Możliwość rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko mimo orzeczenia sądu o opiece naprzemiennej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 10 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2022. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 lutego 2024 r. (data wpływu 16 lutego 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2022 r. pierwszy raz skorzystała Pani z preferencyjnej formy rozliczenia, jako matka samotnie wychowująca dziecko. Zgodnie z art. 6 ust. 4c jest Pani rozwódką wychowującą sama małoletnie dziecko, dlatego też skorzystała z preferencyjnej formy rozliczenia.

Rozwód z ojcem dziecka wzięła Pani we wrześniu 2017 r. W wyroku rozwodowym sygn. akt (...), sąd orzekł rozwiązanie małżeństwa przez rozwód jednocześnie orzekając opiekę naprzemienną. Takowa miała miejsce do roku 2021. Jednakże, od roku 2022 opiekę nad dzieckiem, pełniła Pani samodzielnie. Ojciec dziecka mieszka koło X. Prawdopodobnie założył nową rodzinę. Nie bierze udziału w wychowaniu dziecka. Syn mieszka z Panią i to Pani go utrzymuje. Ojciec dziecka spotyka się z nim bardzo rzadko i nieregularnie.

Opiekę nad dzieckiem sprawuje Pani sama. Pomaga Pani w nauce, gotuje, pierze, spędza z nim każdą wolną chwilę. Syn jest w wieku dorastania. Potrzebuje uwagi, rozmowy, wsparcia. Otrzymuje je tylko od Pani. Pani stara się być dla niego i matką, i ojcem, co czasami jest bardzo trudne, ale dzięki temu w ostatnim czasie ich relacje jeszcze bardziej się pogłębiły. Dziecko utrzymuje Pani sama ze swojego dochodu i oszczędności. Dorastające dziecko generuje duże wydatki. Stara się Pani sprostać w każdej sytuacji. Pani chodzi z synem na zakupy, do kina. Organizują wspólnie, w miarę możliwości finansowych, wycieczki turystyczne. Syn uczestniczy w zajęciach rozwijających jego zainteresowania, które są finansowane z Pani środków. Spędzacie razem dużo czasu. Syn wie, że zawsze może na Panią liczyć.

Jest Pani osobą, która samotnie wychowuje syna, bez udziału dodatkowych środków i udziału innych osób. Syn nie uzyskuje żadnych dochodów.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Wniosek dotyczy 2022 r., w związku z zaistnieniem od 2022 r. faktu samotnego wychowywania dziecka A.A i możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczenia.

W 2022 r. podlegała Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.

W 2022 r. uzyskała Pani jedynie dochody opodatkowane wg skali podatkowej – umowa o pracę.

Wyrok Sądu o rozwodzie uprawomocnił się (...) 2017 r.

Nie zawarła Pani ponownie związku małżeńskiego.

Świadczenie wychowawcze na dziecko otrzymuje Pani, gdyż to Pani wychowuje dziecko i dziecko cały czas przebywa z Panią.

Syn A.A urodził się (...) 2008 r.

W 2022 r. oprócz syna, o którym mowa we wniosku, nie była Pani matką dla innego dziecka, które wychowywała Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym. Wychowuje Pani tylko jedno dziecko – syna A.A.

Zarówno do Pani, ani do Pani dziecka nie miały zastosowania przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Nie miało również miejsca dokonywanie żadnych doliczeń i odliczeń. Ponadto, nie miały zastosowania przepisy ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Jedynym źródłem dochodu była umowa o pracę.

Pytanie:

Czy jako rozwódka samotnie wychowująca małoletniego syna, ma Pani prawo skorzystać z preferencyjnego rozliczenia, mimo orzeczenia sądu o opiece naprzemiennej, co jest sprzeczne ze stanem faktycznym?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, orzeczenie sądu o opiece naprzemiennej nie oznacza, że jako rodzic nie może rozliczyć się Pani jako matka samotnie wychowująca dziecko, ponieważ stan faktyczny jest inny i w praktyce tylko Pani wykonuje obowiązki rodzicielskie.

Stosownie do art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznała Pani za prawidłowe rozliczanie się jako matka samotnie wychowująca dziecko. Swoją decyzję oparła Pani na stanie faktycznym, jaki ma miejsce oraz na orzecznictwie sądów administracyjnych, a także na wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z 2010 r. dotyczącego rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego osoby samotnie wychowującej. Ponadto tak, jak nadmieniła Pani na początku, ojciec dziecka mieszka koło X, prowadzi odrębne gospodarstwo domowe i nie uczestniczy w wychowaniu dziecka.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Podkreślić należy, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że ustawodawca prawo do rozliczenia dochodów na preferencyjnych zasadach określonych w ust. 4d ww. przepisu przyznał jednemu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie samotnie wychowuje dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest zatem samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym, gdyż nie przysługuje ona wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują dzieci. Równie istotne jest więc samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmuje się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Niezbędną przesłanką, jak już wcześniej zaznaczono, jest aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego - faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dzieci.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego i powołane przepisy prawa wskazać należy, że skoro w 2022 r. Pani jako rozwódka, faktycznie samotnie wychowywała małoletniego syna, bez udziału jego ojca, który spotyka się z nim bardzo rzadko i nieregularnie, to – mimo orzeczenia sądu o opiece naprzemiennej – ma Pani prawo do skorzystania za 2022 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.