Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

Shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe w części dotyczącej braku powstania przychodu w związku z otrzymaniem na podstawie Ugody zwrotu nadpłaty i kwoty dodatkowej (bez wskazania tytułu) oraz nieprawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 lutego 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 8 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia Ugody z Bankiem dotyczącej kredytu hipotecznego konsolidacyjnego. Uzupełniła go Pani pismami z 15 marca 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) marca 2005 r. pomiędzy (…) z siedzibą w (…), zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym (…), pod nr KRS (…), zwaną dalej Bankiem a Panią i Pani, nieżyjącym już, mężem (…) (który zmarł (…) października 2012 r. i od tego czasu była Pani jedyną stroną), została zawarta umowa kredytu nr: (…) (aktualny nr: (…)), zwana dalej Umową.

Przedmiotem Umowy był hipoteczny kredyt konsolidacyjny, denominowany w CHF, w kwocie (…) PLN, stanowiącej równowartość (…) CHF.

Kredyt został zaciągnięty i wykorzystany na finansowanie własnych potrzeb mieszkaniowych, o których mowa w art. 21 ust. 25 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na spłatę zobowiązań, zaciągniętych na finansowanie budowy nieruchomości mieszkaniowej, położonej w (…), której jest Pani współwłaścicielką. Zabezpieczeniem kredytu była hipoteka (zwykła i kaucyjna), ustanowiona na tejże nieruchomości i weksel własny in blanco.

Ponieważ Umowa zawierała niedozwolone zapisy umowne (klauzule abuzywne), mogące skutkować jej nieważnością, w lipcu 2024 r. Bank wystąpił do Pani z propozycją przystąpienia do mediacji i zawarcia umowy ugody.

W wyniku mediacji, przeprowadzonych z udziałem mediatora (…), (…) listopada 2024 r. zawarła Pani z Bankiem ugodę do Umowy, zwaną dalej Ugodą.

Do chwili zawarcia Ugody:

-łączna kwota wypłacona przez Bank na podstawie Umowy wynosiła (…) PLN;

-łączna kwota Pani wpłat na rzecz Banku z tytułu udzielonego kredytu wynosiła (…) PLN;

-wysokość zadłużenia z tytułu Umowy, po przeliczeniu na walutę polską, wynosiła (…) PLN (w tym kapitał: (…) PLN oraz odsetki bieżące: (…) PLN).

Na mocy Ugody Bank dokonał zmiany waluty zadłużenia na walutę polską i przeliczenia kredytu tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od dnia (…) marca 2005 r., stanowił kredyt złotowy. Jako kwotę kredytu przyjęto kwotę faktycznie wypłaconą w wysokości (…) PLN. Oprocentowanie ustalone zostało według zmiennej stopy procentowej jako (…) (zgodnie z wytycznymi (…)).

Po zmianie waluty zadłużenia na PLN:

-Bank uznał kredyt za spłacony w całości;

-powstała należna Pani nadpłata w kwocie (…) PLN (w tym kapitał: (…) PLN oraz odsetki: (…) PLN);

-Bank zwolnił Panią z długu w kwocie (…) PLN, stanowiącej kwotę kapitału zadłużenia i dokonane zwolnienie z długu Pani przyjęła.

W związku z zawartą Ugodą Bank wypłacił Pani:

-kwotę (…) PLN, stanowiącą równowartość nadpłaty (kapitał + odsetki) oraz

-kwotę (…) PLN, nie wskazując tytułu – jest to kwota wynegocjowana przez Panią w toku mediacji, jako zwrot części kosztów, które poniosła Pani w związku z zawartą z Bankiem Umową kredytu, tj. część nadwyżki pomiędzy sumą Pani wpłat rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz Banku (…) PLN a kwotą wypłaconą przez Bank (…) PLN (różnica to (…) PLN).

W dodatkowych postanowieniach Ugody Bank zawarł zapisy, iż w wyniku zwolnienia Pani z części długu (umorzenia), wypłaty odsetek od nadpłaty oraz wypłaty kwoty dodatkowej bez wskazanego tytułu, powstaje po Pani stronie przychód, a na Banku ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-11.

