Interpretacja indywidualna z dnia 23.04.2010, sygn. ILPB2/415-181/10-2/WM, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Temat interpretacji

Czy otrzymana przez Podatnika kwota odszkodowania korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: Ustawa)?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2010 r. (data wpływu 1 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 lutego 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni (dalej: Podatnik) zawarła dnia 23 października 2009 r. przed sądem pracy ugodę sądową z X S.A. z siedzibą w X Oddział Z we Y. Przedmiotowa ugoda sądowa zawarta została w związku ze złożeniem w dniu 5 sierpnia 2009 r. do ww. sądu pozwu o zapłatę odszkodowania za naruszenie gwarancji zatrudnienia, wynikającej z Porozumienia w sprawie zakończenia sporu zbiorowego zawartego 13 czerwca 2005 r. pomiędzy X S.A., w którym podatnik był zatrudniony a Związkiem Zawodowym Pracowników i Sprzedawców X S. A. (dalej: Porozumienie).

Zainteresowana podaje, iż w związku z zawartą ugodą sądową strona pozwana zobowiązała się wypłacić na rzecz Podatnika odszkodowanie. Powyższe nastąpiło w dniu 2 listopada 2009 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymana przez Podatnika kwota odszkodowania korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: Ustawa)...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z treścią normy zawartej art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści. które podatnik mógłby osiągnąć. gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Biorąc pod uwagę, iż otrzymane odszkodowanie nie zostało otrzymane w związku z prowadzoną przez Podatnika działalnością gospodarczą, ani nie dotyczy korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, w opinii Podatnika przedmiotowe odszkodowanie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie ww. przepisu Ustawy.

Zdaniem Zainteresowanej, w szczególności należy podkreślić, iż otrzymane w wyniku ugody sądowej odszkodowanie miało co do zasady na celu naprawienie szkody, jaką było bezpodstawne rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy oraz nie dotrzymanie gwarancji zatrudnienia i niewypłacenie kwoty należnej w takim przypadku, przewidzianej w warunkach Porozumienia. Bezpodstawność rozwiązania umowy o pracę przez X S.A. w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu została potwierdzona wcześniej prawomocnym wyrokiem sądu orzeczonym na rzecz Podatnika.

Ponadto podkreślenia wymaga fakt, iż przedmiotowe odszkodowanie zostało wypłacone na skutek pozwu, w którym Podatnik domagał się wypłaty odszkodowania za nieuzasadnione naruszenie gwarancji zatrudnienia, a więc naprawienia szkody, jaką było niedotrzymanie warunków gwarancji zatrudnienia i niewypłacenie kwoty należnej w takim przypadku, przewidzianej w warunkach Porozumienia. W szczególności żądanie wypłaty przedmiotowego odszkodowania nie dotyczyło jakichkolwiek korzyści, które Podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono, a więc np. nie osiągniętych zysków wynikających z braku możliwości dysponowania (inwestowania) kwotą należną mu na podstawie warunków Porozumienia, a ograniczało się jedynie do wysokości poniesionej szkody.

Należy także zaznaczyć, iż otrzymana w ramach ugody sądowej kwota odszkodowania nie jest tożsama z wnioskowaną kwotą należną Podatnikowi na podstawie Porozumienia, gdyż jej ostatecznego ustalenia nie dokonano na podstawie warunków określonych w przedmiotowym Porozumieniu, lecz określono ją w oparciu o arbitralne ustalenia stron w ramach ugody sądowej mające na celu wyczerpanie wszelkich roszczeń między stronami. Należy takie wskazać, iż kwota ustalonego odszkodowania była mniejsza od kwoty należnej Podatnikowi na podstawie treści Porozumienia. W konsekwencji, otrzymane odszkodowanie, co do zasady miało, więc na celu naprawienie szkody wyrządzonej Podatnikowi i zadośćuczynienie doznanych krzywd. W rezultacie otrzymane odszkodowanie jako takie, miało zatem, w ocenie Podatnika, na celu zadośćuczynienie doznanej szkody i krzywd poniesionych przez Podatnika jakimi były utrata pracy pomimo posiadanej gwarancji zatrudnienia i niewypłacenie kwoty, jaka w takim przypadku była Podatnikowi należna na podstawie postanowień Porozumienia, jak również wszelkich innych krzywd doznanych przez podatnika.

