Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
25 kwietnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W 2010 r. wpłacił Pan kwotę … zł tytułem partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w ramach Towarzystwa Budownictwa Społecznego (TBS). Od momentu podpisania umowy partycypacyjnej do 2024 r. był Pan najemcą tego lokalu i stale w nim mieszkał.
W 2024 r. zrezygnował Pan z najmu, a partycypacja została przeniesiona — za pośrednictwem administracji TBS — na nowego najemcę, wskazanego z listy oczekujących. W związku z tym otrzymał Pan kwotę … zł jako zwrot partycypacji.
Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami, ani nie wynajmował Pan tego lokalu osobom trzecim. Był to Pana jedyny lokal mieszkalny i służył zaspokajaniu Pana potrzeb mieszkaniowych.
Pytanie
Czy w opisanym stanie faktycznym otrzymana w 2024 r. kwota … zł, przekazana w związku z rezygnacją z najmu i przeniesieniem partycypacji na nowego najemcę, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy też stanowi zwrot poniesionych nakładów i nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, zwrot środków z tytułu partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w systemie TBS, który otrzymał Pan w 2024 r., nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie ustawy o PIT.
W 2010 r. wpłacił Pan kwotę … zł tytułem partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w ramach TBS. Od 2010 r. do 2024 r. był Pan nieprzerwanie najemcą tego lokalu, który stanowił Pana jedyne miejsce zamieszkania. W 2024 r. zrezygnował Pan z najmu, a partycypacja została przeniesiona (za pośrednictwem administracji TBS) na kolejnego najemcę, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Z tytułu przeniesienia partycypacji otrzymał Pan od nowego najemcy kwotę … zł.
Zwraca Pan uwagę, że: nie prowadził Pan działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami, lokal nie był wykorzystywany w działalności gospodarczej ani wynajmowany osobom trzecim, lokal służył wyłącznie zaspokajaniu Pana własnych potrzeb mieszkaniowych.
W Pana ocenie, otrzymana kwota stanowi jedynie zwrot uprzednio wniesionych środków (z możliwym uwzględnieniem waloryzacji) i nie stanowi odpłatnego zbycia prawa majątkowego w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Tym samym, zdarzenie to nie powinno generować obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wnosi Pan o potwierdzenie prawidłowości Pana stanowiska.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są – określone w art. 10 ust. 1 pkt 7 – kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.
W myśl natomiast art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
W rozumieniu powołanego powyżej przepisu przychodem z praw majątkowych będzie każdy przychód, którego bezpośrednim źródłem jest prawo majątkowe, nawet jeśli prawo to nie zostało w sposób wyraźny wskazane w ustawie. Należy bowiem zauważyć, że zawarte w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyliczenie praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy jako odrębne źródło przychodów ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie „w szczególności”.
Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1440 ze zm.):
Przedmiotem działania SIM, w tym SIM, której udziałowcem jest gmina, jest budowanie domów mieszkalnych i ich eksploatacja na zasadach najmu.
Stosownie to treści art. 24 ust. 5 wyżej cytowanej ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o społecznej inicjatywie mieszkaniowej – należy przez to rozumieć także towarzystwo budownictwa społecznego utworzone przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (Dz.U. z 2021 r. poz. 11 oraz z 2022 r. poz. 807 i 2666).
W myśl art. 29a ust. 1 i 2 ww. ustawy:
Osoba fizyczna może zawrzeć z SIM umowę w sprawie partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, którego będzie najemcą. Kwota partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego uzyskana od osób, o których mowa w ust. 1, w przypadku lokali mieszkalnych wybudowanych przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego, nie może przekroczyć 30% kosztów budowy tego lokalu.
Z powołanych powyżej przepisów wynika więc, że nabywając udziały w kosztach budowy realizowanej przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego, osoba, która wnosi partycypację nie nabywa prawa własności do lokalu mieszkalnego, lecz jedynie prawo do korzystania na zasadach najmu z mieszkania wybudowanego w ramach popierania budownictwa mieszkaniowego. Osoba ta, decydując się na zawarcie umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego nigdy nie jest właścicielem tego lokalu, nabywa jedynie dla siebie lub dla osoby przez siebie wskazanej prawo najmu tego lokalu. Oznacza to, iż partycypacja stanowi jedynie udział w kosztach budowy, nie stanowi natomiast udziału we własności lokalu.
Zatem, prawo do korzystania na zasadach najmu z tytułu wniesienia partycypacji do Towarzystwa Budownictwa Społecznego stanowi prawo majątkowe.
W tak przedstawionym stanie faktycznym mamy więc do czynienia z odpłatnym nabyciem praw wynikających z umowy partycypacji oraz z późniejszym ich zbyciem.
Ponadto, należy podkreślić, iż cesja wierzytelności została uregulowana w art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Zgodnie z art. 509 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
W myśl natomiast art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Istota przeniesienia wierzytelności polega na tym, że prawa przysługujące zbywcy (dotychczasowemu wierzycielowi) przechodzą na nabywcę wierzytelności. Właściwość zobowiązania, uprawnienia wierzyciela i zobowiązania dłużnika pozostają bez zmian, gdyż w wyniku umowy cesji wierzytelności zmienia się tylko wierzyciel.
Wierzytelność stanowi zatem prawo majątkowe, będące przedmiotem obrotu gospodarczego.
