zapłaty określonych kwot. Kredytobiorca i Bank uznają wzajemne uprawnienie stron do otrzymania tych kwot i nie zgłaszają względem siebie żadnych roszczeń względem tych kwot.

3) Zważywszy, że Kredytobiorca potwierdził lub przywrócił skuteczność Umowy, w tym Kwestionowanych Klauzul i zrzeka się podnoszenia w przyszłości roszczeń dotyczących Kwestionowanych Klauzul i innych zarzutów dotyczących skuteczności i ważności Umowy (zrzeczenie się roszczeń dotyczących Kwestionowanych Klauzul oraz skuteczności i ważności Umowy dotyczy podstaw, które istniały w chwili zawarcia niniejszej Ugody), Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu co do kwoty 29.174,20 EUR (słownie euro: dwadzieścia dziewięć tysięcy sto siedemdziesiąt cztery 20/100) (Kwota Umorzenia), co stanowi równowartość 122.114,45 PLN (słownie złotych: sto dwadzieścia dwa tysiące sto czternaście 45/100) według średniego kursu EUR ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia 10 marca 2025 r. wynoszącego 4,1857 i w tym zakresie zwalnia go z długu z tytułu Umowy, co Kredytobiorca niniejszym przyjmuje i dodatkowo zwróci mu 12.109,22 EUR (słownie euro: dwanaście tysięcy sto dziewięć 22/100), która zostanie wypłacona w PLN w wysokości 50.685,55 PLN (słownie złotych: pięćdziesiąt tysięcy sześćset osiemdziesiąt pięć 55/100) w wyniku przeliczenia po wskazanym powyżej średnim kursie NBP (Kwota Zwrotu). Suma Kwoty Umorzenia i Kwoty Zwrotu stanowi równowartość 172.800,00 PLN (słownie złotych: sto siedemdziesiąt dwa tysiące osiemset 00/100). To oznacza, że:

a) Bank umarza Kredytobiorcy kwotę Zadłużenia w wysokości Kwoty Umorzenia,

b) dodatkowo zwróci Kredytobiorcy 12.109,22 EUR (słownie euro: dwanaście tysięcy sto dziewięć 22/100).

4) Umorzenie dotyczy zarówno kwoty kapitału Kredytu w wysokości Kwoty Umorzenia jak i odsetek. […]

10) W zakresie niezmienionym niniejszą Ugodą Umowa pozostaje w mocy. Ugoda nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 k.c.

[…]

1) Kredytobiorca zobowiązuje się wycofać Powództwo Kredytobiorcy wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, w tym zrezygnować z uprawnienia do zwrotu kosztów postępowania, w terminie 14 dni od daty zawarcia Ugody. W tym samym terminie Kredytobiorca przekaże Bankowi odpowiednie dokumenty, które potwierdzają wykonanie tego zobowiązania. W przypadku cofnięcia Powództwa Kredytobiorcy, Bank zobowiązuje się nie dochodzić od Kredytobiorcy kosztów procesu."

Wraz z żoną planuje Pan zawrzeć ugodę w trzecim kwartale 2025 roku.

Bank w konwersacji z Panem powołał się na interpretację indywidualną o sygn. 0114-KDIP3- 2.4011.1078.2023.2.AC w której następujące stanowisko Banku zostało uznane za prawidłowe:

„Dokonanie pomniejszenia kwoty pierwotnego zobowiązania kredytowego walutowego i jego spłat o kwotę wyliczonego nowego zobowiązania kredytowego Złotowego i jego spłat zgodnie z zawartą Ugodą i tym samym ustalenie kwoty zwrotu nienależnie wpłaconego zobowiązania kredytowego, nie stanowi przychodu podatkowego po stronie Kredytobiorcy i nie będzie skutkować obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.”

Nigdy wcześniej nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia jakichkolwiek zobowiązań.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Kredyt został zabezpieczony hipotecznie. Nieruchomość zabezpieczona hipotecznie:

• prawo własności nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…) położony w miejscowości (…) oraz
• udział w prawie własności nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny (garaż) w ramach którego przysługuje prawo do wyłącznego korzystania z miejsca parkingowego nr (…).

Miejsce postojowe nr (…) jest wpisane do oddzielnej księgi wieczystej. Na zabezpieczenie wykonania przez Wnioskodawcę Umowy została wpisana na rzecz Banku hipoteka do ksiąg wieczystych prowadzonych pod numerami: (…) i (…).

