Przychód z tytułu rozliczenia umowy leasingu.

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 września 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 18 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Prowadzi Pani na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej działalność gospodarczą (działalność prawnicza) pod nazwą (...) z siedzibą (...), i rozlicza się podatkowo na zasadach ogólnych na podstawie książki przychodów i rozchodów. Jest czynnym podatnikiem VAT.

W dniu 18 maja 2021 r. zawarła Pani z (...) umowę leasingu operacyjnego (...) samochodu osobowego (...). Umowa leasingu została zawarta na okres 36 miesięcy z opcją wykupu. Uiściła Pani opłatę wstępną w kwocie 10 500,01 zł brutto (tj. z 23% podatkiem VAT). Cena pojazdu brutto (tj. z 23% podatkiem VAT) została określona na kwotę 42 000 zł, zaś wartość końcowa netto na kwotę 341,46 zł netto (cena wykupu po zakończeniu umowy leasingu).

Samochód, będący przedmiotem wniosku, był użytkowany przez Panią na podstawie umowy leasingu operacyjnego od maja 2021 r. do 27 kwietnia 2023 r. jako pojazd do celów prywatnych i do celów działalności gospodarczej. Korzystała Pani z prawa do odliczenia 50 % podatku VAT na podstawie art. 86a ustawy o podatku od towarów i usług.

27 kwietnia 2023 r. przedmiotowy samochód uległ szkodzie całkowitej na skutek spalenia tj. zajęcia się ogniem w wyniku podpalenia innego pojazdu zaparkowanego obok przez wówczas nieznanego sprawcę (obecnie toczy się postępowanie karne na etapie sądowym przeciwko sprawcy podpalenia, którym nie jest leasingobiorca).

Zgodnie z umową leasingu i umową ubezpieczenia pojazdu, zgłosiła Pani zdarzenie ubezpieczeniowe do ubezpieczyciela - (...), z którym zawarła Pani uprzednio umowę ubezpieczenia OC i AC przedmiotowego pojazdu na okres ochrony od 21.05.2022 r. do 20.05.2023 r. i opłaciła składkę ubezpieczeniową, oraz zgodnie OWU umowy leasingu zawiadomiła o zdarzeniu leasingodawcę. Ponadto przedmiotowy samochód był ubezpieczony przez leasingodawcę w zakresie GAP, a składka ubezpieczeniowa była doliczana do rat leasingowych, opłacanych przez Panią.

Od tej daty tj. od 27 kwietnia nie użytkowała przedmiotowego pojazdu w związku z działalnością gospodarcza ani do użytku prywatnego, gdyż ze względu na stan uszkodzeń samochód nie nadawał się w ogóle do użytku.

Ogólne warunki umowy leasingu przewidywały, że leasingobiorca prowadzi samodzielnie postępowanie likwidacyjne dotyczące przedmiotu leasingu z wyjątkiem sytuacji, gdy postępowanie to dotyczy szkody całkowitej. Wówczas leasingodawca może przejąć prowadzenie likwidacji szkody. W dniu 8 maja 2023 r. została Pani poinformowana przez finansującego w drodze korespondencji elektronicznej, że ubezpieczyciel zakwalifikował szkodę w przedmiotowym samochodzie jako całkowitą i w związku z tym likwidację szkody przejął finansujący, a Pani została wezwana do zwrotu finansującemu kluczyków i dowodu rejestracyjnego, czego dokonała, przesyłając je finansującemu listem poleconym w dniu 10.05.2023 r. Nie miała Pani wpływu na termin ani wysokość wypłaconego z tytułu umowy ubezpieczenia odszkodowania.

Zgodnie z OWU umowy leasingu, pomimo braku możliwości korzystania ze zniszczonego całkowicie pojazdu, miała Pani obowiązek nadal opłacać raty leasingowe na podstawie wystawianych przez Finansującego faktur. Dlatego w dniu 14.05.2023 r. opłaciła fakturę (…), wystawioną przez Leasingodawcę 1 maja 2023 r., a doręczoną za pomocą Portalu elektronicznego leasingodawcy, natomiast wystawionej w dniu 15.05.2023 r. przez Leasingodawcę faktury (…) w kwocie brutto 615 zł tytułem "opłata z tytułu czynności likwidacji szkody całkowitej” już nie opłaciła samodzielnie, gdyż na Pani Portalu elektronicznym faktura ukazała się wraz z informacją "zapłacona”.

