Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 1 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 29 maja 2025 r. (wpływ 30 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pani (...) (dalej: Wnioskodawczyni) posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych(t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 z późn. zm.).

Wnioskodawczyni zawarła Umowę Kredytu (…) hipoteczny nr (…) z dnia (...) sierpnia 2004 r. w Banku (…) Spółka Akcyjna z siedzibą w (…), czyli w podmiocie, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i który był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, celem sfinansowania budowy lokalu mieszkalnego.

W dniu (...) października 2023 roku Sąd Okręgowy w (…) Wydział (…) orzekł w wyroku o sygn. akt (…) o nieważności ww. umowy.

Wnioskodawczyni od 2004 roku nieprzerwanie do momentu trwania umowy tj. 20 października 2023 roku, korzystała z ulgi odsetkowej o której mowa w art. 26b ustawy o PIT (przed dniem 1 stycznia 2007 roku).

Wnioskodawczyni wskazuje, że kredyt od momentu uruchomienia był wypłacany w złotych polskich. Na dzień (...) lutego 2021 r. zadłużenie z tytułu kredytu wynosiło (…) CHF, co odpowiada kwocie (…) zł. Do dnia (...) stycznia 2021 r. Wnioskodawczyni wpłaciła na rzecz banku łącznie (…) zł.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani poniższe informacje.

W wyniku unieważnienia umowy kredytowej Wnioskodawczyni otrzymała zwrot odsetek od kredytu, które odliczyła w ramach ulgi odsetkowej (...) marca 2024 roku.

Pytania

1.Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana skorygować ulgę z art. 26b ustawy o PIT (przed 2007 r.) w związku z stwierdzeniem nieważności umowy przez Sąd?

2.Jeśli Wnioskodawczyni winna skorygować zeznanie podatkowe to jedynie zgodnie z art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) okres 5 lat czy całość przedmiotowego okresu?

Pani stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawczyni nie jest ona zobowiązana korygować ulgi o której mowa w art. 26b ustawy o PIT (przed 2007 r.) pomimo stwierdzenia nieważności umowy przez Sąd.

2.W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, gdy Wnioskodawczyni powinna skorygować zeznanie to Jej zdaniem zgodnie z art. 70 § 1 ustawy ordynacja podatkowa korekta powinna być złożona jedynie za okres poprzednich 5 lat.

Uzasadnienie

Ad 1

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zasady dokonywania odliczeń wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych regulują przepisy art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Powołany wyżej przepis art. 26b ust. 1 ustawy stanowi, że:

Od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1, odlicza się, z zastrzeżeniem ust. 2-4, faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, o którym mowa w art. 3 ust. 1, na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, związanej z:

1)budową budynku mieszkalnego albo

2)wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo

3)zakupem nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, albo

4)nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.

Pomimo uchylenia art. 26b ustawodawca zagwarantował korzystanie z ulgi odsetkowej w ramach praw nabytych. Jak bowiem stanowi art. 9 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2006 r. poz. 1588 z późn. zm.) – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Podatnikowi, któremu w latach 2002-2006 został udzielony kredyt (pożyczka), o którym mowa w art. 26b ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r., przysługuje na zasadach określonych w tej ustawie oraz w ustawie wymienionej w art. 2, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r., prawo do odliczania wydatków na spłatę odsetek od tego kredytu (pożyczki), do upływu terminu spłaty określonego w umowie o kredyt (pożyczkę) zawartej przed dniem 1 stycznia 2007 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r.

Dla oceny skutków podatkowych istotne jest, czy w wyniku wyroku Sądu, bank zwrócił wartość odsetek, z którymi związane było prawo do korzystania z tej ulgi.

Zauważyć bowiem należy, że w przypadku zwrotu wartości odsetek, z którymi związane było prawo podatnika do korzystania z ulgi odsetkowej, ustawodawca przewidział rozwiązanie dla tego rodzaju szczególnych sytuacji.

Stosownie do art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone.