Biorąc ponadto pod uwagę, że Podatnik ma na utrzymaniu dwójkę małoletnich dzieci (odpowiednio 21-miesięczne i 8-letnie), należy wskazać, iż nagła utrata zatrudnienia i brak wypłaty należnej kwoty z tytułu gwarancji zatrudnienia udzielonych przez X S.A. wyrządziło Podatnikowi krzywdę w postaci wpływu na stabilność sytuacji materialnej Podatnika i jego rodziny Działania podjęte przez X S.A. wyrządziły także Podatnikowi krzywdę związaną z ogromną ilością stresów i problemów oraz narażenia Podatnika na komplikacje nerwowe. W związku z niezawinioną niepewnością, co do możliwości kontynuacji zatrudnienia u innego pracodawcy (X S.A wypowiedział umowę o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy podając jako przyczynę ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych). Z uwagi na postępowanie X S.A. podatnik musiał dochodzić swoich racji w sądzie, choć na każdym poziomie postępowania sądowego potwierdzana była bezpodstawność działań X S.A., co związane było również z doznaniem krzywdy polegającej na znacznej uciążliwości w związku z koniecznością bardzo stresującego uczestniczenia w rozprawach sądowych narażających zdrowie podatnika, jak również bezpodstawne naruszenie dobrego imienia Podatnika, jako rzetelnego i sumiennego pracownika dbającego o interes pracodawcy.

W szczególności, zdaniem Wnioskodawczyni, należy wskazać, iż w wyniku zawartej ugody sądowej strony zgodnie oświadczyły o wyczerpaniu wszelkich roszczeń związanych z zawartym stosunkiem pracy i Porozumieniem, co przy jednoczesnym określeniu wysokości odszkodowania, nie w oparciu o warunki Porozumienia, lecz na podstawie indywidualnych ustaleń, jednoznacznie wskazuje w ocenie Podatnika, iż przedmiotowe odszkodowanie ma charakter zadośćuczynienia za wszelkie doznane szkody i poniesione krzywdy związane z bezpodstawnym rozwiązaniem stosunku pracy przez X S A. i niedotrzymaniem gwarancji zatrudnienia.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Podatnika, odszkodowanie otrzymane na podstawie przedmiotowej ugody sądowej korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 b) ww. ustawy zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż w dniu 2 listopada 2009 r. Zainteresowana w wyniku ugody sądowej otrzymała odszkodowanie z tytułu naruszenia gwarancji zatrudnienia. Ww. gwarancja wynikała z porozumienia w sprawie zakończenia sporu zbiorowego zawartego między pracodawcą, u którego zatrudniona była Wnioskodawczyni, a związkiem zawodowym pracowników. Odszkodowanie nie zostało otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Wskazać należy, iż na gruncie analizowanej sprawy istotne znaczenie ma przepis art. 361 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w myśl którego zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 ww. ustawy).

W myśl powołanego przepisu, szkoda polega albo na stracie, którą poniósł poszkodowany (damnum emergens), albo pozbawieniu go korzyści, które mógłby uzyskać, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum secans). Stratą jest pomniejszenie majątku poszkodowanego. Polega ona na uszczupleniu aktywów, albo na przybyciu pasywów. Ma na celu wyrównanie uszczerbku w majątku na skutek zdarzeń, za które inna osoba ponosi odpowiedzialność. Na takie okoliczności Zainteresowana nie powołuje się w przedstawionym stanie faktycznym. Szkoda związania z utraconymi korzyściami z reguły występuje obok poniesionej rzeczywiście straty, a jej charakter jest zróżnicowany. Wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie, nie ma na celu wyrównania uszczerbku w majątku Zainteresowanej.

Analiza stanu faktycznego przedstawionego we wniosku uprawnia do sformułowania tezy, iż otrzymane w wyniku ugody sądowej świadczenie, mieści się w kategorii odszkodowań mających na celu pokrycie strat związanych z utraconymi w wyniku powstania szkody korzyściami. Nie budzi wątpliwości fakt, iż w wyniku wypowiedzenia umowy o pracę Zainteresowana poniosła stratę, co w konsekwencji spowodowało po Jej stronie utratę korzyści w postaci pozbawienia zarobków. W świetle powyższego, wskazać należy, iż przedmiotowe odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wskazać należy, iż opodatkowanie to wynika stąd, iż gdyby Zainteresowana osiągnęła spodziewane korzyści, tj. uzyskała wynagrodzenie z tytułu posiadanej pracy, to korzyści te (wynagrodzenie) podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zatem odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie poszkodowana znalazłaby się w korzystniejszej sytuacji niż ta, w jakiej by była, gdyby szkoda nie zaistniała.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, iż kwota odszkodowania na rzecz byłego pracownika za naruszenie gwarancji zatrudnienia, stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłami przychodów są inne źródła. Z kolei stosownie do art. 20 ust. 1 tej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Mając na uwadze wyżej przedstawiony stan faktyczny oraz przepisy prawa obowiązujące w tym zakresie, stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) powołanej ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przedmiotowe odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej i miało na celu pokrycie strat związanych z utraconymi w wyniku powstania szkody korzyściami. Tym samym nie zostały spełnione przesłanki do skorzystania ze zwolnienia od podatku. Zatem uzyskany przez Wnioskodawczynię przychód z tytułu ww. odszkodowania podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu