Temat interpretacji
Ad 1. Jeżeli w umowie pożyczki strony uzgodniły, że jej udzielenie następuje odpłatnie poprzez zapłatę odsetek, to obowiązek ten jest dla pożyczkobiorcy zobowiązaniem wobec pożyczkodawcy.
Stosownie do treści art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) przychodem jest wartość umorzonych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów). Obok tej reguły przepisy powołanej ustawy zawierają szczególne regulacje dotyczące podatkowego rozliczenia odsetek od zobowiązań, w tym pożyczek (kredytów). Stosownie do tych regulacji do przychodów nie zalicza się bowiem naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek (art. 12 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy), kosztem zaś uzyskania przychodów nie mogą być naliczone lecz nie zapłacone albo umorzone odsetki od zobowiązań (art. 16 ust. 1 pkt 11 wyżej powoływanej ustawy). Przepisy te zawierają, jak wcześniej wspomniano, normy szczególne w stosunku do zawartych w art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a omawianej ustawy o podatku dochodowym. Tak więc umorzenie odsetek od pożyczki jest podatkowo obojętne, zarówno po stronie dłużnika, jak i wierzyciela, z zastrzeżeniem, że nie zachodzą okoliczności o których mowa w art. 11 ww. ustawy.
Powyższe wyjaśnienie jest zgodne ze stanowiskiem Ministra Finansów zawartym w piśmie z dnia 13.01.1999 r. (znak: PB 3/5912-722-604/HS/98), którego treści wynika, że podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie odsetek niezapłaconych o ich umorzeniu, odroczeniu terminów płatności odsetek (prolongowaniu), obniżeniu oprocentowania, całkowitym lub częściowym zaniechaniu naliczania odsetek zarówno u wierzyciela, jak i u dłużnika są podatkowo obojętne, chyba że zachodzą okoliczności określone w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Ad 2. Zgodnie z zapisem art. 30a p. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) od uzyskanych przychodów (dochodów) z odsetek od udzielonych pożyczek pobiera się 19-procentowy zryczałtowany podatek dochodowy. Odsetki od należności w tym również od udzielonych pożyczek, naliczone lecz nieotrzymane zgodnie z warunkami umowy nie stanowią u wierzyciela przychodu. Odsetki te są przychodem w dacie faktycznego ich otrzymania. Oznacza to, że podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie odsetek niezapłaconych o ich umorzeniu nie będą stanowiły przychodu u pożyczkodawcy.