Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

-nieprawidłowe – w zakresie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych w stosunku do umorzonej kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego dotyczącej opłat okołokredytowych, tj. opłat za wezwania, monity oraz przypomnienia o niedostarczeniu dokumentów i wydanie zaświadczenia,

-prawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 marca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 29 maja 2025 r. (wpływ 2 czerwca 2025 r.) oraz pismem z 29 maja 2025 r. (wpływ 12 czerwca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

A.A.

2)  Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

B.B.

Opis zdarzenia przyszłego

Jesteście Państwo obydwoje obywatelami polskimi i nie posiadacie innego obywatelstwa. Macie miejsce zameldowania i zamieszkania w Polsce. W Polsce mieszkacie na stałe i przebywacie dłużej niż 183 dni w roku. Mieszkacie w domu, jaki został sfinansowany kredytem udzielonym Wam przez ..., który został przejęty przez …. z siedzibą w X, i stał się on stroną zawartej umowy. Jesteście polskimi rezydentami podatkowymi w nieograniczonym zakresie. Obydwoje prowadzicie działalność gospodarczą. Nie uzyskujecie przychodów z zagranicy. Uzyskujecie przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie uzyskujecie przychodów z: zysków kapitałowych (fundusze inwestycyjne pasywne, ETF, pochodne instrumenty finansowe, akcje, najem, dzierżawa), a także z praw autorskich. Uzyskuje Pan przychody także z umowy o pracę. Pana żona nie uzyskuje przychodów z umowy o pracę lub innych źródeł poza działalnością gospodarczą.

Jako małżonkowie zawarliście 16 listopada 2007 r. z …., który został przejęty przez …. z siedzibą w X i stał się on stroną zawartej umowy, nr … o kredyt mieszkaniowy … (….) zwanej dalej „Umową”. Był to kredyt mieszkaniowy rozumiany jako kredyt udzielony w całości na finansowanie własnego celu mieszkaniowego. Wskazany kredyt mieszkaniowy nie był zastąpiony kredytem refinansowym, ani na jego spłatę nie został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny.

Pomiędzy Panem i żoną a Bankiem powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej Umowy (oraz jej ważności), który zawisł w sprawie za sygn. … o ustalenie i zapłatę toczącej się przed Sądem Okręgowym w Y, z Waszego powództwa przeciwko Bankowi.

Zamiarem Banku i Waszym jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym:

• zmianę Umowy w zakresie waluty;
• zmianę Umowy w zakresie wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej.

Ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej, zamiarem Waszym i Banku jest również zaniechanie dochodzenia w przyszłości roszczeń w zakresie związanym z postanowieniami dotyczącymi zawarcia i wykonywania Umowy w walucie obcej w brzmieniu sprzed zmiany Umowy dokonanej niniejszą Ugodą. Szczegółowe zasady tego przekształcenia opisuje treść Ugody.

Najważniejsze założenia dotyczące przekształcenia umowy przewidują, że:

Przedmiotem Ugody jest zakończenie sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń unikających z Umowy, między innymi poprzez zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z Umowy. Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w Umowie, na walutę polską.

Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia Strony przyjęły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w pkt 3 poniżej, z zachowaniem pozostałych parametrów kredytu wynikających z Umowy, tj. okresu kredytowania, formy spłaty kredytu w ratach, poniesionych opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Warunki udzielenia kredytu złotowego, zostały określone w sposób następujący:

kwota kredytu (kapitał) stanowić ma sumę kwot wypłaconych tytułem kredytu, jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, Bank przeliczy ją na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty, oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży umownej;

wysokość marży odpowiada wysokości marży kredytów mieszkaniowych ponad średnią wartość WIBOR dla miesiąca, w którym została zawarta Umowa;

informacja o jej wysokości dla poszczególnych miesięcy dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Marża ponad śr. WIBOR-od 2005 r” w kolumnie „Marża ponad średnią wartość WIBOR 3M”, opublikowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego na stronie internetowej www.knf.gov.pl pod tytułem „Dane statystyczne opisujące marżę ponad WIBOR® dla potrzeb ugód dotyczących walutowych kredytów mieszkaniowych” (dostęp do strony internetowej aktywny na dzień zawarcia Ugody);

informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M, dostępna jest w tabeli „Marża kredytów mieszkaniowych” w arkuszu „Fixing WIBOR (2000-2020)” w kolumnie „Wartość Fixingu WIBOR® 3M” w pliku „Dane statystyczne”;

informacja o wysokości dziennej wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M od roku 2021 dostępna jest w tabeli „Dane opóźnione” opublikowanej przez GPW Benchmark S.A. na stronie internetowej: https://gpwbenchmark.pl/dane-opoznione.