Dopiero pismem z 15 maja 2023 r., doręczonym w dniu 24 maja 2023 r., została Pani poinformowana przez Finansującego, że umowa leasingu wygasła z powodu powstania szkody całkowitej w przedmiocie leasingu oraz o tym, że po otrzymaniu rozliczenia szkody z zakładu ubezpieczeń oraz "podmiotów biorących udział w likwidacji szkody" zostanie dokonane rozliczenie umowy leasingu, a w przypadku wystąpienia nadpłaty po rozliczeniu umowy leasingowej należna kwota zostanie Pani zwrócona na podstawie noty uznaniowej. Leasingodawca nie wystawiał już kolejnych faktur z tytułu rat leasingowych.

W dniu 19.05.2023 r. na żądanie leasingodawcy „wydała” Pani wrak przedmiotowego pojazdu na podstawie wystawionego przez tegoż leasingodawcę protokołu podmiotowi, który kupił go od leasingodawcy, bo wrak był od chwili zdarzenia ubezpieczeniowego pozostawiony w miejscu spalenia w pobliżu Pani miejsca zamieszkania. Nie brała jednak Pani udziału w zbyciu pojazdu przez Leasingodawcę w żaden sposób, nie miała wpływu na cenę sprzedaży ani jej nie odbierała od kupującego. Cena została uiszczona na rzecz Leasingodawcy, a leasingodawca nie udostępnił Pani faktury sprzedaży.

Wiadomo tylko z indywidualnej korespondencji z ubezpieczycielami, że w dniu 10 maja 2023 r. zapadła decyzja (..) o wypłacie Leasingodawcy (…) odszkodowania w wysokości 33 171 zł netto plus 50% VAT, na co składała się wartość rynkowa pojazdu przyjęta wg wysokości sumy ubezpieczenia 3 861 zł netto plus 50% VAT pomniejszona o oszacowaną przez rzeczoznawcę wartość rynkową pozostałości zbywalnych 5 439 zł netto plus 50% VAT. Odszkodowanie zostało wypłacone leasingodawcy.

Następnie Leasingodawca podjął czynności zmierzające do wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia GAP przedmiotu leasingu. Umowa ubezpieczenia GAP została zawarta przez Leasingodawcę w (…) i otrzymała Pani ustną informację, że odszkodowanie zostało wypłacone Leasingodawcy - w kwocie 3000 zł, jednak nie wiadomo, czy oprócz tego Leasingodawcy ubezpieczyciel wypłacił także 50% VAT, jak w przypadku odszkodowania komunikacyjnego.

Z datą 10 sierpnia 2023 r. otrzymała Pani od Leasingodawcy rozliczenie umowy leasingu, w którym zostały wymienione następujące pozycje:

A/

• "Wartość zdyskontowanych płatności (kwota wymagana do rozliczenia umowy)" - 10 758,14 zł

B/

• "Kwota netto uzyskana w wyniku sprzedaży pozostałości po szkodzie" - 4 878,05 zł
• "Wartość odszkodowania komunikacyjnego" - 33 171 zł
• "Wartość odszkodowania GAP" - 3 000 zł
• "Wartość zwróconych składek z ubezpieczeń i produktów dodatkowych za niewykorzystany okres" 0 zł

Razem B/ - 41 049,05 zł

C/

• "Wartość noty uznaniowej" - 30 290,91 zł

D/

• "Kwota zafakturowanych i niezapłaconych należności z umowy (brutto)" - 0
• "Kwota odsetek za nieterminowe płatności" - 0
• "Inne kwoty niezafakturowane obciążające Korzystającego (brutto)" - 0

E/

• "Nadpłata na umowie" - 287,57 zł

I/

• "Kwota należna Korzystającemu do wypłaty" - 30 578,48 zł

Doręczona Pani nota uznaniowa z dnia 10 sierpnia 2023 r. (…) zawierała opis "nota uznaniowa do umowy (…) - szkoda całkowita" , wskazywała jako "datę sprzedaży" 10 sierpnia 2023 r., w rubryce cena netto wpisano 30 290,91 zł, w rubryce %VAT "NP", w rubryce wartość VAT "0", w rubryce "wartość z podatkiem VAT" 30 290,91 zł.