W przeszłości nigdy nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

W celu uzupełnienia opisu sprawy odpowiedziała Pani na następujące pytania:

1)Jaki cel kredytu został podany w zawartej przez Panią umowie kredytu konsolidacyjnego z (…) marca 2005 r.?

Odp.: W umowie kredytu konsolidacyjnego z (…) marca 2005 r., jako cel kredytu wskazana została: „spłata posiadanych zobowiązań w A oraz B”.

2)Z czego wynikały „zobowiązania”, zaciągnięte na finansowanie budowy nieruchomości mieszkaniowej położonej w (…) – na spłatę których wykorzystała Pani kredyt konsolidacyjny – w szczególności czy były to zobowiązania wynikające z uprzednio zaciągniętego przez Panią kredytu mieszkaniowego (kredytów mieszkaniowych)?

Odp.: Tak, kredyt konsolidacyjny został wykorzystany na spłatę zobowiązań, wynikających z kredytów na cele mieszkaniowe, zaciągniętych uprzednio w A oraz B.

Jeżeli tak, to proszę wskazać:

a)Czy bank, z którym zawarła Pani umowę/umowy dotyczącą/ce kredytu/kredytów mieszkaniowych jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów?

Odp.: Tak, zarówno A jak i B (którego następcą prawnym jest (…)), z którymi zawarła Pani umowy kredytowe, były i są podmiotami, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionymi do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

b)Czy zaciągnięty/te przez Panią kredyt/kredyty mieszkaniowe, został/ły zabezpieczone w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości? Jeżeli tak, to proszę wskazać, który z kredytów został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na nieruchomości?

Odp.: Tak, hipoteką, ustanowioną na nieruchomości położonej w (…), zabezpieczone zostały kredyty w B oraz w Banku.

c)Czy w umowie/umowach dotyczących ww. kredytu/kredytów wskazano, że został/ły on/one zaciągnięty/te na budowę nieruchomości mieszkaniowej położonej w (…)? Jeżeli nie, to proszę podać jaki cel kredytu został wskazany w ww. umowie/umowach kredytowych?

Odp.: Tak, w umowie kredytu zawartej z B wskazano, że kredyt był przeznaczony na budowę nieruchomości mieszkaniowej położonej w (…). Natomiast w przypadku umowy z A nie pamięta Pani, jaki cel został wskazany w umowie kredytowej.

d)Czy całość środków pieniężnych uzyskanych w ramach ww. kredytu/kredytów została przeznaczona na cele mieszkaniowe, o których mowa wyżej? Jeżeli nie, to proszę podać na co zostały przeznaczone pozostałe środki pieniężne?

Odp.: Tak, całość środków pieniężnych, uzyskanych w ramach uzyskanych kredytów (tj.: z B, A oraz Banku) została przeznaczona na cele mieszkaniowe, związane z wybudowaniem nieruchomości mieszkaniowej w (…).

Pytanie

Czy otrzymana przez Panią w wyniku Ugody łączna kwota (…) PLN (nadpłata w kwocie (…) PLN, zwolnienie z długu w kwocie (…) PLN oraz kwota (…) PLN wypłacona bez wskazania tytułu) stanowi przychód i czy w związku z tym ma Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty (…) PLN, otrzymanej na podstawie Ugody z Bankiem, ponieważ kwota ta nie stanowi przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9:

Inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności wynikającej z zaciągniętego przez Panią kredytu konsolidacyjnego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Stosownie natomiast do art. 917 Kodeksu cywilnego:

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy odnieść się do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia).

Analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie także w przypadku umorzenia kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego, w sytuacji gdy zarówno kredyt refinansowy, jak i kredyt konsolidacyjny, został zaciągnięty na spłatę kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (§ 1 ust. 4 ww. rozporządzenia). W takiej sytuacji zaniechanie obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Co istotne, aby umorzone kwoty wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego mogły korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia, kredyt ten musiał zostać zaciągnięty na spłatę kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w § 3 ww. rozporządzenia. A więc, na spłatę kredytu udzielonego przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, który został zaciągnięty na cele mieszkaniowe i zabezpieczony hipotecznie.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że kredyt konsolidacyjny, który zaciągnęła Pani w 2005 r. został wykorzystany na spłatę zobowiązań wynikających z dwóch kredytów na cele mieszkaniowe, zaciągniętych uprzednio w A oraz B.

