Temat interpretacji
Stan faktyczny:
W czerwcu 2004r. Podatnik zawarł z przedsiębiorstwem budowlanym umowę sporządzoną w formie aktu notarialnego, na podstawie której przedsiębiorstwo zobowiązało się wykonać na nieruchomości będącej własnością Podatnika część sieci kanalizacji deszczowej wraz z niezbędnymi urządzeniami i drogą dojazdową do spustu wody. Ponadto przedsiębiorstwo to zobowiązało się zapłacić Podatnikowi odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości w związku z przeprowadzeniem na niej wyżej wymienionych prac.
Strony umowy postanowiły, że zapłata umówionej kwoty nastąpi w dwóch ratach. Pierwsza rata tytułem zaliczki została już zapłacona, a drugą firma zobowiązała się uiścić w terminie 30 dni od dnia zakończenia prac w zakresie budowy części kanalizacji deszczowej wraz z niezbędnymi urządzeniami oraz drogi dojazdowej. Przedsiębiorstwo jednak zastrzegło sobie prawo odstąpienia od tej umowy, z którego będzie mogło skorzystać w terminie trzech lat licząc od dnia podpisania umowy w przypadku, gdy do dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu nie zostanie wykonana na przedmiotowej nieruchomości sieć kanalizacji deszczowej wraz z urządzeniami i drogą dojazdową do spustu wody.
W przypadku odstąpienia od umowy Podatnik będzie zobowiązany zwrócić przedsiębiorstwu wypłacone przez nie odszkodowanie pomniejszone o 2.000 zł tytułem zwrotu kosztów.
Ocena prawna stanu faktycznego:
Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w treści art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Jak wynika z treści art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a-3d powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są:
- 3) otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
- określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
- odpraw pieniężnych wypłaconych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
- odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
- odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1,
- odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód,
3a) odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego,
3b) inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono,
3c) odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość,
3d) odszkodowania otrzymane przez właściciela nieruchomości na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego.
Z powołanych uregulowań prawnych wynika jednoznacznie, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.
Otrzymane przez Podatnika odszkodowanie nie zostało wyszczególnione w katalogu zwolnień przedmiotowych, tym samym podlega ono opodatkowaniu podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednakże Minister Finansów rozporządzeniem z dnia 23 kwietnia 2004r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (Dz. U. Nr 82 poz. 752) zarządził zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) z tytułu odszkodowań wypłaconych, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:
- ustanowienia służebności gruntowej,
- rekultywacji gruntów,
- szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie
- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji związanych z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000r. Nr 46, poz. 543, z późn. zm).
Z tym, że zgodnie z treścią §2 tego rozporządzenia zaniechanie, o którym mowa w §1 ma zastosowanie do odszkodowań otrzymanych przez osoby fizyczne w okresie od dnia 01.01.2003r. do dnia 31.12.2004r.
Wskazany art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. stanowi, iż: przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.
W tym stanie faktycznym i prawnym sprawy należy stwierdzić, iż do wypłacanego podatnikowi w 2004r. na podstawie tej umowy odszkodowania - z tytułu obniżenia wartości nieruchomości w wyniku prowadzenia inwestycji związanej z budową sieci kanalizacji deszczowej - będą miały zastosowanie przepisy rozporządzenia z dnia 23.04.2004r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów, o ile zostały spełnione warunki wymienione w tym rozporządzeniu.
W przypadku nie spełnienia warunków wskazanych w tym rozporządzeniu - otrzymane odszkodowanie podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i podatnik zobowiązany będzie do wykazania go w zeznaniu o wysokości dochodów uzyskanych w roku podatkowym.