Zgodnie z wyrokiem Sądu nie doszło do nadpłaty z tytułu spłat rat kredytowych lub odsetek. Strony przekazały odpowiednio część kapitałową – Wnioskodawczyni na rzecz banku, oraz bank na rzecz Wnioskodawczyni część odsetkową. W wyroku z dnia (...) października 2023 roku o sygn.: (…) Sąd wskazał, że: „Powódki zdecydowały się na zawarcie kredytu w CHF, gdyż miał on gwarantować mniejsze raty i oprocentowanie oraz być całkowicie bezpieczny, a poza tym kierowały się zaufaniem do (...) banku”. Zgodnie z powyższym, należy rozpatrzyć przedmiotową sprawę w kontekście działania przez Wnioskodawczynię w dobrej wierze. Na każdym z etapów zawierania umowy, kierowała się zaufaniem do (...) banku – bazując na pewności uczciwości postępowania strony winna przyjąć, że umowa, która to umożliwiła późniejsze skorzystanie z ulgi będzie skuteczna. Nieważność umowy nie powinna zaważyć o prawie do skorzystania z ulgi, gdyż na moment jej zawierania oraz trwania do uprawomocnienia się wyroku, umowa w obrocie gospodarczym była wiążąca. Odsetki były na bieżąco opłacane. Z ekonomicznego sensu zawarcia umowy kredytu Wnioskodawczyni pomimo wyroku nie ma przysporzenia, gdyż winna jest zwrócić na rzecz banku całość kwoty kapitałowej, która to przewyższa wartość otrzymanych należności.

Ad 2

Zgodnie z art. 70 § 1 ustawy ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Ustawodawca przewidział jednak możliwość zawieszenia – przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania. W obrocie gospodarczym może dojść do sytuacji, że czas, jaki upłynął od początku biegu terminu przedawnienia zostaje przerwany, a czas do zaistnienia przyczyny powodującej jego przerwanie, uważa się za niebyły – przedawnienie rozpoczyna swój bieg na nowo, potwierdza to uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 czerwca 2013 r. o sygn. akt: I FPS 6/12.

W przedmiotowej sprawie nie zaistniały przyczyny, które to skutkowałyby zawieszeniem biegu terminu przedawnienia. Przyjmując językową wykładnie przepisu oraz celowościową, nie powinniśmy zgodnie z ww. podstawą prawną rozpatrywać zasadności skorzystania z ulgi w latach, wcześniejszych niż o których mowa w art. 70 § 1 ordynacji podatkowej.

Mając na uwadze komentarz p. Charkiewicza Mariusza art. 70 § 1:

Nie można prowadzić postępowania w sprawie określenia straty po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, określonego w art. 70 § 1 [o.p.], za rok, w którym została ona poniesiona. Brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego na podstawie art. 70 § 6 pkt 1 przywołanej ustawy może dotyczyć również straty podatkowej. Jest to także konsekwencją konieczności ścisłej wykładni powyższego przepisu, który stanowi wyjątek od ogólnej zasady przedawnienia zobowiązań podatkowych, a nie przedawnienia określenia straty w podatku dochodowym.

Dla przytoczonego komentarz winniśmy przyjąć analogiczne stanowisko w rozpatrywanej sprawie, iż w przypadku przedawnienia zobowiązania podatkowego tj. lata podatkowe od 2004 do 2018 roku nie można prowadzić postępowania, w konsekwencji czego należności za dany okres nie są wymagalne. Hipotetyczna kontrola byłaby bezprzedmiotowa i naruszałaby art. 2 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9:

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Z informacji, które Pani przedstawiła wynika, że:

1)od 2004 roku nieprzerwanie do momentu trwania umowy tj. (...) października 2023 roku, korzystała Pani z ulgi odsetkowej o której mowa w art. 26b ustawy o PIT;

2)w wyniku unieważnienia umowy kredytowej otrzymała Pani zwrot odsetek od kredytu, które odliczyła w ramach ulgi odsetkowej.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Odnosząc się zwrotu kwot z tytułu ulgi odsetkowej wskazuję, że zasady dokonywania odliczeń wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych regulują przepisy art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Powołany wyżej przepis art. 26b ust. 1 ustawy stanowi, że:

W przepisie art. 26b ust. 4 pkt 1-2 ustawy ustawodawca określił wysokość dokonywanych odliczeń, gdyż są one limitowane.