W księgach rachunkowych Banku na dzień ZAWARCIA UGODY wysokość zadłużenia z tytułu Umowy wynosiła ...CHF, a w tym:

kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu);

odsetki skapitalizowane, odsetki zapadłe niespłacone, odsetki od zadłużenia przeterminowanego; odsetki zawieszone; odsetki bieżące.

Wysokość zadłużenia z tytułu Umowy po przeliczeniu na walutę polską po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia poprzedzającego dzień zawarcia Ugody, formalne zadłużenie Pana i żony jako Kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosi ... złotych, a Wasze zadłużenie jako Kredytobiorcy z tytułu niezapłaconych kosztów i opłat związanych z Umową wynosi ... złotych. Kwoty wskazane w pkt 2 nie uwzględniając dokonanych przez Pana i żonę wpłat na poczet spłaty rat z kosztami.

Rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, którego warunki udzielenia zostały określone w ugodzie, nastąpi w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór powiększa kapitał do spłaty, od którego naliczane są kolejne odsetki. Przed zawarciem Ugody Bank przedłoży Kredytobiorcy Zestawienie stanowiące podstawę rozliczenia Umowy. Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, w wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony uzgodniły, iż Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Pana i żony w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Powstanie sytuacja, w jakiej na dzień zawarcia ugody, po przewalutowaniu całego kredytu na PLN pozostanie teoretyczne zadłużenie wobec Banku z tytułu Umowy, stanowiące kwotę określoną w ugodzie.

Bank zwolni Pana i żonę, jako Kredytobiorców z długu (umorzy zadłużenie), w ustalonej kwocie, a Wy, jako Kredytobiorcy, dokonane zwolnienie z długu przyjmiecie.

Dodatkowo, Bank zwolni Pana i żonę jako Kredytobiorców z długu – umorzy zadłużenie stanowiące wysokość kosztów i opłat, a Wy jako Kredytobiorcy dokonane zwolnienie z długu przyjmiecie.

Według Banku, w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) powstanie po Waszej stronie przychód, a na Banku ciążyłby wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11).

Jako Kredytobiorcy przyjęliście do wiadomości, że w celu zastosowania do osiągniętego przychodu regulacji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, niezbędne jest spełnienie przez Was warunków wskazanych w tym rozporządzeniu.

Bank zobowiązuje się do zwrotu kosztów procesu poniesionych przez Państwa jako Kredytobiorców oraz połowy opłaty od pozwu.

W odniesieniu do innych kosztów związanych z prowadzeniem Sporu, Strony oświadczają, że poza kwotami wskazanymi w ugodzie, każda z nich poniesie koszty procesu we własnym zakresie i nie będą dochodzić od siebie ich zwrotu.

Nadto, w związku z tym, że:

jako kredytobiorcy dokonaliście na poczet spłaty kredytu w CHF wpłaty około 671 000 zł, kwota ta jest akceptowana przez Państwa oraz Bank, a spłata kredytu wraz z kosztami po jego przeliczeniu na PLN wynosi około 620 000 zł, a kwota ta jest akceptowana przez Państwa oraz Bank, powstała po Waszej stronie nadpłata w spłatach dokonanych na rzecz kredytu w kwocie 51 000 zł, a kwota ta jest akceptowana przez Was oraz Bank,

nadpłata w kwocie 51 000 zł zostanie zwrócona przez Bank na Waszą rzecz.

Nadto, wskazać trzeba, że dotychczas nie korzystaliście Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego przez Was na realizację tejże inwestycji lub innej inwestycji mieszkaniowej.