Zarówno A jak i B (którego następcą prawnym jest (…)), z którymi zawarła Pani umowy kredytowe, były i są podmiotami, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionymi do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów. W umowie kredytu zawartej z B wskazano, że kredyt był przeznaczony na budowę nieruchomości mieszkaniowej położonej w (…). Natomiast w przypadku umowy z A nie pamięta Pani, jaki cel został wskazany w umowie kredytowej.

Ponadto wyjaśniła Pani, że hipoteką, ustanowioną na nieruchomości położonej w (…), zabezpieczony został kredyt w B oraz kredyt w Banku (a więc kredyt konsolidacyjny). Z powyższego można zatem wywieść wniosek, że kredyt zaciągnięty w A nie został zabezpieczony hipoteką.

W związku z powyższym, należy uznać, że tylko kredyt, który zaciągnęła Pani w B stanowi kredyt mieszkaniowy, o którym jest mowa w ww. rozporządzeniu, ponieważ spełnia wszystkie warunki wskazane w § 3 tego rozporządzenia. Natomiast kredyt, który zaciągnęła Pani w A, który nie został zabezpieczony hipoteką, nie spełnia warunku określonego w § 3 pkt 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów, uprawniającego do skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem wierzytelności.

Mając zatem na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez Bank kwoty stanowiącej pozostały do spłaty kapitał z tytułu kredytu konsolidacyjnego, zaciągniętego przez Panią w 2005 r., stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże w stosunku do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego w B na budowę nieruchomości mieszkalnej (który został zabezpieczony hipoteką), znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Spełnia Pani bowiem wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania w odniesieniu do tej części umorzonego kredytu.

Natomiast, w stosunku do uzyskanego przez Panią przychodu związanego z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu konsolidacyjnego w części zaciągniętej na spłatę kredytu z A, który nie został zabezpieczony hipoteką (mimo, że środki zostały przeznaczone na budowę budynku mieszkalnego), nie znajdzie zastosowania ww. zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W konsekwencji w związku z umorzeniem tej części kredytu konsolidacyjnego uzyskała Pani przychód z innych źródeł, od którego powinna Pani zapłacić podatek dochodowy.

Pani stanowisko, zgodnie z którym w związku z umorzeniem części kredytu konsolidacyjnego nie doszło do powstania przychodu podatkowego jest więc nieprawidłowe. Jak wyjaśniono wyżej, w związku z umorzeniem uzyskała Pani przychód, który częściowo może korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych otrzymania zwrotu ustalonej w ugodzie kwoty nadpłaty oraz kwoty dodatkowej (wypłaconej bez wskazania tytułu) wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazała Pani, że w związku z zawartą Ugodą Bank wypłacił Pani powstałą po zmianie waluty zadłużenia na PLN kwotę nadpłaty (kapitał i odsetki) oraz kwotę dodatkową (bez wskazania tytułu). Jest to kwota wynegocjowana przez Panią w toku mediacji, jako zwrot części kosztów, które poniosła Pani w związku z zawartą z Bankiem umową kredytu konsolidacyjnego, tj. część nadwyżki pomiędzy sumą Pani wpłat rat kapitałowo-odsetkowych na rzecz Banku a kwotą wypłaconą przez Bank. Ponadto z wniosku wynika, że suma wpłat dokonanych na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu konsolidacyjnego pomniejszona o ww. kwoty otrzymane z Banku jest większa niż kwota uzyskanego kapitału z tytułu umowy kredytu konsolidacyjnego.

Zatem w analizowanej sprawie po Pani stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem Ugody otrzymała Pani zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu konsolidacyjnego. A zatem otrzymała Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie Ugody nie powoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku. Wypłata ta jest dla Pani neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że otrzymana przez Panią na podstawie Ugody kwota nadpłaty oraz kwota dodatkowa (wypłacona bez wskazania tytułu) nie stanowi dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Tym samym jej uzyskanie nie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.