Z uwagi na dokonaną w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych kategoryzację źródeł przychodu, w szczególności wyodrębnienie w art. 10 ust. 1 pkt 7 tej ustawy przychodów z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, w sytuacji, gdy osoba fizyczna – nieprowadząca działalności gospodarczej w zakresie obrotu wierzytelnościami – zawiera umowę cesji wierzytelności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, przenosząc ją odpłatnie na rzecz innego podmiotu uzyskane z tego tytułu przychody kwalifikuje się do przychodów z praw majątkowych.
Odnosząc powyższe do stanu faktycznego zaprezentowanego we wniosku stwierdzam, że kwota uzyskana z tytułu cesji partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w TBS, stanowi dla Pana przychód z praw majątkowych w rozumieniu ww. art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dochód uzyskany z praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochody z praw majątkowych podlegają kumulacji z pozostałymi dochodami, zgodnie z postanowieniami art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Treść art. 9 ust. 2 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Stosownie natomiast do treści art. 22 ust. 1 ww. ustawy:
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
W powołanym przepisie ustawodawca nie wskazuje enumeratywnie, jakie wydatki mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów uzależniona została od istnienia związku przyczynowo-skutkowego, tzn. poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, bądź funkcjonowanie tego źródła.
Kosztami uzyskania przychodów są zarówno koszty bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, pod warunkiem, że podatnik wykaże, iż zostały one w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów. Koszty poniesione przez podatnika należy zatem oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodu, a nie niezbędności.
A zatem kosztami uzyskania przychodów są wszelkie wydatki, które łącznie spełniają następujące warunki:
-zostały faktycznie poniesione w celu uzyskania przychodu, tzn. pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami oraz
-nie zostały wymienione w art. 23 ustawy zawierającym katalog wydatków nie uznawanych za koszty uzyskania przychodów.
Poza tym, należy podkreślić, że koszty muszą być bezwzględnie poniesione przez podatnika oraz udokumentowane w prawidłowy sposób.
Zatem, koszty poniesione w związku z zawarciem umowy partycypacji można zakwalifikować jako wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu ze sprzedaży prawa majątkowego. W konsekwencji powoduje to, że opodatkowaniu podlega różnica pomiędzy kwotą uzyskaną z odpłatnego zbycia praw wynikających z umowy cesji partycypacji, a kwotą poniesioną na nabycie partycypacji na zasadach określonych umową cesji.
Podatnicy, którzy zamierzają uwzględnić w podstawie opodatkowania te koszty, powinni zadbać o ich udokumentowanie, aby móc udowodnić fakt ich poniesienia oraz ich wysokość. Powinni więc oni gromadzić dokumenty wskazujące zarówno wysokość osiąganych przychodów, jak i poniesionych w celu uzyskania tych przychodów wydatków.
Ponadto, w myśl postanowień art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.):
Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Zgodnie natomiast z art. 180 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:
Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia, organ podatkowy odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania; przepis art. 196 § 3 stosuje się odpowiednio.
Jak stanowi art. 181 ww. ustawy:
Dowodami w postępowaniu podatkowym mogą być w szczególności księgi podatkowe, deklaracje złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w toku działalności analitycznej Krajowej Administracji Skarbowej, czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej oraz materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe.
W związku z powyższym, za udokumentowanie wydatku należy przyjąć każdy dokument, z którego będzie wynikał fakt jego poniesienia i związek z uzyskanym przychodem. Dokumentami takimi mogą być rachunki, faktury, dowody przelewów bankowych, paragony oraz inne dokumenty księgowe dokumentujące ponoszone wydatki związane z partycypacją w kosztach lokalu mieszkalnego, będącego zasobem TBS-u. Należy przy tym zaznaczyć, że z dokumentów tych powinno wynikać kto, kiedy i jaki wydatek poniósł. W sytuacji, gdy podatnik prawidłowo nie udokumentuje i nie udowodni faktu poniesienia wydatku oraz jego związku z osiąganymi przychodami, wydatek ten nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu.
Z przedstawionych przez Pana informacji wynika, że w 2010 r. wpłacił Pan kwotę … zł tytułem partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w ramach Towarzystwa Budownictwa Społecznego (TBS). Od momentu podpisania umowy partycypacyjnej do 2024 r. był Pan najemcą tego lokalu i stale w nim mieszkał. W 2024 r. zrezygnował Pan z najmu, a partycypacja została przeniesiona — za pośrednictwem administracji TBS — na nowego najemcę, wskazanego z listy oczekujących. Z tytułu przeniesienia partycypacji otrzymał Pan od nowego najemcy kwotę … zł.
Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że odpłatna cesja prawa majątkowego w postaci partycypacji do lokalu w TBS stanowi przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy. Przychód ten – pomniejszony zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy o koszty poniesione w celu uzyskania tego przychodu, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W konsekwencji powyższego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegać będzie różnica pomiędzy kwotą uzyskaną z tytułu przeniesienia partycypacji od nowego najemcy, a kwotą, wpłaconą przez Pana tytułem partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w ramach Towarzystwa Budownictwa Społecznego. Otrzymana różnica stanowi dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i nie stanowi on zwrotu poniesionych wcześniej nakładów.
Zatem Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Końcowo stwierdzić również należy, że upoważniony organ podatkowy, wydając interpretację przepisów prawa podatkowego, nie jest kompetentny do obliczania wysokości dochodu do opodatkowania bądź weryfikacji kwot podanych we wniosku, wobec czego nie mogłem ustosunkować się do przedstawionych przez Pana kwot czy obliczeń, a jedynie byłem uprawniony do wskazania zasad opodatkowania mających zastosowanie w przedstawionym stanie faktycznym.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.