Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

9 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pan;

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

Pani

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca wraz z żoną zawarli w 2010 r. z bankiem umowę kredytu budowlano-hipotecznego (zwaną dalej: „Umową”) na kwotę (…) zł. Kredyt zaciągnięto dla potrzeb budowy lokalu mieszkalnego. Udzielony kredyt był kredytem indeksowanym do EUR, tzn. jego wypłata nastąpiła w złotych, ale stan zadłużenia oraz stan spłat były przeliczane przez Bank na podstawie stosownych zapisów Umowy – klauzul przeliczeniowych. Okres kredytowania ustalono w Umowie na xxx miesięcy.

Wnioskodawca wraz z małżonką mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

Zgodnie z aktualnym stanem orzecznictwa zarówno polskich sądów powszechnych, Sądu Najwyższego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej postanowienia Umowy dotyczące m.in. indeksacji kredytu w walucie obcej, sposobu i zasad ustalania przez Bank kursów walutowych dla potrzeb ustalania wysokości świadczeń wynikających z Umowy są podobne lub identyczne z postanowieniami uznawanymi przez sądy za niedozwolone (abuzywne). Bank wskazuje więc jednoznacznie, że stosowane przez niego w treści Umowy zapisy dotyczące m.in. przeliczeń walutowych odpowiadają tym, które określane są przez sądy jako niedozwolone. Ponadto w treści Ugody znajduje się wskazanie w sposób bezpośredni klauzuli zastosowanej przez Bank, która została wpisana do Rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

W związku z zawarciem przez Bank w treści Umowy abuzywnych klauzul przeliczeniowych, ewentualne postępowanie przed sądem, uwzględniając ugruntowaną linię orzeczniczą, najprawdopodobniej skończyłoby się pozytywnym rozstrzygnięciem dla Wnioskodawcy oraz jego żony. W związku z powyższym Wnioskodawca wraz z żoną oraz Bank (dalej zwani łącznie jako: „Strony”) zamierzają zawrzeć ugodę (dalej zwaną: „Ugodą”) celem polubownego rozstrzygnięcia sporu oraz zapobieżenia powstania w przyszłości nowego sporu o ważności i skuteczność Umowy oraz jej poszczególnych postanowień, w tym usunięcie wątpliwości co do ważności i skuteczności niedozwolonych klauzul, a także uchylenia niepewności co do roszczeń Stron oraz jednoznacznego ustalenia praw i obowiązków Stron, poprzez uczynienie wzajemnych ustępstw.

Strony potwierdzą, według projektu Ugody, że Umowa była i jest ważna. W związku z powyższym Wnioskodawca wraz z żoną zrzekną się i odstąpią od powoływania się na niedozwolony charakter klauzul oraz występowania w przyszłości względem Banku z roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy w brzmieniu sprzed zawarcia Ugody.

W zdecydowanej większości przypadków w sprawach, w których stroną postępowania są banki, sądy powszechne uwzględniają powództwa wnoszone przez kredytobiorców. W tych przypadkach sądy powszechne wydają lub mogą wydawać w przyszłości: 1) wyroki oparte na przyjęciu, że umowy kredytu są nieważne w całości – w związku z uznaniem postanowień zawartych w umowie kredytu za postanowienia niedozwolone lub niezależnie od ewentualnej abuzywności zawartych w umowie kredytu postanowień – między innymi na podstawie lub w związku z art. 58 i art. 3851 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j.: Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 z późn. zm., dalej: „Kodeks cywilny”); oraz 2) wyroki oparte na przyjęciu, że umowa jest ważna, ale postanowienia w niej zawarte stanowią postanowienia niedozwolone, w związku z czym, w szczególności: a) kredyt powinien być traktowany jak kredyt (pożyczka) zawarty w PLN; lub b) kredyt powinien być traktowany jak kredyt (pożyczka) denominowany lub indeksowany do waluty obcej, ale płatności dokonywane na podstawie Umowy powinny być rozliczane według kursu średniego waluty obcej ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski zamiast kursu wynikającego z tabel kursowych walut obcych Banku.