Umowa kredytowa nie zawiera rozgraniczenia, jaka kwota kredytu została przeznaczona na zakup lokalu mieszkalnego, a jaka na zakup lokalu niemieszkalnego - garażu.

W akcie notarialnym zakupu została rozgraniczona kwota zapłaty za lokal mieszkalny i za garaż. 29.000 złotych zostało wskazane jako cena miejsca postojowego w wolnostojącym garażu wielostanowiskowym, z czego 8.516 złotych jako nabycie udziału w gruncie wspólnym w budynku wielorodzinnym podlegającym owemu garażowi, natomiast pozostała kwota 455.373 została wskazana jako cena za lokal mieszkalny w tym 22.518,83 jako wartość udziału w gruncie przypisanym do mieszkania.

Zgodnie z umową kredytową Pan wraz z żoną odpowiadacie solidarnie za spłatę kredytu.

Podpisał Pan wraz z żoną już ugodę z bankiem 9 maja 2025 roku.

Ugoda została zawarta między Bankiem (...) a Panem i Panią A.A.

Przed umorzeniem nie doszło do przewalutowania kredytu - bank kwotę umorzenia jak i zwrotu wskazał zarówno w EURO jak i złotówkach z kursu średniego NBP na dzień przed podpisania ugody.

Na kwotę zadłużenia, które bank Panu umorzył składa się kwota kapitału kredytu oraz odsetki umowne od kapitału Kredytu.

Na kwotę zadłużenia, które bank Panu umorzył nie składają się prowizje lub inne opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu.

Na kwotę zadłużenia, które bank Panu umorzył nie składają się koszty usług dodatkowych związanych z kredytem.

W skład umorzenia nie wchodzą kwoty odsetek karnych.

Kwota zwrotu jest zwrotem części środków, które Pan wraz z żoną wpłacił do banku w ramach spłaty kredytu i odsetek, a które w wyniku ugody Państwo i bank uznajecie za nienależne bankowi.

Na pytanie: Czy dla ustalenia kwoty do zwrotu miało znaczenie, jakie kwoty zostały przez Państwa wpłacone do banku w trakcie spłaty rat kredytowo-odsetkowych oraz jakie kwoty otrzymali Państwo od banku na podstawie umowy kredytu do momentu zawarcia ugody lub jaka kwota wierzytelności zostanie Państwu umorzona na podstawie ugody? Jeśli tak - jakie są zależności pomiędzy tymi wartościami, a kwotą ustaloną do zwrotu odpowiedział Pan, tak, kwoty te wyznaczały górną granicę zwrotu, jednakże bank w toku negocjacji nie zgodził się na zwrot całości nadpłaconej kwoty po re-kalkulacji kredytu. Konkretna kwota była wynikiem mediacji i porozumienia z bankiem, bank nie przedstawił kalkulacji, która odpowiada w/w warunkom.

Pytania

1. Czy przysługuje Panu prawo do zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe uregulowanego w § 1, § 2 oraz § 3. Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w związku z art. 22 § 1. pkt 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa w związku z planowanym podpisaniem ugody?

2. Czy kwota, która zostanie zwrócona przez Bank na Pana rzecz stanowić będzie przychód podatkowy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)?

Pana stanowisko w sprawie

Ad. 1

Pana zdaniem, spełnia Pan wszystkie przesłanki do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2024.226 t. j. z dnia 2024.02.21) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią: Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku. Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy: Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności" definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę kapitału na podstawie ugody należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności - mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. - została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592). Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1) jednego gospodarstwa domowego albo

2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

W myśl § 3 rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym,

uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na: a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego - położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Należy wskazać, że w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zrezygnowano z wymogu zaciągnięcia kredytu na "własne" cele mieszkaniowe ze względu na fakt, że zabezpieczone hipotecznie kredyty na cele mieszkaniowe zaciągane były niejednokrotnie przez osoby blisko ze sobą spokrewnione (np. rodzice na rzecz dzieci, w tym w charakterze współkredytobiorców, bez zamiaru zamieszkiwania razem z dziećmi). Określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem, rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym zaniechanie nie powinno przysługiwać osobom, które zaciągnęły kredyt/kredyty na wiele odrębnych lokali, przeznaczonych na wynajem czy też zaspokajających potrzeby różnych gospodarstw domowych.

Z powyższego wynika bowiem że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając powyższe na uwadze, stoi Pan na stanowisku, że przysługuje Panu prawo do skorzystania ze zwolnienia od całości umorzonej przez bank kwoty.

