
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
12 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 7 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu mieszkaniowego. Uzupełniła go Pani pismem z 18 czerwca 2025 r. (data wpływu 20 czerwca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu ... września 2011 r. zawarta została pomiędzy bankiem ... z siedzibą w … przy ul. …, numer KRS: …, REGON: …, NIP: … (dalej: „Bank”), a małżonkami: …, ul. …, …, i …, ul. …, … (dalej: „Kredytobiorca”, „Kredytobiorcy”) oraz łącznie zwani dalej: „Stronami” − umowa kredytu nr: … (dalej: „Umowa”), opiewającą na kwotę 171 252,98 PLN.
Celem kredytu było pokrycie części kosztów zakupu nieruchomości mieszkalnej położonej w …, ul. …, z przeznaczeniem na potrzeby własne − na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych dla syna pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, który musiał się przeprowadzić z rodzinnej miejscowości do miasta − na studia, gdzie studiował dziennie i był na wyłącznym utrzymaniu Kredytobiorców.
Kredytobiorcy posiadają mieszkanie zakupione dla syna, a sami mieszkają oddzielnie w domu w …. Kredytów hipotecznych oprócz tego kredytu Kredytobiorcy nie mieli i nie mają. Syn Kredytobiorców nadal użytkuje to mieszkanie. Kredyt został zabezpieczony poprzez ustanowienie hipoteki na rzecz Banku. Kredytobiorcy realizując zapisy umowy kredytowej, dokonali ustanowienia na rzecz Banku hipoteki umownej w kwocie 291 130,07 zł na nieruchomości położonej w … przy ul. …, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr … przez Sąd Rejonowy … w …, …. Lokal mieszkalny wykorzystywany był wyłącznie na cele mieszkaniowe, nie była i nie jest w nim prowadzona działalność gospodarcza.
Pomiędzy Stronami istnieje spór co do ważności Umowy (i jej postanowień). Kredytobiorca stoi na stanowisku, że Umowa zawiera postanowienia abuzywne (niedozwolone), bez których nie może być dalej wykonywana (jest nieważna). Kredytobiorca złożył w Sądzie Okręgowym w … I Wydział Cywilny pozew o ustalenie nieważności Umowy i zapłatę kwot 6 047,24 PLN oraz 23 963,16 CHF. Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2024 r., w sprawie o sygn. akt …, Sąd Okręgowy w … I Wydział Cywilny:
I.ustalił, że stosunek prawny wynikający z umowy kredytu nr … sporządzonej w dniu … września 2011 r., zawartej w dniu 23 września 2011 r. pomiędzy …, … a Bankiem … w … nie istnieje;
II.zasądził od Banku … w … łącznie na rzecz …, … kwotę 6 047,24 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 sierpnia 2023 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 23 963,16 CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od kwoty 20 081 CHF od dnia 25 sierpnia 2023 r. do dnia zapłaty i od kwoty 3 882,16 CHF od dnia 28 października 2023 r. do dnia zapłaty;
III.oddalił powództwo w pozostałej części;
IV.zasądził od Banku … w … łącznie na rzecz …, … kwotę 11 817 zł tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
Od tego wyroku Bank wywiódł apelację zaskarżając go w części, tj. w pkt I, II, IV.
8 stycznia 2025 r. Sąd Apelacyjny w … I Wydział Cywilny wydał wyrok w sprawie o sygn. akt …, którym uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w … (postępowanie z powództwa Kredytobiorcy). Bank stoi na stanowisku, że Umowa (i jej postanowienia) jest ważna.
W związku z tym, że zamiarem zarówno Banku, jak i Kredytobiorcy była wola polubownego zakończenia sporu, pomiędzy Stronami zawarta i podpisana została przez ostatnią stronę 7 kwietnia 2025 r. Ugoda do umowy kredytu (sporządzona 19 marca 2025 r.).