Stosownie do art. 26b ust. 6 ww. ustawy:

Natomiast w myśl art. 26b ust. 7 tej ustawy:

Zgodnie z art. 26b ust. 8 cytowanej ustawy:

Pomimo uchylenia art. 26b ustawodawca zagwarantował korzystanie z ulgi odsetkowej w ramach praw nabytych.

Jak bowiem stanowi art. 9 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2006 poz. 1588 ze zm.) – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Wskazała Pani, że z ulgi odsetkowej korzystała Pani w latach 2004-2023 i powzięła Pani wątpliwość dotyczącą zwrotu tej ulgi (zwrotu odpisanych odsetek) w przypadku unieważnienia zawartej umowy kredytowej.

Dla oceny skutków podatkowych Pani sytuacji istotne jest, czy w wyniku stwierdzenia nieważności umowy kredytowej, bank zwraca Pani wartość odsetek, z którymi związane było Pani prawo do korzystania z tej ulgi.

W przypadku zwrotu tych odsetek, ustawodawca przewidział rozwiązane dla tego rodzaju, szczególnych sytuacji. Stosownie do art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że rozliczenie z tytułu zwrotu odsetek powinno być dokonane w zeznaniu składanym za ten rok, w którym dojdzie/doszło do zwrotu tych odsetek.

Powyższe oznacza, że w przypadku gdy bank zwrócił Pani odsetki w 2024 r., to powinna Pani w zeznaniu składanym za ten rok doliczyć wartość zwrotu tych środków otrzymanych w związku z korzystaniem przez Panią w latach 2004-2023 z ulgi odsetkowej.

W przypadku zwrotu ww. środków, z tytułu których korzystała Pani z ulgi odsetkowej nie mają znaczenia lata, w jakich korzystała Pani z tej ulgi. Ważny jest moment (rok) rozliczenia z bankiem tych środków.

Samo unieważnienie kredytu frankowego nie ma wpływu na rozmiar zobowiązania podatkowego w momencie składania wcześniejszych PIT. Dopiero wzajemne rozliczenia między bankiem i kredytobiorcą mogą mieć wpływ na zastosowanie ulgi odsetkowej. Jeśli więc wynikiem wygrania procesu frankowego był m.in. zwrot odliczonych wcześniej odsetek, to w zeznaniu rocznym za rok wypłaty tej należności trzeba będzie ją doliczyć do podstawy opodatkowania (dochodu).

Pani wątpliwość budzi również kwestia okresu podatkowego, za który będzie Pani zobowiązana do zwrotu ulgi odsetkowej.

Zgodnie z art. 70 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.):

Okres przedawnienia – zgodnie z art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – co do zasady – wynosi pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego zaczyna biec od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, a kończy się z upływem 5 lat.

Istotą „przedawnienia” uregulowanego w powołanym art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa jest to, że na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa i organ podatkowy nie może skutecznie domagać się od podatnika jego zapłaty, zobowiązanie podatkowe przestaje bowiem istnieć.

Kwestia przedawnienia Pani zobowiązań podatkowych za lata 2004-2023 nie ma znaczenia dla rozliczenia przez Panią ulgi odsetkowej w związku z nieważnością kredytu. Zobowiązanie podatkowe dotyczące rozliczenia z tytułu zwrotu odsetek, z którymi była związana ulga odsetkowa powstanie bowiem dopiero w momencie otrzymania zwrotu odsetek w wyniku unieważnienia umowy kredytowej.

Jednocześnie, z art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wynika, że dotyczy on jedynie zwrotu kwot za lata nieprzedawnionych zobowiązań podatkowych.

W przypadku gdy bank zwrócił Pani odsetki w 2024 r., to powinna Pani w zeznaniu składanym za ten rok doliczyć wartość odliczonej w związku z tymi odsetkami ulgi odsetkowej, z której skorzystała Pani w latach 2004-2023. Zobowiązanie z tego tytułu przedawni się więc z końcem 2030 r.

W przypadku zwrotu środków, z tytułu których korzystała Pani z ulgi odsetkowej - nie mają zatem znaczenia lata, w jakich korzystała Pani z tej ulgi. Ważny jest moment (rok) rozliczenia z bankiem tych środków – to on będzie podstawą do obliczenia okresu przedawnienia.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.