Ad 2.

Tak jak zawarte zostało wyżej podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2024.226 t.j. z dnia 2024.02.21) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią: Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy: Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności" definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl tego przepisu: Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady, każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Po Pana stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z podpisaniem ugody otrzymał Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty udzielonego kredytu budowlano-hipotecznego. A zatem otrzymał Pan środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w jej majątku. Zwrot ten będzie dla Pana neutralny podatkowo.

W konsekwencji, zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie stanowił dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pan obowiązku zapłaty podatku od kwoty zwróconej przez bank.

W analogicznych stanach faktycznych interpretacje, które uzyskiwali podatnicy indywidualnie w zakresie zwrotów są korzystne, tutaj przykład Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 1 sierpnia 2024 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ. W powyższej Dyrektor KIS wskazał następujący ku temu argument: Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej.

Jeżeli chodzi o zwroty, to wskazanie, że taki zwrot zawsze powinien być zwolniony z PIT znajdziemy w interpretacji indywidualnej z dnia 16 lutego 2024 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1078.2023.2.AC. Jest to interpretacja wydana na rzecz banku (w zakresie obowiązku informacyjnego w podatku dochodowym od zwrotów). W opisanym stanie faktycznym bank zwrócił się do Dyrektora KIS z dwoma pytaniami:

1. Czy prawidłowe jest Państwa stanowisko, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym, dokonanie pomniejszenia kwoty pierwotnego zobowiązania kredytowego walutowego i jego spłat o kwotę wyliczonego nowego zobowiązania kredytowego Złotowego i jego spłat zgodnie z zawartą Ugodą i tym samym ustalenie kwoty zwrotu nienależnie wpłaconego zobowiązania kredytowego, nie stanowi przychodu podatkowego po stronie Kredytobiorcy i nie będzie skutkować obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT?

Organ wyraził następujące stanowisko:

Ad. 1

W Państwa ocenie, dokonanie pomniejszenia kwoty pierwotnego zobowiązania kredytowego walutowego i jego spłat o kwotę wyliczonego nowego zobowiązania kredytowego Złotowego i jego spłat zgodnie z zawartą Ugodą i tym samym ustalenie kwoty zwrotu nienależnie wpłaconego zobowiązania kredytowego, nie stanowi przychodu podatkowego po stronie Kredytobiorcy i nie będzie skutkować obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

A w drugim pytaniu:

2. Czy prawidłowe jest Państwa stanowisko, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym, dokonanie umorzenia wierzytelności kredytowej w ramach zawartej Ugody i złożeniu przez Kredytobiorcę oświadczenia, iż spełnia warunki do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego, nie będzie skutkowało obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT?

Ad. 2

W Państwa ocenie, dokonanie umorzenia wierzytelności kredytowej w ramach zawartej Ugody opisanej wstanie faktycznym i złożeniu przez Kredytobiorcę oświadczenia, iż spełnia warunki do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego, nie będzie skutkowało obowiązkiem sporządzenia przez Państwa informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Jest to jedyna interpretacja złożona przez banki w tym aspekcie. Należy podkreślić, że nie jest prawem Banku oceniać, czy dana wypłata będzie stanowić przychód podatkowy podatnika czy nie. Uprawnienia do takiej oceny mają jedynie organy skarbowe, w szczególności tutejszy Organ (w ramach kontroli abstrakcyjnej stosowania prawa). W obecnym stanie prawnym powstała rozbieżność, w której niektóre banki uważają zwróconą kwotę za przychód podatnika, a inne, powołując się na uzyskane interpretacje indywidualne - już nie.

W tym kontekście należy w szczególności podkreślić fundamentalną rolę gwarancyjną ustawy zasadniczej: Art. 32. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. O ile pierwszy ustęp ogranicza się do władz publicznych, o tyle drugi ma charakter szerszy. Wskazać należy iż uznaniowe zakwalifikowanie zwrotów z tytułu ugód bankowych, po wcześniejszym stosowaniu klauzul abuzywnych przez te instytucje należy uznać za złamanie zasady równości w życiu gospodarczym. W sytuacji w której spójna linia interpretacyjna potwierdza brak podatku dochodowego od otrzymywanych w toku ugód zwrotów, działanie jednego banku wbrew tej linii należy uznać za dyskryminujące, niezgodne z obowiązującym prawem oraz krzywdzące dla tych podatników, będących klientami tego konkretnego banku.