Z treści przedmiotowej Ugody wynika, że nastąpiło zwolnienie Kredytobiorcy z długu, a ponadto:
1.W wykonaniu Umowy Bank wypłacił na rzecz Kredytobiorcy kwotę 164 999,99 PLN. Na dzień sporządzenia Ugody, Kredytobiorca zapłacił na rzecz Banku kwotę 6 047,24 PLN i 28 740,71 CHF. Kredytobiorca potwierdza, że Bank wypłacił kwotę, o której mowa w zdaniu pierwszym, oraz że kwoty wskazane w zdaniu drugim zostały zapłacone w wykonaniu Umowy, uznaje uprawnienie Banku do otrzymania tych kwot i nie zgłasza żadnych roszczeń względem tych kwot.
2.Zgodnie z informacją zawartą w księgach rachunkowych Banku, na dzień sporządzenia Ugody aktualne zadłużenie Kredytobiorcy wobec Banku na podstawie Umowy wyrażone jest w CHF i wynosi łącznie 31 881,61 CHF (dalej: „Aktualne Zadłużenie”), na którą to kwotę składają się:
·kapitał kredytu pozostający do spłaty: 31 873,92 CHF,
·odsetki umowne od kapitału kredytu: 7,69 CHF.
3.Wartość Aktualnego Zadłużenia w PLN, po przeliczeniu go według średniego kursu CHF Narodowego Banku Polskiego ogłoszonego w dniu roboczym bezpośrednio poprzedzającym datę sporządzenia Ugody (18 marca 2025 r.) w wysokości 4,3370, wynosi łącznie: 138 270,54 PLN.
4.Kredytobiorca uznaje roszczenie Banku o zapłatę kwoty 64 122,65 PLN oraz zobowiązuje się do jej zapłaty do dnia 15 kwietnia 2025 r. w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy lub w związku z nią.
5.Z dniem zapłaty w terminie przez Kredytobiorcę kwoty, o której mowa powyżej:
·Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu – tj. umarza Aktualne Zadłużenie Kredytobiorcy pomniejszone o kwotę, do której zapłaty zobowiązał się Kredytobiorca (64 122,65 PLN) – w kwocie 74 147,89 PLN oraz zrzeka się wszelkich dalej idących roszczeń wynikających z Umowy lub w związki z nią, przekraczających kwotę 64 122,65 PLN,
·Kredytobiorca oświadcza i zgadza się, że przyjmuje to zwolnienie z długu.
6.Bank w ciągu 30 dni kalendarzowych od wystąpienia ostatniego z dwóch zdarzeń: zapłaty przez Kredytobiorcę na rzecz Banku kwoty określonej powyżej oraz otrzymania przez Bank pisma procesowego Kredytobiorcy dotyczącego cofnięcia pozwu w Postępowaniu z powództwa Kredytobiorcy (z potwierdzeniem nadania do Sądu) wystawi i wyśle do Kredytobiorcy dokumenty zwalniające zabezpieczenie wierzytelności wynikających z Umowy, w tym pozwalające na wykreślenie hipoteki wpisanej na rzecz Banku.
7.Do czasu wejścia w życie Ugody, tj. do czasu zapłaty pełnej kwoty 64 122,65 PLN, Kredytobiorca zobowiązuje się do dalszej spłaty na rzecz Banku kwoty kapitału kredytu (wraz z odsetkami) określonej w Umowie, zgodnie z aktualnym harmonogramem spłat, w miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych. Spłaty dokonane przez Kredytobiorcę (w części odpowiadającej spłacie rat kapitałowych i odsetkowych) w okresie pomiędzy dniem sporządzenia tej Ugody a datą wejścia w życie Ugody zostaną zaliczone na poczet kwoty pozostałej do zapłaty przez Kredytobiorcę na rzecz Banku, o której mowa powyżej. Raty zapłacono w walucie CHF zostaną zaliczone na poczet kwoty pozostałej do zapłaty według średniego kursu CHF Narodowego Banku Polskiego ogłoszonego w dniu dokonania wpłaty. Jeżeli po wejściu w życie Ugody (tj. po zapłacie pełnej kwoty 64 122,65 PLN) i zamknięciu rachunku po stronie Kredytobiorcy powstanie nadpłata, Bank zwróci taką nadpłatę na ostatni znany Bankowi rachunek bankowy Kredytobiorcy, z którego wpłynęły środki pieniężne. Ewentualna nadpłata dokonana w walucie CHF zostanie zwrócona w tej walucie. W razie wątpliwości co do prawidłowości aktualnego numeru rachunku Kredytobiorcy Bank zastrzega możliwość kontaktu telefonicznego z Kredytobiorcę celem potwierdzenia sposobu rozliczenia.