W rozliczeniu umowy leasingu leasingodawca uwzględnił zatem tylko odszkodowania wypłacone leasingodawcy netto (bez 50% wypłaconego VAT) i, pomimo żądania zawartego w reklamacji, nie przedstawił, co składało się na "wartość zdyskontowanych płatności” w punkcie A/ ww. rozliczenia. W dniu 25.08.2023 r. na Pani rachunek bankowy wpłynęła kwota 30 578,48 zł opisana przez leasingodawcę w tytule przelewu jako "zwrot nadpłaty do (…)”

Uzupełnienie stanu faktycznego

Faktury wystawione na raty leasingowe dotyczące zawartej umowy leasingu operacyjnego były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej, jednak zaznaczam, że po wygaśnięciu leasingu została wystawiona przez leasingodawcę tylko jedna faktura, dotycząca okresu sprzed wygaśnięcia umowy. Po niej leasingodawca już nie wystawiał faktur na dalsze raty leasingowe, które należałyby mu się do końca normalnego okresu leasingu, gdyby nie zdarzenie powodujące utratę przedmiotu leasingu.

Składki OC i AC były opłacane przeze mnie bezpośrednio i były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej. Jednak składki ubezpieczenia GAP były ujęte w racie leasingowej i wykazywane jako składnik na fakturach wystawianych przez leasingodawcę, zatem były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów wraz z ratami leasingowymi.

Zgodnie z umową leasingową i OWU leasingu leasingodawca sam zawierał umowę ubezpieczenia GAP, nie miałam dostępu do jej treści ani warunków, więc nie wiem, jak ta umowa określała strony, ale skoro ja nie uczestniczyłam nawet w jej zawarciu, nie ja zgłaszałam szkodę z tytułu tego ubezpieczenia, a wypłata odszkodowania nastąpiła na konto leasingodawcy, to nie byłam jej stroną ani ubezpieczonym. Umowa ubezpieczenia OC i AC natomiast była corocznie zawierana przez mnie na polisie ja byłam ubezpieczającym i „korzystającym”, leasingodawca był określany jako „właściciel pojazdu” lub ubezpieczony. Ja zgłaszałam szkodę do ubezpieczyciela z AC. Podkreślam jednak, że pomimo tej różnicy w zawieraniu ubezpieczeń OC i AC a GAP, obydwa odszkodowania tj. z AC i z GAP wpłynęły na konto leasingodawcy. Umowa leasingu przewidywała, że mam prawo do samodzielnego ubezpieczenia OC i AC, chyba że w określonym terminie przed upływem okresu ubezpieczenia nie przedstawię leasingodawcy odpowiedniej polisy - wówczas ubezpieczenie zostanie zawarte przez leasingodawcę i zostanę obciążona jej kosztami). Umowa leasingu stanowiła, że Korzystający jest zobowiązany do zawarcia na rzecz Finansującego umowy ubezpieczenia OC i AC, a także dalej: Finansujący zobowiązuje się do opłacania składek ubezpieczeniowych z tytułu wskazanych poniżej umów ubezpieczenia - i tu poniżej wskazano ubezpieczenie GAP i ubezpieczyciela (…) - zaś Korzystający zobowiązany jest do ponoszenia kosztów związanych z umowami ubezpieczenia, a w szczególności do zwrotu opłaconych przez Finansującego składek lub rat ubezpieczeniowych na podstawie wystawionych faktur VAT.