Przy czym Pana zdaniem określenia, którymi posługuje się bank w treści ugody, różne w zależności od poszczególnego banku, nie powinny mieć znaczenia na interpretację skutków podatkowych ugody. Niezależnie czy zwrot określamy mianem zwrotu, korekty, zwrotu nadpłaty, zwrotu kapitału, wypłaty dodatkowej czy wynagrodzenia albo zwrotu nienależnie pobranych kwot, to różnice są głównie na gruncie semantycznym, natomiast bez wpływu na sens i prawno-podatkowy kontekst wydarzenia podatkowego, jakim jest zawarcie ugody. Mając powyższe na uwadze, stoi Pan na stanowisku, że kwota zwrócona nie będzie stanowiła przychodu podatkowego w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazał Pan, że na podstawie proponowanej ugody bank umorzy Panu zadłużenie i wypłaci kwotę zwrotu.

Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe powyższych czynności.

Definicja ugody

Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Definicja Dochodu

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Pana skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty określonej przez bank

Jak wynika z opisu sprawy, Bank proponuje Panu wypłatę kwoty zwrotu, który stanowi zwrot środków pieniężnych, które wcześniej zostały przekazane na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo – odsetkowych.

W przypadku zwrotu wcześniej wpłacanych środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro zatem – jak Pan wskazał – kwota zwrotu będzie częściowym zwrotem wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych (mieści się w kwocie spłaconych bankowi rat) to kwota ta nie będzie stanowić przychodu po Pana stronie. W analizowanej sprawie po Pana stronie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzyma Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty rat udzielonego Panu kredytu.

A zatem otrzyma Pan środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pana majątku. W konsekwencji pieniądze te nie będą przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest więc prawidłowe.

Umorzenie wierzytelności

Odrębną kwestią jest umorzenie wierzytelności, które następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu sprawy wynika, że kredyt został przeznaczony na zakup lokalu mieszkalnego oraz udział w prawie własności nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny (garaż), który w późniejszym czasie został wymieniony z miejsca postojowego nr (...) na miejsce postojowe nr (...).

Zgodnie z art. 21 ust. 25 omawianej ustawy, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują pojęcia lokalu mieszkalnego, zatem dla zdefiniowania tego pojęcia należy odwołać się do przepisów ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).

Zgodnie z art. 2 ust. 2 tej ustawy:

Natomiast w myśl art. 2 ust. 4 ww. ustawy:

Z powyższego wynika, że do lokalu mieszkalnego mogą przynależeć inne pomieszczenia.

W sytuacji, gdy pomieszczenia typu miejsce postojowe, garaż czy np. komórka lokatorska są ściśle powiązane z lokalem mieszkalnym i nie stanowią odrębnej nieruchomości uregulowanej odrębną księgą wieczystą, wówczas można przyjąć, że jako całość stanowią lokal mieszkalny mieszczący się w katalogu wydatków, o którym mowa w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego przez Pana opisu wynika, że miejsce postojowe nr (...), a później w wyniku zamiany miejsce postojowe nr (...) – chociaż związane jest z zakupionym lokalem mieszkalnym – to stanowi odrębną nieruchomość posiadającą odrębną księgę wieczystą. Nie można więc uznać, że spełnia definicję „pomieszczenia przynależnego” nierozerwalnie związanego z zakupionym odrębnie lokalem mieszkalnym. Samo miejsce postojowe w żadnym wypadku nie jest lokalem mieszkalnym, a więc nie służy zaspokajaniu własnych potrzeb mieszkaniowych.

Wobec powyższego - wydatkiem na cele mieszkaniowe jest wyłącznie ta część należności, która została zaciągnięta i przeznaczona na zakup lokalu mieszkalnego i w związku z tym tylko w tej części umorzona wierzytelność może podlegać zaniechaniu. Od tej części umorzenia nie będzie Pan zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

W tej kwestii w zakresie pytania nr 1 Pana stanowisko jest prawidłowe.

Natomiast umorzenie kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na zakup miejsca postojowego nie będzie korzystało z zaniechania poboru podatku i od tej części umorzenia będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

W tej części w zakresie pytania nr 1 Pana stanowisko jest więc nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydając interpretacje indywidualną nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, nie odniosłem się do kwot wskazanych we wniosku.

Odnosząc się do powołanych przez Pana interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym, niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Pana jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla innych osób (np. Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.