8.Kredytobiorca oświadcza, że został poinformowany przez Bank o wystąpieniu po jego stronie przychodu do opodatkowania, w związku ze zwolnieniem z długu (umorzeniem) w zakresie części kredytu oraz o możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku od tego przychodu na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm. wprowadzoną rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, Dz. U. 2024 poz. 1912). W razie spełnienia warunków dla zaniechania poboru podatku określonych w rozporządzeniu, Kredytobiorca zobowiązuje się do złożenia oświadczenia zgodnie z wzorem stanowiącym Załącznik B do Ugody i przesłania go na adres siedziby Banku. Niezłożenie oświadczenia zostanie uznane przez Bank za niespełnienie warunków dla zaniechania poboru podatku. W takiej sytuacji Bank wystawi Kredytobiorcy informację PIT-11. Jednocześnie Bank zastrzega sobie prawo do wystawienia Kredytobiorcy informacji PIT-11 również w razie zidentyfikowania przez Bank, że informacje wskazane przez Kredytobiorcę w oświadczeniu są nieprawdziwe.
Kredytobiorcy nie korzystali dotychczas z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Kredytobiorcy (małżonkowie) rozliczają się oddzielnie.
W odpowiedzi na wezwanie Wnioskodawczyni wskazała, że Bank … podlegał i podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, jest uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów i był uprawniony do udzielania kredytów.
Kredytobiorcy odpowiadali za spłatę ww. kredytu do pełnej wysokości, solidarnie.
Zgodnie z zapisem § 1 pkt 1 umowy kredytu, był to kredyt indeksowany kursem CHF.
Przedmiotowy kredyt jest kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W umowie kredytu w § 1 pkt 2 zapisano, że kredyt przeznaczony jest na pokrycie części kosztów zakupu nieruchomości mieszkalnej.
Zaciągnięty … września 2011 r. kredyt został w całości przeznaczony na cel wskazany w umowie kredytowej.
Przedmiotowy kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.
Data nabycia lokalu mieszkalnego z aktu notarialnego to 27 września 2011 r.
Tytuł prawny jaki przysługuje Wnioskodawczyni do lokalu mieszkalnego w części sfinansowanego z ww. kredytu, to prawo własności z mężem (współwłasność na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej).
Wnioskodawczyni z mężem są właścicielami na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej lokalu mieszkalnego, na zakup którego został zaciągnięty ww. kredyt (udziałów tu nie ma).
Celem inwestycji było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.
Ugoda z Bankiem została podpisana (zawarta) w dniu 7 kwietnia 2025 r. na podstawie art. 917 Kodeksu cywilnego.
Umorzenie przez Bank kwoty kredytu dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania w całości po stronie każdego z nich.
Ugoda zakładała rozwiązanie KNF-u polegające na przewalutowaniu CHF, czyli przeliczenie kredytu frankowego od początku, jak gdyby był to kredyt w złotówkach, oprocentowany według stawki WIBOR powiększony o marżę banku.
Na kwotę zwolnienia z długu składała się jedynie kwota kapitału. Na tę kwotę nie składały się odsetki karne.