W przesłanych uzupełnieniach wniosku wyjaśnili Państwo:

do zawarcia ugody może dojść po uzyskaniu interpretacji indywidualnej, szacowany termin to lipiec/sierpień 2025 r.;

• w umowie o kredyt mieszkaniowy wpisano jako cel: „finansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego zlokalizowanego przy ul. …, działka nr …”;
• kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony hipoteką na ww. nieruchomości;
• środki pieniężne uzyskane z kredytu zostały wydatkowane w całości na budowę domu jednorodzinnego przy ul. … w …;
• kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;
• nieruchomość, na którą zostały wydatkowane środki z kredytu zaspokaja potrzeby mieszkaniowe jednego gospodarstwa domowego;
• na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:
• kapitał,
• odsetki skapitalizowane,
• odsetki zapadłe niespłacone,
• odsetki od zadłużenia przeterminowanego,
• odsetki zawieszone,
• odsetki bieżące;

w związku ze wskazaniem, że „Dodatkowo Bank zwolni nas jako Kredytobiorców z długu – umorzy zadłużenie stanowiące wysokość kosztów i opłat, a my jako Kredytobiorcy dokonane zwolnienie z długu przyjmiemy” zostali Państwo poproszeni o wyjaśnienie, czego dotyczyły ww. koszty i opłaty; czy ich poniesienie przez Państwa było niezbędne do zawarcia umowy kredytu (z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń). W odpowiedzi wskazali Państwo, że „element ten został wskazany w ust. 3 ugody, a jego kwota zostanie uzupełniona na dzień przed zawarciem ugody. Koszty i opłaty kredytu wynikające z zaświadczenia bankowego w naszej sprawie dotyczą: prowizji z tytułu udzielenia kredytu, pobranej z kwoty kredytu, opłat za wezwania oraz za monity oraz przypomnienia o niedostarczeniu dokumentów i wydanie zaświadczenia”.

na pytanie „czy kwota 51 000 zł, którą Bank zobowiązał się wypłacić, będzie stanowić zwrot uiszczonych przez Pana kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku, zawartych w ratach kredytu?” odpowiedzieli Państwo, że „kwota 51 000 zł ma charakter „dodatkowy”, została ustalona zapewne jako forma ugodowego rozliczenia sporu, ale nie jest traktowana jako zwrot dokonanych wcześniej spłat rat kredytu”;

na pytanie, „czy ww. kwota, która zostanie Panu i żonie wypłacona, będzie stanowić przysporzenie ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 r., czy też będzie mieścić się w kwocie wpłacanej do banku tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku?” odpowiedzieli Państwo, że „kwota ta nie stanowi przysporzenia ponad to, co świadczyliśmy do Banku. Jest to różnica pomiędzy rzeczywiście wpłaconymi kwotami do banku a udzielonym kapitałem kredytu w PLN”;

na pytanie, „czy kwota, która zostanie Panu i żonie wypłacona w związku z podpisaną ugodą, będzie wynagrodzeniem za zrzeknięcie się praw i roszczeń związanych z niedozwolonym charakterem postanowień umowy lub jej nieważności?” udzielili Państwo odpowiedzi, że „kwota ta nie stanowi przysporzenia ponad to, co świadczyliśmy do Banku. Jest to różnica pomiędzy rzeczywiście wpłaconymi kwotami do banku a udzielonym kapitałem kredytu w PLN”;

kredytobiorcy byli solidarnie zobowiązani (a więc do pełnej wysokości) do spłaty kredytu;

zgodnie z warunkami ugody bank umorzy część zadłużenia wszystkim współkredytobiorcom,

nieruchomość nie była wykorzystywana przez Pana ani Pana żonę do prowadzenia działalności gospodarczej. W 2011 r. zgłosił Pan adres wybudowanego domu jako miejsce wykonywania działalności i adres do doręczeń. Żadna działalność jednak nie była i nie jest prowadzona pod tym adresem. Ze względu na charakter prowadzonej działalności (nadzory inwestorskie) działalność wykonuje Pan w biurach budowy, na terenie całego kraju. Żona nie prowadziła i nie prowadzi działalności gospodarczej pod wskazanym adresem.

Nieruchomość, na którą zostały wydatkowane środki z kredytu, nie stanowiła środka trwałego w prowadzonej przez Pana i żonę działalności gospodarczej.

W wyniku zawartej ugody z bankiem przedmiotowa umowa kredytu nie stanie się nieważna.

W § 1 oraz § 2 ugody jasno wskazano, że:

Kredytobiorcy potwierdzają wolę zawarcia umowy kredytowej w dacie jej zawarcia (§ 1 ust. 1);

Ugoda nie oznacza unieważnienia umowy, ale zmianę jej postanowień – w szczególności waluty, wysokości i zasad spłaty zobowiązania (§ 1 ust. 4-7);

Strony eliminują sporne klauzule (dotyczące np. przeliczeń walutowych) i zastępują je nowymi ustaleniami (§ 2 ust. 3 i 4);

Kredytobiorcy zrzekają się roszczeń dotyczących nieważności umowy i potwierdzają jej „utrzymanie” w zmienionym brzmieniu (§ 2 ust. 5);

Dodatkowo, w § 3 ust. 1 wskazano:

„Zawarcie Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.”

Czyli:

• Nie dochodzi do unieważnienia starej umowy i zastąpienia jej nową.

• Umowa pozostaje w mocy, ale w zmienionym kształcie ustalonym w ugodzie.

kwota 51 000 zł wypłacona przez bank stanowi nadwyżkę (nadpłatę) powstałą w wyniku przewalutowania kredytu z CHF na PLN Kwota 51 000 zł, określoną w ugodzie jako „kwota dodatkowa” (§ 5 ust. 1), stanowi część nadpłaty dokonanej przez Państwa w ramach spłat kredytu denominowanego w CHF, ponad nominalny kapitał kredytu wypłacony przez bank. W świetle interpretacji podatkowej, kwota ta nie stanowi przysporzenia majątkowego, a jedynie zwrot środków wcześniej wpłaconych do banku, co wyklucza powstanie przychodu podatkowego.

Po przewalutowaniu powstała nadpłata środków wpłaconych przez Państwa w ramach spłat rat, którą bank zobowiązał się zwrócić. Z zapisów ugody (§ 1 ust. 5-7) wynika, iż po przeliczeniu kredytu na PLN, Państwa rzeczywiste wpłaty przewyższyły saldo wynikające z kredytu hipotetycznego.

Na kwotę nadpłaty, którą bank zobowiązał się zwrócić, składają się nadpłacony kapitał i odsetki. W treści ugody wskazano, że nadpłata obejmuje zarówno nadpłacony kapitał jak i nadpłacone odsetki, czyli łączne świadczenia spełnione przez Państwa w ramach spłat kredytu, które przewyższyły wartość finansowania, jakie bank Wam udzielił. Podsumowując, kwota 51 000 zł wypłacona w ramach ugody przez bank w wyniku ugody będzie stanowić część zwrotu nadpłaty powstałej wskutek przewalutowania kredytu z CHF na PLN. Nadpłata ta obejmuje zarówno kapitał, jak i odsetki, które uiścili Państwo w trakcie spłaty kredytu, ponad wartość nominalnie udzielonego kapitału. Bank zobowiązał się do jej zwrotu – częściowo poprzez pomniejszenie zadłużenia, częściowo poprzez bezpośrednią wypłatę tej kwoty.

Pytania

1.Czy w zaprezentowanym stanie przyszłym, na skutek zawarcia wskazanej ugody z bankiem, w wyniku której, Bank zwolni Państwa z długu/umorzy część kredytu po jego przewalutowaniu z CHF na PLN, a Państwo to zwolnienie przyjmą, dojdzie do powstania po Waszej stronie przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2. Czy w zaprezentowanym stanie przyszłym, przychód podatkowy wynikający z zawarcia wskazanej ugody z bankiem z tytułu zwolnienia z długu jakie Państwo przyjmą, korzysta z zaniechania poboru podatku na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

3. Czy w zaprezentowanym stanie przyszłym, na skutek zawarcia wskazanej ugody z bankiem, w wyniku której, Bank dokona na Państwa rzecz przelewu kwoty 51 000 zł tytułem zwrotu różnicy pomiędzy kwotami, jakie Państwo wpłacili na poczet kredytu w CHF (około 671 000 zł), a kwotami, jakie były wymagane do spłaty kredytu po przewalutowaniu na PLN (około 620 000 zł) dojdzie do powstania po Waszej stronie przychodu do opodatkowania?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie:

Umorzona kwota kredytu jest Waszym przychodem jako kredytobiorców.

Przychód podatkowy wynikający z zawarcia ugód z bankiem z tytułu zwolnienia z długu jakie Państwo przyjmiecie, korzysta z zaniechania poboru podatku na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Otrzymanie od banku kwoty 51 000 zł tytułem zwrotu różnicy pomiędzy kwotami jakie wpłacili Państwo na poczet kredytu w CHF (około 671 000 zł), a kwotami, jakie były wymagane do spłaty kredytu po przewalutowaniu na PLN (około 620 000 zł), nie jest przysporzeniem majątkowym. Nie rodzi to po Waszej stronie przychodu do opodatkowania. Zwrot środków, które wcześniej wpłacili Państwo do banku, nie jest dla Was przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie rodził po Waszej stronie obowiązku podatkowego.

