Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 15.07.2004, sygn. US-PD-I/415-53/04, Urząd Skarbowy w Legnicy

Temat interpretacji

W myśl art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Z powyższego wynika, iż generalnie osoba użyczająca daną rzecz nie uzyskuje z tego tytułu przychodów, gdyż istotą umowy użyczenia jest jej nieodpłatny charakter. Jednak w niektórych sytuacjach przepisy ustaw o podatku dochodowym przewidują obowiązek ustalania przychodów dla celów podatkowych; obowiązek ten dotyczy okoliczności, w których przedmiotem użyczenia jest nieruchomość.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub w części do używania innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości prawnej uważa się wartość czynszową, stanowiącą równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości; wysokości przychodu nie ustala się jednak, jeżeli właściciel nieruchomości używa jej na własne potrzeby lub potrzeby członków rodziny albo oddał nieodpłatnie nieruchomość lub jej część do użytku na inne cele określone w przepisie art. 16 ust. 2 ustawy.
Ze stanu faktycznego przedstawionego w piśmie wynika, iż według zawartej umowy użyczenia podatniczka udostępniła bezpłatnie do używania lokal mieszkalny, którego jest głównym najemcą i który stanowi własność ZGM. Stąd wyżej cytowany przepis art. 16 ust. 1 ustawy nie ma zastosowania, gdyż nieodpłatnego udostępnienia lokalu dokonuje osoba nie będąca właścicielem nieruchomości - w takiej sytuacji po stronie użyczającego nie ustala się przychodu. Natomiast po stronie biorącego do używania powstaje przychód z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14 - 16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - w myśl art. 11 ust. 2a pkt 3 ustawy wartość pieniężną tych świadczeń ustala się według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku.
Reasumując, użyczenie przez podatniczkę wynajmowanego od ZGM lokalu mieszkalnego powinowatemu (mężowi wnuczki siostry podatniczki) nie spowoduje powstania u podatniczki przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z przepisami ww. ustawy, użyczenie jako czynność nieodpłatna nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według przepisów ustawy z dnia 23 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), zawarta umowa użyczenia nie podlega również podatkowi od czynności cywilnoprawnych w myśl przepisów ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959).