Wnioskodawca wraz z żoną zamierzają dokonać jednorazowej spłaty pozostającego salda zadłużenia (ok. (…) EUR), co po przeliczeniu na PLN po kursie średnim NBP z dnia (…) kwietnia 2025 r. daje kwotę (…) PLN. W związku z zawarciem Ugody Bank wypłaci na rzecz Wnioskodawcy oraz jego żony określoną kwotę pieniędzy (Kwotę Zwrotu). W treści Ugody Wnioskodawca wraz z żoną wyrażą zgodę na zmianę Umowy w taki sposób, że zapłata przez Bank Kwoty Zwrotu będzie skutkować wygaśnięciem umowy i zakończeniem jakiegokolwiek stosunku prawnego między Stronami.

Proponowana przez Bank wysokość Kwoty Zwrotu wynosi ok. (…) złotych. Jednocześnie Strony oświadczą, że dokonywały względem siebie zapłaty określonych kwot oraz uznają wzajemne uprawnienie do otrzymania tych kwot i nie zgłaszają względem siebie żadnych roszczeń względem tych kwot. Pomiędzy Wnioskodawcą i jego żoną a Bankiem nie toczy się na chwilę obecną postępowanie sądowe. Stan spłat przed jednorazowym uregulowaniem pozostałego do spłaty stanu zadłużenia wynosił będzie ok. (…) EUR (ok. (…) zł). Pozostała do spłaty kwota to (…) EUR (ok. (…) zł).

Wnioskodawca oraz jego żona nie spełniają warunków z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Pytanie

Czy w związku z wypłatą przez Bank Kwoty Zwrotu, o której mowa w treści Ugody ((…) zł), u Wnioskodawcy oraz jego żony powstanie przychód podatkowy?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, w związku z wypłatą przez Bank kwoty, o której mowa w treści Ugody, u Wnioskodawcy oraz jego żony nie powstanie przychód podatkowy.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: Ustawy o PDOF), ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych oraz daninę solidarnościową.

Art. 9 ust. 1 Ustawy o PDOF stanowi z kolei, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21,52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl ust. 2 wskazanej powyżej jednostki redakcyjnej, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Przychodami zaś, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PDOF są, z zastrzeżeniami, otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Istotą podatku dochodowego od osób fizycznych jest opodatkowanie przysporzenia majątkowego, które ogólnie rzecz ujmując, skutkuje zwiększeniem aktywów osoby fizycznej. Przychodami, w rozumieniu art. 11 Ustawy o PDOF są otrzymane pieniądze, ale tylko wówczas kiedy są one skutkiem świadczenia, które nie ma charakteru zwrotnego. Otrzymane pieniądze, są przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy o PDOF, pod warunkiem, że przychody są przysporzeniem o charakterze definitywnym i stanowią realny przyrost majątku podatnika. Nie stanowią zatem przychodu, w rozumieniu art. 11 ust. 1 świadczenia, które de facto stanowią dla podatnika zwrot wcześniej poniesionych wydatków.

Instrument finansowania dłużnego jakim jest kredyt, został uregulowany przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 z późn. zm.) (dalej: „Prawo bankowe”).

Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 przedmiotowej ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są zdarzeniami neutralnymi podatkowo. Otrzymanie kredytu nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy o PDOF, ponieważ nie jest przysporzeniem majątkowym o charakterze definitywnym. Po pierwsze podlega zwrotowi, a po drugie ma charakter odpłatny, wynikający m.in. z naliczanych odsetek czy innych dodatkowych kosztów związanych z jego zaciągnięciem.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe przedkładające się na wzrost wartości jego majątku.