Pytanie

Czy od kwoty 30 578,48 zł, która wpłynęła na Pani rachunek bankowy wnioskodawczym od (…) należny jest podatek dochodowy od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie w związku z wypłatą przez leasingodawcę kwoty nadpłaty z tytułu rozliczenia umowy leasingu i przyjęciem jej przez Panią od leasingodawcy nie powstaje po Pani stronie żaden obowiązek podatkowy z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu operacyjnego jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy leasingobiorcy. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu operacyjnego jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może skorzystać, ale nie musi. O ile jednak nie dojdzie do wykupu przedmiotu leasingu, tak jak w opisanym stanie faktycznym, a tylko zakończenia umowy przez zwykłym jej terminem z przyczyn nie leżących po stronie leasingodawcy, ale także nieleżących po stronie leasingobiorcy (nie z winy leasingobiorcy, a dodatkowo w następstwie okoliczności niezwiązanych w żaden sposób z prowadzoną działalnością gospodarczą i wykorzystywaniem przedmiotu leasingu w związku z tą działalnością), samo rozliczenie z tytułu przedterminowo zakończonej umowy nie spełnia żadnej z wymienionych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych definicji przychodu.

Artykuł 709.5 Kodeksu cywilnego określa konsekwencje utraty rzeczy po jej wydaniu korzystającemu w postaci m. in. wygaśnięcia umowy leasingu, obowiązku natychmiastowej zapłaty przez korzystającego wszelkich przewidzianych w umowie, a niezapłaconych rat pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał, w tym z tytułu ubezpieczenia.

Rozliczenie umowy po jej wygaśnięciu w dacie, w której leasingobiorca uiścił już większość rat leasingowych, składających się na wynagrodzenie za korzystanie z przedmiotu leasingu (które były powiększone o należny podatek od towarów i usług), a następnie otrzymał z tytułu zaistnienia szkody całkowitej odszkodowanie z tytułu zawartych na jego rzecz umów ubezpieczenia w kwocie równej wartości przedmiotu leasingu w tejże dacie, oznacza, że powstaje po stronie leasingodawcy obowiązek zwrotu na rzecz leasingodawcy nadwyżki, bo inaczej byłby bezpodstawnie wzbogacony jego kosztem.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym opodatkowanie stron umowy leasingu określa Rozdział IVa. Przedmiotowy zwrot nadpłaty nie jest dochodem (przychodem) w rozumieniu art. 3 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie pochodzi także z odpłatnego zbycia Pani składnika majątku, gdyż przedmiot leasingu nigdy nie był składnikiem Pani majątku. Nie jest także przychodem z działalności gospodarczej na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy, gdyż nie otrzymała Pani odszkodowania za szkodę, dotyczącą składnika majątku, związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą - odszkodowanie otrzymał leasingodawca.

Kwota wzajemnych rozliczeń pomiędzy Panią, a firmą leasingową, wynikająca z wygaśnięcia umowy leasingu, nie ma wpływu na przychody i koszty podatkowe. Przepisy ww. działu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określiły skutki podatkowe umowy w jej podstawowym okresie trwania i po upływie tego okresu. Obowiązek zapłaty opłat leasingowych - takich jak raty leasingowe, czynsz inicjalny i opłata manipulacyjna - wynikał z zawartej umowy leasingowej i był konsekwencją zawarcia tej umowy. Należności te, jako opłaty leasingowe, należało zaliczyć - zgodnie z treścią art. 23b ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który określa skutki podatkowe tego rodzaju umowy na gruncie podatku dochodowego, tj. opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio w przypadku, o którym mowa w pkt 1, jako koszt uzyskania przychodów korzystającego, jednakże tylko w podstawowym okresie umowy. Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, o której mowa w art. 23b ust. 1, finansujący przenosi na korzystającego własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, będących przedmiotem tej umowy, to art. 23c ustawy określa, jaka wartość jest przychodem ze sprzedaży środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych i jest podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym. Dla zaistnienia zatem przychodu do opodatkowania po stronie korzystającego jest niezbędne przeniesienie własności i to tylko takie, które następuje po upływie podstawowego okresu umowy. Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, o której mowa w art. 23b ust. 1, tj. leasingu "operacyjnego" finansujący przenosi na osobę trzecią własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, będących przedmiotem tej umowy, oraz wypłaca korzystającemu z tytułu spłaty ich wartości uzgodnioną kwotę - przy określaniu przychodu ze sprzedaży i kosztu jego uzyskania stosuje się przepisy art. 14, art. 19, art. 22 i art. 23, a kwota otrzymana przez korzystającego, w przypadku określonym w ust. 1, stanowi jego przychód w dniu jej otrzymania - na podstawie art. 24d ust. 3 ustawy. Przepis ten dotyczy zatem sytuacji, gdy wprawdzie stroną umowy przeniesienia własności nie jest korzystający, ale podobnie jak w przypadku opisanym w art. 23c, przepis ten dotyczy tylko przeniesienia własności następującego po upływie podstawowego okresu umowy.

Żadna z ww. norm nie obejmuje stanu faktycznego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku. Przedmiotowy samochód osobowy od dnia 27 kwietnia 2023 r. tj. od dnia wygaśnięcia umowy leasingu nie był wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej ani nie został zbyty przez nią jako składnik majątkowy związany z tą działalnością, zanim uległ szkodzie całkowitej, nie został także przez nią zbyty. Rozliczenie umowy leasingu po utracie rzeczy, będącej jej przedmiotem, na podstawie art. 709.5 Kodeksu cywilnego, po nastąpieniu skutku tej utraty tj. po wygaśnięciu umowy leasingu mogło spowodować obowiązek natychmiastowej zapłaty przez korzystającego wszelkich przewidzianych w umowie niezapłaconych rat, jednak korzystający w tym konkretnym stanie faktycznym nie egzekwował tego obowiązku, poza ww. ratą za miesiąc maj, lecz dopiero po uzyskaniu wymienionych w tym przepisie korzyści w postaci ceny za pozostałość pojazdu oraz odszkodowań z umowy AC i OC dokonał zwrotu w wyniku, którego nie uzyskała Pani żadnego przychodu - w majątku nie powstało żadne przysporzenie, gdyż do Pani majątku powróciły jedynie środki wcześniej wydatkowane na podstawie umowy na wynagrodzenie dla leasingodawcy i nie uzyskała Pani w związku z tym żadnego ekwiwalentu dla swojego majątku w postaci pojazdu, jakby to miało miejsce w przypadku wykupu pojazdu od leasingodawcy i następującemu po nim zbyciu pojazdu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 14 ust. 1 tej ustawy:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 cytowanej ustawy:

Przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Co do zasady, przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie wyłącza ich z tej kategorii. Przychodem z działalności będą przekazane przez ubezpieczyciela odszkodowania za szkody w składnikach majątku związanych z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, wskazane w art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, składnikami majątku związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą będą zarówno składniki majątku stanowiące środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w tej działalności, jak i wszelkie inne przedmioty, które są w funkcjonalny sposób związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, tj. wszelkie przedmioty wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przepis art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3a, konieczne jest by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 22 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym wydatek poniesiony powinien być odpowiednikiem wydatku zwróconego. Zwrotowi może zatem podlegać wyłącznie wydatek, który został wcześniej poniesiony.

Wyłączenie zawarte w powyższym przepisie odnosi się do kwot uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, które w istocie stanowią zwrot takich wydatków, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym, niezaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów winno wynikać bądź z ustawowego wyłączenia tego wydatku z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bądź z braku związku poniesionego wydatku z przychodem, o którym mowa w art. 22 ust. 1 tej ustawy. Nie może ono zatem być wynikiem dobrowolnego działania podmiotu, nieznajdującego oparcia w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.

Literalna wykładnia powołanego przepisu art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby fizycznej.

Zatem przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Co do zasady, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa.

Przychody są - obok kosztów uzyskania przychodów - podstawowym elementem mającym wpływ na dochód jako przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym.