Uzasadnienie

Ad. 1

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią: Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy: Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24- 24b, art. 24c, art. 24e. art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Z kolei, jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ww. ustawy:

1. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

1a. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów wina w rozumieniu art. 2 pkt 23 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich (Dz. U. z 2023 r. poz. 550) będących rolnikami wyrabiających mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego wyłącznie z winogron pochodzących z upraw własnych winorośli. U podatników opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

1b. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się także przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych.

Sformułowanie „w szczególności” wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w urnowe, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Według przepisu art. 508 Kodeksu cywilnego „Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje”. Zwolnienie z długu wymaga zatem ustaleń stron i powoduje faktyczne umorzenie zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela, oczywiście za zgodą tegoż wierzyciela. Wskutek umorzenia części kredytu oraz opłat przez Bank, na co wyrażacie Państwo zgodę, dojdzie do powstania po Waszej stronie przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 2

Po Państwa stronie powstanie szczególny rodzaj przychodu z innych źródeł. A jego źródłem jest umorzona Wam, jako osobom fizycznym, wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, który został zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej. Jak dotychczas nie korzystaliście Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż inwestycja mieszkaniowa opisana we wniosku. Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. – została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zgodnie z § 1 tego rozporządzenia: §1.1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy: a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz b) osoba fizyczna będąca strona umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej; 2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału); 2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje; 3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Według § 1 ust. 5 przywołanego rozporządzenia: Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: 1) jednego gospodarstwa domowego albo 2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Z § 3 rozporządzenia wynika, że: W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

W myśl § 4 ww. rozporządzenia: W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2 rozporządzanie w brzmieniu na dzień składania niniejszego wniosku, nie ma obecnie ram czasowych.

Artykuł 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że: Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się: 1) wydatki poniesione na: a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie, c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego, d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej;

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z § 3 przytoczonego rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dokonując oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank zadłużenia kredytowego (kwoty kapitału) uznać należy, że zostały spełnione warunki do skorzystania przez Państwa z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, o których mowa w cytowanym rozporządzeniu Ministra Finansów. Tym samym, do uzyskanego przez Was przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych. A wobec tego nie będziecie Państwo zobowiązani do opodatkowania tego przychodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 3

W odniesieniu natomiast do kwoty zwrotu (nazwanej w umowie dodatkową), to w związku z zawarciem Ugody otrzymacie Państwo ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy przekazaliście na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo – odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Otrzymacie Państwo środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio przez Was poniesione z własnych środków. Zatem, kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w Waszym majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w tym majątku. Operacja taka nie spełnia celu przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.

A zatem:

Skoro kwota 51 000 zł, którą otrzymacie Państwo od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Was podczas spłaty kredytu hipotecznego w CHF, to jej otrzymanie nie spowoduje po Waszej stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego.

Jest to tylko zwrot kwoty, jaką wpłaciliście do banku ponad Wasze zobowiązanie wobec niego.

W konsekwencji, pieniądze te nie są Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Waszej stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są: inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Przystępując do oceny skutków podatkowych planowanego umorzenia Państwu przez bank w 2025 r. wierzytelności od zaciągniętego w 2007 r. kredytu hipotecznego, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Tym samym, wartość umorzonych Państwu kwot wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, na podstawie planowanej w 2025 r. ugody z bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zaniechanie poboru podatku

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Wobec powyższego, ww. zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Kwota ww. wierzytelności może przy tym obejmować kapitał, odsetki, a także prowizje oraz poniesione opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedstawili Państwo informacje, z których wynika, że:

1)w 2007 r. zaciągnęli Państwo kredyt mieszkaniowy w walucie CHF na budowę domu jednorodzinnego;

2)był to kredyt zaciągnięty na Państwa cele mieszkaniowe i został zabezpieczony hipoteką na ww. nieruchomości;

3)ww. kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;

4)w przeszłości nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego;

5)zamierzają Państwo zawrzeć w 2025 r. ugodę z bankiem, na podstawie której dojdzie do umorzenia przez Bank zadłużenia z tytułu kapitału i odsetek od ww. kredytu mieszkaniowego;

6)ponadto, Bank umorzy Państwu zadłużenie z tytułu kosztów i opłat, tj.: prowizji z tytułu udzielenia kredytu, pobranej z kwoty kredytu, opłat za wezwania oraz za monity oraz przypomnienia o niedostarczeniu dokumentów i wydanie zaświadczenia;

