Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 02.06.2005, sygn. I USB XVI/415/27/05, Pierwszy Urząd Skarbowy Łódź-Bałuty

Temat interpretacji

W dniu 31.03.2005 r. wpłynął do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź - Bałuty wniosek w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, iż w dniu 11.10.2004 r. zawarła Pani przed Sądem Pracy ugodę, na podstawie której były pracodawca zobowiązał się do wypłaty na Pani rzecz odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie warunków pracy i płacy, wynikającego z art. 45 § 1 i art. 471 Kodeksu pracy. W dniu 19.10.2004 r. określona w ugodzie kwota odszkodowania została Pani w całości wypłacona.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zatem dochody, które nie są wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych w art. 21 i nie są zwolnione na mocy art. 52, 52a oraz od których nie zaniechano poboru podatku podlegają opodatkowaniu.

Zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od zasady powszechności opodatkowania. W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

Ponadto, stosownie do postanowień art. 21 ust. 1 pkt 3b w/w ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2004 roku, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że art. 21 ust. 1 pkt 3b w/w ustawy dotyczy odszkodowań innych niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3. Wynika z tego, że przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b nie dotyczy odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Z literalnego brzmienia powołanych przepisów wynika, iż nie wszystkie odszkodowania są wolne od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego, korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem wyłączonych wolą ustawodawcy m.in. wynikających z zawartych umów lub ugód. Wolne od podatku dochodowego są również inne odszkodowania (nie wynikające wprost z przepisów prawa) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. A zatem, w celu ustalenia czy odszkodowanie będzie opodatkowane, czy też wolne od podatku, należy przede wszystkim określić, czy jego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż na podstawie zawartej przed Sądem Pracy ugody były pracodawca wypłacił Pani odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie warunków pracy i płacy. W świetle art. 42 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 471 K.P.). W związku z tym, iż przepisy Kodeksu pracy określają wysokość odszkodowania wypłaconego Pani na podstawie zawartej ugody, nie korzysta ono ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, jako odszkodowanie wymienione w treści art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, odszkodowanie to należy zakwalifikować jako przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Rodzaje źródeł przychodów zostały wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a wśród nich m.in. stosunek pracy i stosunki pokrewne (pkt 1). Wypłacone przez byłego pracodawcę odszkodowanie, którego źródłem jest stosunek pracy stanowi przychód ze stosunku pracy. Stosownie do postanowień art. 12 ust. 1 w/w ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności : wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Przychodami - zgodnie z zapisem art. 11 ust. 1 w/w ustawy - są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Reasumując, odszkodowanie, które wynika z art. 45 § 1 i art. 471 Kodeksu pracy, wypłacone na podstawie zawartej ugody sądowej mieści się w uregulowaniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i stanowi jeden z wyjątków tego przepisu. Wobec powyższego, odszkodowanie to nie korzysta ze zwolnienia od podatku. W konsekwencji stanowi dla Pani przychód ze stosunku pracy (stosunków pokrewnych) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.