Nigdy w przeszłości Wnioskodawczyni nie korzystała z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu hipotecznego.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy w związku z umorzeniem części zadłużenia kredytowego przez Bank (kwoty 74 147,89 zł), Wnioskodawczyni − jako kredytobiorca − będzie mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego na mocy rozporządzenia Ministra finansów z 11 marca 2022 r. w sprawne zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
Pani stanowisko w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku)
Mając na uwadze fakt, że:
kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na pokrycie części kosztów zakupu nieruchomości mieszkalnej położonej w …, ul. …, z przeznaczeniem na potrzeby własne − na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych dla syna pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, który musiał się przeprowadzić z rodzinnej miejscowości do miasta na studia, gdzie studiował dziennie i był na wyłącznym utrzymaniu Kredytobiorców,
Wnioskodawczyni nie korzystała dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego,
w związku z zawarciem Ugody z Bankiem i umorzeniem części salda kapitału − zdaniem Wnioskodawczyni − ze względu na spełnienie przez Nią przesłanek ustawowych z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a), b), Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego na mocy rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są: inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Umorzenie wierzytelności
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Istota zwolnienia z długu sprowadza się do tego, że skoro wierzytelność jest prawem wierzyciela, nie ma przeszkód, aby wierzyciel zrzekł się tego prawa, tj. by umorzył zobowiązanie bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Zwolnienie z długu należy do czynności prawnych rozporządzających, bowiem skutkuje ono wygaśnięciem zobowiązania. Samo zrzeczenie się wierzyciela aktem jednostronnym nie wystarcza do zwolnienia z długu.
Dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też poprzez oświadczenie, umowę). Wierzytelność będzie umorzona wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on (dłużnik) zwolnienie z długu.
Konsekwencją rozporządzeniowego charakteru umowy o zwolnienie jest przysporzenie po stronie dłużnika, które następuje przez zmniejszenie pasywów jego majątku. Skoro zatem dłużnik godzi się na zawarcie zwolnienia z długu to osiąga on przychód, bowiem uzyskuje on przysporzenie.
Wobec tego na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się dwa elementy:
1)oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania,
2)akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.
Przy czym wskazuje się, że zwolnienie z długu może odnosić się do wierzytelności istniejących. Dopuszczalne jest także zwolnienie z długu przyszłego.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
Skoro zatem, w wyniku ugody z Bankiem nastąpiło zwolnienie Pani z długu (umorzenie Pani zadłużenia z tytułu kredytu), tj. wszelkich wierzytelności Banku wynikających z umowy kredytu i Pani to zwolnienie z długu przyjęła, to wskutek zmniejszenia Pani zobowiązań wobec Banku (umorzenia zadłużenia w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu), po Pani stronie nastąpiło przysporzenie majątkowe.
Tym samym stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu zaciągniętego … września 2011 r. kredytu mieszkaniowego, która została Pani umorzona przez Bank, stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102 ze zm.):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 3 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. z 2024 r. poz. 1912), które weszło w życie 24 grudnia 2024 r. stanowi, że:
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
W myśl natomiast § 4a ww. rozporządzenia dodanego rozporządzeniem zmieniającym z dnia 20 grudnia 2024 r.:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Wobec powyższego, ww. zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Kwota ww. wierzytelności może przy tym obejmować kapitał, odsetki, a także prowizje oraz poniesione opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w § 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.
W świetle przepisów określających katalog wydatków sfinansowanych z kredytu mieszkaniowego objętych zaniechaniem poboru podatku dochodowego, nabycie lokalu mieszkalnego spełnia ww. przesłankę.
Jak wskazała Pani we wniosku, zaciągnięty … września 2011 r. przez Panią i Pani męża kredyt został przeznaczony na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. na zakup (na potrzeby studiującego syna, który był na Pani i Pani męża utrzymaniu) lokalu mieszkalnego, do którego przysługuje Pani i Pani mężowi prawo własności tego lokalu na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Kredytowany lokal był przez Pani syna wykorzystywany na cele mieszkaniowe. Pani syn mieszkał w tym mieszkaniu i nadal je użytkuje.
W konsekwencji, stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego … września 2011 r., która została Pani umorzona przez Bank na podstawie ugody zawartej 7 kwietnia 2025 r., stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W stosunku do tego przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego przez Panią i Pani męża … września 2011 r. na finansowanie zakupu lokalu mieszkalnego stanowiącego własność Pani i Pani męża na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych Pani syna, zastosowanie znajduje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
W konsekwencji, od przychodu, który uzyskała Pani 7 kwietnia 2025 r. w związku z umorzeniem wierzytelności (kwoty kapitału) z tytułu ww. kredytu mieszkaniowego, nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.
Ponadto, wskazuję, że z uwagi na to, iż interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. drugiego współkredytobiorcy – Pani męża).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