Zarówno w orzecznictwie, doktrynie, jak również w piśmiennictwie, prezentowany jest pogląd, że aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków” wymienionych w wyżej przywołanym przepisie, muszą być spełnione następujące przesłanki:

• wydatek nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów,
• wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi.

Zgodnie z art. 23a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ilekroć w rozdziale jest mowa o umowie leasingu - rozumie się przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej ,,finansującym'', oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej ,,korzystającym'', podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Stosownie do art. 23a pkt 2 ww. ustawy:

Ilekroć w rozdziale jest mowa o podstawowym okresie umowy leasingu - rozumie się przez to czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona; w przypadku zmiany strony lub stron tej umowy podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie.

W myśl art. 23b ust. 1 cytowanej ustawy:

Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio w przypadku, o którym mowa w pkt 1, koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, jeżeli:

1) umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym nie jest osoba wymieniona w pkt 2, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;

2) umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;

3) suma ustalonych opłat w umowie leasingu, o której mowa w pkt 1 lub 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu; przepis art. 19 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 709¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.):

Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

W myśl art. 709⁵ tej ustawy:

§ 1. Jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa.

§ 2. Korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o utracie rzeczy.

§ 3. Jeżeli umowa leasingu wygasła z przyczyn określonych w § 1, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.

Zgodnie z art. 709⁷ § 1 ww. ustawy:

Korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania, oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy.

Stosowanie do art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się:

25% poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46, na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Ponadto, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 47a ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.

Natomiast zgodnie z art. 23 ust. 5c tej ustawy:

W przypadku samochodu osobowego oddanego do używania na podstawie umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, ograniczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 47a, stosuje się do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego.

Tym samym powyższy limit 150.000 zł ma zastosowanie do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego - części kapitałowej raty leasingowej.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani działalność gospodarczą, którą rozlicza na zasadach ogólnych (skala podatkowa).

W firmie używała Pani samochód na podstawie zawartej umowy leasingu operacyjnego.

Samochód używany był zarówno prywatnie i firmowo.

Przedmiotowy samochód uległ spaleniu tj. zajęciu się ogniem w wyniku podpalenia innego pojazdu zaparkowanego obok. W wyniku tego zdarzenia 27 kwietnia 2023 r. nastąpiła szkoda całkowita leasingowanego samochodu. Na skutek zawartej przez leasingodawcę umowy ubezpieczenia w dniu 28 sierpnia 2023 r. otrzymała Pani od leasingodawcy nadpłatę opisaną jako wynikającą z przedmiotowego rozliczenia.

Z wniosku wynika więc, że część kwoty, którą finansujący otrzymał z zakładu ubezpieczeń przekazał na Pani rzecz - korzystającego.

Wypłata ubezpieczenia w sytuacji utraty przedmiotu leasingu (np. zniszczenia) stanowi zabezpieczenie interesów leasingodawcy, które ma zrównoważyć utratę korzyści finansowych uzyskiwanych dzięki własności danej rzeczy i pobieraniu z tego tytułu pożytków.

W odniesieniu zatem do kwoty, którą otrzymała Pani od leasingodawcy z tytułu nadwyżki/nadpłaty z kwoty odszkodowania, które finansujący otrzymał z zakładu ubezpieczeń, jest dla Pani przychodem z działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwota, którą Pani otrzymała od leasingodawcy nie jest jednak odszkodowaniem. Z treści wniosku wynika, że leasingodawca jest ubezpieczonym i odszkodowanie zostało wypłacone leasingodawcy. Otrzymała Pani zatem od leasingodawcy kwotę nadwyżki opłat wynikających z umowy leasingu, będącą pochodną otrzymanego od ubezpieczyciela odszkodowania za uszkodzony przedmiot leasingu. Świadczenie to wynika więc z zawartej umowy pomiędzy Panią a leasingodawcą, ale nie jest to odszkodowanie.

Pani stanowisko uznać należy więc za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe wyłącznie wobec Pani i tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Panią w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

• Zgodnie z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej:

Interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).