7)w związku ze zmianą waluty zadłużenia na walutę polską, na mocy ugody, powstanie nadpłata środków wpłaconych przez Państwa w ramach spłat rat, którą bank zobowiązał się zwrócić. Z zapisów ugody wynika, iż po przeliczeniu kredytu na PLN, Państwa rzeczywiste wpłaty przewyższyły saldo wynikające z kredytu hipotetycznego. Na kwotę nadpłaty, którą bank zobowiązał się zwrócić, składają się nadpłacony kapitał i odsetki. W treści ugody wskazano, że nadpłata obejmuje zarówno nadpłacony kapitał jak i nadpłacone odsetki, czyli łączne świadczenia spełnione przez Państwa w ramach spłat kredytu, które przewyższyły wartość finansowania, jakie bank Wam udzielił.

Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

W konsekwencji, stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 r. na finansowanie kosztów budowy domu jednorodzinnego, która zostanie Państwu umorzona przez bank w 2025 r. (kwota kapitału i odsetek oraz opłat), stanowi dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W stosunku do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu ww. kredytu hipotecznego w części dotyczącej kwoty kapitału i odsetek oraz prowizji z tytułu udzielenia kredytu, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Natomiast, odnosząc się do pozostałych opłat, które w związku z zawartą ugodą zostaną Państwu umorzone, tj. opłat za wezwania, za monity oraz przypomnienia o niedostarczeniu dokumentów i wydanie zaświadczenia należy wyjaśnić, że w tym wypadku nie ma zastosowania ww. rozporządzenie Ministra Finansów.

Wynika to wprost z przepisu § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów, zgodnie z którym: Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują: kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału); odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje; opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zatem, przychód związany z umorzeniem powyższych opłat – jako, że ich poniesienie nie było niezbędne do zawarcia umowy kredytowej – nie będzie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W sytuacji przedstawionej we wniosku, nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzenia w 2025 r. przez bank kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, w części dotyczącej kwoty kapitału i odsetek oraz prowizji z tytułu udzielenia tego kredytu. Jednocześnie, od tej części umorzonej kwoty (dotyczącej opłat za wezwania, za monity oraz przypomnienia o niedostarczeniu dokumentów i wydanie zaświadczenia), w jakiej zgodnie z powyższymi wyjaśnieniami stanowi ona dla Państwa przychód, winni Państwo zapłacić podatek dochodowy (każde z Państwa po połowie).

Skutki podatkowe otrzymania kwoty stanowiącej zwrot uiszczonych kwot na rzecz Banku w związku z zaciągniętym kredytem

Powzięli Państwo również wątpliwość, czy w przypadku, gdy Bank dokona na Państwa rzecz zwrotu kwoty nadpłaty, stanowiącej różnicę pomiędzy kwotami, jakie Państwo wpłacili na poczet kredytu w CHF, a kwotami, jakie były wymagane do spłaty kredytu po przewalutowaniu na PLN, kwota ta będzie stanowić przychód, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jak zostało już wcześniej wspomniane, otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że kwota, którą Bank wypłaci po podpisaniu ugody, jest zwrotem przez Bank kwot, które w wyniku ugody uznano za nadpłatę ponad należną Bankowi spłatę zadłużenia kredytu. Przedmiotowa kwota nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu zaciągniętego w 2007 r., nie jest również wynagrodzeniem za odstąpienie przez Państwa od dochodzenia roszczeń wobec Banku na drodze sądowej.

Wobec powyższego, kwota nadpłaconego kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 r., którą zwróci Państwu Bank w związku z zawarciem ugody, nie będzie stanowić dla Państwa przychodu. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przysporzenia majątkowego, wzrostu Państwa majątku. Powyższa kwota – jak Państwo wskazali − nie stanowi przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu zaciągniętego w 2007 r. Jest to różnica pomiędzy rzeczywiście wpłaconymi kwotami do banku a udzielonym kapitałem kredytu w PLN. Przedmiotowa kwota nie jest również wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń wobec Banku na drodze sądowej. Zatem kwota zwrócona Państwu przez Bank, stanowiąca nadpłatę, nie będzie Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie, nie będzie skutkować po Państwa stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan A.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.

Źródło: System Informacji Celno-Skarbowej EUREKA, https://eureka.mf.gov.pl/