Celem zapobiegnięcia powstaniu długotrwałego i kosztownego postępowania sądowego, Bank zdecydował się przedstawić Wnioskodawcy oraz jego żonie propozycję Ugody, która mimo wszystko, będzie dla niego (Banku) bardziej korzystna niż rozstrzygnięcie, które zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą zapadłoby najprawdopodobniej w przypadku przedmiotowego sporu. Na podstawie takiego orzeczenia, sąd mógłby orzec o konieczności zapłaty: a) przez Wnioskodawcę oraz jego żonę na rzecz Banku kwoty (…) zł, b) przez Bank na rzecz Wnioskodawcy oraz jego żony kwoty ok. (…) zł, uwzględniając jednorazową spłatę pozostałego do uregulowania stanu zadłużenia (przy czym wysokość tej kwoty mogłaby być nieco inna ze względu na różne sposoby kalkulacji oraz przeliczania wysokości spłaty, a także wahania notowań pary walutowej EUR/PLN.)

Tym samym, kompensując wzajemne roszczenia, Bank mógłby być zobowiązany do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy oraz jego żony kwoty ok. (…) zł. W związku z zawarciem Ugody Wnioskodawcy oraz jego żonie Bank zwróci natomiast jedynie (…) zł. Pomimo znaczącej różnicy w stopniu korzystności warunków proponowanej przez Bank Ugody, a rozstrzygnięciem, które mogłoby zapaść w postępowaniu sądowym przeciwko Bankowi, Wnioskodawca oraz jego żona zamierzają przystać na propozycję Banku, celem jak najszybszego zakończenia sprawy i uniknięcia długotrwałego i stresującego postępowania przed sądem.

Należy zwrócić uwagę, że wypłacane przez Bank środki stanowią wyłącznie zwrot części wpłaconych przez Wnioskodawcę oraz jego żonę rat kapitałowo-odsetkowych. Dochodzi więc w tym przypadku do zwrotu pieniędzy, które zostały wcześniej uiszczone na rzecz Banku tytułem spłaty kredytu.

Uwzględniając rozliczenia pomiędzy Wnioskodawcą oraz jego żoną a Bankiem, wynikające z założeń Ugody, Wnioskodawca oraz jego żona uiszczą na rzecz Banku sumarycznie ok. (…) zł. Bank zwróci im z kolei ok. (…) zł. Suma wpłat ((…) zł) pomniejszona o kwotę zwrotu ze strony Banku ((…) zł) jest więc wyższa niż kapitał uruchomiony na podstawie Umowy ((…) zł).

W związku z powyższymi okolicznościami nie można powiedzieć, że w wykonanie postanowień Ugody wpłynie na zwiększenie wartości majątku Wnioskodawcy oraz jego żony. Po pierwsze – zwracane środki będą ekwiwalentem części pieniędzy, które Wnioskodawca oraz jego żona wpłacili do Banku tytułem spłaty kredytu. Można więc powiedzieć, że otrzymają oni z powrotem własne środki. Po drugie – zwracana kwota będzie odpowiadała jedynie części środków wpłaconych tytułem spłaty kredytu. Stan spłat pomniejszony o zwracaną przez Bank kwotę będzie wyższy od kapitału przekazanego Wnioskodawcy oraz jego żonie z tytułu kredytu.

Prawidłowość stanowisk zbieżnych ze stanowiskiem Wnioskodawcy oraz jego żony, w podobnych stanach faktycznych, stwierdzono m.in. w interpretacjach:

1.0114-KDIP3-2.4011.660.2024.2.MN,

2.0114-KDIP3-2.4011.813.2024.2.BM,

3.0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ,

4.0115-KDIT1.4011.560.2024.3.ASZ,

5.0112-KDIL2-1.4011.104.2025.1.MKA,

6.0115-KDIT2.4011.13.2025.1.KC,

7.0112-KDIL2-1.4011.961.2024.2.MB.

Tym samym, we wskazanych okolicznościach, u Wnioskodawcy oraz jego żony nie dojdzie do powstania przychodu podatkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytu są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wobec powyższego, skoro kwota, którą Państwo otrzymają od banku w wyniku zawartej ugody stanowić będzie wyłącznie zwrot części wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych i będzie mieścić się w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty kredytu to jej otrzymanie nie spowoduje po Państwa stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie będą Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie będzie skutkowało po Państwa stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu natomiast do powołanych przez Państwa interpretacji stwierdzam, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego niniejszą interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.